Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

8.11.1914: Η ηγεσία τωv Ελλήvωv της Κύπρoυ πληρoφoρεί τov Υπατo Αρμoστή ότι θεωρεί τηv πρoσάρτηση της Κύπρoυ στη Βετταvία ως εvδιάμεσo σταθμό μέχρι τηv έvωση. Αλλαγές στo διάταγμα για τoυς Τoύρκoυς.

S-293

8.11.1914: Η ΗΓΕΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΕΙ ΤΟΝ ΥΠΑΤΟ ΑΡΜΟΣΤΗ ΟΤΙ ΘΕΩΡΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΩΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟ ΣΤΑΘΜΟ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ. ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ

Το διάταγμα της 5 11 1914 για την προσάρτηση της Κύπρου στη Βρετανία

Οι Ελληνες της Κύπρου πανηγύρισαν την προσάρτηση της νήσου στη Βρετανία γιατί θεωρούσαν την ενέργεια αυτή ως τον τελευτίο σταθμό προς την Ενωση με την Ελλάδα.

Και αυτή τους την πίστη τη διαβίβασαν προς τον Αρμοστή οι εννέα βουλευτές και ο Αρχιεπίσκοπος Κύριλλος που έγιναν δεκτοί στο Αρμοστείο από τον ίδιο και του επέδωσαν και σχετικό υπόμνημα.

Προσφωνώντας τον Αρμοστή ο Αρχιεπίσκοπος είπε ("Ελευθερία" 1/14.3.1915):

" Ηλθομεν ενταύθα, Εξοχώτατε, ίνα σας αναγγείλωμεν, ότι σύμπας ο ελληνικός πληθυσμός της Νήσου μετ' ενθουσιασμού και χαράς παρακολουθεί τα πολεμικά γεγονότα και εύχεται όπως αποβώσι νικηφόροι οι στρατοί της Μ. Βρεττανίας και των συμμάχων Αυτής.

Η χαρά και ο ενθουσιασμός ημών ούτος στηρίζεται εις εκείνο το οποίον μεγαλοφώνως ανεκήρυξεν ο μεγαλόφρων Πρωθυπουργός της Μ. Βρεττανίας κατά την κήρυξιν του πολέμου, ειπών ότι ο πόλεμος, ον προκληθέντες ανελάβομεν, είναι πόλεμος πολιτισμού και προόδου, πόλεμος υπέρ ελευθερίας των λαών και των εθνών.

Και πράγματι, Εξοχώτατε, τούτο βλέπομεν ενεργούμενον υπό της Μ. Βρετανίας και των συμμάχων αυτής από της ενάρξεως του πολέμου μέχρι σήμερον, ενώ τουναντίον οι αντίπαλοι φαίνονται ουχί υποστηρικταί αλλά καταλυταί της ελευθερίας των ασθενεστέρων εθνών και λαών τούτο πληροί έτι μάλλον ενθουσιασμού σύμπαντα τον ελληνικόν λαόν της Κύπρου, όστις φαίνεται λίαν πρόθυμος να δείξη και εμπράκτως το ενδιαφέρον αυτού υπέρ του αγώνος και εντός και εκτός της Κύπρου και τούτο δεν είναι η πρώτη φορά, καθ'ην αναγγέλλεται τη Υμετέρα Εξοχότητι.

Εν τέλει, Εξοχώτατε, προσετέθη εις την χορείαν των αντιπάλων συμμάχων και η Τουρκική Κυβέρνησις. Αποτέλεσμα του γεγονότος τούτου υπήρξεν η προσάρτησις της ημετέρας πατρίδος εις το Βρεττανικόν Κράτος. Την μεταπολίτευσιν ταύτην ο Κυπριακός Ελληνικός λαός είδεν ευαρέστως, πεποιθώς, ότι τούτο είναι ο τελευταίος σταθμός εξ' ου θα μεταβώμεν προς την ένωσιν μετά της μητρός Ελλάδος, συμφώνως προς τους προαιωνίους πόθους ημών.

Εξοχώτατε, διά της μεταπολιτεύσεως ταύτης εκόπη και ο τελευταίος δεσμός, ο απορρέον εκ της συνθήκης του 1878 και η Μ. Βρεττανία είναι ήδη καθ' όλα ελευθέρα να διατάξη την ένωσιν ημών μετά της μητρός Ελλάδος, ακολουθούσα τας φιλελευθέρους αρχάς και παραδόσεις αυτής.

Ο αποβιώσας πρώτος Αρμοστής της Κύπρου Λόρδος Γούλσυ

Υπό το πνεύμα τούτο συνετάξαμεν το έγγραφον τούτο, όπερ εγχειρίζοντες τη Υμετ. Εξοχότητι, παρακαλούμεν ου μόνον να αποστείλη αυτό προς τον εντιμότατον υπουργόν, αλλά και να συστήση τούτο καταλλήλως προς αυτόν".

Μεταγλώττιση)

"Ηλθαμε εδώ, Εξοχότατε, για να σας αναγγείλουμε, ότι όλος ο ελληνικός πληθυσμός της Νήσου με ενθουσιασμό και χαρά παρακολουθεί τα πολεμικά γεγονότα και εύχεται όπως αποβούν νικηφόροι οι στρατοί της Μ. Βρεττανίας και των συμμάχων της.

ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 16/29 Μαρτίου 1913

Η χαρά και ο ενθουσιασμός μας αυτός στηρίζεται σε εκείνο το οποίο μεγαλόφωνα ανακήρυξε ο μεγαλόφρων Πρωθυπουργός της Μ. Βρεττανίας κατά την κήρυξη του πολέμου, λέγοντας ότι ο πόλεμος, τον οποίο αναλάβαμε ύστερα από πρόκληση, είναι πόλεμος πολιτισμού και προόδου, πόλεμος υπέρ ελευθερίας των λαών και των εθνών.

Και πράγματι, Εξοχότατε, αυτό βλέπουμε να γίνεται από τη Μ. Βρετανία και τους συμμάχους της από την έναρξη του πολέμου μέχρι σήμερον, ενώ αντίθετα οι αντίπαλοι φαίνονται όχι υποστηρικτές αλλά καταλυτές της ελευθερίας των

ασθενέστερων εθνών και λαών αυτό πληροί ακόμη μάλλον με ενθουσιασμό όλο τον ελληνικό λαό της Κύπρου, ο οποίος φαίνεται πολύ πρόθυμος να δείξει και έμπρακτα το ενδιαφέρο του υπέρ του αγώνα και μέσα και έξω από την Κύπρο και τούτο δεν είναι η πρώτη φορά, κατά την οποία αναγγέλλεται στην Εξοχότητά Σας.

Εν τέλει, Εξοχότατε, προστέθηκε στην χορεία των αντιπάλων συμμάχων και η Τουρκική Κυβέρνηση. Ως αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού υπήρξεν η προσάρτηση της πατρίδας μας στο Βρεττανικό Κράτος. Την μεταπολίτευση αυτή ο Κυπριακός Ελληνικός λαός είδε με ευχαρίστηση, πιστεύοντας, ότι τούτο ασποτελεί τον τελευταίο σταθμό από τον οποίο θα μεταβούμε προς την ένωση με τη μητέρα Ελλάδα, σύμφωνα με τους προαιώνιους πόθους μας.

Εξοχότατε, με τη μεταπολίτευση αυτή κόπηκε και ο τελευταίος δεσμός, πο απορρέει από τη συνθήκη του 1878 και η Μ. Βρεττανία είναι ήδη καθ' όλα ελεύθερη να διατάξει την ένωση μας με τη μητέρα Ελλάδα, ακολουθώντας τις φιλελεύθερες αρχές και παραδόσεις της.

Υπό το πνεύμα αυτό συντάξαμε το έγγραφο αυτό, το οποίο εγχειρίζοντας στην Εξοχότητά Σας, παρακαλούμε όχι μόνο να το αποστείλει προς τον εντιμότατο υπουργό, αλλά και να το συστήσει κατάλληλα προς αυτόν".

Το υπόμνημα που επέδωσε στον Αρμοστή ο Αρχιεπίσκοπος επαναλάμβανε περίπου τις ίδιες θέσεις που είχε αναπτύξει και προφορικά ο Αρχιεπίσκοπος

(Μεταγλώττιση)

Λευκωσία, 8 Νοεμβρίου 1914:

Προς τον εντιμότατο υπουργό Αποικιών Λούη Χάρκουρτ

Εντιμότατε,

Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου και οι Ελληνες βουλευτές ερμηνεύοντας το φρόνημα της Εκκλησίας και του Λαού της Κύπρου με την ευκαιρία της επίσημης αναγγελίας της προσάρτησης της Πατρίδας μας στο αγγλικό κράτος δραττόμαστε της

ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 23/5 Σεπτεμβρίου 1914. Η συνέχεια στην επόμενη σελίδα

ευκαιρίας κατά πρώτο να διαπιστώσουμε τα αισθήματα συμπάθειας και τιμής του Ελληνικού Λαού και της Εκκλησίας της Νήσου προς τον ευγενή αγώνα τον οποίο προκληθέντες ανέλαβαν η Μεγάλη Βρεττανία και οι συμμαχικές της δυνάμεις, αγώνα πολιτισμού, τον οποίο υπό την ηγεσία τους αγωνίζονται απαράμιλλα λαοί από όλες τις ηπείρους, ανεξάρτητα από φυλή και θρήσκευμα, αγώνα που αποσκοπεί στην εδραίωση της ειρήνης και προόδου στον κόσμο με την καθιέρωση της υπέρτατης ηθικής αρχής που διέπει τις διεθνείς σχέσεις, το σεβασμό προς την ελευθερία των λαών, οσονδήποτε μικρά και αν κατέχουν αυτοί θέση υπό τον ήλιο.

Και στον αγώνα αυτό της Μεγάλης Βρεττανίας και των συμμάχων Της υπέρ αρχών, προς τις οποίες τελείως αρμόζεται το ελληνικό πολιτικό πνεύμα, προς το οποίο ιδιαίτερα εμείς οι κύπριοι, με ύψιστη τιμή θα θεωρούσε η Κύπρος να συνεισφέρει και αυτή με οποιονδήποτε τρόπο τη συμβολή της, πεπεισμένη ότι συμβάλλει σε κοινή υπόθεση του πολιτισμένου κόσμου.

Υπό το κράτος τέτοιων αντιλήψεων και συναισθημάτων επιθυμούμε, εντιμότατε, να διερμηνεύσουμε τα αισθήματα χαράς της Εκκλησίας και του λαού της Κύπρου, για την τελειωτική απαλλαγή της πατρίδας μας από την Τουρκική κυριαρχία και να διαδηλώσουμε ότι προς τη μεταβολή, λόγω των πολεμικών περιστάσεων που έγινε στο πολιτικό καθεστώς της Νήσου, αποβλέπομε ως προς τον ύστατο και προσωρινό σταθμό που οδηγεί προς ταχεία και οριστική αποκατάσταση της πατρίδας μας, δηλαδή προς την ένωση της με το ελεύθερο ελληνικό Βασίλειο στο οποίο δικαιωματικά ανήκει και το οποίο είναι προωρισμένο να συνεχίσει στην Κύπρο τις ευγενείς αρχές της ελευθερίας και ισοπολιτείας.

Με αυτά, Εντιμότατε, διατελούμε με κάθε τιμή.

(Υπογραφές)

Ο Κύπρου Κύριλλος, Π. Κωνσταντινίδης, Θ. Θεοδότου, Α. Λιασίδης, Ι. Οικοομίδης, Ι. Κυριακίδης, Ε Χατζηωιάννου, Λ. Ευαγ. Λουϊζου, Νικ. Κλ. Λανίτης, Ευγέ. Ζήνων.

Ο Αρμοστής Ανταμς απαντώντας στους Ελληνες ηγέτες είπε ότι δεν είχε τίποτε το νεότερο να τους ανακοινώσει για το πολιτικό μέλλον της νήσου.

Πρόσθεσε ότι όσα τους είχε ανακοινώσει στο παρελθόν για το μέλλον της νήσου περιλαμβάνονταν σε τηλεγραφικές οδηγίες που του στέλλονταν από την Κεντρική Κυβέρνηση και δεν μπορούσε να κάμει τίποτε άλλο.

Τώρα, είπε, δεν έχω τίποτε να σας ανακοινώσω, αλλά θα θέσω το υπόμνημά σας ενώπιον της Κυβέρνησης της Αυτής Μεγαλειότητας:

"Οφείλω να σας ευχαριστήσω, Μακαριώτατε και Εντιμοι Κύριοι, ότι την έλευση σας εδώ κατά την ώρα αυτή του πρωϊνού, όπως μου εκδηλώσετε καθ' ον τρόπο επράξετε τούτο, τις συμπάθειες του ελληνικού πληθυσμού της Νήσου, υπέρ της υπόθεσης της Μεγάλης Βρεττανίας και των συμμάχων της, στον πόλεμο αυτό, τον οποίο αυτοί δεν επεζήτησαν, αλλά προσπάθησαν με κάθε σθένος να αποφύγουν.

Το δεύτερο τμήμα της αλληλογραφίας του Αρμοστή με τον τούρκο βοτυλευτή Ιρφάν εφέντη

Για μας τους Αγγλους κανένας λόγος δεν είναι αναγκαίος, όπως μας πείσει γι' αυτό και είναι εξ ολοκλήρου σαφές σε μας ότι η Αγγλία με κανένα τρόπο δεν προκάλεσε τον πόλεμο αυτό, καθόσον εκείνοι, οι οποίοι διεξήγαγαν τις διαπραγματεύσεις από μέρους της Μεγάλης Βρεττανίας, ενήργησαν φανερά, δίκαια και τίμια, αλλά είναι χαρμόσυνο το ότι υπάρχουν Εθνη, τα οποία θεωρούν ορθή την υπόθεση της Μεγάλης Βρεττανίας ύστερα από τα έγγραφα τα οποία τέθηκαν ενώπιον του κόσμου από τους Γερμανούς και τα οποία είναι γεμάτα από αναλήθειες- για να πω το ελάχιστο.

Είναι δε επίσης πολύ χαρμόσυνο ότι το Ελληνικό Εθνος επέδειξε σε μας τη βοήθεια του από την αρχή του πολέμου και ότι η η μερίδα αυτή στη νήσο του ελληνικού έθνους δεν υστέρησε σε αυτό. Αλλά εκδήλωσε σε μας τις συμπάθειες της για τις οποίες σας εκφράζω, έντιμοι Κύριοι, τις ευχαριστίες μου.

Επίσης επιθυμώ να εκφράσω σε σας έντιμοι Κύριοι, και τις ευχαριστίες μου για την ευγενή προσφορά του ελληνικού πληθυσμού της παροχής χρηματικής βοήθειας υπέρ των πληγωμένων και ασθενών.

Δεν κατέστη σε μένα δυνατό να αποδεχθώ τη βοήθεια αυτή, διότι η ανάγκη προς τούτο δεν αναφύηκε, αλλά η προσφορά έγινε και καταδεικνύει αυτή τα ευγενή αισθήματα του Ελληνικού πληθυσμού της νήσου σε μας και γι' αυτό δράττομαι της ευκαιρίας αυτής να εκφράσω σε σας τις ευχαριστίες μου γι' αυτό, όπως εξέφρασε αυτές και σε άλλους και αλλού.

Και τώρα έρχομαι στους πόθους που εκφράσετε σε σχέση προς τη Νήσο Κύπρο.

Οπως γνωρίζετε, έντιμοι κύριοι, όλες οι ανακοινώσεις τις οποίες είχα για την πολιτική κατάσταση της Νήσου, μου έγιναν τηλεγραφικά και κατ' ακολουθεία, δεν μπορώ να πω τίποτε για το μέλλον της Κύπρου, καθόσον καμμιά ανακοίνωση γι' αυτό δεν έλαβα από την Κυβέρνηση της Αυτής Μεγαλειότητος.

Αλλά θα αρπάξω την πρώτη ευκαιρία όπως θέσω το υπόμνημα το οποιο μου παροσουσιάσατε τη στιγμή αυτή, ενώπιον της κυβέρνησης της Αυτού Μεγαλειότητος."

Αναφορικά με τους Τούρκους κατοίκους της νήσου, ο Αρμοστής τους έδωσε την ευκαιρία μέσα σε έξι μήνες και όχι ένα χρόνο όπως είχε ορισθεί αρχικά, δηλαδή μέχρι το Μάη του 1915, να επιλέξουν κατά πόσον θα παρέμεναν Βρετανοί υπήκοοοι ή Τούρκοι υπήκοοι.

Αν επέλεγαν τη δεύτερη υπηκοότητα θα έπρεπε να εγαταλείψουν τη νήσο.

Αναφερόταν σε νέα προκήρυξη του νέου αρμοστή Ιωάννη Κλώσον στις 3 Μαρτίου 1915:

Ιωάννης Ε. Κλώσον,

Μέγας Αρμοστής,

Επειδή με το Διάταγμα για (προσάρτηση) της Κύπρου εν Συμβουλίω του 1914, η Νήσος Κύπρος προσηρτήθη στις Επικράτειες της Αυτού Μεγαλειότητος και κηρύχθηκε ότι αποτελεί μέρος τους.

ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 15/28 Νοεμβρίου 1914

Ο Υπατος Αρμοστής Ανταμς

Εγώ λοιπόν, ο Ιωάννης Ευγένιος Κλώσον, Ταγματάρχης στην Εφεδρεία των Αξιωματικών του Σώματος των Βασιλικών Μηχανικων, Ιππότης Ταξίαρχος του Διαπρεπέστατου Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, Ταξιάρχης του Βασιλικού Βικτωριανού Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, Ταξιάρχης του Βασιλικού Βικτωριανού Τάγματος και Μέγας Αρμοστής της Αυτού Μεγαλειότητος και επί κεφαλής Αρχηγός στη Νήσο Κύπρο, προκηρύσσω, με την Προκήρυξη ότι με βάση και σύμφωνα του εν λόγω Διατάγματος εν Συμβουλίω, έχουν ισχύ οι ακόλουθες διατάξεις:

1. Ολοι οι Οθωμανοί υπήκοοι, οι οποίοι κατοικούσαν στην Κύπρο κατά την 5η Νοεμβρίου 1914 έγιναν βρετανοί υπήκοοι.

2. Ο κάθε Οθωμανός υπήκοος, ο οποίος κατοικούσε στην Κύπρο κατά την 5ην Νοεμβρίου 1914 και ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την Οθωμανική Εθνικότητα, μπορεί, μέσα σε ένα μήνα από την έναρξη της λειτουργίας της Προκήρυξης αυτής, να δηλώσει με γνωστοποίηση που φέρει την ιδιόχειρη του υπογραφή και απευθυνόμενος προς το Μέγα Αρμοστή, ότι επιλέγει (προαιρείται) να διατηρήσει την Οθωμανική Εθνικότητα.

Οποιος δε επιλέγει (προαιρείται) αυτό, οφείλει μέσα σε δυο μήνες μετά τη χρονολογία της επιλογής (προαίρεσης) του, να εγκαταλείψει την Κύπρο και να εγκατασταθεί αλλού.

Σε ενάντια περίπτωση θα θεωρείται ως βρετανός υπήκοος.

3. Τίποτε από τα όσα περιλαμβάνονται στην Προκήρυξη αυτή δεν θα θεωρείται ότι επηρεάζει τη θέση Οθωμανών υπηκόων, οι οποίοι γεννήθηκαν στην Κύπρο, αλλά κατοικούσαν αλλού κατά την 5η Νοεμβρίου 1914, και ως προς τους οποίους θα εκδοθεί άλλη Προκήρυξη.

4. Η Προκήρυξη αυτή θα τεθεί σε λειτουργία στις 4 Μαϊου 1915.

5. Η Προκήρυξη του Μεγάλου Αρμοστή που χρονολογείται από τις 5 Νοεμβρίου 1914 και που έχει δημοσιευθεί σε έκτακτη (έκδοση) της εφημερίδας της Κύπρου στις 5 Νοεμβρίου 1914 ανακαλείται με την παρούσα.

Εκδόθηκε στη Λευκωσία, την 3η ημέρα του μηνός Μαρτίου του 1915.

Ο Θεός Σώζοι τον Βασιλέα.