9.8.1973: Συλλαμβάνεται στη Λεμεσό, ο υπαρχηγός της ΕΟΚΑ Β Σταύρος Σταύρου Σύρος, ενώ συνεχίζονται οι συλλήψεις καταζητουμένων στους κρυψώνες τους

S-1969

9.8.1973: ΣΥΛΛΑΜΒAΝΕΤΑΙ ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΟ Ο ΥΠΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ Β ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΥΡΟΣ, ΕΝΩ ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ ΚΑΤΑΖΗΤΟΥΜΕΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΚΡΥΨΩΝΕΣ ΤΟΥΣ

Τον Αύγουστο του 1973 και ενώ εντείνονταν οι επιχειρήσεις στην επαρχία Λεμεσού και τα απανωτά κτυπήματα εναντίον ενόπλων στελεχών της οι άνδρες του Εφεδρικού Σώματος της Αστυνομίας με επικεφαλής το διοικητή τους Ταγματάρχη Παντελάκη Πανταζή κτύπησαν διάνα: Συνέλαβαν σε σπίτι στη Λεμεσό τον υπαρχηγό της ΕΟΚΑ Β Σταύρο Σταύρου Σύρο, με το ψευδώνυμο "Αγρας" μαζί με το Γενικό Γραμματέα του ΣΑΠΕΛ Δημήτρη Σπουργίτη.

Το Εφεδρικό παρουσίασε τη σύλληψη του Σύρου, που έγινε στις 9 Αυγούστου, ως μεγάλη επιτυχία και τόνισε ιδιαίτερα το γεγονός ότι ο Σύρος παραδόθηκε αμαχητί.

Στην κατοικία στη Λεμεσό όπου διέμενε βρέθηκαν αρκετά έγγραφα τα οποία δεν πρόλαβε να κάψει.

Ανάμεσα σ' αυτά διάφορες φωτογραφίες ψηλών κτιρίων γύρω από την Αρχιεπισκοπή, στα οποία συνήθως τοποθετούνταν άνδρες της αστυνομίας κατά τη διέλευση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου καθ' οδόν προς την Ιερά Αρχιεπισκοπή, πράγμα που έδειχνε ότι οι υπηρεσίες της ΕΟΚΑ Β παρακολουθούσαν κάθε κίνηση του κυπρίου Προέδρου και ιδιαίτερα τα δρομολόγια του, αν ληφθεί επίσης υπόψη ότι είχαν βρεθεί και θέσεις μάχης στο δρόμο που ακολουθούσε για να μεταβαίνει στην εξοχική του κατοικία στο Τρόοδος.

Η Αστυνομία συνέχισε τις επόμενες ημέρες τις επιχειρήσεις της, όπως επίσης και η ΕΟΚΑ Β.

Παράλληλα συνέχιζαν τη δράση τους οι παρακρατικοί υποστηρικτές της Κυβέρνησης σε αντίποινα στη δράση της ΕΟΚΑ Β.

Ετσι στις 12 Αυγούστου σημειώθηκε έκρηξη στην οικία του Δώρου Δωροθέου, καθηγητή της Τεχνικής Σχολής Αμμοχώστου, ο οποιος απουσίαζε στο εξωτερικό.

Επίσης καταστράφηκε αυτοκίνητο της ΣΕΚ που βρισκόταν σταθμευμένο έξω από τη οικία του Ομηρου Νεοκλέους, Γενικού Γρμαματέα της Συντεχνίας Εργατών Μεταφορών και Γεωργίας της ΣΕΚ στην Παλλουριώτισσα. Από την έκρηξη τραυματίστηκε ελαφρά ο Νεοπτόλεμος Σάββα, κουνιάδος του Νεοκλέους.

Στις 15 Αυγούστου το Εφεδρικό είχε ακόμα μια επιτυχία με τη σύλληψη έξη καταζητουμένων από τους οποίους οι πέντε μέσα σε κρησφύγετο στην περιοχή Μαχαιρά.

Η επιτυχία αυτή του Εφεδρικού δημοσιοποιήθηκε καθώς ανακοινωνόταν με τη μέθοδο της άρνησης ότι οι αρχές αναζητούσαν επίσης και το άλλο στέλεχος της ΕΟΚΑ Β τον ελλαδίτη αξιωματικό Γεώργιο Καρούσο.

Αρμόδια πηγή (δηλαδή ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος) όταν ρωτήθηκε για δημοσίευμα ότι μαζί με τον Γρίβα έφθασαν από την Ελλαδα και Ελλαδίτες αξιωματικοί, οι οποίοι στελέχωναν το επιτελείο του, όπως ο Γεώργιος Καρούσος, δήλωσε σύμφωνα με την εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" στις 18 Αυγούστου 1973:

"Δεν εχω να κάμω οιανδήποε δήλωσιν επί του θέματος, αι Αρχαί Ασφαλείας και εάν έχουν πληροφορίας περί του θέματος Καρούσου, δεν θα προβούν εις οιανδήποτε σχετικήν ανακοίνωσιν, διά λόγους ασφαλείας".

Ο Καρούσος παρουσιαζόταν ως άνθρωπος που είχε έλθει στην Κύπρο για αντιχουντικό αγώνα και σύμφωνα με τον Πέτρο Πετρίδη (Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου περίοδος 1960-74, τόμος Β σελ. 275) ύστερα από τους πρώτους θανάτους εξέφρασε ριζική διαφωνία.

Προσθέτει ο Πέτρος Πετρίδης για τη δράση του Καρούσου και τις σχέσεις του με τον Γρίβα την περίοδο αυτή:

"Ο Καρούσος (που διέμενε σε διαμέρισμα-κρησφύγετο στη Λευκωσία) ζήτησε να συναντηθεί με τον στρατηγό Γρίβα για να συζητήσουν την κατάσταση όπως εξελισσόταν. Και προηγουμένως είχε ζητήσει να τον δει σχετικά με το σχέδιο ΑΠΟΛΛΩΝ και ο Στρατηγός απάντησε ότι θα τον δεχόταν όταν θα ήταν έτοιμος να κάμει εισηγήσεις για το σχέδιο, οι οποίες όμως- όπως ανέφερε ο ίδιος- δεν θα έπρεπε να είναι τέτοιες που να καθυστερούσαν την εφαρμογή του μετά τις 20 Ιουλίου 1973.

Ο Καρούσος μεταφέρθηκε στη Λεμεσό για τη συνάντηση αυτή που σύμφωνα με τους συνεργάτες του ήταν το λιγότερο που μπορεί να λεχθεί, πολύ ψυχρή και θυελλώδης- τόσο ψυχρή, ώστε οι δύο στενοί συνεργάτες να προσφωνούν ο ένας τον άλλο όχι με τα ονόματά τους αλλά με τον βαθμό τους.

Ο Καρούσος απευθυνόταν προ τον Γρίβα με το πολύ τυπικό "Στρατηγέ" και ο Γρίβας προς τον Καρούσο με το "Κύριε Ταγματάρχα".

Είπε στον Στρατηγό Γρίβα ότι ήταν άσκοπη η αιματοχυσία και διαφωνούσε ριζικά με την ανατίναξη αστυνομικών σταθμών και άλλων παρόμοιων δραστηριοτήτων. Του είπε χαρακτηριστικά ότι ο δρόμος για την ένωση δεν περνούσε από την αιματοχυσία.

Διαφωνούσε επίσης ριζικά με τον τρόπο που λαμβάνονταν οι αποφάσεις και του είπε ότι έπρεπε να σταματήσει να τις παίρνει μόνος του, αλλά να δημιουργήσει ένα Επιτελείο να εγκαταλείψει δηλαδή την τακτική που ακολουθούσε στον αγώνα κατά των Αγγλων, όταν ήταν ο μόνος που έπαιρνε αποφάσεις και έβγαζε διαταγές.

Ο Καρούσος γύρισε στη Λευκωσία χωρίς να μεταπείσει τον Στρατηγό Γρίβα.

Από το κρησφύγετο του όμως του έγραψε μια πολυσέλιδη αναφορά στην οποία διατύπωνε και πάλι τις αντιρρήσεις του και εξέφραζε την γνώμη του.

Ανάμεσα στα άλλα έλεγε στον Στρατηγό ότι ήταν άφιλος και ότι περιστοιχιζόταν από κακούς συμβούλους. Του υπεδείκνυε τα λάθη τακτικής που είχε διαπράξει και ζητούσε μεταβολή τακτικής. Τόνιζε και πάλι ότι με την αιματοχυσία και τις ανατινάξεις δεν θα έφθαναν στην ένωση, ότι ο αντίπαλος δεν ήταν πια οι Αγγλοι, αλλά Ελληνες, ότι ήταν κακή τακτική να τα βάζει με τους αριστερούς και να αλληλοσκοτώνονται Ελληνες.

Διατύπωνε την αγωνία του για την πορεία που έπαιρναν τα πράγματα και ζητούσε από τον Στρατηγό Γρίβα να συνεννοηθεί με τον πρόεδρο Μακάριο, να πολιτικοποιήσει τον αγώνα του και να δεχθεί τρία Υπουργεία στην Κυβέρνηση.

Κάτω από την επήρεια των στενών συνεργατών που διέβαλλαν τον Καρούσο ότι δεν ήθελε να κάνει αγώνα για την ένωση, αλλά ότι ήλθε για να κάμει αντιχουτικό αγώνα στην Κύπρο- τον κατηγορούσαν ακόμη ότι αρνήθηκε να οπλοφορεί και να έχει μαζί του έστω και πιστόλι- ο Στρατηγός τον έβγαλε έξω από τη οργάνωση για ένα διάστημα.

Του διαμήνυσε ότι τον είχε απαλλάξει και προσφέρθηκε να τον στείλει εν ααφαλεία όπου ήθελε, να του πληρώσει τα χρέη του και να τον εξασφαλίσει οικονομικά, όπως ήταν δυνατό".

Στις 16 Αυγούστου 1973 σημειώθηκε έκρηξη παρά την είσοδο του καφενείου της Αγγελικής Σωτηρίου στις Ανω Κυβίδες από την οποία σημειώθηκαν ζημιές.

Δέκα λεπτά αργότερα σημειώθηκε έκρηξη σε υπό ανέγερση οικοδομή που ανήκει στον Κυριάκο Θεοτή Πανταρά.

Την ίδια στιγμή ρίφθηκαν πυροβολισμοί εναντίον σταθμού βενζίνης της Αγγελικής Σωτηρίου και της οικίας του Χρύσανθου Χρίστου από το ίδιο χωριό.

Στις 17 στη Λάρνακα σημειώθηκε έκρηξη κάτω από το αυτοκίνητο του Αργυρού Κυριάκου από τη Λάρνακα ενώ ήταν σταθμευμένο έξω στην αυλή της οικίας του.

Εξ άλλου στη Λεμεσό σημειώθηκε έκρηξη στον εξώστη της οικίας του Κόκου Βύρωνος στον Αγιο Αμβρόσιο Λεμεσού και μια άλλη έξω από το καφενείο του Βασίλη Νεοφύτου.

Στις 19 σημειώθηκαν τέσσερις εκρήξεις στη Λεμεσό και την Πάφο.

Η πρώτη σημειώθηκε κάτω από το αυτοκίνητο του αστυφύλακα Πανίκου Χαραλάμπους στην Πάχνα, η δεύτερη κάτω από το αυτοκίνητο του Μάριου Παυλικά στη Λάρνακα, η τρίτη κάτω από το αυτοκίνητο του Κώστα Ζαχαρίου Ιωάννου στην Παλλουρώτισσα και η τέταρτη κάτω από το αυτοκίνητο του καθηγητή Παύλου Σεμελίδη στη Λάρνακα.

Επίσης στο Πραστειό Αυδήμου σημειώθηκε μια έκρηξη κάτω από αυτοκίνητο του Αγαθοκλή Σάββα και μια δεύτερη στο λεωφορείο του Χριστόδουλου Παπακώστα.

Στις 20 Αυγούστου η αστυνομία συνέλαβε ύστερα από ανταλλαγή πυροβολισμών δυο παράνομους, από τους οποίους ο ένας καταζητούμενος.

Στις 21 Αυγούστου τρεις εκρήξεις συγκλόνισαν τη Λευκωσία. Η μια τοποθετήθηκε κάτω από το αυτοκίνητο του Ιάκωβου Θεοδώρου Κριτωνή από την Κυπερούντα, η δεύτερη έξω από το βιβλιοπωλείο του του Μιχαλάκη Ζιαρτίδη, αδελφού του κομμουνιστή ηγέτη Ανδρέα Ζιαρτίδη και μια η τρίτη κάτω από το αυτοκίνητο του Ανδρέα Μαννούρη.

Αυτή τη περίοδο η ΕΣΕΑ, έχασε ένα από τα σημαντικά της στελέχη: Τον Γενικό της Γραμματέα Φώτη Παπαφώτη, που είχε διαφωνήσει με τoυς σκοτωμούς.

Ο Φώτης Παπαφώτης, ο οποίος είχε παραδοθεί στην αστυνομία όταν πληροφορήθηκε ότι αναζητείτο ύστερα από την απαγωγή του Υπουργού Υγείας Χρίστου Βάκη, αφέθηκε ελεύθερος και αναχώρησε από την Κύπρο το δεύτερο δεκαήμερο του Αυγούστου του 1973 μεταβαίνοντας οικογενειακώς στην Ελλάδα για μόνιμη εγκατάσταση.

Τον διαδέχθηκε ο δικηγόρος Στέλιος Χριστίδης στη θέση του Γενικού Γραμματέα της ΕΣΕΑ αλλά και αυτός δεν έμεινε στη θέση αυτή παρά λίγο χρονικό διάστημα και ακολούθησε το παράδειγμα του Φώτη Παπαφώτη και ξενιτεύθηκε όπου έγινε σημαντικό στέλεχος μεγάλης πολυεθνικής εταιρείας αργότερα.

Τις 23 Αυγούστου το Εφεδρικό Σώμα υπό τις διαταγές του διοικητού του Παντελάκη Πανταζή και με τους λοχαγούς Ακη Ιωακείμ, Τάκη Τσαγγάρη και Σάββα Σολωμού "κατέλαβαν" την Αμμόσωστο και άρχισαν μαζικές έρευνες σε διάφορες οικίες.

Μέχρι το μεσημέρι είχαν ερευνήσει 30 περίπου οικίες οπότε έφθασαν σε μια οικία στην περιοχή της Αγίας Ζώνης που ανήκε σε καθηγητή της Τεχνικής Σχολής.

Οι αστυνομικοί εισήλθαν στην οικία για έρευνες ενώ τοποθετήθηκαν έξω δυο φρουροί.

Ξαφνικά έκαμε την εμφάνιση του ένα αυτοκίνητο και ένας ένοπλος άνοιξε πυρά εναντίον των φρουρών Δαμιανού Γεωργιάδη και Τάσου Μιχαηλίδη τους οποίους και τραυμάτισε.

Στις έρευνες της η αστυνομία συνέλαβε έντεκα πρόσωπα μεταξύ των οποίων και μια γυναίκα, τη Μάρω Κίκη Κωνσταντίνου, σύζυγο του καταζητούμενου Κίκη Κωνσταντίνου.

Την ίδια μέρα στη Λευκωσία σημειώθηκαν και δυο νέες εκρήξεις στη Λευκωσία. Η πρώτη σημειώθηκε έξω από το κουρείο του Ντίνου Ιωάννου στην οδό Σόλωνος και η δεύτερη κάτω από αυτοκίνητο του Πάμπου Στυλιανού από τον Πύργο

ενώ την επομένη μια νέα έκρηξη σημειώθηκε στο γραφείο του Δικηγόρου Κώστα Τσιρίδη, για πολλοστή φορά.

Στις 27 Αυγούστου εξαρθρώθηκε ακόμα μια ομάδα ανταρτών της ΕΟΚΑ Β.

Η ομάδα βρισκόταν στην περιοχή του χωριού Λάρνακας της Λαπήθου στον Πενταδάκτυλο. Η επιχείρηση έγινε υπό τις διαταγές των Λοχαγών Ν. Βαρναβίδη, Ν. Παστελλόπουλου και Ευτύχιου Σαλάτα. Οι καταζητούμενοι διέμεναν σε οικία στο χωριό που περικυκλώθηκε και αναγκάστηκαν να παραδοθούν μαζί με τον οπλισμό τους.

Στις 8 Σεπτεμβίου σημειώθηκε έκρηξη βόμβας στα επαρχιακά γραφεία του ΑΚΕΛ Λευκωσίας με αποτέλεσμα να καταστραφούν ένα αυτοκίνητο και δυο μοτοσυκλέττες.

Στις 12 του μήνα εξαρθρώθηκε ανταρτική ομάδα ύστερα από ολιγόλεπτη ανταλλαγή πυρών στο δάσος Πλατύ της Ιεράς Μονής Κύκκου και Πεδουλά.

Η ομάδα διέμενε σε τρία καλά καμουφλαρισμένα συνεχόμενα κρησφύγετα.

Στις 13, τις πρωινές ώρες, ένοπλοι επετέθησαν με αυτόματα όπλα εναντίον του αστυνομικού σταθμού Πάχνας. Οι επιτιθέμενοι έβαλαν εναντίον του σταθμού από δυο κατευθύνσεις αλλά οι αστυνομικοί κατόρθωσαν να αποκρούσουν την επίθεση.

Στις 16 Σεπτεμβρίου συνέβησαν διάφορα επεισόδια: Δυο βόμβες εξερράγησαν στις Πάνω Κυβίδες, μια έξω από την οικία του Ιωάννη Σοφοκλέους και η άλλη κάτω από τρακτέρ που ανήκει στον Αριστο Μιχαήλ.

Την ίδια ώρα οπλοφόροι επέδραμαν εναντίον του αστυνομικού σταθμού Μαλιάς. Οι αστυνομικοί ανταπέδωσαν τα πυρά και οι επιτεθέντες αποχώρησαν.

Εξάλλου στην περιοχή μεταξύ των χωριών Σούνι, Καντού και Πάνω Κυβίδες ένοπλοι έστησαν ενέδρα στον αξιωματικό της αστυνομίας Βάσο Ιωάννου και τον οδηγό του αστυφύλακα Ανδρέα Ιωάννου καθώς μετέβαιναν στις Κυβίδες για να εκτιμήσουν τις ζημιές από εκρήξεις που σημειώθηκαν. Τραυματίστηκε στο μηρό ο Ανδρέας Ιωάννου.

Στις 18 Σεπτεμβρίου η αστυνομία συνέλαβε τον Πρόεδρο της ΠΟΕΔ Αλέξανδρο Καγιά και τον Θεολόγο Ανδρέα Παρασκευά και την επομένη τον Μιχαλάκη Ρωσσίδη.

Στις 29 του μήνα η αστυνομία ανακάλυψε οπλαποθήκη της ΕΟΚΑ Β στην περιοχή Ζακακίου παρά τη βιομηχανική περιοχή Λεμεσού στην οποία περιλαμβάνονταν επτά πολυβόλα, τέσσερα αυτόματα, 10.000 σφαίρες και εκρηκτικές ύλες.