Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

13.3.70:Ο Π.Γιωρκάτζης συvαvτάται μυστικά με τov Δ.Παπαπoστόλoυ και μετά τη συvάvτηση αvαφέρει στov φίλo τoυ Κ. Πατατάκo, o oπoίoς τov συvoδεύει ότι oι ελλαδίτες θα διεvεργήσoυv πραξικόπημα και θα σκoτώσoυv τov Γλαύκo Κληρίδη και τέσσερις έως πέvτε άλλoυς

S-1835

13.3.1970: Ο ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΓΙΩΡΚΑΤΖΗΣ ΣΥΝΑΝΤΑΤΑΙ ΜΥΣΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΣΤΟΝ ΦΙΛΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟ ΠΑΤΑΤΑΚΟ ΠΟΥ ΤΟΝ ΣΥΝΟΔΕΥΕ ΟΤΙ ΟΙ ΕΛΛΑΔΙΤΕΣ ΘΑ ΔΙΕΝΕΡΓΟΥΣΑΝ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΚΑΙ ΘΑ ΣΚΟΤΩΝΑΝ ΤΟΝ ΓΛΑΥΚΟ ΚΛΗΡΙΔΗ ΚΑΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΕΩΣ ΠΕΝΤΕ ΑΛΛΟΥΣ

Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης με την οικογένειά του-τη σύζυγο του Φωτεινή, το γιό του Κωνσταντίνο και την κορούλα του Μαρία

Η κρίση που ξέσπασε με την απόπειρα δολοφονίας του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στις 8 Μαρτίου 1970 δεν έμελλε να τελειώσει τις επόμενες μέρες και το σοβαρότερο η Αστυνομία δεν προχωρούσε στη σύλληψη του επίσημου υπόπτου πλέον, Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, επιτρέποντας του μια "ελεγχόμενη διακίνηση" (όσο μπορούσε να ελέγξει τις κινήσεις του) και μετατρέποντας τον σε κινούμενο στόχο.

Oι Ανδρέας Νεοφύτου και Παναγιώτης Παπαδημήτρης Προσθέτουν στο βιβλίο τους "Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, οι τελευταίες του στιγμές":

"Ενας από τους ανακριτές, ο οποίος είχε υποστηρίξει ότι θα έπρεπε να συλληφθεί ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης και να ανακριθεί, πίστευε ότι αν συλλαμβανόταν ο Γιωρκάτζης, ίσως να μη είχε λόγους να μην πει όσα γνώριζε. Και θα αποκάλυπτε όσα γνώριζε, γιατί οι ανακρίσεις για την απόπειρα εναντίον του Μακαρίου θα επιταχύνονταν και θα ξεκαθάριζαν καλύτερα τα πράγματα. Και το σοβαρότερο ίσως να υπήρχε η δυνατότητα δολοφονίας του.

Ομως αυτοί που ήθελαν να τον βγάλουν από τη μέση είχαν τις διασυνδέσεις τους. Και ενώ για τον ένα ή τον άλλο λόγο ο Γιωρκάτζης έμενε ασύλληπτος, είχε αποκλεισθεί κάθε πρόσβαση του προς τον Μακάριο, τον οποίο στην κατάσταση που βρισκόταν σίγουρα θα ενημέρωνε για όσα γνώριζε, και δεν σύμφερε σε κάποιους.

Ο Μακάριος δεν μπορούσε να γνωρίζει όλο το παρασκήνιο που είχαν στήσει οι Παπαποστόλου και Πουλλίτσας, οι οποίοι είναι ενδεχόμενο να μην τον ενημέρωναν ή να τον τροφοδοτούσαν με άλλες πληροφορίες, όπως έκαμναν στο παρελθόν.

Ετσι ο Γιωρκάτζης (έστω και αν υπήρχαν βάσιμες πληροφορίες ότι αναμίχθηκε στην απόπειρα) κρατείτο μακρυά από τον Μακάριο τον οποίο στην κατάσταση που βρισκόταν, σίγουρα θα ενημέρωνε για όσα γνώριζε, και δεν σύμφερε σε κάποιους.

Οι πληροφορίες του Γιωρκάτζη έλεγαν ότι επέκειτο πραξικόπημα και ότι μεταξύ αυτών που θα δολοφονούνταν, ήταν και ο Γλαύκος Κληρίδης.

Σε κάποιο στάδιο επικοινώνησε με τον Παπαποστόλου και διευθέτησε να συναντηθούν το βράδυ της Παρασκευής 13 Μαρτίου στην περιοχή του υποσταθμού της Ηλεκτρικής κοντά στο στρατόπεδο των Λοκατζήδων, στον παλαιό δρόμο Λευκωσίας- Αμμοχώστου.

Σ' αυτή τη συνάντηση όμως ο Γιωρκάτζης είχε πάει με τον Πατατάκο και ο Παπαποστόλου έγινε θηρίο γιατί είχε πάρει άλλους μαζί του.

Πριν από το ραντεβού ο Γιωρκάτζης φαινόταν εκνευρισμένος. Είπε στην απορία του Πατατάκου, ο οποίος τον ρώτησε γιατί είχε ορισθεί εκεί η συνάντηση:

- Ο Παπαποστόλου θέλει να συναντηθούμε εκεί, γιατί είναι δίπλα από το στρατόπεδο των Καταδρομών (στρατόπεδο της Αγλαντζιάς στο τέσσερα μίλι του παλαιού δρόμου Λευκωσίας Αμμοχώστου) κι έτσι αν τον δει κάποιος εκεί δεν θα προκαλέσει υποψίες.

Κυριάκος Πατατάκος, ο στενός συνεργάτης του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη

Στο δρόμο προς το ραντεβού τους ακολουθούσε και ένα άλλο αυτοκίνητο με φίλους του Γιωρκάτζη, το οποίο έμεινε στο περιβόλι του Κουρσουμπά, πάνω από το ύψωμα που δεσπόζει του υποσταθμού. Πατατάκος και Γιωρκάτζης προχώρησαν προς τον σταθμό της Ηλεκτρικής.

Εκεί υπήρχε ένα αυτοκίνητο της αστυνομίας. Και είδε να κατεβαίνει απ' αυτό ο Παπαποστόλου. Κατέβηκε και ο Γιωρκάτζης. Κουβέντιασαν για λίγο. Υστερα και οι δυο μπήκαν στο αυτοκίνητο του Παπαποστόλου. Προχώρησαν μέσα στον παλαιό δρόμο Λευκωσίας- Αμμοχώστου και έφθασαν μέχρι το αεροδρόμιο της Τύμπου.

Το τι είπαν κανένας δεν γνωρίζει. Κάποια ώρα γύρισαν. Το ραντεβού τέλειωσε χωρίς κανένα πρόβλημα. Και ο καθένας πήρε το δρόμο του.

Στις ερωτσηεις του Πατατάκου ο Γιωρκάτζης απάντησε:

- Θα κάμουν κάτι πολύ τρομερό.

- Δηλαδή;

- Θέλω να δω αν μπορείς να καταλάβεις.

- Θα σκοτώσουν κανένα άλλο επίσημο;

- Μάλιστα, τον Κληρίδη... Θα προσπαθήσω να τους εμποδίσω, αν και αυτός ο Κληρίδης δεν ακούει και είναι εύκολος στόχος. Του είπα χίλιες φορές να προσέχει, αλλά δεν λαμβάνει τίποτε υπ' όψη του και δεν προσέχει καθόλου. Με τη στάση του αυτή, είναι σαν να υποβοηθεί τους σκοπούς τους να τον σκοτώοσυν για να αποδοθεί ο φόνος σε αντίθετες παρατάξεις, να αρχίσει το αιματοκύλισμα, να δημιουργηθεί αναταραχή και ανωμαλία και να επέμβουν οι καλαμαράδες σαν σωτήρες του τόπου.

Ο Γιωρκάτζης συνέχισε να μονολογεί:

- Αυτοί οι καλαμαράδες είναι πολύ σκληροί... αδίστακτοι. Αν δεν σκοτώσουν τον Κληρίδη θα σκοτώσουν τέσσερις ως πέντε άλλους.

Και ο Γιωρκάτζης ανέφερε τα ονόματα του Γενικού Διευθυντή του Γραφείου Δημοσίων Πληροφοριών Μιλτιάδη Χριστοδούλου και του Γενικού Εισαγγελέα Κρίτωνα Τορναρίτη.

Ακόμα ο Γιωρκάτζης είπε στον Πατατάκο:

- Κοίταξε τούτοι θέλουν να προκαλέσουν αναταραχήν και να κάμουν πραξικόπημα και να γίνει η Ενωση με την Ελλάδα.

Το πραξικόπημα θα ήταν το αποτέλεσμα του εμφυλίου που θα προκαλούσαν για να επέμβουν ως σωτήρες στην κατάσταση.

Θα έστρεφαν τους Μακαριακούς εναντίον των κληριδικών- γιωρκατζικώνν και για να το επιτύχουν αυτό θα προέβαιναν σε μερικές δολοφονίες.

Ωστόσο εκείνο που δεν αντιλαμβανόταν ο Γιωρκάτζης ήταν ότι ισχυρός άνδρας ήταν ο ίδιος και επομένως αυτός έπρεπε να ήταν ο κύριος στόχος, παρά ο Κληρίδης ή οι άλλοι, εκτός φυσικά από τον Μακάριο, μια και ήταν πανίσχυρος και διέθετε αρκετή δύναμη. Εξόντωση του Γιωρκάτζη, παρά τις διαφορές του με τον Μακάριο, σήμαινε εξασθένηση και του ίδιου του Μακαρίου.

Γιατί σε μια κρίσιμη στιγμή, παρά τις διαφορές τους υπήρχε το ενδεχόμενο ο Μακάριος και ο Γιωρκάτζης να συνενώσουν και πάλι τις δυνάμεις τους, πράγμα που δεν ήθελαν με κανένα τρόπο οι χουντικοί.

Από την άλλη ο ίδιος δυο χρόνια μετά την απομάκρυνση του από το υπουργείο Εσωτερικών ουσιαστικά ήλεγχε πολλά και γνώριζε τα πάντα μέσω των ανθρώπων του.

Δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι είχε κατορθώσει να φθάσει μεχρι το αεροπλάνο χωρίς να τον προδώσει κανένας στους ανωτέρους του. Και αν δεν ήταν ο στρατιώτης της Υπηρεσίας Πληροφοριών του Στρατού θα έφευγε ανενόχλητος στο εξωτερικό με τη βοήθεια των ανθρώπων

Ο υπουργός Εσωτερικών Επαμεινώνδας Κωμοδρόμος που διαδέχθηκε τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη στο υπουργείο μετά την παραίτηση του ύστερα από την απόπειρα κατά του δικτάτορα της Ελλάδας Γεώργιου Παπαδόπουλου. Δεξιά ο Γεώργιος Ιωαννίδης που διαδέχθηκε αργότερα τον Κωμοδρόμο στο ίδιο υπουργείο

του που του είχαν σφραγίσει το διαβατήριο και τον συνόδευσαν στο αεροπλάνο για τη Βηρυτό χωρίς να λεχθεί τίποτε σε κανένα.

Ετσι οι συνωμότες πρόβλεπαν ότι σε περίπτωση δολοφονίας του Γιωρκάτζη, οι οπαδοί του θα αντιδρούσαν πολύ δυναμικά και ο σκοπος τους θα επιτυγχανόταν, γιατί αυτοί θα στρέφονταν εναντίον του Μακαρίου.

Από την άλλη μπορεί να λεχθεί οτι η χούντα των Αθηνών και ιδιαίτερα οι σκληροί συνταγματάρχες, με επικεφαλής τον Δημήτριο Ιωαννίδη, είχαν το Γιωρκάτζη στο στομάχι, λόγω της ανάμειξης του νωρίτερα με τους αντιχουντικούς και στη συνέχεια στην απόπειρα εναντίον του δικτάτορα της Ελλάδας Γεώργιου Παπαδόπουλου, σαν ήταν υπουργός Εσωρερικών.

Την επομένη Σάββατο 14 Μαρτίου 1970, συνήλθε το εκατονταμελές του Ενιαίου Κόμματος και ενέκρινε κι' αυτό την αποχώρηση του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη από το κόμμα.

Στη συνεδρία ανεγνώσθη και σχετική επιστολή του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη στην οποία εξέθετε τους λόγους της αποχώρησης του.

Την επιστολή είχε ετοιμάσει ο Χριστόδουλος Χριστοδούλου και πάλι, ύστερα από γραπτή μάλιστα σημείωση- παράκληση του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη.

Στη σημείωση αυτή που ο Γιωρκάτζης έγραψε στις 14 Μαρτίου 1970 και που μπορεί να λεχθεί ότι ήταν και η τελευταία του ίσως σημείωση που έγραψε πριν από το θάνατο του, χαρακτήριζε το Γλαύκο Κληρίδη "τίμιον Αρχηγόν", τον οποίον τόνιζε ότι έπρεπε να προστατεύσουν όλοι. Επίσης τους καλούσε να παραμείνουν ενωμένοι μέσα στο κόμμα και γύρω από την ηγεσία του Γλαύκου Κληρίδη.

Εγραφε ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης στο Χριστόδουλο Χριστοδούλου:

"Χριστόδουλε,

Σε παρακαλώ ετοίμασε μιαν επιστολη μου προς την αποψινή συγκέντρωσιν του Κόμματος, διά της οποίας να προτρέπω τους φίλους μου όπως παραμείνουν ηνωμένοι εντός του Κόμματος περί την ηγεσίαν του διά να αντιμετωπίσου καλύτερον την όλην κατάστασιν.

Εμόχθησα διά το κόμμα, το αγαπώ και παρακολουθώ έκτοτε την πρόοδον του.

Εχει τίμιον Αρχηγόν τον οποίον και πρέπει να προστατεύσετε, διότι είμαι βέβαιος πως τα πυρά θα στραφούν εναντίον του.

Ευχαριστώ,

Υπογραφή

14.3.1970".

Αυτή τη μέρα ο Γιωρκάτζης έδωσε την τελευταία του συνεντευξη. Την συνέντευξη πήρε ο κύπριος δημοσιογράφος Φάνος Κωνσταντινίδης, ανταποκριτής της εφημερίδας "Σημερινά".

Σ' αυτή τη συνέντευξη ο Γιωρκάτζης διέψευσε και πάλι ότι είχε οποιαδήποτε ανάμειξη στην απόπειρα κατά του Μακαρίου.

ΑΓΩΝ 15 3 1970

" Είμαι πραγματικά , είπε πολύ ξεχειλισμένος από πικρία και αγανάκτηση για ό,τι μου συμβαίνει και για ό,τι λέγεται σε βάρος μου για την απόπειρα κατά του Αρχιεπισκόπου, για την οποία καμμιά απολύτως ανάμειξη δεν έχω και την οποίαν καταδικάζω.

ΕΡ: Γιατί θα πηγαίνατε στη Βηρυτό;

ΑΠ: Θα πήγαινα να ξεκουρασθώ για λίγο μετά την προχθεσινή δίκη και καταδίκη μου για τα δύο περίστροφα. Πιστεύω ότι η προσαγωγή μου στο δικαστήριο για τα δύο περίστροφα που μου χάρισε ο Μακαριώτατος, ήταν άδικη. Πολύ με επίκρανε αυτή η δίκη. Με εξουθένωσε. Για την αναχώρηση μου στη Βηρυτό ενημέρωσα τον κ. Κληρίδη.

ΕΡ: Γιατί έχετε υποβάλει παραίτηση από τη θέση του Κεντρικού Οργανωτικού Γραμματέα του Ενιαίου Κόμματος;

ΑΠ: Αηδίασα από ορισμένα πράγματα, γι' αυτό παραιτήθηκα από το Κόμμα και αποσύρθηκα από τη πολιτική. Οταν τελειώσει αυτή η ιστορία θα φύγω για πάντα από την Κύπρο με την οικογένεια μου. Θα εγκατασταθώ στο εξωτερικό. Δεν ξέρω ακόμη σε ποια χώρα θα πάω.

Από την άλλη ο Πρόεδρος της Βουλής Γλαύκος Κληρίδης και στενότατος φίλος του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, πίστευε ότι όλα αυτά που έγιναν αυτές τις μέρες, με την απόπειρα εναντίον του Προέδρου Μακαρίου, αποτελούσαν πραξικόπημα.

Δεν απέκρυψε τις απόψεις του σαν ρωτήθηκε σχετικά από την ίδια εφημερίδα, αλλά άφησε να εννοηθεί ότι η Κύπρος πραγματικά είχε περάσει από δύσκολες στιγμές τις αμέσως επόμενες ημέρες, μετά την απόπειρα εναντίον του Μακαρίου.

ΕΡ: Πιστεύετε ότι πρόκειται περί πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου και όχι απλής απόπειρας;

ΑΠ: Πρόκειται περί πραξικοπήματος. Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στη νήσο είναι πολύ σοβαρή. Ηταν όμως πολύ σοβαρότερη πριν από δύο ημέρες.