Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

22.7.1974: Τα τουρκικά άρματα υπερφαλαγγίζουν την Κερύνεια και συλλαμβάνουν τον Λοχαγό Φωτιάδη και 80 άνδρες του Τάγματος του ως αιχμαλώτους και τους μεταφέρουν στις τουρκικές φυλακές

S-2175

22.7.1974: ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΑΡΜΑΤΑ ΥΠΕΡΦΑΛΑΓΓΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΕΡΥΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΛΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΟΝ ΛΟΧΑΓΟ ΦΩΤΙΑΔΗ ΚΑΙ 80 ΑΝΔΡΕΣ ΤΟΥ ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΩΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΥΝ ΣΤΙΣ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ

Στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου της Κερύνειας ο Λοχαγός Ανδρέας Φωτιάδης, ανήξερος για το χάος που επικρατεί στην άμυνα της Κύπρου, εκτός από τα γεγονότα που διαδραματίζονται μπροστά στα μάτια του, τις πρωϊνές ώρες της 22ας Ιουλίου 1974, καθώς προσπαθεί να παρεμποδίσει προέλαση των τούρκων προς την Κερύνεια, βρίσκεται με 250 άνδρες ή όσους έχουν παραμείνει στις θέσεις τους, καθώς πολλοί τις εγκαταλείπουν και με μερικούς λοκατζήδες και άλλους άτακτους από το αυτοδιαλυμένο πια 251 Τάγμα Πεζικού.

Γύρω στις 4.30 το πρωί οι τούρκοι αρχίζουν να βάλλουν εναντίον των ανδρών του με καταιγιστικά πυρά. Προσπάθεια τους είναι φαίνεται να αναγκάσουν τις δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς να βάλουν εναντίον τους, για να διαπιστώσουν πόσες δυνάμεις και ποια όπλα θα έχουν να αντιμετωπίσουν ή αν έχουν μεταφερθεί ενισχύσεις το βράδυ.

Τα πυρά που απαντούν είναι τα ίδια με τις προηγούμενες ημέρες ή ακόμα πιο λίγα γιατί πολλοί στρατιώτες, αντιλαμβανόμενοι την παγίδα στην οποία βρίσκονται, εγκαταλείπουν τις θέσεις τους. Ο μόνος αξιωματικός με τρία Αστέρια σε ολόκληρη την περιοχή είναι ο Λοχαγός Ανδρέας Φωτιάδης. Οι αλλοι βρίσκονται χιλιόμετρα μακρυά και στην ασφάλεια.

Η ανταλλαγή του πυρός συνεχίζεται για αρκετή ώρα. Οι άνδρες του Τάγματος αμύνονται, αλλά έχουν ήδη αρχίσει να φαίνονονται τα πρώτα ρήγματα και το ηθικό των ανδρών, όχι αδικαιολόγητα, πέφτει στο μηδέν.

Ενας αριθμός Λοκατζήδων που έχουν φθάσει στην περιοχή προωθούνται προς την περιοχή του "Πέντε Μιλιού" όταν παρατηρείται κάποια στιγμή ανάπαυλα. Οι Λοκατζήδες προχωρούν μέσα στο δρόμο σε δυο φάλαγγες, από τη μια και την άλλη πλευρά.

Οι Λοκτζήδες αυτοί ανήκουν στην 32 Μοίρα Καταδρομών που βρισκόταν στο Μπέλλα Παϊς υπό τον Λοχαγό Κατούντα. Το σήμα που είχε φθάσει στη Μοίρα ανέφερε σύμφωνα με τον στρατιώτη Νεοπτόλεμο Κότσαπα:

" Στην περιοχή "Πικρό Νερό", στον πέμπτο Μιλιοδείκτη της οδού Κυρηνείας Λαπήθου (δέκα χιλιόμετα δυτικά της Κερύνειας) απεβιβάσθη μικρός αριθμός τούρκων στρατιωτών με ελαφρό οπλισμό και δυο άρματα μάχης. Το 251 Τ.Π. μάχεται εναντίον των από του Σαββάτου, έχει δε επιφέρει καίρια πλήγματα κατά του εχθρού, του οποίου τα πτώματα πλέουν επί της θαλάσσης. Επειδή δεν παρίσταται ανάγκη κινητοποιήσεως πυροβολικού και βαρέων όπλων καλείται ο Λόχος καταδρομέων όπως βοηθήση το 251 στην όλη επιχείρηση".

Ετσι οι Λοκατζήδες προχωρούν γύρω στις 9 το πρωί της 22ας Ιουλίου για το "Πικρό Νερό". Προχωρούν, με τη συνοδεία ενός Λάντροβερ που μεταφέρει ένα ΠΑΟ, αλλά το 251 Τ.Π. δεν φαίνεται πουθενά. Ο Λοχαγός Κατούντας, κάτι υποψιάζεται. Δίπλα του βρίσκεται ο Νεοπτόλεμος Κότσαπας από τη Λάπηθο. Γνωρίζει την περιοχή πολύ καλά.

- Αν υπάρχουν άνθρωποι που γνωρίζουν την περιοχή καλά να μείνουν κοντά μου, λέγει στους άνδρες του.

Δεν θέλει να πει τις υποψίες του. Η συμπεριφορά του είναι κάπως περίεργη. Ομως προχωρεί. Κάποτε φθάνουν στους λεμονόκηπους. Σε μια στιγμή ένας από τους άνδρες που χειρίζονται το ΠΑΟ αντιλαμβάνεται ένα άρμα.

- Καλυφθείτε γιατί θα βάλω, φωνάζει στους άλλους που βρίσκονται δίπλα του.

Ξαφνικά όμως ακούγεται μια δυνατή έκρηξη και το Λάντροβερ που συνοδεύει τους Λοκατζήδες διαλύεται. Ενα τούρκικο άρμα που βρίσκεται λίγα μέτρα πιο κάτω βάλλει εναντίον του λάντροβερ και το εξουδετερώνει.

Από αυτή τη στιγμή όλα γίνονται μέσα σε κινηματογραφική ταχύτητα. Η έκρηξη αποτελεί, φαίνεται, το έναυσμα για την έναρξη της τουρκικής επίθεσης. Ακολουθεί κόλαση πυρός. Οι Λοκατζήδες προσπαθούν να καλυφθούν όπου μπορούν. Μερικοί προχωρούν προς την περιοχή της θάλασσας και κρύβονται σε φυσικά ορύγματα. Αλλοι τρέχουν προς τον Πενταδάκτυλο.

Η μονάδα διαλύεται.

Τα άρματα των Τούρκων ξεκινούν κατά της Κερύνειας. Πίσω ακολουθούν μεγάλες μονάδες πεζικού που κινούνται σε όλο το μήκος του προγεφυρώματος από τη θαλάσσια περιοχή μέχρι τους πρόποδες του πενταδακτύλου.

Ενας από τους λοκατζήδες, ο Νεοπτόλμος Κότσαπας κατορθώνει να επιζήσει από το μακελλειό που ακολουθεί γιατί βρίσκει καταφύγιο σε ένα πηγάδι, όπου μένει σ'αυτό για επτά μέρες αλλά συλλαμβάνεται αργότερα και μεταφέρεται αιχμάλωτος στην Τουρκία.

Τα άρματα κατευθύνονται προς τον Αγιο Γεώργιο και την Κερύνεια ανενόχλητα μια και με την πρώτη τους κίνηση, οι λίγοι άνδρες του Λοχαγού Φωτιάδη δεν μπορούν με τα πενιχρά μέσα που διαθέτουν, να αποκρούσουν την επίθεση τους.

Με την προέλαση των τουρκικών αρμάτων αυτοδιαλύεται στην κυριολεξία και το τάγμα του Λοχαγού Φωτιάδη. Από τη στιγμή αυτή ο κάθε στρατιώτης και αξιωματικός προσπαθεί να γλυτώσει.

Ο ίδιος ο λοχαγός Φωτιάδης γνώριζε τις κινήσεις των αρμάτων από τις 8.30 το πρωί. Αγγελιαφόρος μιας μονάδας που βρισκόταν λίγα μέτρα πιο κάτω στις προκεχωρημέες θέσεις προς το "Πικρό Νερό" τον είχε πληροφορήσει σχετικά.

Να πως ο ίδιος περιγράφει την προέλαση των αρμάτων και τις τελευταίες στιγμές του Τάγματος του μέχρι που διαλύθηκε (Εφημερίδα Αγών, Ιούλιος 1975):

"Είχα άμεσον σύσκεψιν των ετέρων πέντε ανθυπολοχαγών τους οποίους είχον στην διάθεσιν μου και προτού λάβωμεν οιανδήποτε απόφασιν όλοι οι άνδρες της εμπροσθοφυλακής είχον εγκαταλείψει τας θέσεις των. Ο καθένας ξεχωριστά μου ανέφερε περί των εχθρικών αρμάτων, τα οποία εφαίνοντο να ήσαν αρκετά. Φυσικά δεν μπορούσαμε να υπολογίσωμεν τον ακριβή αριθμόν των λόγω του ότι τα πλείστα εξ αυτών ήσαν καμουφλαρισμένα εις τα δένδρα, αλλά αντιλαμβανόμαστε από τας κινήσεις ότι επρόκειτο περί μεγάλου αριθμού αρμάτων. Κατά τας 9.30 το μόνον που ημπορούσαμε να κάμωμε ήτο να οπισθοχωρήσωμεν καθ' όσον η περιοχή μου είχεν επισημανθή από τας εχθρικάς δυνάμεις. Ολαι αι αμυντικαί θέσεις του Τάγματος μου είχον επισημανθή και αντιλαμβάνεσθε πλέον ότι το Τάγμα θα γίνετο ολοκαύτωμα εάν καθόταν εκεί χωρίς να μπορέση να φέρη εις πέρας την αποστολήν του απεφασίσθη και εδόθη εντολή οπισθοχωρήσεως κλιμάκιον προς κλιμάκιον, ως ένα ωρισμένον σημείον μέχρι να δοθή διαταγή".

Η υποχώρηση των ανδρών του Τάγματος των Λοκατζήδων και των άλλων Εθνοφρουρών των διαφόρων τμημάτων, που βρίσκονται σκορπισμένοι στην περιοχή, συνεχίζεται για λίγη ώρα μέσα σε βροχή από σφαίρες και πυροβολισμούς.

Τρέχοντας όλοι μέσα στα λεμονόδενδρα προσπαθούν να βρουν ασφαλή κάλυψη. Η μετακίνηση όμως είναι πολύ δύσκολη, γιατί οι σφαίρες πέφτουν βροχή. Οι άνδρες φθάνουν τελικά 500 μέτρα πιο πίσω. Με τον λοχαγό Φωτιάδη υποχωρούν γύρω στους 200 άνδρες. Ο Λοχαγός τους συγκεντρώνει και αρχίζει να τους δίδει νέες οδηγίες.

Μέσα σ' αυτή την ένταση που ο καθένας προσπαθεί να σώσει τον εαυτό του, ένας αγγελιαφόρος πληροφορεί τον Λοχαγό Φωτιάδη ότι τον αναζητεί ο Διοικητής. Ο λοχαγός εγκαταλείπει για λίγο τους άνδρες του και κατευθύνεται προς συνάντηση του διοικητή.

- Εχουν έλθει νέες δυνάμεις από τη Λευκωσία προς ενίσχυση σας. Θα επιτεθούμε εκ νέου κατά του εχθρού μαζί με το 251 Τ.Π. Ολίγοι στρατιώται του εχθρού έχουν απομείνει και αυτοί έχουν αποδεκατισθεί.

Ο Λοχαγός είχε δει με τα μάτια του τα άρματα και τις χιλιάδες των τούρκων να εξαπολύουν επίθεση σε μια γραμμή από τη θάλασσα μέχρι το βουνό. Με δυσκολία συγκρατεί τα νεύρα του. Και παρά τον σεβασμό που τρέφει προς τους ανώτερους του φωνάζει νευριασμένα:

- Ποιο φίλιο τάγμα θα κάνει επίθεση; Το ανύπαρκτο 251;

Ο αξιωματικός επεμβαίνει και με διάφορες δικαιολογίες και απειλές τον αναγκάζει να σταματήσει.

- Οπλίσατε τα όπλα σας, διατάζει ο Λοχαγός Φωτιάδης τους λίγους άνδρες του που τον συνοδεύουν.

Εκτός εαυτού ο Λοχαγός Φωτιάδης αντιλαμβάνεται το βρωμερό παιχνίδι που παίζεται. Σκέφτεται να σκοτώσει αυτόν τον άνθρωπο γιατί όπως ανέφερε ο ίδιος αργότερα " πίστευε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι όλες οι διαταγές που του έδιδε ήταν ψεύτικες και ανήθικες. Ηταν όλες πράγματι διαταγές αυτοκτονίας".

Ο Διοικητής δεν λέγει τίποτε άλλο. Στρέφει τα νώτα του στο λοχαγό Φωτιάδη και απομακρύνεται.

Ο Λοχαγός Φωτιάδης, τελικά, για να μη παρουσιασθεί στους στρατιώτες του ότι παίρνει διαταγές κάτω από συνθήκες, οι οποίες στην πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετικές από ό,τι θέλουν να τις παρουσιάσουν οι ανώτεροι του, αποφασίζει να εκτελέσει τη διαταγή.

Κάποτε φθάνει στο σημείο όπου άφησε τους άνδρες του. Σφυρίζοντας και τρέχοντας από το ένα σημείο στο άλλο προσπαθεί να τους συγκεντρώσει. Διαπιστώνει όμως ότι πολλοί από αυτούς έχουν απομακρυνθεί στο διάστημα αυτό.

Τον απασχολούν πολλά ερωτήματα και το βασικότερο γιατί τον στέλλουν στο στόμα του λύκου με ψεύτικες πληροφορίες και με άοπλους σχεδόν άνδρες και χωρίς επικοινωνία με άλλες μονάδες;

Γύρω στις 11 το πρωί επιστρέφει στο Διοικητή του. Τον παρακαλεί να του δώσει έστω και ένα ασύρματο τουλάχιστο για να μπορεί να βρίσκεται σε επαφή με τις άλλες ισχυριζόμενες μονάδες. Τέτοιο πράγμα όμως φαίνεται ότι είναι πολυτέλεια.

Κατά τις 11.30 διατάζει αντεπίθεση με όσους άνδρες του έχουν απομείνει.

Να πως περιγράφει ο ίδιος τις τελευταίες στιγμές του τάγματος του:

"Αφού δώσαμε τις αναγκαίες οδηγίες στους 150 άνδρες που μου είχαν απομείνει, εν τω μεταξύ, ξεκινήσαμε για μιαν υστάτην επίθεσιν κατά του εχθρού. Εντός μισής ώρας όμως βρεθήκαμε αντιμέτωποι με δεκάδες αρμάτων. Αυτά ξεχύθηκαν κυριολεκτικά από την περιοχή Καρμίου και άλλες περιοχές και 500 μέτρα όπισθεν διακρίναμε πεζικό που συνέχιζε με την μανιώδη προέλασιν. Οι άνδρες μου είχαν από 30 περίπου φυσίγγια ο καθένας και μερικούς όλμους που είχαμε, για να μη πέσουν εις τα χέρια του εχθρού, τους καταστρέψαμε και τους κρύψαμε κάτω από τα δένδρα.

Προωθηθήκαμε αριστερά όταν δεχθήκαμε αλλεπάλληλα πυρά και τρεις από τους άνδρες μου πληγώθηκαν κρίσιμα Μεγάλη ήτο η έκπληξις μας, διότι βαλλόμαστε από εκεί όπου θα έπρεπε να ήτο το φίλιο τμήμα.

Στην πραγματικότητα πάντοτε πίστευα ότι το Τάγμα 251 δεν ευρίσκετο εκεί, αλλά στη θέση υπήρχον μόνον εχθρικά τμήματα. Επόμενον πλέον ήτο η μονάς ολόκληρη να διασπαστεί διά να σωθή. Αλλοι πήγαν προς τα υψώματα. Εγώ προσωπικά πήγα προς την Κυρήνεια διά να δυνηθώ να ενωθώ με άλλη μονάδα και να λάβω νέας οδηγίας διά το τι μπορούσαμε πλέον να κάνουμε.

Μαζί μου ήλθαν περί τους 45 άνδρες οι πλείστοι ξένων μονάδων μεταξύ των οποίων τρεις των ΛΟΚ μαζί με ένα Λοχία. Αυτοί μου είχαν αναφέρει ότι είχον έλθει μέσω Κυρηνείας από Λευκωσίαν και είχον διαταγήν να ενωθούν προς ενίσχυσιν της δικής μου μονάδος, φέροντες μόνον μίαν μπαζούκα με τρία βλήματα και έχοντες πληροφορίας ότι μόνον εν εχθρικό άρμα υπήρχε εις την στεριάν.

Εξεπλάγην κυριολεκτικώς όταν είδον το τι πραγματικά συνέβαινε. Προχωρήσαμε λοιπόν δεχόμενοι επιθέσεις από όλες τις πλευρές από την αεροπορίαν και τα άρματα και συρόμενοι επί του εδάφους πλησιάσαμε την περιοχή Γλυκιώτισσα. Εκεί πέσαμε σε ένα ποτάμι για να κρυφθούμε και έψαχνα να βρω κανένα όχημα να σώσω ίσως μερικούς από τους φαντάρους μου. Δεν βρήκα όμως τίποτε και πλησίασα προς την θάλασσαν".

Προσθέτει στην αφήγηση του ο Λοχαγός Φωτιάδης:

"Είχα σκοπόν να προχωρήσω παραλιακώς μέχρι το φρούριον Κυρηνείας, ίνα σώσω τμήμα από τη μοναδα μου. Εκεί όμως οι φαντάροι με δάκρυα και παρακλήσεις φώναζαν ότι φοβόντουσαν να με ακολουθήσουν διότι δεν ήξεραν κολύμπι και δεν ήθελαν να μπουν εις την θάλασσα. Τότε πράγματι μετέβαλα σχέδια και προχωρήσαμε προς Κυρήνεια διά μέσου του κυρίου δρόμου Αγίου Γεωργίου.

Τότε είδαμε δεκάδες άρματα να εισέρχωνται εις την Κυρήνειαν και μείναμε έκπληκτοι. Προχωρήσαμε προς τον σταθμόν βενζίνης "Μόμπιλ" και πέσαμε πρηνηδόν εις ένα χανδάκι οπόταν βρεθήκαμε περικυκλωμένοι από τέσσερα άρματα. Μας είχαν αμέσως αντιληφθή και άρχισαν να βάλλουν εναντίον μας. Τότε ένας στρατιώτης μου, σήκωσε τα χέρια ψηλά και ύστερα ακόμα ένας, όταν τα άρματα σταμάτησαν να μας βάλλουν. Εγώ προσεπάθησα να λάβω θέσιν μάχης, να πυροβολήσω ένα ή δύο χειριστάς αρμάτων και να το σκάσω διά να σωθώ. Δεν ήθελα κατ' ουδένα τρόπο να πιαστώ αιχμάλωτος, διότι άκουσα τι εσήμαινε αιχμαλωσία και δη εις χείρας ενός βάρβαρου και βέβηλου εχθρού και προτιμούσα να πεθάνω παρά να πιαστώ αιχμάλωτος εις τα χέρια τους. Με αντελήφθησαν όμως και άρχισαν να μου βάλλουν και με καθήλωσαν. Ενας από τους στρατιώτες μου φώναξε:

- Προς Θεού Κύριε Λοχαγέ...

...και σηκώθηκαν όλοι και προχώρησαν προς το μέρος των τούρκων καλύπτοντας με. Αν τολμούσα να πυροβολήσω τότε εκτός που θα πυροβολούσα τους στρατιώτες μου, όλοι θα σκοτώνονταν εν ψυχρώ και θα έπαιρνα 45-50 ζωές στα χέρια μου. Σκεφτόμενος όλα αυτά έβγαλα τα διακριτικά μου, προσπαθώντας να κρύψω και την ταυτότητα μου κάτω από ένα θάμνο. Στο σημείο αυτό ήλθε ένας από τους χειριστάς πολυβόλων πλησίον μου και σηκώνοντας το όπλο απάνω μου με ανάγκασε να αφήσω το όπλο μου κατά γης και να σηκωθώ απάνω. Ηταν μια στιγμή πραγματικά ανεπανάληπτη. Αδύνατο να περιγράψω με λόγια τι ακριβώς έγινεν εκείνη τη στιγμή".

Πραγματικα το τι περνούν από αυτή τη στιγμή ο λοχαγός Φωτιάδης και οι άνδρες του είναι δύσκολο να περιγραφεί. Οι τούρκοι στρατιώτες ορμούν πάνω τους σαν λυσσασμένα σκυλιά. Τους δένουν τα χέρια, τους αναγκάζουν να πέσουν στο έδαφος, τους πατούν με τις μπότες τους στο κεφάλι και συνεχίζουν να τους κτυπούν με τα υποκόπανα των όπλων τους χωρίς διάκριση. Μερικοί τους ληστεύουν. Ο,τι έχουν μέσα στις τζέπες τους, τους αφαιρείται.

Το όργιο αυτό συνεχίζεται για αρκετή ώρα. Και οι ανδρες με τον Λοχαγό Φωτιάδη βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Ξαφνικά ο Λοχαγός Φωτιάδης που σηκώνει για λίγο το κεφάλι του βλέπει μερικούς δημοσιογράφους να κινηματογραφούν τη σκηνή. Ο Λοχαγός ξεθαρρεύει και φωνάζει στους άνδρες του με όση δύναμη του έχει απομείνει.

- Μη φοβάσθε παιδιά. Θα μας κακοποιήσουν μόνο. Για να μας φωτογραφίζουν σημαίνει πως δεν έχουν σκοπό να μας σκοτώσουν.

Είναι η τελευταία ελπίδα που μπορεί να τους δώσει...

Και πραγματικά αυτό γίνεται. Οι στρατιώτες δέχονται για αρκετή ώρα το μένος των τούρκων. Ολοι αιμορραγούν. Αλλοι είναι σχεδόν αναίσθητοι. Η δίψα καίει τα ξηραμμένα χείλη της. Με απειλές και βρισιές οι Τούρκοι τους αναγκάζουν να σηκωθούν και να μετακινηθούν σε άλλο μέρος του δρόμου. Τους δένουν τώρα και τα πόδια τους και τους αφήνουν εκεί στον καυτό ήλιο, ενώ τα πράγματα άρματα συνεχίζουν ανενόχλητα την πορεία τους προς το κέντρο της Κερύνειας.

Δίπλα από το σημείο όπου βρίσκονται είναι ένα διώροφο σπίτι. Οι τούρκοι βάλλουν εναντίον του σπιτιού. Οι άνδρες κινδυνεύουν να δεχθούν αδέσποτες σφαίρες. Το σπίτι γκρεμίζεται λίγο, λίγο. Οι τούρκοι βάλλουν εναντίον του με όλα τα μέσα που διαθέτουν.

Σε λίγο οι άνδρες αναγάζονται να παραδοθουν.

Πιο κάτω παραδίδονται και οι λίγοι άνδρες του 251 Τάγματος Πεζικού.

Ο αριθμός των αιχμαλώτων μεγαλώνει.

Πλησιάζουν τους 80.

Οι νέοι αιχμάλωτοι μεταφέρονται κοντά στους άλλους και ξαπλώνουν και αυτοί πάνω στην καυτή άσφαλτο που τους προκαλεί μέχρι εγκαύματα.

Η ώρα περνά. Οι πόνοι σουγλίζουν. Η δίψα καίει. Ο φόβος τρομοκρατεί. Και οι άνδρες μένουν εκεί απροστάτευτοι. Κάποτε πλησιάζει ένα καμιόνι. Με δεμένα τα χέρια οι άνδρες δεν μπορούν να ανέβουν ή να καθήσουν. Δυο τούρκοι στρατιώτες αναλαμβάνουν να τους βοηθήσουν. Τους παίρνουν "χέρια-πόδια" και τους ρίχνουν μέσα στο καμιόνι σαν σαρδέλλες κυριολεκτικά, τον ένα πάνω στον άλλο, για να τους μεταφέρουν στην Αγύρτα, στο θύλακα Λευκωσίας Κερύνειας, και από εκεί στην Τουρκία ως αιχμαλώτους πολέμου...