24.8.1972: Θλιβερά γεγovότα στηv Πάφo και συγκρoύσεις μεταξύ λαoύ και Εθvoφρoυρώv υπό τις διαταγές τωv αξιωματικώv τoυς oι oπoίoι τoπoθετημέvoι εvαvτίov τoυ Μακαρίoυ πρoσπαθoύv vα πρoωθήσoυv τηv πoλιτική Γεvvαδίoυ στηv Πάφo

S-1907

24.8.1972: ΘΛΙΒΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΦΟ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΛΑΟΥ ΚΑΙ ΕΘΝΟΦΡΟΥΡΩΝ ΥΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΓΕΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕΝΟΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΩΝ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΑΝ ΝΑ ΠΡΟΩΘΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗN ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΦΟ

Με την κρίση στις σχέσεις Μακαρίου -Μητροπολιτών να βρίσκεται στο κατακόρυφο, ιδιαίτερα στην Πάφο απ' όπου εξεθρονίσθη, έστω και ανεπίσημα, ο Μητροπολίτης Πάφου Γεννάδιος, οι υποστηρικτές των δύο παρατάξεων πιάστηκαν στα χέρια στη Γεροσκήπου με κίνδυνο γενίκευσης των επεισοδίων.

Αφορμή η περίεργη κατά τα άλλα, απόφαση των αρχών της Εθνικής Φρουράς να μεταφερθεί στο Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων Γεροσκήπου ο Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Μαλλουρής, ο άνθρωπος που επέλεξε να παραμείνει στο πλευρό του Γενναδίου, για να τελέσει τον αγιασμό κατά τη διάρκεια ορκωμοσίας Νεοσυλλέκτων.

Αυτό όπως ήταν φυσικό προκαλούσε τα αισθήματα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και των υπσοτηρικτών του, που συγκρουόταν με τους Μητροπολίτες σε μια μάχη με απρόβλεπτες συνέπειες και η τοποθέτηση της Εθνικής Φρουράς στο πλευρό των αντιπάλων του έστελλε πολλά μηνύματα.

Ο κόσμος αρχικά είχε πληροφορηθεί ότι τον αγιασμό θα τελούσε ο Γεννάδιος και έτσι εκατοντάδες ιερείς και κόσμος συγκεντρώθηκαν στην πλατεία της κοινότητας Γεροσκήπου με την απόφαση να μη επιτρέψουν να γίνει αυτό.

Γύρω στις 9 το πρωϊ έφθασε αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν ο Αρχιμανδρίτης Μαλλουρής και αξιωματικός της Εθνικής Φρουράς, ο οποίος τελικά θα τελούσε τον αγιασμό στο στρατόπεδο.

Τον Αρχιμανδρίτη συνόδευε αυτοκίνητο της αστυνομίας. Το αστυνομικό λάντροβερ ήταν ένα από τα οχήματα που είχαν συνοδεύσει τον Μαλλουρή από την Ιερά Μονή Τροοδίτισσας όπου διέμενε ο Μαλλουρής, με τον Πάφου Γεννάδιο και η άφιξη του στη Γεροσκήπου αποτελούσε ... δοκιμή για να διαπιστωθούν οι αντιδράσεις του Παφιακού λαού.

Ο κόσμος μόλις είδε το αυτοκίνητο με τον συνεργάτη του Γεννάδιου έσπευσε και παρεμπόδισε το στρατιωτικό όχημα να προχωρήσει προς το στρατόπεδο οπότε ο ελλαδίτης αξιωματικός που τον συνόδευε ανέβηκε στο όχημα του και άρχισε τις απειλές καλώντας τον κόσμο να φύγει.

Ομως η ένταση οξυνόταν και σε κάποιο στάδιο ο ελλαδίτης αξιωματικός αφοπλίστηκε και κλήθηκε να εγκαταλείψει τη σκηνή.

Ο Μαλλουρής απειλήθηκε να λυντσαρισθεί κι έτσι το στρατιωτικό όχημα που τον μετέφερε στο ΚΕΝ απομακρύνθηκε και κατέληξε σε άλλο στρατόπεδο της Πάφου.

Στο μεταξύ ο αξιωματικός της Εθνικής Φρουράς ζήτησε ενισχύσεις και δύο Λόχοι εθνοφρουρών, με εφόπλου λόγχη, βγήκαν από το ΚΕΝ και άρχισαν να πυροβολούν στον αέρα για να αναγκάσουν τον κόσμο να διαλυθεί.

Ο ανταποκριτης του "Φιλελεύθερου" μετέδιδε (25.8.72) για τη συνέχεια:

"Η συμπεριφορά μερικών στρατιωτών προεκάλεσεν εκρηκτική κατάσταση, την οποίαν με ψυχραιμίαν και αυτοθυσίαν προσεπάθησε να εξομαλύνει η ευρισκομένη εκεί αστυνομική δύναμις.

Ομως ηκολούθησαν απαράδεκτοι επιθέσεις, εκ μέρους μερικών στρατιωτών, οι οποίοι και ετραυμάτισαν τον λοχίαν Χαράλαμπον Κοκκινή.

Ενώ ο λοχίας Κοκκινής μετεφέρετο εις το νοσοκομείον υποφέρων από φρικτούς πόνους, κάποιος στρατιώτης επετέθη εναντίον του ιερέως Τρεμυθούσης αιδ. Παπαμιχαήλ Δημητρίου, τον οποίον αφού εκτύπησε με υποκόπανον όπλου εις την αριστεράν χείρα, του αφήρεσε το καλυμαύχιον και το εποδοπάτησε. Ο αιδ. Παπαμιχαήλ, αμυνόμενος ώρμησε και αφώπλισε τον επιτεθέντα κατ' αυτού στρατιώτην, παραδώσας αυτόν και το όπλον του εις την αστυνομίαν.

Ενώ διεδραματίζοντο τα σοβαρά αυτά γεγονότα εις Γεροσκήπου, τρία αυτοκίνητα, πλήρη ενόπλων στρατιωτών κατηυθύνθησαν εις Κτήμα. Εν εξ αυτών μετέβη έξω από την Μητρόπολιν Πάφου, όπου οι επιβαίνοντες αυτού στρατιώται ηπείλουν και εκραύγαζον συνθήματα.

Οι επιβαίνοντες των δύο άλλων αυτοκινήτων στρατιώται εστάθμευσαν έξω από το κτίριον της αστυνομίας, αξιούντες όπως αφεθή ελεύθερος ο συλληφθείς στρατιώτης αφού εκτύπησε τον λοχία Κοκκινή.

Η αστυνομική διεύθυνσις Πάφου, διά να αποφύγη θλιβερά επεισόδια παρέδωσε διαμαρτυρομένη τον συλληφθέντα δι' επίθεσιν στρατιώτην.

Καθ' ον χρόνον διεδραματίζοντο τα σοβαρά επεισόδια, ετελείτο άνευ της παρουσίας του Μαλλουρή, η ορκωμοσία εις το ΚΕΝ.

Ο Αρχιμανδρίτης Μαλλουρής που παρέμεινεν εντός στρατοπέδου εις Κτήμα μέχρι την 4.30 μ.μ. εθεάθη βραδύτερον εντός στρατιωτικού οχήματος συνοδευόμενον υπό άλλων δύο έξωθι του χωρίου Κολώνη με κατεύθυνσιν την Λεμεσόν".

Η Συντονιστική Επιτροπή κατήγγειλε τη στάση της Εθνικής Φρουράς στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο- κάτι που προκαλούσε νέα κρίση καθώς η Εθνική Φρουρά άρχισε επίσημα πλέον, να τάσσεται στο πλευρό των αντιμακαριακών δυνάμεων, αφήνοντας υποψίες ότι η χούντα των Αθηνών που ήλεγχε τους ελλαδίτες αξιωματικούς που στελέχωναν την Εθνικήν Φρουρά, τάσσονταν εναντίον της νόμιμης Κυβέρνησης και στο πλευρό της ΕΟΚΑ Β και των αντιμακαριακών ευρύτερα.

Ανέφερε η συντονιστική σε ψήφισμα της προς τον Αρχιεπίσκοπο:

"Εκ μέρους του Κλήρου και του λαού της Πάφου διαμαρτυρόμεθα εντόνως διά την αντιλαϊκήν στάσιν, ως και την συμπεριφοράν στρατιωτών τελούντων υπό τας διαταγάς αξιωματικών κατά την ορκωμοσίαν νεοσυλλέκτων, η οποία θα ελάμβανε χώραν σήμερον εις το ΚΕΝ Γεροσκήπου.

Ο Κλήρος και ο λαός της Πάφου, αφού ανέμενε την ορκωμοσίαν των τέκνων του αντελήφθη προς στιγμήν να καταφθάνη, τη συνοδεία στρατού και αστυνομίας ο Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Μαλλουρής. Διαμαρτυρόμενος σύσσωμος ο λαός τον απεδοκίμασε και εζήτει να μη τελέση την ορκωμοσίαν ο ως άνω κληρικός.

Τότε ο στρατός, όλως αναιτίως, εξήλθε του στρατώνος και κακοποίησε διά των υποκοπάνων των όπλων κληρικούς και πολίτας. Κληρικοί εκτυπήθησαν και εποδοπατήθησαν από πολυβολισμούς στρατιωτών.

Αυτήν την θλιβεράν κατάστασιν επαρουσίαζεν η πλατεία Γεροσκήπου και την εδημιούργησαν στρατιώται και αξιωματικοί οι οποίοι ετάχθησαν φρουροί των εθνικών μας συνόρων και διά την προάσπισιν της τιμής και της ακεραιότητος της πατρίδος μας.

Προς στιγμήν ο λαός της Πάφου ενόμισεν ότι Τούρκοι ή Αγγλοι ήσαν οι στρατιώτες οι οποίοι εκτυπούσαν τον ελληνικόν Παφιακόν λαόν. Δυστυχώς όμως οι στρατιώται και αξιωματικοί, οι οποίοι εδημιούργησαν τα επεισόδια δεν ήσαν ούτε Τούρκοι, ούτε Αγγλοι, αλλά ήκουον εις ελληνικά ονόματα.

Καλούμε την Υμετέραν Μακαριότητα, όπως λάβη τα αναγκαία μέτρα διά να μη επαναληφθούν τοιαύτα θλιβερά επεισόδια καθ' ότι ο λαός της Πάφου δεν θα ανεχθή του λοιπού παρομοίας προκλήσεις".

Η αντίδραση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ήταν άμεση (25.8.72) αλλά απέφυγε να ανακοινώσει αποφάσεις παρά μόνο παρέπεμψε το θέμα για αργότερα.

Είπε ότι τα επεισόδια στη Πάφο είναι πολύ δυσάρεστα και χαρακτηριστικά μιας δυσάρεστης εσωτερικής κατάστασης χωρίς να προχωρήσει περαιτέρω:

ΕΡ: Θα ηθέλατε να σχολιάσετε τα χθεσινά θλιβερά επεισόδια εις Πάφον;

ΑΠ: Δεν θα επεθύμουν να προβώ εις εκτενή σχόλια επί των θλιβερών επεισοδίων εις Πάφον κατά την ορκωμοσίαν νεοσυλλέκτων, διά να μη επηρεάσω καθ' οιονδήποτε τρόπον τας διεξαγομένας ανακρίσεις. Περιορίζομαι να είπω ότι τα επεισόδια αυτά είχαν τα χαρακτηριστικά μιας πολύ δυσαρέστου εσωτερικής καταστάσεως.

ΕΡ: Τα επεισόδια αυτά, Μακαριώτατε, θα επηρεάσουν δυσμενώς την επκρατούσαν κατάστασιν;

ΑΠ: Ελπίζω ότι δεν θα υπάρξουν επιπτώσεις και επεκτάσεις παρομοίων επειδίων. Η Κυβέρνησις θα παρακολουθήση στενώτερον την κατάστασιν διά την αποφυγήν ή αντιμετώπισιν ενδεχομένων παρομοίων περιπτώσεων.

ΕΡ: Τι εννοείτε Μακαριώτατε, όταν λέγετε ότι τα χθεσινά επεισόδια είναι χαρακτηριστικά μιας δυσαρέστου εσωτερικής καταστάσεως;

ΑΠ: Είναι πολύ γνωστά τα του εσωτερικού μετώπου και πολλάκις ανεφέρθην ες τα ρήγματα τα οποία παρουσιάζει το εσωτερικόν μέτωπον. Εις άλλην ευκαιρίαν πιθανώς να ομιλήσω ειδικώς διά την επικρατούσαν κατάστασιν του εσωτερικού μετώπου.

ΕΡ: Η κατάστασις ως διεμορφώθη μετά τα χθεσινά επεισόδια μήπως δημιουργεί θέμα διά τον Μητροπολιτικό θρόνο Πάφου;

ΑΠ: Η Πολιτεία δεν αναμιγνύεται εις τα της Εκκλησίας.

ΕΡ: Η στενή συνεργασία μεταξύ των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών της Νήσου δεν θα επέτρεπε τα χθεσινά θλιβερά επεισόδια;

ΑΠ: Η συνεργασία αύτη υφίσταται. Το χθεσινόν επεισόδιον δεν σημαίνει κατ' ανάγκην έλλειψιν συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων αρχών του κράτους.

Τελικά ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος συγκάλεσε στις 8 Σεπτεμβρίου συνεδρία της Ιεράς Συνόδου για τις 19 του μηνός και ένα από τα θέματα της θα ήταν η επιλογή των σπουδαστών της Ιερατικής Σχολής εν όψει του νέου σχολικού έτους.

Ο Μακάριος έστειλε τις επιστολές στους τρεις Μητροπολίτες και αναχώρησε για την Κένυα και τις Σεϋχέλλες πραγματοποιώντας ένα ταξίδι που είχε πραγματοποιήσει το 1956 όταν τον είχαν εξορίσει οι βρετανοί κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ.

Οι τρεις Μητροπολίτες (Πάφου Γεννάδιος, Κιτίου Ανθιμος και Κυρηνείας Κυπριανός) συνήλθαν αμέσως σε σύσκεψη στη Μητρόπολη Λεμεσού και μελέτησαν την κατάσταση καθώς πληροφορίες του Τύπου ανέφεραν ότι ετοίμαζαν νέο έγγραφο προς τον Αρχιεπίσκοπο με τον οποίο θα τον καλούσαν να παραιτηθεί από την προεδρία του κράτους.