21.4.1971: Συγκρoύσεις στη Λευκωσία σε εκδηλώσεις εvαvτίov της χoύvτας στηvv Ελλάδα.

S-1864

21.4.1971: ΣΥΓΚΡΟYΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ ΣΤΝ ΕΛΛΑΔΑ

Παρά την απομάκρυνση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο και την κρίσιμη κατάσταση που δημιουργήθηκε ύστερα από την απόπειρα εναντίον του ηγέτη της χούντας Γεώργιου Παπαδόπουλου, οι σχέσεις των δύο κυβερνήσεων δεν ήταν καθόλου καλές όσο και αν ο Πρόεδρος Μακάριος προσπαθούσε να μη παρεμβαίνει στα ελλαδικά θέματα και να τηρεί τη γραμμή ότι "η οποιαδήποτε ελληνική Κυβέρνηση είναι η Κυβέρνηση του Εθνους με την οποία έπρεπε να συνεργάζεται".

Ωστόσο ο Πρόεδρος Μακάριος, παρά τη στάση του αυτή δεν ήθελε να είναι πειθήνιο όργανο της χούντας αλλά να μπορεί να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και να παίρνει τις δικές του αποφάσεις εκεί που δεν θα έβλαπτε τα γενικότερα συμφέροντα του ελληνισμού.

Ετσι στην Κύπρο δεν επενέβη ποτέ για να παρεμποδίσει εκδηλώσεις εναντίον της χούντας καθώς διάφορες οργανώσεις της ΕΔΕΚ και της Αριστεράς συνέχιζαν αντιχουντική δράση με επικεφαλής της Επιτροπή για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, στην οποία μετείχαν άνθρωποι της αριστεράς και της ΕΔΕΚ και πολλοί άλλοι που δεν ανέχονταν συνέχιση της χούντας. Τους ένωνε όλους ο κοινός αγώνας εναντίον της χούντας κι' έτσι δεν υπήρχαν διαφορές μεταξύ των δυο κομμάτων ιδιαίτερα και μετά την πριμοδότηση της ΕΔΕΚ από το ΑΚΕΛ στις εκλογές του 1970.

Ομως οι χουντικοί στην Κύπρο ήταν ασύδοτοι και με επικεφαλής τους Ελλαδίτες αξιωματικούς που στελέχωναν την Εθνική Φρουρά ήλεγχαν τη στρατιωτική αστυνομία και επηρέαζαν πολλές οργανώσεις της δεξιάς και εξασφάλιζαν υποστήριξη στη χούντα.

Ακόμα ο Πρόεδρος Μακάριος, προσπαθώντας να μη οξύνει την κατάσταση έκανε τα στραβά μάτια σε διάφορες ενέργειες των Ελλαδιτών αξιωματικών και ιδιαίτερα στις παρεμβάσεις τους στο στράτευμα όπου κανένας άλλος εκτός από δεξιούς δεν έπαιρνε την κάθε σημαντική θέση από τον υποδεκανέα μέχρι και τον Εφεδρο ανθυπολοχαγό.

Στις 21 Απριλίου 1971 η Επιτροπή για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα οργάνωσε πινακιδοφορία στους δρόμους της Λευκωσίας. Η πινακιδοφορία θα ξεκινούσε, με επικεφαλής την Ελληνική σημαία, από την οδό Σοφοκλέους, πάροδο της οδού Ονασαγόρου όπου βρισκόταν το οδοντιατρείο του και ηγετικού στελέχους της Επιτροπής Οδοντίατρου Τάκη Χατζηδημητρίου.

Η εκδήλωση δεν κρατήθηκε μυστική κι έτσι όλοι γνώριζαν κάθε λεπτομέρεια.

Ετσι οι χουντικοι έστειλαν άνδρες της Στρατιωτικής Αστυνομίας, Εθνοφρουρούς και άλλους νεαρούς που παρενέβησαν και διέλυσαν την εκδήλωση εν τη γενέσει της.

Ουσιαστικά οι διαδηλωτές δεν πρόλαβαν να διανύσουν 30 περίπου μέτρα όταν όρμησε εναντίον τους ομάδα νεαρών οι οποίοι άρπαξαν τις πινακίδες, τις καταξέσχισαν και με τα ξύλα των πινακίδων άρχισαν να κτυπούν με μανία διαδηλωτές οι οποίοι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν και να εισέλθουν στο οίκημα της κλινικής του Τάκη Χατζηδημητρίου, απ' όπου είχαν ξεκινήσει.

Οι νεαροι άρπαξαν επίσης την ελληνική σημαία και οργάνωσαν δική τους διαδήλωση με συνθήματα " Ενωσις- Ενωσις" και "Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών" (που αποτελούσε το βασικό σύνθημα της χούντας) και "αίσχος στον κομμουνισμό".

Αλλοι πάλι άρχισαν να λιθοβολούν το οδοντιατρείο και φώναζαν συνθήματα υπέρ των ηγετών της χούντας.

Ουσιαστικά τα μέτρα των χουντικών στην Κύπρο είχαν αρχίσει να λαμβάνονται από την προηγουμένη.

Οπως κατάγγειλε ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ και μέλος της Επιτροπής Βάσος Λυσσαρίδης την προηγουμένη νύκτα στον Αγιο Παύλο στη Λευκωσία πρόσωπα ξυλοκόπησαν στελέχη της νεολαίας του Κόμματος του, ΕΔΕΝ, ή αφήρεσαν φυλλάδια που έφεραν άλλοι στο αυτοκίνητο τους καθώς επέστρεφαν από τη Λεμεσό.

Παράλληλα στρατιωτικα λάντροβερ περικύκλωσαν ουσιαστικά την πολυκατοικία του στη Λευκωσία και έμειναν εκεί μέχρι το πρωί.

Ο Βάσος Λυσσαρίδης είπε ότι η αστυνομία τήρησε εγκληματική στάση και πρόσθεσε:

Ποια είναι εκείνη η δύναμη στην Κύπρο η οποία υποχρέωσε, παρά τις εντολές του επίσημου κράτους, την αστυνομία, να τηρήσει τέτοια στάση; ...Η αστυνομία δεν τήρησε την τάξη...Είναι ανόητοι οι οποιοιδήποτε εντός και εκτός Κύπρου οι οποίοι πιστεύουν ότι θα παύσουμε να αγωνιζόμαστε για να αποτραπεί η επιβολή φασισμού στην Κύπρο και να καταλυθεί το κυπριακό κράτος και η δημοκρατία... Στόχος των δραστών είναι η ελευθερία του Κυπριακού λαού, η κατάλυση του Κυπριακού κράτους και η επιβολή απαράδεκτου διαμελιστικής λύσης του κυπριακού προβλήματος.... Ο ελληνικός λαός εφιμώθη, τώρα δε επιδιώκεται και η φίμωση του κυπριακού λαού... Τα γεγονότα αποτελουν θρίαμβον της δημοκρατίας στην Κύπρο.

Περισσότερες λεπτομέρειες για τα επεισόδια έδινε την επομένη 22.4.1971 η εφημερίδα " Φιλελεύθερος":

"Οταν οι πικετοφόροι υπεχώρησαν εις το οίκημα από όπου εξεκίνησαν ήρχισε δριμύς λιθοβολισμός του κτιρίου, το οποίον επιλιορκήθη υπό των νεαρών, με αποτέλεσμα και ένα δύο πρόσωπα να τραυματισθούν ελαφρώς. Εναντίον του οικήματος ερρίφθησαν πλην των λίθων ράβδοι και κουτιά από γιαούρτι.

Προσπάθεια των διαδηλωτών να συγκροτήσουν αργότερον νέαν πικετοφορίαν εματαιώθη κατόπιν σχετικής απαγορεύσεως της υπό της Αστυνομίας".

Μετά τη ματαίωση της εκδήλωσης η Επιτροπή εξέδωσε διακήρυξη με την οποία κατάγγελλε κυρίως την απάθεια που επέδειξε η κυπριακή αστυνομία έναντι των επιτεθέντων:

" Η προαναγγελθείσα διά το απόγευμα της χθες εις την Λευκωσίαν πικετοφορία με σύνθημα "Δημοκρατία στην Ελλάδα" διελύθη βιαίως, ολίγον μετά την έναρξιν της κατόπιν βαρβάρου επιθέσεως, υπό τα απαθή δυστυχώς βλέμματα αξιωματικών και ανδρών της Αστυνομίας, επιθέσεως διενεργηθείσης υπό παρασυρμένων νεών, εθνοφρουρών κατά το πλείστον οι οποίοι μετεφέρθησαν εις την πρωτεύουσαν εξ άλλης πόλεως.

Καταγγέλλομεν ότι οι επιτεθέντες κατά των πικετοφόρων ετραυμάτισαν ωρισμένους εξ αυτών. Οι επιτεθέντες κατά των πικετοφόρων της δημοκρατίας των οποίων ηγείτο σημαιοφόρος με την ελληνικήν σημαίαν περιήρχοντο τας οδούς Ονασαγόρου και Λήδρας και συνεκεντρούντο κατ' επανάληψιν έξωθι του ιατρείου του Τ. Χατζηδημητρίου, όπου είχον συγκεντρωθή οι πικετοφόροι, τους ελιθοβόλουν και ηπείλουν να προκαλέσουν πλέον δυσάρεστα επεισόδια, τα οποια απεφεύχθησαν χάρις εις την ψυχραιμίαν μελών της Επιτροπής διά την Δημοκρατίαν. Επαναλαμβάνομεν ότι όλα αυτά διεδραματίζοντο υπό τα έκπληκτα βλέμματα των πολιτών διά την απαθή στάσιν αξιωματικών και ανδρών της αστυνομίας, των οποίων η παρουσία εις την περιοχήν των επιεσοδίων και τας πέριξ οδούς ουδεμίαν αποτελεσματικότητα είχε διά την τήρησιν της τάξεως και της ευνομίας.

Η επιτροπη διά την δημοκρατίαν εις την Ελλάδα επιθυμεί να εκφράση την βαρείαν της θλίψιν διά το κατάντημα εις το οποίον ωδήγησαν παιδιά του λαού- εθνοφρουρούς- άνθρωποι της δικτατορίας, παιδιά τα οποία διά του φασιστικού φανατισμού είναι πρόθυμα να σχίσουν το Ιερον σύνθημα "δημοκρατία στην Ελλάδα" και να κραυγάσουν τα προσβλητικά διά τον λαόν συνθήματα υπέρ της δικτατορίας.

Η Επιτροπή διαμαρτύρεται εντονώτατα και καταγγέλλει την απάθειαν και την απαράδεκτον αδυναμίαν της αστυνομίας να προστατεύση μίαν ειρηνικήν πικετοφορίαν και να αποτρέψη την επανειλημμένην πολιορκίαν γραφείων υπό μικράς τον αριθμόν ομάδος, νεαρών, γραφείων εις τα οποία ευρίσκοντο μέλη της Επιτροπής μας. Οι πολίται είχον παραμείνει έκπληκτοι προ του φαινομένου της καταλύσεως του κράτους του νόμου υπό νεαρών, των οποίων αριθμητικώς υπερείχε κατά πολύ η εις την περιοχήν ευρισκομένη Αστυνομική δύναμις, η εντεταλμένη διά την τήρησιν του νόμου και της τάξεως. Δεν είναι απορίας άξιον ότι η στάσις της αστυνομίας εδημιούργει την εντύπωσιν ότι η παρουσία της παρείχε κάλυψιν εις την επίθεσιν κατά των αγωνιζομένων διά την Δημοκρατίαν.

Τα χθεσινά επεισόδια αναγκάζουν την Επιτροπήν να εκφράση την μεγάλην της ανησυχίαν διά το μέλλον του τόπου αυτού, να διατυπώση την απορίαν κατά πόσον η Κυβέρνησις του Προέδρου Μακαρίου, έχει υπό τον έλεγον της την κατάστασιν εις την Κύπρον και να καλέση τον λαόν εις επαγρύπνησιν διά την περιφρούρησιν των δημοκρατικών του δικαιωμάτων, τα οποία μία δραξ αδιστάκτων επιβουλεύεται να καταπατήση, όπως έγινε και εις την Ελλάδα.

Ημείς οι οποίοι πραγματικώς αγαπώμεν και τιμώμεν την Ελλαδα, την οποίαν ουδείς την εκφράζει παρά μόνον ο λαός της και οι υπό του λαού της ελευθέρως εκλεγμέναι κυβερνήσεις από της θέσεως μας απευθύνομεν αγωνιστικόν χαιρετισμόν προς τον αδελφόν ελληνικόν λαόν διακηρύττοντες ότι η κοινή μας πορεία διά των κοινών μας αγώνων, παρά τας θυσίας που θα χρειασθούν, θα καταλήξη αφεύκτως εις την νίκην και τον θρίαμβον της δημοκρατίας.

Την πορείαν προς την δημοκρατίαν ουδενός είδους φασιστική βία είναι δυνατόν να ανακόψη.

Αι δυνάμεις της Δημοκρατίας είναι πανίσχυροι. Απεδείχθη τούτο χθες εις την Λευκωσίαν εκ του τρόμου που κατέλαβε τους θιασώτας της δικτατορίας, οι οποίοι ανίσχυροι να υποστηρίξουν τας απόψεις των μετήλθον την κατάπτυστον μέθοδον της βίας.

Καλούμεν τας χιλιάδας των Κυπρίων δημοκρατών να κρατήσουν κατά τους χαλεπούς αυτούς καιρούς υψηλά την σημαίαν της δημοκρατίας.

Ζήτω η αθάνατος Ελλάς

Ζήτω ο ελληνικός λαός.

Η Δημοκρατία θα νικήση

Ο Βάσος Λυσσαρίδης έδωσε συνέχεια στο θέμα και ζήτησε όπως ενημερωθεί η Βουλή γύρω από τα επεισόδια και για τη στάση της αστυνομίας.

Στις 6 Μαϊου η Βουλή αποφάσισε ύστερα από μακρά συζήτηση να υποβάλει έκκληση προς τον υπουργό Εσωτερικών Επαμεινώνδα Κωμοδρόμο όπως προσέλθει στη Βουλή για να ενημερώσει το Σώμα για τα επεισόδια και για τη διεξαγωγή σχετικής συζήτησης.