19.10.1972: Οι τρεις Μητρoπoλίτες Πάφoυ Γεvvάδιoς, Κιτίoυ Αvθιμoς και Κερύvειας Κυπριαvός δίδoυv vέα, αλλά μικρή, πρoθεσμία στov Αρχιεπίσκoπo vα απαvτήσει κατά πόσov θα απoχωρήσει από τηv πρoεδρία

S-1909

19.10.1972: ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΠΑΦΟΥ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ, ΚΙΤΙΟΥ ΑΝΘΙΜΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΗΝΕΙΑΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ ΔΙΝΟΥΝ ΝΕΑ, ΑΛΛΑ ΜΙΚΡΗ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΣΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ ΚΑΤΑ ΠΟΣΟΝ ΘΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΕΝΩ Ο ΙΔΙΟΣ, ΘΕΟΡΩΝΤΑΣ ΠΑΡΑΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΠΟΥ ΣΥΓΚΑΛΕΣΕ Ο ΓΑΝΝΑΔΙΟΣ, ΤΟΥΣ ΑΠΑΝΤΑ ΟΤΙ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗ ΘΑ ΥΠΑΓΟΡΕΥΕ ΜΟΝΟ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΟΥ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΤΙ "ΕΔΟΞΕ" ΤΩΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΩΝ

Ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος καθυστερούσε να απαντήσει στην αξίωση των τριών Μητροπολιτών Πάφου Γενναδίου, Κιτίου Ανθίμου και Κυρηνείας Κυπριανού για να συγκαλέσει την Ιερά Σύνοδο, οι τρεις άρχισαν να οργανώνουν τις επόμενες κινήσεις τους.

Την πρωτοβουλία παρουσιαζόαν να είχε, ο πρώτος τη τάξει, Μητροπολίτης Πάφου Γεννάδιος, ο οποίος πληροφορούσε τους άλλους δύο Μητροπολίτες ότι συγκαλούσε έκτακτη συνεδρία της Ιεράς Συνόδου στη Μητρόπολη Λεμεσού.

Η επιστολή του Πάφου Γενναδίου προς τους άλλους δύο Συνοδικούς έχει ως εξής (εφημερίδα "Πατρίς" 16 Οκτωβρίου 1972):

"Λόγω αρνήσεως και ή παραλείψεως της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου κ.κ. Μακαρίου, όπως συγκαλέση έκτακτον συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου (ίδε άρθρον 3 του Καταστατικού της Αγιωτάτης Εκκκλησίας Κύπρου) ως η επιστολή ημών προς αυτόν υπό ημερομ. 19ης Σεπτεμβρίου ε.ε. διά ταύτης καλούμεν υμάς ως πρώτος τη τάξει Μητρολίτης εις έκτακτον συνεδρίαν εν τη εν Λεμεσώ Ι. Μητροπόλει Κιτίου τη 19η Οκτωβρίου 1972, ημέραν Πέμπτην και ώραν 5 μ.μ.

Θέματα:

1. Η επίμονος άρνησις του Μ. Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Μακαρίου όπως συμμορφωθή προς την υπόδειξιν των Μητροπολιτών και εγκαταλείψη το κοσμικόν αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας ως οι Ιεροί Κανόνες διακελεύουσι.

2. Διάφορα".

Την παραμονή της έκτακτης συνεδρίας της Συνόδου που συγκάλεσε ο Μητροπολίτης Γεννάδιος στη Μητρόπολη Λεμεσού, ως πρώτος τη τάξει, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απάντησε στους τρεις συνοδικούς χαρακτηρίζοντας τη συνεδρία τους παράνομη και ως συνεδρία που έχει "έκδηλα γνωρίσματα παρασυναγωγής".

Ο Αρχιεπίσκοπος ανέφερε στην επιστολή του ότι μόνο ο ίδιος μπορούσε, σύμφωνα με το Καταστατικό της Εκκλησίας, να συγκαλέσει την Ιερά Σύνοδο και κανένας άλλος.

Ανέφερε ο Αρχιεπίσκοπος στην επιστολή του στους Μητροπολίτες:

Τοις Πανιερωτάτοις Μητροπολίταις

Πάφου ΓΕΝΝΑΔΙΩ

Κιτίου ΑΝΘΙΜΩ

Κυρηνείας ΚΥΠΡΙΑΝΩ

Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί.

Μετ' εκπλήξεως ανέγνωμεν εις τον εγχώριον τύπον ότι λόγω αρνήσεως και ή παραλείψεως ημών όπως καλέσωμεν έκτακτον συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου, ως η από 19ης Σεπτεμβρίου 1972 υμετέρα προς ημάς επιστολή, ο Μητροπολίτης Πάφου Γεννάδιος, επικαλούμενος το άρθρον 3 του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας Κύπρου, εκάλεσε δι' επιστολής αυτού, υπό ημερομηνίαν 12 Οκτωβρίου 1972 ως πρώτος τη τάξει Μητροπολίτης" εις έκτακτον Σύνοδον τους Μητροπολίτας Κιτίου και Κυρηνείας εν τη εν Λεμεσώ Μητροοπόλει Κιτίου την 19ην Οκτωβρίου 1972.

Η υπό του Μητροπολίτου Πάφου, πρόσκλησις εις έκτακτον σύνοδον, διατυπωθείσα ως γνωστόν εν κοινή υμών συσκέψει, εν Λεμεσώ, αναγράφει ως τόπον συντάξεως και αποστολής αυτής την ιεράν Μονήν Τροοδιτίσσης, ορίζει δε ως κύριον θέμα προς συζήτησιν τη άρνησιν ημών, όπως συμμορφωθώμεν προς την υπόδειξιν των Μητροπολιτών και εγκαταλείψωμεν το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Αναφερόμενοι εις την ως άνω πρόσκλησιν του Μητροπολίτου Πάφου και την ουτωσί έκτακτον συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου, οφείλομεν αδελφικώς και καθηκόντως να επισύρωμεν την προσοχήν υμών επί των ακολούθων:

1. Το άρθρον 3 του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας Κύπρου, του οποίου γίνεται υφ' υμών επίκλησις, ουδόλως δίδει το δικαίωμα εις τον "πρώτον τη τάξει Μητροπολίτην" να συγκαλέση έκτακτον Σύνοδον. Κατά το άρθρον 3 υπό την προεδρίαν του Αρχιεπισκόπου εν τη Αρχιεπισκοπή ή όπου αν αυτός ορίση, τακτικώς μεν άπαξ του έτους εκτάκτως δε οσάκις αν είτε ο Πρόεδρος μόνον κρίνη εύλογον, είτε, δύο των μελών ζητήσωσι παρ' αυτού δι' ώρισμένην υπόθεσιν και συγκληθή.

Εκ του άρθρου τούτου καθίσταται κατάδηλον ότι το δικαίωμα συγκλήσεως της Ιεράς Συνόδου έχει μόνον ο Αρχιεπίσκοπος.

2. Η πρόνοια του άρθρου 3 ότι ο Αρχιεπίσκοπος συγκαλεί εκτάκτως την Ιεράν Σύνοδον, εάν δύο των μελών ζητήσωσι παρ' αυτού δι' ωρισμένην υπόθεσιν να συγκληθή, ουδόλως υπονοεί ότι εις περίπτωσιν αρνήσεως ή παραλείψεως του Αρχιεπισκόπου να συγκαλέση εις έκτακτον συνεδρίαν την Ιεράν Σύνοδον, ο "πρώτος τη τάξει Μητροπολίτης" αποκτά αυτομάτως Αρχιεπισκοπικά προνόμια και δικαιώματα και δύναται να συγκαλέση Σύνοδον.

3. Κατά τον Καταστατικόν Χάρτην της Εκκλησίας Κύπρου "ο πρώτος τη τάξει Μητροπολίτης εις μίαν μόνον περίπτωσιν έχει δικαίωμα συγκλήσεως και προεδρίας Ιεράς Συνόδου εις την περίπτωσιν χηρείας του Αρχιεπισκοπικού θρόνου, ότε κατά το άρθρον 18 του Καταστατικού "την κατά πνευματικήν διοίκησιν των κατ' αυτόν αναλαμβάνει ο πρώτος τη τάξει Μητροπολίτης".

Εις ετέραν δε περίπτωσιν συμφώνως προς το άρθρον 4 του Καταστατικού Χάρτου "κωλυομένου του Αρχιεπισκόπου" να παρίσταται και να προεδρεύη καθ' όλην την διάρκειαν της περιόδου τακτικής Συνόδου δύναται "τη γνώμη αυτού" να συνεδριάζη η Σύνοδος υπό την προεδρίαν του πρώτου τη τάξει των παρόντων Αρχιερέων. Εις ουδεμίαν άλλην περίπτωσιν το Καταστατικόν της Εκκλησίας Κύπρου παρέχει ιδιότητα "πρώτου τη τάξει" εις Μητροπολίτην, όστις να έχη καταστατικώς ή να δίδωνται εις αυτόν υπό του Αρχιεπισκόπου δικαιώματα προς σύγκλησιν και προεδρίαν συνόδου.

4. Συμφώνως προς το άρθρον 2 του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας Κύπρου "ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου ως ανωτάτη κεφαλή της εν Κύπρω

Εκκλησίας, έχει τα ανέκαθεν ανεγνωρισμένα αυτώ προνόμια και δικαιώματα". Τα αρχιεπισκοπικά προνόμια και δικαιώματα, μεταξύ δε τούτων και το δικαίωμα συγκλήσεως της Ιεράς Συνόδου, δεν δύναται να αναλάβη καταστατικώς αυτεξουσίως" ο πρώτος τη τάξει ή άλλος Μητροπολίτης.

5. Αντικαταστικώς ο Μητροπολίτης Πάφου συνεκάλεσεν έκτακτον συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου και αντικαταστατικώς συνήργησαν προς τούτο και θα μετάσχωσι της ουτωσί συνόδου οι άλλοι Μητροπολίται.

Διά τους ως άνω εκτεθέντας εν περιλήψει λόγους άκυρον εν παντί θεωρούμεν την συγκληθείσαν "Σύνοδον" και ευθύνην παρανομίας εις υμάς καταλογίζομεν. Την αντικαταστατικώς και παρανόμως γενομένην υπό του Μητροπολίτου Πάφου πρόσκλησιν εις έκτακτον συνεδρίαν της Συνόδου, ως και το άκυρον της τοιαύτης Συνόδου εχούσης έκδηλα γνωρίσματα παρασυναγωγής, μαρτυρεί και το γεγονός ότι ημείς δεν ελάβομεν επισήμως γνώσιν περί ταύτης, δι' επιστολής ή διά στόματος του συγκαλέσαντος την "Σύνοδον".

Και ταύτα μεν ως προς την συγκληθείσαν δι' αύριον "Σύνοδον". Πέραν, όμως, τούτων, οφείλομεν να είπωμεν ότι ωρισμέναι από τινος πράξεις και εκδηλώσεις υμών βαθέως τραυματίζουσι την Εκκλησίαν και μεγάλως ζημιούσι την εθνικήν υπόθεσιν του Κυπριακού Ελληνισμού.

Μετά της εν Κυρίω αγάπης

+ Ο Κύπρου ΜΑΚΑΡΙΟΣ

Εν τη Ι. Αρχιεπισκοπή Κύπρου

τη 18η Οκτωβρίου 1972

Οι τρεις Μητρπολίτες συνήλθαν σε νέα συνεδρία στη Μητρόπολη Λεμεσού στις 19 Οκτωβρίου και αφού εξέτασαν την κατάσταση αποφάσισαν να δώσουν στον Αρχιεπίσκοπο μια μικρή ακόμα χρονική προθεσμία πριν προχωρήσουν στις οριστικές αποφάσεις τους που θα περιλάμβαναν μέτρα εναντίον του Μακαρίου.

Τόνιζαν επίσης ότι δικαιούντο δύο μέλη της συνόδου να ζητήσουν τη σύγκληση συνεδρίας της Ιεράς Συνόδου και ότι ο Αρχιεπίσκοπος δεν ήταν ασύδοτος στο δικαίωμα του να συγκαλεί τη Σύνοδο.

Ανέφεραν σε επιστολή που απέστειλαν την ίδια ημέρα στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο:

Τω

Μακαριωτάτω Αρχιεπισκόπω

Νέας Ιουστινιανής και πάσης

Κύπρου

Κω Κω Μακαρίω

Ιεράν Αρχιεπισκοπήν

ΛΕΥΚΩΣΙΑΝ

Μακαριώτατε,

Κατά την Συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου της 19ης Σεπτεμβρίου 1972 επεδώσαμεν προς την Υμετέραν Μακαριότητα έγγραφον ημών, δι' ου εζητούσαμεν, συμφώνως τω άρθρω 3 του Καταστατικού της Αγιωτάτης Εκκλησίας ημών, όπως εντός λογικού χρονικού διαστήματος, συγκαλέσητε έκτακτον συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου επί τω σκοπώ όπως συνεχισθή εν αυτή η συζήτησις επί του θέματος το οποίον απησχόλησε την Ιεράν Σύνοδον κατά την Συνεδρίαν της

2ας Μαρτίου 1972, ήτοι περί εγκαταλείψεως υπό της Υμετέρας Μακαριότητος της κοσμικής εξουσίας.

Θεωρούμεν απαραιτήτως αναγκαίον όπως σημειώσωμεν ενταύθα ότι η ημετέρα αξίωσις όπως το περιεχόμενον του προς Υμάς εγγράφου, ως και τα περί αυτό διαμειφθέντα εν τη Συνεδρία της 19ης Σεπτεμβρίου 1972, καταχωρισθώσιν εις το επίσημον βιβλίον των πρακτικών της Ιεράς Συνόδου συνήντησε την επίμονον και πάντη απάδουσαν προς τα κρατούντα άρνησιν της Υμετέρας Μακαριότητος.

Την τοιαύτην στάσιν Υμών κατά κύριον λόγον όμως, την άρνησιν και παράλειψν της Υμετέρας Μακαριότητος, όπως πραγματοποιήση την εν τω εγγράφω διατυπωθείσαν αξίωσιν ημών, θεωρήσαντες ου μόνον ως περιφρόνησιν προς τα μέλη της Ιεράς Συνόδου και κατάργησιν του θεσμού αυτής, ως επίσης και καταπάτησιν του συνοδικού συστήματος, όπερ ανέκαθεν διείπε την Ανατολικήν Ορθόδοξον Εκκλησίαν, εκρίναμεν αναγκαίον, όπως συνέλθωμεν, τη προσκλήσει του πρώτου τη τάξει Μητροπολίτου Πάφου εις κανονικήν έκτακτον συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου, ήτις ουδόλως αντιβαίνει προς το γράμμα και το πνεύμα του άρθρου 3 του Καταστατικού της αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου. Κατά την συνεδρίαν ταύτην και κατόπιν διεξοδικής συζητήσεως ομοφώνως απεφασίσθη όπως παρασχεθή Υμίν μία εισέτι ευκαιρία, ίνα ενεργήσητε κατά τα Εκκλησιαστικώς διατεταγμένα. Οθεν ανανεούμεν την αξίωσιν ημών της 19ης Σεπτεμβρίου 1972, όπως διά το εν αυτή αναγραφόμενον θέμα, συγκαλέσητε μέχρι της 31ης Οκτωβρίου 1972 έκτακτον συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου. Προσεπιδηλούμεν δ' ότι εν αρνήσει και πάλιν Υμών, θα χωρήσωμεν συνοδικώς ενεργούντες προς αποκατάστασιν της Εκκλησιαστικής τάξεως καθ' ο οι Ιεροί Κανόνες διακαλεύουσιν.

Οσον αφορά δε το προς ημάς αποσταλέν έγγραφον της Υμετέρας Μακαριότητος την προτεραίαν της συνεδρίας, όπερ και εκ της υφής αυτού και εκ του χρόνου αποστολής, ως επίσης και εκ της χρησιμοποιήσεως του Κυβερνητικού μηχανισμού διά την ευρυτέραν επιτόπιον και διεθή δημοσιότητα απεσκόπει εις την δημιουργίαν δυσμενών καθ' ημών εντυπώσεων (ίνα μη τι χειρον είπωμεν) προαγόμενοι παρατηρούμεν ότι:

1ον). Καίτοι προκαλεί εις ημάς ευχαρίστησιν η Υμετέρα αναφορά εις διατάξεις του Εκκλησιαστικού Νόμου, η πρώτη σημειωτέον αφ' ότου προεκλήθη ο σάλος εις τους κόλπους της Εκκλησίας της Κύπρου, εν τούτοις, αι δοθείσαι υφ' Υμών ερμηνείαι δεν νομίζομεν ότι τυγχάνουσιν ορθαί και απορρέουσαι εκ Κανονικής εξηγήσεως.

2ον). Ως γνωστόν αρμόδιον σώμα να ασκή την διοίκησιν εκάστης αυτοκεφάλου Ορθπδόξου Εκκλησίας είναι συμφώνως προς τους ιερούς Κανόνας η οικεία Ιερά Σύνοδος. Προκειμένου επί των καθ' ημάς το άρθρον 2 του Καταστατικού της αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου ορίζει: "Ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου, ως ανωτάτη κεφαλή της εν Κύπρω Εκκλησίας έχει τα ανέκαθεν ανεγνωρισμένα αυτώ προνόμια και δικαιώματα. Ο Αρχιεπίσκοπος δε και οι Μητροπολίται της Κύπρου, συγκροτούσι την Ιεράν Σύνοδον της εν Κύπρω αυτοκεφάλου Εκκλησίας, έχουσαν τα υπό των Ιερών Κανόνων ταις Συνόδοις των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών χορηγούμενα δικαιώματα και επιβαλλόμενα καθήκοντα και τα επί τη βάσει τούτων εν τω παρόντι Καταστατικώ αναγραφόμενα".

Εκ των εν τω άρθρω τούτω διαλαμβανομένων ουδέν παρέχει το δικαίωμα εις τον Αρχιεπίσκοπον να ενεργή αυτοβούλως μονομερώς ή αντιθέτως προς τη γνώμην της Ιεράς

Συνόδου υποκαθιστών ταύτην ή να αρνήται την εκτέλεσιν επιτασσομένων τούτω καθηκόντως και ουδέν εν τοιαύτη περιπτώσει κωλύει την θεραπείαν δι' αναπληρωματικής ενεργείας υπό των λοιπών συνοδικών μελών ως φαίνεται να θεωρή η Υμερα Μακαριότης, δι' όσων εν τη επιστολή αυτής αναφέρει. Επικρατούσα τυχόν ομοία αντίληψις θα ήγεν εις κατάργησιν της Ιεράς Συνόδου και παράλυσιν της Διοικήσεως της Εκκλησίας. Οτι η τοιαύτη γνώμη δεινώς χωλαίνει από κανονικής απόψεως, καταφαίνεται και εκ της απλής υποθέσεως καθ' ην Προκαθήμενος Εκκλησίας τινος καταφώρως αθετών τα δόγματα και την διδασκαλίαν της Εκκλησίας εξασφαλίζει διαρκή ασυδοσίαν έναντι της Εκκλησίας, εφ' όσον πλην τούτου, ουδείς έτερος έχει το δικαίωμα συγκλήσεως της Ιεράς Συνόδου, ήτις να επιληφθή διαπραττομένων υπό τούτου κολασίμων πράξεων. Επί τούτοις, δέον να υπομνησθή το άρθρον 9 του Καταστατικού της Εκκλησίας ημών καθ' ο: "Η αρμοδιότης της Συνόδου επεκτείνεται επί πασών των εκκλησιαστικών υποθέσεων. Τα καθήκοντα αυτής διαγράφονται υπό των Ιερών Κανόνων, τα κυριώτερα δε αυτών είναι: ...γ). Η εποπτεία επί της ακριβούς τηρήσεως των εκκλησιαστικών διατάξεων και παραγγελμάτων".

Το άρθρον 3 του καταστατικού της Εκκλησίας ημών ορίζει:

"Η Ιερά Σύνοδος συνέρχεται υπό την προεδρίαν του Αρχιεπισκόπου εν τη Αρχιεπισκοπή ή όπου αν αυτός ορίση, τακτικώς μεν άπαξ του έτους, διαρκούσης της Μ. Τεσσαρακοστής, εκτάκτως δε οσάκις αν είτε ο Πρόεδρος μόνος κρίνη εύλογον, είτε δύο εκ των μελών ζητήσωσι παρ' αυτού δι' ωρισμένην υπόθεσιν να συγκληθή. Η διάταξις του άρθρου τούτου ουδόλως δύναται να θεωρηθή ότι παρέχει εις τον Αρχιεπίσκοπον αυταρχικόν το δικαίωμα να συγκαλή εις συνεδρίαν την Ιεράν Σύνοδον μόνον, όταν ο ίδιος το θελήση ή και ουδόλως να συγκαλή ταύτην ακόμη και όταν τα λοιπά συνοδικά μέλη ζητήσωσι την σύγκλησιν. Τουτο, συν άλλοις αντίκειται και προς το διέπον την Ορθόδοξον Εκκλησίαν δημοκρατικόν πολίτευμα, τυχόν δε υιοθετούμενον θα εγκαθίστατα εν τη Εκκλησία καθεστώς δικτατορικόν, πάντη αντίθετον προς την διά των αιώνων ζωήν και ιστορίαν αυτής. Εν τη προκειμένη περιπτώσει, η υφ' Υμών επιδίωξις ανάληψις και άσκησις της κοσμικής εξουσίας σάλον προεκάλεσεν εν τη Εκκλησία και το κύρος αυτής καιρίως επλήγη με αποτέλεσμα έκδηλα και θλιβερώτατα, εν οις και ο υφ' Υμών αυτών μόλις χθες διαλαληθείς ως επικρεμάμενος κίνδυνος εμφυλίου σπαραγμού του ποιμνίου. Προς δε η κώφευσις Υμών εις την ημετέραν εν αρχή αναφερθείσαν αίτησιν, όπως συγκαλέσητε εκτάκτως την Ιεράν Σύνοδον προς διάσκεψιν επί της υπαιτιότητι Υμών ούτω δημιουρηγθείσης ανωμάλου καταστάσεως, παρείχεν αυτομάτως και πλήρως το δικαίωμα εις τον πρώτον εξ ημών και την ημετέραν γνώμην ενεργήσαντα όπως συγκαλέση έκτακτον συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου, ανεπίτρεπτον είναι δι' ημάς υπό το επισειόμενον μορμολύκειον δήθεν "παρασυναγωγής" και την εκτόξευσιν απειλών κατά της ζωής ημών, να αμελώμεν την εκτέλεσιν χρέους ιερού, θεώμενοι απαθώς την ανακύψασαν οδυνηράν κατάστασιν, ης επωφελούμενοι ελλοχεύοντες εχθροί λυσσωδώς επέπεσαν κατά της Εκκλησίας και εις δεινόν περιήγαγον ταύτην χειμασμόν.

4ον). Κατά τα άνω εκτιθέμενα κανονικώς και συμφώνως προς τα εκκλησιαστικώς παραδεδεγμένα ενήργησεν ο αδελφός Αγιος Πάφου, συγκαλέσας τη εν τη εν Λεμεσώ Ιερά Μηροπόλει Κιτίου συγκροτηθείσαν σήμερον έκτακτον συνεδρίαν της Ιεράς Συνόδου ούσαν κατά πάντα έγκυρον και νόμιμον. Αφήνομεν όπως αναλογισθή η Υμετέρα Μακαριότης, εάν η τηρηθείσα υπ' Αυτής στάσις ενηρμονίζετο με πρόσκλησιν, όπως μετάσχη της γενομένης συνεδρίας.

5ον). Οτι περί της ερμηνείας διατάξεων του κααστατικού της Εκκλησίας ημών, αναπληρώσεως τυχόν ελλειπόντων και εγκυρότητος ή μη συγκλήσεως συνοδικής συνεδρίας μόνον αρμόδιο σώμα να αποφαίνηται ανεκκλητως εναι η Ιερά Σύνοδος, ουδείς δε απολύτως έτερος μόλις είναι ανάγκη να είπωμεν.

Του προκειμένου θέματος όντας αυστηρώς εκκλησιαστικού δεν θέλομεν να αναφερθώμεν εις την μνημονευομένην εν τη επιστολή Υμών Εθνικήν Υπόθεσιν του Κυπριακού Ελληνισμού, διότι θα ηναγκαζόμεθα τότε να είπωμεν ότι εάν η Ελληνική Κύπρος διατρέχη διττόν τον κίνδυνον εκ των Τούρκων και του κομμουνισμού και αν οι κομμουνισταί συνιστώσιν την εμπροσθοφυλακήν διαδηλώσεως συμπαρατάσεως προς Υμάς και εκστρατείας διαβολής και συκοφαντήσεως ημών, διότι εμμένομεν αταλάντευτοι εις την αξίωσιν της Ενώσεως, δικαίωμα όπερ ουδείς δύναται να αρνηθή εις ημάς την ευθύνην διά την τοιαύτην θλιβερότητα φέρει ατυχώς ακεραίαν η Υμετέρα Μακαριότης.

Μετά της εν Κυρίω αγάπης

+ Ο Πάφου ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ

+ Ο Κιτίου ΑΝΘΙΜΟΣ

+ Ο Κυρηνείας ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ

Εν τη εν Λεμεσώ

Ιερά Μητροπόλει Κιτίου

τη 19η Οκτωβρίου 1972.

Οι δρόμοι των δύο πλευρών χώρισαν πλέον για καλά και δεν φαινόταν να υπάρχει έδαφος συνεννόησης.

Ετσι όπως οι τρεις Μητροπολίτες τραβούσαν προς τα άκρα, το ίδιο απάντησε και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος με μια σύντομη επιστολή προς τους τρεις Μητροπολίτες στις 30 Οκτωβρίου με την οποία τους ανέφερε χωρίς περιστροφές ότι δεν θα γινόταν ότι ήθελαν αυτοί και ότι την απόφαση του για παραμονή στο αξώμα του Προέδρου της Δημοκρατίας θα την υπαγόρευε μόνο το καθήκον έναντι της πατρίδας και του λαού.

Ανέφερε ο Μακάριος στην επιστολή του στους τρεις Μητροπολίτες:

"Τοις Πανιερωτάτοις

Μητροπολίταις

Πάφου κ. Γενναδίω,

Κιτίου κ. Ανθίμω,

και

Κυρηνείας κ. Κυπριανώ

Πανιερώτατοι,

Απαντώντες εις την από 19ης ημετέραν επιστολήν λυπούμεθα διότι δεν θα συμφωνήσωμεν μεθ' ημών εις έκτακτον σύγκλησιν της Ιεράς Συνόδου προς συνέχισιν της συζητήσεως περί παραιτήσεως ημών, από του προεδρικού αξιώματος, θεωρούντες υπό τας παρούσας περιστάσεις την τοιαύτην συζήτησιν επιζήμιον διά τε την Εκκλησίαν και την εθνικήν υπόθεσιν της Κύπρου.

Τας απόψεις ημών, επί του θέματος τούτου εθέσαμεν και εν τη υπό ημερομηνίαν 10 Ιουνίου 1971 επιστολήν ημών. Και ίνα μη εις ατέρμονας συζητήσεις περιπέσωμεν λέγομεν εν βραχυλογία ότι την παραμονήν ή παραίτησιν ημών από του προεδρικού αξιώματος θα υπαγορεύση ουχί η οιαδήποτε "ως έδοξε υμίν" απόφασις, αλλά το καθήκον έναντι της πατρίδος και του λαού εις την υπηρεσίαν του οποίου εκλήθημεν και ετάχθημεν.

Μετά της εν Κυρίω αγαπης

+ Ο Κύπρου ΜΑΚΑΡΙΟΣ

Εν τη Ι. Αρχιεπισκοπή Κύπρου

τη 30η Οκτωβρίου 1972.

Μετά το ξεκαθάρισα της θέσης του Αρχιεπισκόπου και οι Μητροπολίτες αποφάσισαν ότι έπρεπε το όλο θέμα να ξεκαθαρίσει και γι' αυτούς μια και καλή. Ετσι όπως δήλωσε ο Μητροπολίτης Κιτίου στην εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" (1.11.1972) οι τρεις Μητροπολίτες θα συνέρχονταν στη Μητρόπολη Λεμεσού για να πάρουν "οριστικάς αποφάσεις".