6.4.1974: Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος παρουσιάζεται αποφασισμένος να αναλάβει δράση εναντίον της ΕΟΚΑ Β αν δεν τερματίσει τη δράση της και αποκαλύπτει ότι ταμίας της στην Αθήνα είναι ο ελλαδίτης εφοπλιστής Ανδρέας Ποταμιάνος.

S-2003

6.4.1974: Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙAΖΕΤΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΣ ΝΑ ΑΝΑΛΑΒΕΙ ΔΡΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΟΚΑ Β ΑΝ ΔΕΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΕΙ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΟΤΙ ΤΑΜΙΑΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΛΛΑΔΙΤΗΣ ΕΦΟΠΛΙΣΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΣ

Το Φεβρουάριο, Μάρτιο και Απρίλιο του 1974 η ΕΟΚΑ Β σταμάτησε τους φόνους και τις βομβιστικές επιθέσεις στη διάρκεια της άγραφης εκεχειρίας μετά το θάνατο του αρχηγού της Στρατηγού Γρίβα, αλλά στο παρασκήνιο συνέχιζε να οργανώνεται και να επιστρατεύει νέα μέλη.

Σε μερικά μικροεπεισόδια όπως χαρακτηρίστηκαν ένοπλοι έρριξαν πυροβολισμούς για εκφοβισμό περισσότερο παρά στοχευμένους, παρ' όλον ότι δεν αποφεύχθηκαν και μικροτραυματισμοί.

Ταυτόχρονα συνέχιζε η διάβρωση του κράτους από τους ελλαδίτες αξιωματικούς που συνέχιζαν να προωθούν αντιπάλους της Κυβέρνησης στα διάφορα πόστα στην Εθνική Φρουρά, όπως ήταν οι Εφεδροι Αξιωματικοί.

Ομως ο Μακάριος που είχε τις πληροφορίες του έκαμνε υπομονή και "έδινε σχοινί" στους παράνομους ενώ ετοιμαζόταν να αναλάβει την πιο σκληρή και αποφασιστική του δράση για διάλυση της οργάνωσης, όπως πίστευε.

Οι προειδοποιήσεις του ήταν καθημερινές.

Σε συνέντευξη στις 18 Φεβρουαρίου 1974 στον Χένρυ Κρίστενσον, σχολιαστή επί των εξωτερικών υποθέσεων του σουηδικού Ιδρύματος ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης ανέφερε:

ΕΡ: Νομίζετε ότι με τον θάνατον του Στρατηγού Γρίβα θα αποθάνη και το κίνημά του;

ΑΠ: Ελπίζω ότι αι σχηματισθείσαι υπό του Στρατηγού Γρίβα ένοπλοι ομάδες προς επιβολή των απόψεων του διά της χρήσεως βίας θα εγκαταλείψουν τας παρανόμους μεθόδους των. Σχετικαί ενδείξεις διαφαίνονται εις ωρισμένας ανακοινώσεις των. Ανεξαρτήτως τούτου, δεν είναι δυνατόν να εξεύρουν άλλον αρχηγόν, ο οποίος να διαθέτη την επιρροήν και το γόητρον του Στρατηγού Γρίβα.

ΕΡ: Εχετε τώρα ευρύτερα περιθώρια διαπραγματεύσεων μετά των τουρκοκυπρίων μετά τον θάνατον του Στρατηγού Γρίβα;

ΑΠ: Δεν θα έλεγον ότι ο θάνατος του Στρατηγού Γρίβα έχει οιανδήποτε θετικήν ή αρνητικήν επίδρασιν επί των συνομιλιών. Η θέσις μου έναντι των διαφόρων πτυχών του κυπριακού προβλήματος δεν επηρεάζετο υπό του Στρατηγού Γρίβα όταν ούτος ήτο εν ζωή και δεν θα επηρεασθή μετά τον θάνατον του.

Δυο μέρες αργότερα σε συνέντευξη στον Αλμπερτ Κουράντ ανταποκριτή της Ολλανδικής και Βελγικής Ραδιοφωνίας και τηλεόρασης στην Αθήνα ανέφερε:

ΕΡ: Ποίαι αι εκτιμήσεις σας όσον αφορά την πολιτικήν κατάστασιν εν Κύπρω μετά τον θάνατον του Στρατηγού Γρίβα;

ΑΠ: Ο ρόλος του Στρατηγού Γρίβα εις την εξέλιξιν της εν Κύπρω πολιτικής καταστάσεως δεν ήτο πολύ σημαντικός, διότι εστερείτο ούτος λαϊκού ερείσματος. Δεν νομίζω ότι ο θάνατος του θα επιφέρη οιανδήποτε διαφοροποίησιν εν προκειμένω, το μόνον το οποίον εύχομαι είναι όπως αι σχηματισθείσαι υπό του στρατηγού Γρίβα ένοπλοι ομάδες εγκαταλείψουν την χρήσιν βίας ως μέθοδον προς επιβολήν των απόψεων των.

ΕΡ: Ο Στρατηγός Γρίβας προσεπάθησε να σας δολοφονήση. Νομίζετε ότι ο νέος ηγέτης ή ηγέται της ΕΟΚΑ Β θα συνεχίσουν τας δολοφονικάς αποπείρας εναντίον σας;

ΑΠ: Δεν γνωρίζω ποίος είναι ο νέος Αρχηγός της ΕΟΚΑ Β και ποίαι αι προθέσεις του. Εις κυκλοφορήσαντα φυλλάδια ούτος δίδει ενδείξεις μετριοπάθειας και μη προσφυγής εις την βίαν. Θελω να ελπίζω ότι αι απόπειραι κατά της ζωής μου δεν θα συνεχισθούν.

Κατά τις πρώτες δύο μέρες του Απριλίου είχαν μεσολαβήσει μερικά επεισόδια (βίας και αντιβίας και επείδειξης δύναμης) όπως παρέλαση τριών λόχων της ΕΟΚΑ Β με στολή παραλλαγής, όπως ανέφερε η εφημερίδα "Εθνική" κατά την παρέλαση της 1ης του Απριλίου στην Αμμόχωστο, ρίψη πυροβολισμών από μεθυσμένους αστυνομικούς της προεδρικής φρουράς έξω από το σπίτι του Προέδρου της Βουλής Γλαύκου Κληρίδη, και πυρά, κατά τις πρώτες ημέρες του Απριλίου εναντίον αστυνομικών στη Λεμεσό, έξω από το οίκημα της Ενωσης Αγωνιστών της πόλης και, βολές εναντίον αστυνομικής περιπόλου στη Μηλιά Αμμοχώστου, αφοπλισμός αστυνομικής περιπόλου στη Λεμεσό και πυροβολισμοί στην οικία αστυνομικού στη Λάρνακα και εναντίον περιπόλου στο Αρεδιού, με αποτέλεσμα να τραυματισθεί στο χέρι ο αστυνομικός Ανδρέας Ε. Λαγός.

Στα επεισόδια αυτά και σε άλλα ως και στη δράση της ΕΟΚΑ Β αναφέρθηκε ο Πρόεδρος Μακάριος σε συνέντευξη τύπου στο Προεδρικό Μέγαρο στις 6 Απριλίου στην οποία αποκάλυψε μάλιστα ότι ο χρηματοδότης της ΕΟΚΑ Β ήταν ο Ελλαδίτης εφοπλιστής Ανδρέας Ποταμιάνος.

ΕΡ: Είναι γεγονός ότι ο νέος αρχηγός της ΕΟΚΑ Β είναι αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού; Δύνασθε να ανακοινώσετε τα όνομά του; Πώς κρίνετε το γεγονός αυτό;

ΑΠ: Δεν νομίζω ότι υπάρχει νέος αρχηγός αποδεκτός από όλα τα μέλη της οργανώσεως. Υπάρχουν μάλλον πολλοί αρχηγοί, οι οποίοι ανταγωνίζονται δι' επικράτησιν.

ΕΡ: Πλήθος στοιχείων αποδεικνύουν ότι αξιωματικοί του ελληνικού Στρατού ευρίσκονται όπισθεν της εκστρατείας δι' ανατροπήν Σας. Διατί ανέχεσθε την συμπεριφοράν αυτήν και πως σκέπτεσθε να αντιδράσετε;

ΑΠ: Εχω εξ Αθηνών διαβεβαίωσιν περί αμέσου ανακλήσεως Ελλήνων αξιωματικών, εάν υπάρξουν κατ' αυτών σαφείς υπ' εμού καταγγελίαι. Δεν κρίνω σκόπιμον να είπω περισσότερα επί του θέματος αυτού.

ΕΡ: Παρά το γεγονός ότι επεδείξατε μεγίστην επιείκειαν έναντι της ΕΟΚΑ Β, ιδίως μετά την θάνατον του Στρατηγού Γρίβα, η οργάνωσις αυτή ανιχνεύεται συνεχώς και επανήρχισεν ήδη τας τρομοκρατικάς της πράξεις. Τι θα πράξη η Κυβέρνησις;

ΑΠ: Λυπούμαι, διότι δεν εξετιμήθησαν δεόντως τα μέτρα επιεικείας. Αλλ' εάν η ΕΟΚΑ Β επιδοθή εκ νέου εις τρομοκρατικάς πράξεις, αποφασιστική θα είναι η κατ' αυτής εκστρατεία διά την πλήρη πάταξιν και διάλυσιν της. Εν ουδεμιά περιπτώσει η τρομοκρατία θα επιβληθή.

ΕΡ: Πώς σχολιάζετε τα τελευταία επεισόδια, τα οποία συνέβησαν εις διαφόρους περιοχάς της νήσου εξ αφορμής της επετείου της 1ης Απριλίου;

ΑΠ: Ελπίζω ότι πρόκειται περί μεμονωμένων επεισοδίων και ότι δεν θα υπάρξη συνέχεια.

ΕΡ: Εδημοσιεύθη ότι τους πυροβολισμούς έξωθι της οικίας του κ. Κληρίδη έρριψαν μέλη της προεδρικής Φρουράς. εάν αυτό αληθεύει, πως το ερμηνεύετε και ποία μέτρα έχουν ληφθή κατά των δραστών;

ΑΠ: Οι δράσται θα τιμωρηθούν, έστω και αν επικαλούνται ως ελαφρυντικόν την μέθην των και ότι δεν είχον ως στόχον την οικίαν του κ. Κληρίδη. Πολύ λυπούμαι διότι δύο εκ των τριών δραστών ήσαν αστυνομικοί της Προεδρικής Φρουράς. Ετέθησαν ήδη ούτοι εις διαθεσιμότητα.

ΕΡ: Εις τα σχολεία Μέσης Παιδείας πραγματοποείται ταχέως στρατολόγησις μελών εις την νεολαίαν της ΕΟΚΑ Β. Μόλις προσφάτως η οργάνωσις αυτή προεκάλεσε πλείστα επεισόδια τα οποία εις μερικάς περιπτώσεις ωδήγησαν εις συμπλοκάς. Εις εν τουλάχιστον σχολείον της Λεμεσού ομάς της οργανώσεως αυτής επέδραμεν εις την αίθουσαν τελετών και ενώπιον όλων των καθηγητών εξέσχισε τας φωτογραφίας του Προέδρου της Δημοκρατίας. Διατί ανέχεσθε την κατάστασιν αυτήν;

ΑΠ: Θλιβερά και ανεπίτρεπτος είναι η δημιουργηθείσα εις τα σχολεία μας κατάστασις, λόγω έξωθεν επεμβάσεων διά στρατολόγησιν μαθητών εις πολιτικάς ή τρομοκρατικάς οργανώσεις. Αι εκδηλώσεις μαθητών εις μερικά σχολεία έλαβον την μορφήν και τας διαστάσεις αναρχίας και αθλιότητος, η δε συνέχισις της καταστάσεως αυτής εγκυμονεί πολλούς κινδύνους διά το μέλλον της νεολαίας μας. Είναι πράγματι κρίμα διότι εις τας ψυχάς αγνών και ενθουσιόντων νέων κατορθώνουν μερικά εξωσχολικά στοιχεία να ενσταλάζουν δηλητήριον κατά διαφόρους τρόπους και υπό διάφορα προσχήματα. Διά την κατάστασιν αυτήν δεν είναι άμοιροι ευθύνης και μερικοί διευθυνταί και καθηγηταί οι οποίοι είτε είναι ανίκανοι, είτε παρεξέκλιναν της αποστολής των και δεν πρέπει να έχουν θέσιν εις τα σχολεία μας. Μέτρα αυστηρά θα ληφθούν διά την ανακοπήν της απαραδέκτου ταύτης καταστάσεως.

ΕΡ: Εδημοσιεύθη κατ' επανάληψιν ότι η ΕΟΚΑ Β έχει ενισχυθή εξ Ελλάδος δι' εμψύχου και αψύχου υλικού. Ποία η απάντησις Σας;

ΑΠ: Δεν αποτελεί μυστικόν ότι από πηγήν εκτός της Κύπρου αντλεί ενίσχυσιν τόσον η ΕΟΚΑ Β όσον και η λεγόμενη αντιπολίτευσις. Εις τον κρατικόν προϋπολογισμόν ή μάλλον εις το ισοζύγιον πληρωμών λαμβάνομεν υπ' όψιν μεταξύ των αδήλων πόρων ουχί μόνον τα εξ Αγκύρας αποστελλόμενα, ποσά, προς τους τουρκοκυπρίους αλλά και τα έξωθεν ποσά προς την αντιπολίτευσιν. Οικονομικός εκπρόσωπος εις Αθήνας της ΕΟΚΑ Β και της αντιπολιτεύσεως είναι ο εφοπλιστής κ. Ανδρέας Ποταμιάνος, ταμίας δε εν Κύπρω ο έμπορος κ. Σωκράτης Ηλιάδης. Δεν γνωρίζω τας χρηματοδοτικάς πηγάς του κ. Ποταμιάνου. Γνωρίζω όμως ότι ούτος αποστέλλει τακτικώς ποσά εις τον κ. Ηλιάδην διά την καταβολήν επιδομάτων εις τους "αντάρτας" της ΕΟΚΑ Β ως και διά την συντήρησιν του αντιπολιτευομένου τύπου. Δύναται μάλιστα να λεχθή ότι μετά τον θάνατον του Στρατηγού Γρίβα η έξωθεν οικονομική ενίσχυσις κατέστη μεγαλυτέρα.

ΕΡ: Ποίαν ανταπόκρισιν είχεν η νέα έκκλησις Σας προς διάλυσιν των παρανόμων φυλοκυβερνητικών ομάδων και παράδοσιν του οπλισμού των; Τι προτίθεσθε να πράξετε εις περίπτωσιν κατά την οποίαν η έκκλησις σας δεν θα εύρη και πάλιν ανταπόκρισιν.

ΑΠ: Εάν δεν υπάρξη ανταπόκρισις εις την έκκλησιν μου προς τας παρανόμους φιλοκυβερνητικάς ομάδας ούτοι θα διωχθούν καθ' ον τρόπον και η οργάνωσις ΕΟΚΑ Β. Δεν θα υπαρξη περίπτωσις ανοχής η συγκαλύψεως των".