2.4.1897: Θερμή υπoδoχή τωv εθελovτώv στηv Ελλάδα όπoυ κατατάσσovται αμέσως στo στρατό και αρχίζoυv εκπαίδευση. Ο Αρμoστής της Κύπρo απαγoρεύει σε πλoία vα δέχovται πλέov εθελovτές.

S-220

2.4.1897: ΘΕΡΜΗ ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΚΑΤΑΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΑΜΕΣΩΣ ΣΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟ ΚΑΙ ΑΡΧΙΖΟΥΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Ο ΑΡΜΟΣΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΣΕ ΠΛΟΙΑ ΝΑ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ΠΛΕΟΝ ΕΘΕ

ΛΟΝΤΕΣ.

Η αποστολή εθελοντών στην Ελλάδα για να πολεμήσουν στο πλευρό του ελληνικού στρατού στον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας, συνεχίστηκε και τις επόμενες ημέρες.

Η εφημερίδα "Φωνή της Κύπρου" ανήγγελλε την 1/13 Απριλίου την αναχώρηση μιας άλλης ομάδας από εθελοντές που έφθαναν στους 500 και έτσι με τους υπολογισμούς της εφημερίδας "Σάλπιγξ" της Λεμεσού οι εθελοντές έφθασαν στους 900 συνολικά.

Οταν το πλοίο "Ουράνα" με τους 500 εθελοντές αναχώρησε από την Κύπρο για τον Πειραιά ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Σωφρόνιος απέστειλε στο υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας το πιο κάτω τηλεγράφημα:

"Ακράτητος λαός Κύπρου προσφέρει βραχίονας του. Επιτροπαί σωματείων συνέδραμον ταξείδιον. Εκτός αναχωρησάντων πρότερον επεβιβάσθηνσαν Ουράνα 480 Παρακαλούμεν παραλάβητε κατατάξητε όπως μη η Κύπρος μένει αμέτοχος εις θυσίαν αίματος"

Στους Κυπρίους εθελοντές επιφυλάχθηκε θερμή υποδοχή στον Πειραιά, σύμφωνα με ανταπόκριση της "Σάλπιγγος" από την Αθήνα:

"Οι υπό των κ. Ν. Φυσεντζίδου και Αρ. Πηλαβάκη, οδηγούμενοι 500 εθελονταί τυχόν λαμπράς υποδοχής εν Πειραιεί. Κόσμος άπειρος επί της αποβάθρας εζητωκράυγασε και επευφήμει υπό την μουσικήν του Ορφανοτροφείου και του πλήθους ακολουθούντος διήλθον διαφόρους οδούς της πόλεως. Ο κ. Θεοφιλόπουλος εκ μέρους του περαιϊκού συνδέσμου και ο κ. Δραγάτσης επι του εξώστου του δημαρχείου προσεφώνησαν αυτούς ενθουσιωδέστατα, ο δε κ. Πηλαβάκης αντεφώνησεν ωραιώτατα.

Διά χειροκροτημάτων και επευφημιών συνωδεύθησαν μέχρι του σιδηροδρομικού σταθμού και ώραν 11.5 π.μ. απήλθον εις Αθήνας υπό την οδηγίαν του κ. Φυσεντζίδου, όστις στρατιωτικώτατα τους διηύθυνεν.

Εκ της Πλατείας της Ομονοίας ένθα συνεκεντρώθησαν διηυθύνθησαν εις την οδόν Αιόλου.

Ο κ. Καζάζης προσεφώνησεν αυτούς αντεφώνησε δε ο κ. Φυσεντζίδης.

Παρακολουθούμενοι ούτω υπό των πλείστων μελών του ελληνισμού ανήλθον διά της οδού Σταδίου εις την πλατείαν Συντάγματος και εκείθεν εις την των Ανακτόρων.

Εκεί ζωηρώς εζητωκραύγαζον υπέρ του Βασιλεως και του διαδόχου.

Εις τα προπύλαια των Ανακτόρων ο υπερασπιστής κ. Ράϊνεκ υποδεχθείς τον αρχηγόν των εθελοντών ηυχαρίστησε τους εθελοντάς εκ μέρους του βασιλέως διά τα πατριωτικά των αισθήματα.

Ο κ. Φυσεντζίδης παρεκάλεσε τον κ. Ράϊλνεκ να διαβιβάση εις τον βασιλέα ότι οι παρελαύνοντες εθελονταί δεν είναι παρά η πρωτοπορεία του κυπριακού λαού, ερχομένου να αγωνισθή υπέρ του ιερού αγώνος, ότι η δ' η Κύπρος είναι ετοίμη να προσφέρη μέχρι ενός τα τέκνα της ως ολοκαύτωμα υπέρ του Εθνους.

Κατόπιν οι εθελονταί ωδηγήθησαν εις τον στρατώνα του 1ου πυροβολικού συτάγματος όπου κατέλυσαν, τη δε μεσημβρίαν ωδηγήθησαν εις το στρατολογικό γραφείον διά να καταταχθώσι.

Μεταξύ των εθελοντών ήσαν και 12 καλόγηροι της (Μονής) Κυκκου ων τρεις εκράτουν τας σημαίας των σωμάτων.

Ο αρχηγός των εθελοντών κ. Νέαρχος Φυσεντζίδης, διατελών λοχίας εις το 3ον πεζικόν σύταγμα διεκριθείς τας συμπλοκάς των συνόρων 1886 προαχθείς βραδύτερον επί ανδραγαθεία εις τον βαθμόν του ανθυπολοχαγου καθ' ον χρόνον εκπαιδέυετο εις την εν Βρυξέλλαις σχολήν των γενικών επιτελών τον βαθμόν του τούτον ανέκτησεν ήδη.

Στην Αθήνα αναχώρησε επίσης και ο καθηγητής Νικόλαος Καταλάνος, ο οποίος ήταν από τους πρώτους καθηγητές του παγκυπρίου γυμνασίου και ο οποίος αργότερα λόγω διαφορών εργαζόταν σαν συντάκτης της εφημερίδος "Ευαγόρας".

Σε αποχαιρετιστήριο μήνυμά του προς τους αναγνώστες του "Ευαγόρα" (Σάλπιγξ 14.4.1897) ο Καταλάνος, που ήταν Ελληνας υπήκοος ανέφερε:

" Καθ' ον χρόνον ο ελληνικός στρατός αιματηρός και πολύνεκρος συγκροτεί μάχας, υπεραμυνόμενος των δικαίων και της τιμής του ελληνισμού αιχρόν ειμή τι χείρον ήθελεν είνε να παραμένω μακράν, ίνα αναγράψω τας εκ του εθνικου πολέμου ειδήσεις, καίτοι απαλλάσσουσι με της πατρίδος οι νόμοι υπό της στρατιωτικής υπηρεσίας επειδή αισθάνομαι ικανός έτι τους βραχίονας ίνα φέρωσι το όπλον, αποτελεσματικώς θραύω τον κάλαμον και απέρχομαι όπου καθήκον υπέρτατον καλεί τους πανέλληνας.

Απευθύνω από των στηλών του "Ευαγόρα" ευγνωμόνας ευχαριστίας προς τους αξιοτίμους αναγνώστας αυτού και ασπασμόν εγκάρδιον προς την φίλην Κύπρον, ην αγάπησα ίσα προς την γεννήσασαν με διαβεβαιω δε τους φιλτάτους Κυπρίους, ότι, αν επιζήσω του δεινού αγώνος, θα αφιερώσω τον υπολειπόμενον βίον μου, εις την υπηρεσίαν της πολυφιλήτου Νήσου".

(Μεταγλώττιση)

" Καθ' ον χρόνο ο ελληνικός στρατός αιματηρός και πολύνεκρος συγκροτεί μάχες, υπεραμυνόμενος των δικαίων και της τιμής του ελληνισμού αιχρόν αν όχι και χειρότερον ήθελε είναι να παραμένω μακριά για να γράψω τις ειδήσεις από τον εθνικό πόλεμο, παρόλον ότι με απαλλάσσουν οι νόμοι της πατρίδας από τη στρατιωτική υπηρεσία επειδή αισθάνομαι ικανούς ακόμη τους βραχίονες να φέρουν

το όπλο αποτελεσματικά, σπάζω τον κάλαμο και αναχωρώ όπου υπέρτατο καθήκο καλεί τους πανέλληνες.

Απευθύνω από των στηλών του "Ευαγόρα" ευγνώμονες ευχαριστίες προς τους αξιότιμους αναγνώστες του και εγκάρδιο ασπασμό προς τη φίλη Κύπρο, την οποία αγάπησα ίσα προς την χώρα που με γέννησε, διαβεβαιώ δε τους φίλτατους Κυπρίους, ότι, αν επιζήσω από τον δεινόν αγώνα, θα αφιερώσω τον υπολειπόμενο βίο μου, στην υπηρεσία της πολυφίλητης Νήσου".

Στα τέλη του μηνός αναχώρησαν άλλοι οκτώ νεαροί.

Στην αποστολή περιλαμβανόταν σύμφωνα με την εφημερίδα "Φωνή της Κύπρου " (29/11 Μαϊου 1897) οκτώ μαθητές του γυμνασίου και "νεαροί βλαστοί " της πρωτεύουσας.

Συνολικά στην Ελλάδα αναχώρησαν 900 εθελοντές σύμφωνα με την "Σάλπιγγα" της 9 Απριλίου 1897 που σημείωνε ότι "εις 900 ανέρχονται κατά σημειώσεις οι απελθόντες εις Ελλάδα εθελονταί. Τούτων οι 150 πρίπου είναι ηλικίας 18-22 ετών και ελεύθεροι. Ανω των 40 είναι περί τους 80".

Οκτώ από τους εθελοντές επέστρεψαν, ωστόσο, στην Κύπρο, γιατί δεν έγιναν δεκτοί σύμφωνα με την "Σάλπιγγα" της 5 Απριλίου 1897 "οι μεν λόγω μικράς ηλικίας, οι δε λόγω σωματικής ανικανότητος".

Με την άφιξη τους στην Ελλάδα οι Κύπριοι εθελοντές στρώθηκαν στην εκπαίδευση, ένας δε εθελοντής έγραφε στην " Σάλπιγγα" στις 12 Απριλίου 1897:

"Την άφιξιν μας εμάθετε βεβαίως κατετάχθημεν εις το πεζικόν σώμα (3ος λόχος, 4ον τάγμα) γυμναζόμεθα δε καθ' εκάστην, θα αναχωρήσωμεν εις τα σύνροα μετά 8 ίσως ημέρας. Ελπίζομεν να επιστή η στιγμή οσωνούπω καθ' ην θα δοθή εις ημάς η ευκαιρία να δικαιώσωμεν τας ελπίδας και την προσδοκίαν των αποστειλάντων ημάς συμπατριωτών μας, αγωνιζόμενοι υπέρ των δικαιωμάτων της μεγάλης πατριδος μας".

Η αντίδραση του Αρμοστή Σένδαλ καθυστέρησε για λίγο αλλά ήρθε και πάλι στις αρχές Μαϊου, όταν ωστόσο, ο πόλεμος τέλειωσε ουσιαστικά και οι Κύπριοι εθελοντές είχαν ήδη μεταβεί στην Αθήνα, με ένα διάταγμα του που δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα στις 11 Μαϊου "περί ουδετερότητος της Κύπρου" με το οποίο παρεμποδιζόταν στο εξής η αναχώρηση εθελοντών στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με το διάταγμα (Σάλπιγξ 3 Μαϊου 1897):

" Κάθε κάτοικος της Κύπρου, ο οποίος χωρίς άδεια της Α. Μεγαλειότητος μετάσχει ή πείσει άλλον να μετάσχει σε στρατωτική ή ναυτική υπηρεσία από κάποιο κράτος, διατελουντες σε εμπόλεμη κατάσταση με άλλο κράτος, το οποίο βρίσκεται σε ειρήνη με την Α. Μεγαλειοτητα και επομένως χαρακτηρίζεται ως φιλικό κράτος και κάθε ένας ο οποίος χωρίς την άδεια της Α. Μεγαλειότητος πείσει άλλο να εγκαταλείψει την Κυπρο, για να πάρει μέρος στη στρατιωτική ή ναυτική υπηρεσία κάποιου κράτους εμπολέμου, που βρίσκεται σε κατάσταση με φιλικό κράτος ή πράξει έτσι δίδοντας ψευδείς πληροφορίες ως προς τον σκοπό για τον οποίο θα αποχωρήσει το τέτοιο πρόσωπο θα είναι ένοχο παράβασης του διατάγματος αυτού και θα υπόκειται σε πρόστιμο και φυλάκιση ή σε κάθε ποινή αυτών κατά τη διάκριση του δικαστηρίου".

Με το διάταγμα απαγορευόταν επίσης στους πλοιάρχους να δεχθούν εθελοντές το πλοίο τους ως και η ναυπήγηση ή εξοπλισμός σκαφών που θα στελλόταν στο κράτος που βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με την Τουρκία.

Προστίθετο στο διάταγμα:

" Αυστηρά λοιπόν παραγέλλονται όλοι οι κάτοικοι της Κύπρου όπως απόσχουν από του να διαπράξουν οποιανδήποτε πράξη που αντιτίθεται προς τις

διατάξεις του παρόντος διατάγματος υφιστάμενοι σε τέτοια περίπτωση τις ανάλογες ποινές και επισύροντες τη μεγάλη δυσαρέσκεια της Α. Μεγαλειότητας.

Αν δε κάποιοι από αυτούς καταφρονούντες την παρούσα προκήρυξη και τη μεγάλη δυσαρέσκεια της Α. Μεγαλειότητος διπράξουν πράξεις με τις οποίες παραβλέπεται το επ' αυτών από τη θέση της Α. Μεγαλειότητος ως ουδέτερης Ανάσσης έναντι πολέμου μεταξύ δύο άλλων Βασιλέων, επιβεβλημένο καθήκο, παραβαίνουν ή αποπειρώνται να παραβιάσουν αποκλεισμό που επιβλήθηκε νόμιμα από ένα από τους αναφερθέντες βασιλείς, μεταφέροντες αξιωματικούς, στρατιώτες, αποστολές, όπλα, πολεμοφόδια, στρατιωτικές αποθήκες ή υλικά κλπ, προς χρήση ταπό τον ένα από αυτούς, τα τέτοια πρόσωπα, με τα πλοία τους και τα πράγματα τους θα υφίστανται δικαίως τις εχθρικές συλλήψεις και τις ποινές που επιβάλλονται σε τέτοια περίπωση από το διεθνή νόμο και δεν τυγχάνουν καμμιάς προστασίας από μέρους της Α. Μεγαλειότητας, θα εφελκύσουν μάλιστα σ' αυτούς τη μεγάλη δυσαρέκεια της με την τέτοια διαγωγή τους".