10.11.1971: Η Κυβέρvηση τερματίζει τις υπηρεσίες πέvτε δημoσίωv υπαλλήλωv για λόγoυς δημoσίoυ συμφέρφovτoς με τη δικαιoλoγία ότι αvαμίχθηκαv στις παράvoμες oμάδες τoυ Στρατηγoύ Γρίβα.

S-1882

10.11.1971: Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΕΡΜΑΤΙΖΕΙ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΕΝΤΕ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ ΟΤΙ ΑΝΑΜΙΧΘΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΓΡΙΒΑ

Οι καθημερινές καταγγελίες και προειδοποιήσεις του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου εναντίον του Στρατηγού Γρίβα, πριν αυτός εκδηλωθεί, ήταν τόσο σοβαρές που ο Στρατηγός Γρίβας δυσκολευόταν να παραμένει σιωπηλός.

Ωστόσο, αντί αντού, απάντησαν άνθρωποι που βρίσκονταν κοντά του και τον υποστήριζαν όπως η Ομοσπονδία Εφέδρων Αξιωματικών, την οποία είχε ιδρύσει ο ίδιος αλλά και διάφορα έντυπα που πρόσκειντο στον ίδιο.

Τις αντιδράσεις παραθέτει ο Πέτρος Πετρίδης στην Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου, περίοδος 1960-74, τόμος Β:

"Στο διάγγελμα του Προέδρου Μακαρίου απάντησε, όχι ο Στρατηγός Γρίβας, αλλά η Ομοσπονδία Εφέδρων Αξιωματικών, που είχε ιδρυθεί από τον Στρατηγό και την χρησιμοποιούσε κατά διαστήματα σαν "εκπρόσωπο" του.

Την επομένη του διαγγέλματος εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με επεισόδια μεταξύ Εφέδρων και αστυνομικών που παρημπόδισαν τους πρώτους να τοιχοκολλήσουν συνθήματα για τιςς 28 Οκτωβρίου στα οποία, εκφράζοντας τις απόψεις του Στρατηγού, ανέφερε ότι δεν επιθυμούσε αιματοχυσία, γιατί δεν θα εξυπηρετούσε την εθνική μας υπόθεση.

Παράλληλα προειδοποιούσε ότι "θα θεωρήσωμεν εαυτούς ως ευρισκομένους εν αυτοαμύνη εις περίπτωσιν νέων προκλήσεων και άμεσον και τελειωτικόν θα καταφέρωμεν πλήγμα".

Πρόσθετε: "Ούτω ο εμφύλιος θα αποφευχθή και η εθνική κάθαρσις, χάριν της σωτηρίας της ελληνικής Κύπρου θα επέλθη".

Περίμενε δηλαδή ο Στρατηγός Γρίβας ότι θα ήταν δυνατό να προκαλέσει απομάκρυνση της ηγεσίας χωρίς σύγκρουση.

Χρησιμοποιώντας μερικές αυτούσιες φράσεις του Προέδρου Μακαρίου, η ανακοίνωση της Ομοσπονδίας απαντούσε στο απόσπασμα περί ηρωϊκής μωρίας":

" Υπερβαλλόντως υπερβαίνουν τα όρια πάσης σοβαρότητος οι φρονούντες ότι η αιματοχυσία θα εξυπηρετήση την εθνικήν μας υπόθεσιν. Πολιτική μωρία τους διακρίνει αν νομίζουν ότι η έλλειψις ψυχραιμίας οδηγεί εις πράξεις συνετάς".

Ηταν χαρακτηριστικό του διαγγέλματος του Προέδρου Μακαρίου ότι ενώ γνώριζε με βεβαιότητα για την οργάνωση των ομάδων ύστερα από διαταγές του Στρατηγού μιλούσε ακόμα για ομάδες που οργανώνονταν "εξ ονόματος του Στρατηγού".

Είχε ακόμα, κάποια ελπίδα ότι ο Στρατηγός θα μπορούσε να μεταβάλει γνώμη και άφηνε κάποια διέξοδο. Γι' αυτό και είχε προσφερθεί να τον "συνδράμει" να βγει από την "ατυχή περιπέτεια" και έκαμε νύξη για εκλογές και διεκδίκηση του λαϊκού χρίσματος από τον Στρατηγό.

Οσο για την προσφορά για εκλογές, απάντησε και πάλι όχι ο Στρατηγός Γρίβας, αμέσως, αλλά οι εφημερίδες που τον εξέφραζαν, δηλαδή η "Πατρίς" και η " Γνώμη" παρ' ολο που το ΔΕΚ το οποίο εξέφραζε η " η Γνώμη", δεν ταυτιζόταν απόλυτα και πάντοτε με τον

Στρατηγό Γρίβα. Η "Πατρίς" όμως, όπως και η ΕΣΕΑ, έπαιρναν πάντα οδηγίες και μιλούσαν με εξουσιοδότηση εξ ονόματος του Στρατηγού.

Η απάντηση ήταν πέντε όροι, πριν από την αποδοχή για διεξαγωγή εκλογών:

1. Να παραιτηθεί ο Πρόεδρος Μακάριος και να αναλάβει μεταβατική Κυβέρνηση για να κάμει τις εκλογές.

2. Να μεσολαβήσει εξάμηνος περίοδος "εξυγιάνσεως, εκδημοκρατικοποιήσεως και ελευθέρας εκφράσεως του λαού".

3. Να ορισθεί επιτροπή απο αδέκαστους δικαστικούς για να "διερευνήσει τα σκάνδαλα της παρελθούσης δωδεκαετίας" και να εκδώσει "παραπεμπτικά πορίσματα, δι' όσους τυχόν ενέχονται εις παρανομίας, δολοφονίας, καταχρήσεις και άλλα.

4. Να καούν οι "φάκελλοι" των πολιτών που είχε η ΚΥΠ και να διαλυθεί το σώμα.

5. Να δοθούν στην αντιπολίτευση ευκαιρίες για την χρησιμοποίηση του ραδιοφώνου και της τηλεοράσεως.

Η Κυβέρνηση όμως δεν θεώρησε τους όρους αυτούς ως απάντηση του Στρατηγού και δήλωσε ότι εξακολουθούσε να ισχύει η προσφορά της για προκήρυξη εκλογών αν ο Στρατηγός εξακολουθούσε να θέτει θέμα χειρισμού του Κυπριακού, όπως και η παροχή διευκολύνεων σ' συτόν να τις διεκδικήσει γιατί είχε την ελληνική υπηκοότητα. Με άλλα λόγια θα του παραχωρούσε στην περίπτωση σ' αυτή, την κυπριακή υπηκοότητα.

Η διαμάχη όμως, άρχισε να κλιμακώνεται σταθερά. Μετά τα πρώτα μικροεπεισόδια, το υπουργικό προχώρησε στις 4 Νοεμβρίου να επικυρώσει εξαγγελθείσα απόλυση δημοσίων υπαλλήλων οι οποιίοι σύμφωνα με τις πληροφορίες είχαν αναμιχθεί στη συγκρότηση ενόπλων ομάδων".

Εγραφε σχετικά ο "Φιλελεύθερος" στις 5 Νοεμβρίου χωρίς να δίνει, ωστόσο, ονόματα:

"Την απόλυσιν πέντε εν όλω δημοσίων υπαλλήλων απεφάσισε χθες το Υπουργικόν Συμβούλιον διά λόγους δημοσίου συμφέροντος. Οι υπάλληλοι αυτοί, ανήκοντες εις διαφόρους κυβερνητικάς υπηρεσίας φέρονται ως αναμιχθέντες εις παρανόμους ενεργείας, στρεφομένας κατά του κράτους, δεν αποκλείεται δε η λήψις περαιτέρω μέτρων εναντίον των, εάν κριθή αναγκαίον.

Συμφώνως προς εγκύρους πληροφορίας μας θα απολυθούν δύο εκπαιδευτικοί (ένας καθηγητής και ένας δάσκαλος), ένας λοχίας της αστυνομίας, ένας υπάλληλος του τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων και ένας υπάλληλος των τελωνείων.

Αι αυταί πληροφορίαι μας αναφέρουν ότι το Υπουργικόν εμελέτησε προηγουμένως σοβαρά στοιχεία σχετιζόμενα με δραστηριότητας των εν λόγω προσώπων.

Σχετική επίσημος ανακοίνωσις ανέφερε λακωνικώς ότι το Υπουργικόν κατά την χθεσινήν του συνεδρίαν "μεταξύ άλλων απεφάσισε τον τερματισμόν των υπηρεσιών ωρισμένων δημοσίων υπαλλήλων προς το δημόσιον συμφέρον.

Γίνεται αντιληπτόν ότι οι πέντε ούτοι υπάλληλοι θα ειδοποιηθούν σχετικώς σήμερον διά της υπηρεσιακής οδού".

Η Κυβέρνηση προχώρησε στις αποφάσεις της και απέλυσε τελικά τους πέντε. Τα στοιχεία της εφημερίδας ήταν απόλυτα ακριβή.

Οι απολυθέντες ήταν ο Θεολόγος Γιάννης Κασίνης, ο δάσκαλος Κώστας Κάμπτης, ο Λοχίας της Αστυνομίας Λάμπρος Ευσταθίου, ο τελωνειακός υπάλληλος Χρύσανθος Κυριάκου και ο υπάλληλος του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων Ακης Θεοχαρίδης.

Στις επιστολές απόλυσης τους που στάληκαν στις 6 Νοεμβρίου 1971 αναφερόταν:

"Κύριε,

Ενετάλην υπό του Υπουργικού Συμβουλίου, όπως πληροφορήσω υμάς ότι το Υπουργικόν Συμβούλιον κατά την συνεδρίασιν αυτού της 4ης Νοεμβρίου 1971, ενασκούν τας υπηρεσίας, δι' ων περιβέβληται και λαβόν υπ' όψιν τας συνθήκας της δημοσίας Υπηρεσίας και την εις αυτήν χρησιμότητα σας, ως δημοσίου υπαλλήλου και εν γένει απάσας τας περιστάσεις απεφάσισεν όπως αι υπηρεσίαι υμών τερματισθώσιν προς το δημόσιον συφέρον και ως εκ τούτου αύται τερματίζωνται από της 10ης Νοεμβρίου 1971".

Οι απολύσεις προκάλεσαν τις διαμαρτυρίες των οργανώσεων στις οποίες ανήκαν οι υπάλληλοι, έστω και από καθαρά συναδελφική αλληλεγγύη. Για παράδειγμα όλοι οι καθηγητές του Μόρφου αποφάσισαν ανεξάρτητα από τοποθέτηση και συμπάθειες να πληρώνουν τον μισθό στον Γιάννη Κασίνη, ενώ άλλες οργανώσεις τόνισαν το γεγονός ότι δεν είχε δοθεί στους απολυθέντες η ευκαιρία ν' απολογηθούν. Η ΠΟΕΔ ισχυρίσθη ότι ο Κώστας Κάμπης είχε πέσει θύμα συκοφαντίας ενός προσώπου που άφηνε να εννοηθεί ότι ήξερε την ταυτότητα του.

Πάντως από καθαρά πρακτική πλευρά, οι απολύσεις δεν είχαν θετικό αποτέλεσμα. Ούτε απέτρεψε άλλους να οργανώνουν είτε τα να οργανώνονται.

(Η απόλυση των πέντε έγινε καθώς συμβιβάστηκε εξωδίκως η απόλυση από τη δημόσια υπηρεσία δημοσίων υπαλλήλων συνεργατών του δολοφονηθένος Πολύκαρπου Γιωρκάτζη το 1970. Αυτοί ήταν οι Κυριάκος Πατατάκος, Βάσος Ττόφας, Ανδρέας Βλάχος, Αντωνάκης Μιχαήλ και Γεώργιος Χατζησάββας. Με τον συμβιβασμό στον Υπαστυνόμο Κυριάκο Πατατάκο δόθηκε ποσό 4.000 λιρών και σύνταξη, στον λοχία της αστυνομίας Βάσο Ττόφα δόθηκε ποσό 5.000 λιρών χωρίς σύνταξη και στον τέως αστυνομικό Ανδρέα Βλάχο ποσό 1.800 λιρών χωρίς σύνταξη.

Για τους Γεώργιο Χατζησάββα και Αντωνάκη Μιχαήλ η Κυβέρνηση παρουσιάστηκε ανέτοιμη να δώσει αποζημίωση και υπόθεση αναβλθηκε για αργότερα).

Σε ορισμένα σημεία του διαγγέλματος του Προέδρου Μακαρίου απάντησε και η Κυβέρνηση των Αθηνών με δηλώσεις του υφυπουργού Εξωτερικών Ξανθόπουλου- Παλαμά ιδιαίτερα στο θέμα της Ενώσεως. Είπε, διαψεύδοντας στο σημείο αυτό τον Πρόεδρο Μακάριο, ότι δεν υπεβλήθη καμμιά εισήγηση στο καθεστώς για την ανακήρυξη της Ενώσεως:

"Δεν περιήλθεν εις γνώσιν μου ότι η παρούσα Ελληνική Κυβέρνησις είχεν απορρίψει την συζήτησιν του θέματος της Ενωσεως".

Αναφέρθηκε όμως και στο θέμα του Στρατηγού Γρίβα κατά τροπο που άφηνε κάποια υποψία ότι η Χούντα ίσως να έβλεπε εξυπηρετική γι' αυτήν την παρουσία του Στρατηγού στην Κύπρο:

" Επιθυμία της ελληνικής Κυβερνήσεως είναι η διατήρησις της ειρήνης εις την νήσον. Υπάρχουσαι διαφοραί δύναται να αντιμετωπισθούν δι' ειρηνικών μέσων. Ο κ. Γρίβας απεχώρησε του στρατού εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα και συνεπώς η ελληνική Κυβέρνησις δεν δύναται να διατάξη αυτόν, όπως επιστρέψη εις την Ελλαδα, εφ' όσον ούτος δεν είναι στρατιωτικός. Ο κ. Γρίβας είναι ελεύθερος είτε να παραμείνη εις την Ελλαδα είτε να μεταβή εις το εξωτερικόν. Η ελληνική Κυβέρνσις ουδεμίαν ανάμειξιν εις τας πράξεις ή τας προθέσεις του έχει".

Εξ άλλου ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ της Ελλάδας Βύρων Σταματόπουλος δήλωσε ότι "είναι ανακριβές ότι ο Στρατηγός Γρίβας δεν ηδύνατο να μεταβή εις Κύπρον χωρίς την συγκατάθεσιν των Αθηνών".

Η Ελληνική πρεσβεία στη Λευκωσία, η οποία τελούσε υπό τον πρεσβευτή Κωνσταντίνο Παναγιωτάκο από την 1η Δεκεμβρίου 1970, ανακοίνωσε τα ακόλουθα διά του Ελληνικού Γραφείου Τύπου στη Λευκωσία στις 5 Νοεμβρίου 1971:

"Η Κομμουνιστική προπαγάνδα ισχυρίζεται σήμερον αναισχύντως ότι η Κυβέρνησις των Αθηνών αφήνει ελευθερίαν κινήσεως στον Γρίβα. Ουδενός διαλανθάνουν την προσοχήν τα υπονοούμενα του ισχυρισμού αυτού. Εν τούτοις αι σχετικαί δηλώσεις του Ελληνος υφυπουργού Εξωτερικών επί του θέματος δεν επιδέχονται υπονοούμενα. Η θέσις της Ελληνικής Κυβερνήσεως εν προκειμένω είναι κρυστάλλίνη:

1. Ουδέν απολύτως σχόλιον διατυπούται, ίνα μη και αύθις εκτοξευθώσιν αι γνωσταί κομμουνιστικαί- συνοδοιποριακαί κατηγορίαι περί επεμβάσεως εις τας εσωτερικάς υποθέσεις της Κύπρου.

2. Ουδεμία απολύτως ανάμιξις της Ελληνικής Κυβερνήσεως εις τας πράξεις ή τας προθέσεις του Στρατηγού Γρίβα υπάρχει.

3. Ειλικρινής επιθυμία της Ελληνικής Κυβερνήσεως είναι όπως αι υπάρχουσαι διαφοραί αντιμετωπισθώσιν δι' ειρηνικών μέσων.

Θα έδει ωσαύτως να υπογραμμισθή προς άρσιν κακοβούλων φημών, ότι η Εληνική Κυβέρνησις ουδεμίαν απολύτως γνώσιν έχει περί της ενεστώσης διαμονής, ως και πάσης τυχόν δραστηριότητος του Στρατηγού Γρίβα. Ούτος έπαυσεν από πολλών ετών να ανήκη εις τας τάξεις του Ελληνικού Στρατού και λόγω ηλικίας δεν ανήκει κάν στα στελέχη εφεδρείας. Συνεπώς δε είναι ελεύθερος να ταξιδεύη όπου επιθυμεί, χωρίς να υφίσταται δυνατότης, όπως διαταχθή να επιστρέψη εις Ελλάδα. Τέλος ο Στρατηγός Γρίβας, δι' ουδέν αδίκημα διώκεται εν Ελλάδι, ώστε να δικαιολογήται η λήψις οιουδήποτε εναντίον του μέτρου".

Το τελευταίο αυτό δεν ήταν ακριβές. Ο Στρατηγός είχε φύγει λαθραία από τη χώρα και θα μπορούσε να διωχθεί. Οι υποψίες ότι ο Στρατηγός είχε έλθει με την ανοχήν της χούντας υπήρχαν- αλλά δεν μπορούσαν να στοιχειοθετηθούν- ανεξάρτητα από το αν εκμεταλλεύθηκε την παραμονή του στην Κύπρο.

Σ' αυτές τις υποψίες απάντησε ο Πρόεδρος Μακάριος, σε συνέντευξη του προς τη σουηδική τηλεόραση και την εφημερίδα "Εξπρέσσεν" στις 5 Νοεμβρίου 1971 στην οποία συνέχισε τις επιθεσεις του εναντίον του Γεωργίου Γρίβα

Ο Πρόεδρος Μακάριος κατήγγειλε επίσης ότι ο Γρίβας είχε ορισμένους υποστηρικτές στην Αθήνα που τον ενθάρυναν στα πολιτκά του σχέδια οι οποίοι όπως ξεκαθάρισε για να αποφύγει κάθε παρεξήγηση δεν ανήκαν στην ελληνική Κυβέρνηση.

Ανέφερε ο Αρχιεπίσκοπος απαντώντας στην δημοσιογράφο από την Σουηδία:

ΕΡ: Μακαριώτατε, κατά ποίον τρόπον ο Στρατηγός Γρίβας δύναται να επηρεάση τους Ελληνας της Κύπρου;

ΑΠ: Ο Στρατηγός Γρίβας καίτοι τυγχάνει εκιμήσεως ως πρώην στρατιωτικός αρχηγός του αγώνος της ΕΟΚΑ, δεν ασκεί, όμως, κατά την γνώμην μου, σοβαράν επιρροήν επί των Ελλήνων Κυπρίων. Η προσπάθεια συγκροτήσεως ενόπλων ομάδων κατόπιν οδηγιών του, ως υπάρχει ισχυρισμός δεν θα αυξήση το γόητρον και την επιρροήν του, αλλά μάλλον θα μειώση ταύτα.

ΕΡ: Νομίζετε ότι υπάρχουν πρόσωπα εις Αθήνας, τα οποία υποστηρίζουν τον Στρατηγόν Γρίβαν και τα πολιτικά του σχέδια;

ΑΠ: Ο Στρατηγός έχει ίσως ωρισμένους υποστηρικτάς εις Αθήνας, οίτινες τον ενθαρρύνουν εις τα ποικίλα του σχέδια, αλλ' οι υποστηρικταί ούτοι δεν ανήκουν εις τους κύκλους της ελληνικής Κυβερνήσεως.

ΕΡ: Υποπτεύεσθε ότι ο Στρατηγός Γρίβας δυνατόν να είναι όργανον ωρισμένων ξένων δυνάμεων;

ΑΠ: Δεν πιστεύω ότι είναι όργανον οιασδήποτε ξένης δυνάμεως, αλλ' ευρίσκεται υπό την επιρροήν κακών συμβούλων. Ο Γρίβας είναι καλός πατριώτης, αλλά δεν νομίζω ότι διαθέτει ορθήν πολιτικήν κρίσιν.

Στο μεταξύ στο διάστημα αυτό ο Στρατηγός Γρίβας είχε εντείνει τις οργανωτικές του προσπάθειες, παράλληλα με τον στρατιωτικό τομέα κινήθηκε για να ιδρύσει και πολιτικό κλάδο της οργάνωσης του- την Επιτροπή Συντονισμού Ενωτικού Αγώνος, ΕΣΕΑ, υπό την προεδρία του τέως Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου Γεώργιου Βασιλειάδη.