2.9.1970: Ο Κύπριoς φoιτητής Γεώργιoς Τσικoυρής σκoτώvεται στηv Αθήvα στo πλαίσιo τoυ αvτιχoυvτικoύ αγώvα εvαvτίov της χoύvτας τoυ Γεωργίoυ Παπαδόπoυλoυ

S-1863

2.9.1970 Ο ΚΥΠΡΙΟΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΙΚΟΥΡΗΣ ΣΚΟΤΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΑΓΩΝΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΔOΠΟΥΛΟΥ

Ο Γεώργιος Τσικουρής γεννήθηκε το 1945 στο χωριό Ασσια της Μεσαορίας. Είχε αποφοιτήσει την Τέρρα Σάντα στη Λευκωσία και το 1970 σπούδαζε στη Φυσικομαθηματική σχολή του Μιλάνου στην Ιταλία.

Εκεί συμμετείχε σε αντιστασιακή ομάδα την οποία αποτελούσαν Ελληνες Κύπριοι και ιταλοί φοιτητές, η οποία εφοδίαζε με όπλα και άλλα εκρηκτικά τους Ελληνες αντιστασιακούς που αγωνίζονταν στην Ελλάδα εναντίον της χούντας που είχε καταλάβει την εξουσία στις 21 Απριλίου 1967 με πραξικόπημα.

Στα 1970 βρέθηκε στην Αθήνα μαζί με την ιταλίδα Μαρία Αντζελόνι, 31 ετών, για συνέχιση του αντιδικτατορικού αγώνα στην ελληνική πρωτεύουσα.

Ετσι στις 2 Σεπτεμβρίου 1970 οδηγώντας το αυτοκίνητο του τύπου "Φολκς Βάγκεν" με Σουηδικό αριθμό κυκλοφορίας SO23325 με συνεπιβάτιδα την Αντζελόνι, στην προσπάθεια τους να τοποθετήσουν βόμβα στο κτίριο της αμερικανικής πρεσβείας εξερράγη πρόωρα ο εκρηκτικός μηχανισμός με αποτέλεσμα να σκωτωθούν και οι δύο.

Η έκρηξη σημειώθηκε καθώς το αυτοκίνητο του Τσικουρή ήταν σταθμευμένο στο χώρο στάθμευσης της αμερικανικής πρεσβείας.

Από την έκρηξη το αυτοκίνητο διαλύθηκε και σύμφωνα με ανταπόκριση της εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" από την Αθήνα, "η γυναίκα ανευρέθη νεκρά εντός των συντριμμμάτων του αυτοκινήτου, ο δε άνδρας εξετοξεύθη νεκρός εις απόστασιν δεκαπέντε μέτρων από το αυτοκίνητον".

Αργότερα οι ελληνικές αρχές, σύμφωνα με το ελληνικό ραδιόφωνο (ΕΙΡ) ανακοίνωσαν ότι το σώμα του συνεργάτιδας του Τσικουρή ανευρέθη απηνθρακωμένον και παραμορφωμένον" ενώ σε μικρή απόσταση ανευρέθη "εις την αυτήν κατάστασιν και το πτώμα του ανδρός, εκτιναχθέν εκ της εκρήξεως".

Η αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών σε ανακοίνωση της στην Αθήνα ανέφερε:

"Την 4ην μ.μ. εσημειώθηκε έκρηξις προφανώς οφειλομένη εις ωρολογιακήν εκρηκτικήν συσκευήν, η οποία στοίχισε την ζωήν δύο ανθρώπων. Εις τον χώρον σταθμεύσεως αυτοκινήτων της Αμερικανικής πρεσβείας.

Σχετικαί διαπιστώσεις δεν έχουν γίνει μέχρι στιγμής είναι βέβαιον όμως ότι ουδείς εκ των νεκρών είναι αμερικανός ή υπάλληλος της πρεσβείας, εσημειώθησαν επίσης ζημίαι εις ιδιωτικάς περιουσίας και το κτίριον της πρεσβείας. Είναι πολύ ενωρίς διά να εκτιμηθή η έκτασις των ζημιών αυτών.

Δεν υπάρχουν λέξεις διά να εκφράση κανείς την θλίψιν του διά τας απωλείας ζωών, τοιαύται πράξεις βίας είναι αποτρόπαιαι και καταδικαστέαι.

Λαμβανομένης υπ' όψιν της ισχύος της εκρήξεως και της ώρας καθ' ην συνέβη, τα θύματα ήτο δυνατόν να ήσαν πολύ περισσότερα.

Η πρεσβεία δεν έχει περισσοτέρας πληροφορίας επί του τραγικού επεισοδίου.

Αι απαντήσεις εις ερωτήματα επί των λεπτομερειών θα δοθούν από τας ελληνικάς αρμοδίους αρχάς και ελπίζεται ότι αύται θα διαλευκάνουν το έγκλημα και θα συλλάβουν τους υπευθύνους".

Ωστόσο ανακοίνωση του υπουργείου δημοσίας τάξεως δεν άφηνε αμφιβολίες για τους δράστες:

" Εκ των μέχρι τουδε συγκεντρωθέντων στοιχείων" αναφερόταν στην ανακοίνωση" προκύπτει ότι τα θύματα είναι και δράσται της εκρήξεως".

Αλλες πληροφορίες που άφησαν οι ελληνικές αρχές να διαρρεύσουν και χωρίς να επιβεβαιώνονται από άλλη πηγή ο Τσικουρής και η φίλη είχαν μεταφέρει στην Ελλάδα επτά κιλά Νιτρογλυκερίνης.

Από αυτά τα τέσσερα είχαν χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία βόμβας η οποία εξερράγη στον σταθμό του Θησείου των ηλεκτρικών σιδηροδρόμων.

Τα άλλα τρία προωρίζονταν για την Αμερικανική πρεσβεία.

Στην ανακοίνωση των ελληνικών αρχών, οι οποιες μελέτησαν τη δράση των Τσικουρή- Αντζελόνι αναφέρονταν και ακόλουθα:

"Απολύτως αποδεικτικά στοιχεία ευρισκόμενα εις χείρας των αρμοδίων επιβεβαιούν κατά τρόπον αναμφισβήτητον την αρχικήν διαπίστωσιν ότι τα δύο άτομα τα ευρόντα θάνατον και κατά την έκρηξιν της βόμβας ήσαν και οι δράσται της αποπείρας και ούτοι απώλεσαν την ζωήν των.

Τα στοιχεία τα οποία ευρέθησαν εις τον τόπον της εκρήξεως μεταξύ των συντριμμάτων του αυτοκινήτου αναμεμιγμένα μετά των μελών ακρωτηριασμένων μελών των πτωμάτων των δραστών ήταν τα εξής:

1. Εγγραφοι οδηγίαι συντεταγμέναι εις την ελληνικήν διά την οργάνωσιν και εκτέλεσιν της βομβιστικής ενεργείας.

2. Σχέδια συναρμολογήσεως του εκρηκτικού μηχανισμού.

3. Εφεδρική ωρολογιακή κατασκευή.

4. Εφεδρικαί πυροκροτηταί βομβών.

5. Δύο πλαστά διαβατήρια εκ των οποίων το εν ιταλικής εκδόσεως με φωτογραφίαν του φονευθέντος δράστου της εκρήξεως Γεωργίου Τσικουρή, άλλως υπό το όνομα Εντζιο Σεβέζε και έτερον σουηδικης εκδόσεως με φωτογραφίαν της φονευθείσης συνεργού του Τσικουρή Ελένας Μαρία Αντζελόνι, αλλά υπό το σκανδιναβικόν όνομα Μαργαρίτα Μαργκέτερ-Μπρέτε Βέστερ Λέουντ.

Ως εξηκριβώθη υπό τον αρμοδίων αρχών οΤσικουρής ήτο κύπριος υπήκοος γεννηθείς το 1945 εις Ασσιαν Αμμοχώστου, εσπούδαζεν εις την Φυσκομαθηματικήν Σχολήν του Πανεπιστημίου του Μιλάνου συνέζη δε μετά της φονευθείσης ιταλίδας συνεργάτιδος του.

Η Αντζελόνι ηλικίας 31 ετών ήτο έγγαμος εν διαστάσει μήτηρ ενός τέκνου άρρενος, εννέα ετών, ήτις διέμενεν εις Μιλάνον όπου ειργάζετο ως υπάλληλος εις επιχείρησιν.

Το ζεύγος την 11ην Αυγούστου μέσω Πατρών αφίκετο εις Ελλάδα απ' όπου κατηυθύνθη αυθημερόν εις Αθήνας, όπου κατέλυσεν εις το δωμάτιον 205 του ξενοδοχείου "Αριστείδης", οδός Σωκράτους αρ. 50.

Εις Νεάπολιν το ζεύγος έλαβε μέσω τραπεζικού ιδρύματος ποσόν 300.000 λιρεττών ήτοι 500 περίπου δολαρίων διά των οποίων η Αντζελόνι αγόρασε αυτοκίνητον "Φολκς Βάγκεν", το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά την απόπειραν.

Κατά την αγοράν του αυτοκινήτου η Ατζελόνι εχρησιμοποίησε το πλαστόν διαβατήριον. Την 31ην Αυγούστου το ζεύγος επρομηθεύθη δύο αεροπορικά εισιτήρια διά Ρώμην επί αεροσκάφους της "Αλιτάλια", διά την πτήσιν της 5.30 μ.μ. της 2ας Σεπτεμβρίου. Το ζεύγος επρόκειτο να αναχωρήση εξ Ελλάδος προτού παρέλθη δίωρον από την βομβιστικήν ενέργειαν.

Ο Τσικουρής και η Αντζελόνι την ημέραν της εκρήξεως ανεχώρησεν από το ξενοδοχείον την 3ην μ.μ. Μετέβησαν εις τα γραφεία της "Αλιτάλια", παρέδωσαν τας αποσκευάς των και εθεώρησαν τα εισιτήρια των, εν συνεχεία δε μετέβησαν εις τον χώρον σταθμεύσεως της αμερικανικής πρεσβείας, ολίγα λεπτά προ της εκρήξεως. Εκεί επιχειρούντες να συναρμολογήσουν την βόμβαν προκάλεσαν την έκρηξιν με αποτέλεσμα να εύρουν διά των ιδίων των χειρών το οικτρόν τέλος που ητοίμαζον δι' αθώους και ανυπόπτους συναθρώπους των.

Ο Τσικουρής και η Αντζελόνι διά των ως άνω ανευρεθέντων πλαστών διαβατηρίων εισήλθον εις Ελλάδα και τον Αύγουστον του παρελθόντος έτους, παραμείναντες επί ελληνικού εδάφους επί 19 ημέρας, συγκεκριμένως από της 9ης μέχρι της 27ης Αυγούστου 1969. Επισημαίνεται επίσης ότι η χρησιμοποίησις ως πυριπολικού αυτοκινήτου με τον σουηδικόν αριθμόν κυκλοφορίας και η κατά τη αγοράν του οχήματος επιδεικτική εμφάνισις του πλαστού σουηδικού διαβατηρίου εκ μέρους της Αντζελόνι είχον ως προφανή σκοπόν την εκτροπήν της αστυνομικής ερεύνης μετά την έκρηξιν και την στροφήν των υπονοιών των ανακριτικών οργάνων προς εσφαλμένην κατεύθυνσιν, ενώ το ζεύγος των εραστών- βομβιστών θα ίπτατο εν ασφαλεία προς τη Ρώμην.

Εξ όλων των προαναφερθεντων, προκύπτει αδιάσειστον συμπέρασμα ότι εις την Ελλάδα, η λεγομένη αντίστασις είναι προϊόν εισαγόμενον εκ του εξωτερικού και χρηματοδοτούμενον από την αλλοδαπήν".

Κατά το ΕΙΡ, τα δημοσιογραφικά πρακτορεία μετέδωσαν ότι η Μαρία Αντζελόνι είναι γνωστή για τη δράση της μεταξύ των άκρως αριστερών κύκλων και έχει κατηγορηθή δι' αναρχικήν δράσιν.

Ο σύζυγος της Αντζελόνι ήταν ηγετικό στέλεχος της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ιταλίας, αλλά αυτή τον εγκατέλειψε και αναμίχθηκε σε κινήσεις αναρχικών και Μαοϊστών του Μιλάνου, αρχηγός των οποίων ήταν ο κρατούμενος στις φυλακές Βαλμπρέντα για τη δυναμιτιστική ενέργεια εναντίον τράπεζας στην οποία σκοτώθηκαν 15 άνθρωποι.

Εξάλλου πληροφορίες του Αθηναϊκού τύπου ανέφεραν ότι ο Γ. Τσικουρής "ήτο γνωστών αριστερών φρονημάτων" ευρισκόμενος δε από τετραετίας εις Μιλάνον διά σπουδάς είχε ζωηράν ανάμιξιν εις την ανθελληνικήν κίνησιν του Ανδρέα Παπανδρέου και του Αντ. Μπριλλάκη"

Στην Κύπρο η ΕΔΕΝ, η οργάνωση νεολαία της ΕΔΕΚ του Βάσου Λυσσαρίδη, εξήρε τη θυσία του Τσικουρή.

Σε ανακοίνωση της η ΕΔΕΝ ανέφερε ότι "ο Τσικουρής με την θυσίαν του έγραψε λαμπράν αγωνιστικήν σελιδα εις την ιστορίαν των δημοκρατικών αντιστάσεων".

Την ενέργεια της ΕΔΕΝ επέκρινε η Παγκύπρια Ομοσπονδια Εφέδρων Αξιωματικών.

Οι Εφεδροι αξιωματικοί ανέφεραν ότι "αγανάκτησιν προκαλεί η προσπάθεια ηρωοποιήσεως του Τσικουρή" και ότι σύμφωνα με την εφημερίδα "Ο Φιλελευθερος" της 6ης Σεπτεμβρίου "ουδεμία αμφιβολία υπάρχει ότι ο Τσικουρής και η σύντροφος του ήσαν ματαιόδοξοι κοινοί εγκληματίαι και μίσθαρνα όργανα καθοδηγούμενα και εκτελούντα εντολάς του διεθνούς κομμουνισμού, διότι διά της αποπείρας των να θέσουν τέρμα εις την ζωήν αθώων πολιτών εξυπηρέτουν ξένα συμφέροντα προς προσπορισμόν οικονομικών οφελών και ικανοποίησιν της μωροφιλοδοξίας των".

Στην ίδια γραμμή ήταν και η γραμμή της Κυπριακής Κυβέρνηση, η οποία θεώρησε την ενέργεια του Τσικουρή εγκαληματική.

Οπως δήλωσε ο κυβερνητικός επρόσωπος στις 5 Σεπτεμβρίου "ανεξαρτήτως της θλίψεως την οποίαν προκαλεί ο τραγικός θάνατος των δυο θυμάτων και διά τον οποίον είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι, η δυναμιτιστική ενέργεια των αποτελεί πράξιν εγκληματικήν και καταδικαστέαν".

"Δεν ήτο ηρωϊσμός η ενέργεια των, αλλά έγκλημα στρεφόμενον εναντίον αθώων πολιτών" πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.

Οι ελληνικές αρχές ανακοίνωσαν ότι βρήκαν στις αποσκευές του Τσικουρή το ημερολόγιο του και από εκεί οδηγήθηκαν στη σύλληψη πέντε ατόμων. Πολλα άλλα άτομα ακόμα ανακρίθηκαν.

Οι αρχές επικήρυξαν επίσης τον φοιτητή της αρχιτεκτονικής σχολής του Μετσοβείου Πολυτεχνείου Κωνσταντίνον Κοτσάκη, με το ποσό των 700 λιρών.

Η σορός του Τσικουρή μεταφέρθηκε στην Κύπρο και η κηδεία του έγινε στις 7 Σεπτεβρίου στη γενέτειρά του Ασσια.

Ενώ ο Τσικουρής οδηγείτο στην τελευταία του κατοικία δύο οργανώσεις που σχετίζονταν με την αντίσταση εναντίον της χούντας δικαίωσαν τη δράση του τονίζοντας ότι η θυσία του δεν πήγε χαμένη.

Η Κυπριακή Επιτροπή αποκατάστασης της Δημοκρατίας στην Ελλάδα με ανακοίνωση της ανέφερε ότι "η τραγική απώλεια της ζωής δύο ανθρώπων από τους οποίους ο ένας ήτο συμπατριώτης μας, είναι αποτέλεσμα της ευρύτερης ελληνικής τραγωδίας που άρχισεν από την ημέραν την οποία διά της βίας των όπλων κατελύθη η δημοκρατία εις την χώραν που την εγέννησεν".

Προστίθετο στην ανακοίνωση:

"Εις την Ελλάδα επικρατεί ο νόμος του τρόμου και της βίας σαν μέθοδος διακυβερνήσεως του ελληνικού λαού. Και ο κάθε περήφανος άνθρωπος το μόνο που έχει να προτάξει έναντι της βίας είναι η αντίστασις. Μέσα σ' αυτό το κλίμα οδηγούμαστε από τραγωδία σε τραγωδία. Η ευχή όλων μας είναι να μη υπάρξουν άλλες τραγωδίες. Να είναι ο Γιώργος Τσικουρής και η Μαρία Αντσελόνι τα τελευταία θύματα, η μόνη διέξοδος για την ελληνισμό είναι η δημοκρατία".

Εξάλλου στην Αθήνα η αντιστασική οργάνωση Πατριωτικόν Αντιδικτατορικόν Μέτωπον, ΠΑΜ, αριστερή οργάνωση με κεντρικά γραφεία στο εξωτερικό και αρχηγό τον μοσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, ανακοίνωσε στις 8 Σεπτεμβρίου ότι η έκρηξη έξω από την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα ήταν έργο μελών του.

Σε γραπτή ανακοίνωση που στάληκε στα ξένα πρακτορεία της Αθήνας το ΠΑΜΕ ανέφερε χαρακτηριστικά:

" Η οργάνωσις μας είναι υπεύθυνος διά την έκρηξιν έξωθι της Αμερικανικής Πρεσβείας- τον εγκέφαλον της στρατιωτικής χούντας των Αθηνών... Ο ηρωϊκός θάνατος των μας δεικνύει τη πορείαν που πρέπει ν' ακολουθηθή διά την ανατροπήν του σημερινού Ελληνικού καθεστώτος..."

Αλλες πάλι πληροφορίες τόσο από ένα συγκάτοικο του όσο και από τον ιταλικό τύπο ανέφεραν ότι ο Τσικουρής βρισκόταν ψηλά στην ιεραρχία της αντιδικτακτορικής δράσης.

Η εφημερίδα "Στάμπα" του Τουρίνου έγραψε ( Φιλελεύθερος 9.9.1970):

"Δεξί χέρι του Τσικουρή φαίνεται ότι δεν ήτο η Ελενα Μαρία Αντζελόνι, αλλά μια άλλη νέα, η οποία είναι κάτοχος αγγλικού διαβατηρίου. Πρόκειται για νεάνιδα, ηλικίας 23 ετών, η οποία μετέβη εις Ιταλίαν προ διετίας. Ελεγεν ότι είναι ελληνικής καταγωγής και ότι ονομάζεται Κάτια Χόφμαν. Παρά το ότι έφερε πάντοτε αμφίεσιν "Χίππυ", και δεν έδειχνεν ότι την ενδιέφερεν η πολιτική, φαίνεται ότι ένα μέγα μέρος της εκστρατείας μεταξύ κυρίως νεαρών αναρχικών, διεξήγετο υπ' αυτής.

Οταν εις τας αρχάς του τρέχοντος έτους αντελήφθη ότι η δραστηριότης της είχε καταστή γνωστή, εξηφανίσθη από το Μιλάνο και έκτοτε ουδείς την συνήντησε. Προφανώς μετέβη εις την Σουηδίαν όπου έχουν την έδραν των αι ελληνικαί αντιστασιακαί οργανώσεις, δεν πρέπει να αποκλεισθή το γεγονός ότι η εν λόγω νέα είναι η γυναίκα που κατά τας ελληνικάς αρχάς ήτο μετά του Γεωργίου Τσικουρή και της Μαρίας-Ελένας Αντζελόνι κατά την ημέραν της αποπείρας εναντίον της αμερικανικής πρεσβείας.

Εις το διαμέρισμα του Τσικουρή εις την οδόν Μπασσίνι 43 του Μιλάνου, άνδρες της αστυνομίας, κατόπιν εντολής του υπουργείου εσωτερικών διενήργησαν έρευναν και ανεύρον μεταξύ των άλλων τυπογραφικούς χάρτας, ξένον συνάλλαγμα, κατάλογον με πλείστας διευθύνσεις και προπαγανδιστικόν υλικόν, εναντίον του ελληνικού καθεστώτος. Κατόπιν λεπτομερών ερευνών απεδείχθη ότι ο Τσικουρής δεν ευρίσκετο εις την ουράν της ελληνικής αντιστάσεως, αλλά εις την κορυφήν. Ούτος είχε συμμετάσχει προσκληθείς ως παρατηρητής εις το Συνέδριον του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίον συνεκλήθη εις την πόλιν της Μπολόνια.

Φαίνεται ότι ο Τσικουρής παρείχε χρήματα εις Ελληνας, οι οποίοι δρουν εις το εξωτερικόν εναντίον του κεθεστώτος, τους εφωδίαζε με πλαστά διαβατήρια και έδιδεν οδηγίας διά την διάπραξιν σαμποτάζ.

Γεγονός παραμένει ότι το κατασχεθέν υλικόν πείθει ότι η δραστηριότης του ήτο έντονος. Ούτος όμως εγνώριζε καλώς να κρύβεται και ήτο λίαν προσεκτικός εις τας μετακινήσεις του. Ουδέν το περίεργον είχεν αντιληφθή κατά το διάστημα της συγκατοικίας του με τον Τσικουρήν ο Ελληνας σπουδαστής Ευάγγελος Οσκιάν.

Ιδού τι εδήλωσεν ο τελευταίος ο οποίος έζη με τον Τσικουρήν εις το αυτό διαμέρισμα:

"Σπανίως ευρίσκετο εις το διαμέρισμα. Μου έλεγεν ότι μετέβαινε να μελετήση μαζί με άλλους συμφοιτητάς του. Το πρωί έφευγε παίρνοντας μαζί του τα βιβλία και επέστρεφε αργά το βράδυ ή και ενωρίς το πρωί. Συντροφιά δεν έκανε με κοπέλλες, τελευταίως μόνον τον έβλεπα να είναι πάντοτε μαζί με την Αντζελόνι, η οποία εφονεύθη μαζί του εις τας Αθήνας".

Για την Αντελόνι, μια φίλη της, η ιταλίδα Βιργινία Σκοπέλλι δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ήταν έγκυος τριών μηνών από τον Τσικουρή και ότι είχαν αποφασίσει να κρατήσουν το παιδί.

Παράλληλα είχαν ενοικιάσει διαμέρισμα στην οδό Κόρσε Ιτάλια, όπου διέμεναν.