28.5.1970: Ο Μακάριoς απoκαλύπτει κάθε λεπτoμέρεια γύρω από τηv έvαρξη, τη δράση και τηv κατάσταση στηv oπoία βρίσκεται τo Εθvικό Μέτωπo, τη διάσπαση τoυ και τηv ίδρυση τoυ Iερoύ Λόχoυ ύστερα από τηv αvτεπίθεση τoυ κράτoυς εvαvτίov της παράvoμης oργάvωσης

S-1823

26.5.1970: Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΚΑΘΕ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ, ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ, ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΛΟΧΟΥ, ΥΣΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ

Ενώ συνεχιζόταν η αντεπίθεση του κράτους εναντίον της παράνομης οργάνωσης Εθνικό Μέτωπο, το οποίο στα τέλη Μαϊου 1970 βρισκόταν στα τελευταία στάδια της διάλυσης του (ήδη είχε δασπαστεί και δημιουργήθηκε μια νέα δυναμική οργάνωση Ιερός Λόχος, πολλά από τα μέλη του οποίου είχαν ήδη συλληφθεί και άλλα καταζητούνταν) ο Πρόεδρος Μακάριος συγκάλεσε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες δημοσιογραφικές διασκέψεις στις οποίες απάντησε σε όλα τα ερωτήματα των δημοσιογράφων και έδωσε πλήρεις λεπτομέρειες γύρω από την παράνομη οργάνωση.

Παράλληλα ο Πρόεδρος Μακάριος δήλωσε ότι το κράτος ήλεγχε πλήρως την κατάσταση και ότι ό ίδιος ήταν αποφασισμένος να πατάξει την παρανομία " με όλα τα μέσα, αδιστάκτως και αμειλίκτως".

Η πειθώ, και οι εκκλήσεις, είπε δεν επιφέρουν πλέον αποτέλεσμα.

Ανάμεσα στα άλλα που αποκάλυψε ήταν ότι Αρχηγός του εν δράσει Εθνικού Μετώπου ήταν ο Μιχαλάκης Ρωσσίδης, πρώην τομεάρχης της ΕΟΚΑ.

Παράλληλα ο Πρόεδρος Μακάριος ανέφερε περιληπτικά τις ακόλουθες παράνομες δραστηριότητες του Εθνικού Μετώπου:

1. Απόπειρα δολοφονίας του Αρχηγού της Αστυνομίας Χαράλαμπου Χασάπη (έναρξη δράσης).

2. Δολοφονία του ανώτερου υπαστυνόμου Φίλιππου Ευριπίδου.

3. Δολοφονική απόπειρα εναντίον του διευθυντή του Γραφείου Δημοσίων Πληροφοριών Μιλτιάδη Χριστοδούλου.

4. Η επίθεση στο Ομοδος και κλοπή οπλισμού.

5. Η επίθεση εναντίον του Λιμεναρχείου Λεμεσού, η αρπαγή οπλισμού και η ανατίναξη υποστατικού.

6. Η επίθεση εναντίον του διοικητηρίου Λεμεσού και ο αφοπλισμός αστυνομικών.

7. Η κλοπή μεγάλης ποσότητας δυναμίτιδας από το μεταλλείο Καλαβασού.

8. ΗΙ εκβιασμοί και απειλές εναντίον πολιτών και η κυκλοφορία φυλλαδίων.

9. Ο Πρόεδρος Μακάριος είπε ότι εδώ και μερικούς μήνες το Εθνικό Μέτωπο διασπάστηκε με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν διάφορες ομάδες, οι οποίες διεκδικούν την ονομασία Εθνικό Μέτωπο. Μια από τις ομάδες αυτές, είπε, πήρε το όνομα Ιερός Λόχος. Πρόκειται για την ομάδα η οποία διενήργησε την επιδρομή εναντίον του κεντρικού αστυνομικού σταθμού της Λεμεσού απ' όπου κλάπηκαν εκατοντάδες όπλων και χιλιάδες σφαιρών.

Είπε επίσης ότι αρχηγός του Ιερού Λοχου είναι ένας από τους τέσσερις καταζητούμενους και ότι ο Ιερός Λόχος έχει 44 μέλη και ότι 43 από αυτά πήραν μέρος στην επιδρομή στη Λεμεσό.

Για την επιτυχία της επιχείρησης στη Λεμεσό, είπε, συνήργησαν αστυνομικοί, λοχίας που υπηρετεί στην Εθνική Φρουρά και Δόκιμος ανθυπλοχαγός της Εθνικής Φρουράς:

Σε ερώτηση πως δημιουργήθηκε η παρανομία είπε:

"Ολίγα πρόσωπα μη διακρινόμενα δι' ευφυϊαν ή σοβαρότητα, απεφάσισαν να δημιουργήσουν ένοπλον ομάδα, διότι υπήρχεν αλλη, η οποία να αποτελέση το αντίπαλον δέος αυτών. Ούτω εδημιουργήθη το Εθνικόν Μέτωπον. Η απόπειρα κατά του κ. Χασάπη (αρχηγού της αστυνομίας) έγινεν από αστυνομικούς.

Εν ειλικρινεία λέγω ότι δεν γνωρίζω τους αυτουργούς της αποπείρας κατά του κ. Χασάπη, δεν θα εδίσταζα, αν τους εγνώριζα, να δώσω οδηγίας διά την σύλληψιν των. Αποτελεί βασιμον εικασίαν ότι πρέπει να είναι αστυνομικοί.

Η σκέψεις διά την απόπειραν ενήκεν εις αστυνομικούς, ανεξαρτήτως του ποίος ανέλαβε την εκτέλεσιν της. Διά να είναι απρόσωπον το Εθνικόν Μέτωπον έγραψαν εις αυτό όσους ήθελαν. Υπάρχουν μέλη του Εθνικού Μετώπου όλων των πολιτικών πεποιθήσεων και ιδεολογιών".

Σε άλλη ερώτηση ανέφερε:

"Κατά την ιδικήν του αντίληψιν εις το Εθνικόν Μέτωπον αρκετοί δεν έχουν σαφή αντίληψιν του τι πράττουν. Δίδουν την εντύπωσιν ότι κατευθύνεται από ανθρώπους οι οποίοι υπολογίζουν καλώς το μέλλον. Δεν υπάρχουν όμως μέλη που να γνωρίζουν ποίος είναι ο απώτερος σκοπός.

Σε ερώτηση πως βλέπει το γονονός ότι παράνομοι εμφανίζονται ως υποστηρικτές του απάντησε: "Δεν είχα αλλά και δεν θέλω να έχω τέτοιους φίλους. Οταν προσεγγίζουν κάποιον διά να τον εγγράψουν ως μέλος του ομιλούν αναλόγως της τοποθετήσεως του προσεγγιζομένου".

Είπε ο Αρχιεπίσκοπος σε γραπτή του δήλωση:

"Η πρόσφατος επίθεσις παρανόμου οργανώσεως κατά του Κεντρικού αστυνομικού σταθμού Λεμεσού αποτελεί μίαν επιπλέον εγκληματικήν και προδοτικήν πραξιν, πλήττουσαν βαρύτατα την εθικήν υπόθεσιν μας, αισθάνομαι και συμμερίζομαι τας ανησυχίας του λαού εκ της συνεχιζομένης παρανομίας ήτις ωδήγησε την Κύπρον εις το χείλος του κρημνού, δεν θα μακρυγορήσω αναπτύσσων τα θλιβερά αποτελέσματα και τας οδυνηράς συνεπείας των παρανόμων εκδηλώσεων, αίτινες έλαβον τας διαστάσεις εσχάτης προδοσίας εις την πλέον κρίσιμον καμπήν του αγώνος μας. Λέγω μόνον ότι δεν υπάρχουν περιθώρια ανοχής ή ολιγωρίας και ότι η Κυβέρνησις θα παρατάξη αμειλίκτως πάσαν εκδήλωσιν παρανομίας. Προσωπικώς είμαι αποφασισμένος να αγωνισθώ άνευ οιωνδήποτε ενδοιασμών ή επιφυλάεων ή υπολογισμού προσωπικών κινδύνων, ώστε να απαλλαγή η Κύπρος από το άγχος της επαράτου επιδημίας των παρανόμων οργανώσεων, αίτινες αποτελούν εσωτερικόν εχθρόν, πλήττοντα εκ των νώτων τον αγωνιζόμενον διά την ελευθερίαν του λαόν μας.

Αντιλαμβάνομαι την εύλογον επιθυμίαν ή μάλλον αγωνίαν του λαού να έχη θετικάς και περισσοτέρας πληροφορίας ως προς τας δραστηριότητας και τους σκοπούς των παρανόμων οργανώσεων διά να επαγρυπνή και να αντιδρά δεόντως. Κρίνω σήμερον σκόπιμον να προβώ εις ενημέρωσιν του λαού, αλλά μέχρι σημείου μη επηρεάζοντος τα έργα των συνεχιζομένων ανακρίσεων.

Από τα εις χείρας της κυβερνήσεως παριελθόντα έγγραφα των παρανόμων οργανώσεων ως και εκ διαφόρων άλλων πηγών θετικαί πληροφορίαι δίδουν εικόνα μιας πολύ δυσαρέστου καταστάσεως όσον αφορά το λεγόμενον εσωτερικόν μέτωπον.

Προ έτους περίπου συνεστήθη και ενεφανίσθη η παράνομος οργάνωσις Εθνικόν Μέτωπον. Η δημιουργία της οργανώσεως αυτής έγινε γνωστή δια κυκλοφορήσαντος φυλλαδίου μετά την δολοφονικήν απόπειραν κατά του αρχηγού της αστυνομίας κ. Χασάπη. Εις τας δραστηριότητας του Εθνικού Μετώπου περιλαμβάνονται η δολοφονία του ανωτέρου αστυνόμου Φιλίππου Ευριπίδου, η δολοφονική απόπειρα κατά του διευθυντού του Γραφείουν Δημοσίων Πληροφοριών κ. Μιλτιάδου Χριστοδούλου, η επίθεσις εις το χωρίον Ομοδος, και η αρπαγή οπλισμού, η επίθεσις κατά του Λιμεναρχείου Λεμεσού, η επίθεσις κατά του Δικαστηρίου Λεμεσού, η κλοπή μεγάλης ποσότητας εκρητικών υλών από το Μεταλλείον Καλαβασού, αρκετοί εκφοβισμοί κατά διαφόρων πολιτών και η κυκλοφορία πολλών ανοήτων φυλλαδίων διά την εθνικην δήθεν διαπαιδαγώγησιν του λαού.

Δεν θα επαναλάβω όσα εις το παρελθόν επανειλημμένως είπον διά την τεραστίαν εθνικήν ζημίαν την οποίααν το Εθνικόν Μέτωπον προεκάλεσε. Αρκετοί παρεσύρθησαν και εισήλθον εις το Εθνικόν Μέτωπον με την αφελή αντίληψιν ότι η οργάνωσις αύτη εξυπηρετεί εθνικούς σκοπούς.

Από τινων μηνών, ως προκύπτει εκ των εις χείρας της αστυνομίας πληροφοριακών στοιχείων, το Εθνικόν Μέτωπον διεσπάσθη. Η διάσπασις έδωσε την εντύπωσιν αυτοδιαλύσεως. Δεν συνέβη όμως τούτο. Η διάσπασις κατέληξεν εις την δημιουργίαν διαφόρων ομάδων, αι οποίαι διεκδικούν την πινακίδα Εθνικόν Μέτωπον. Και έχομεν ούτω σήμερον πολλά Εθνικά Μέτωπα.

Αποκαλυπτικά είναι τα έγγραφα άτινα ενευρέθησαν εις την κατοχήν μερικών εκ των συλληφθέντων κατόπιν της προσφάτου επιθέσεως κατά του Κεντρικού Αστυνομικού Σταθμού Λεμεσού ως και άλλαι πληροφορίαι τας οποίας οι συλληφθέντες έδωσαν.

Εις εν εκ των εγγράφων αναφέρονται τα ονόματα και τα ψευδώνυμα τετραμελούς Διοικούσης Επιτροπής του εν τη επαρχία Λεμεσού παραρτήματος του Εθνικού Μετώπου. Ως κλάδος ούτως ειπείν του Μετώπου τούτου συνεστήθη προ τινος άλλη οργάνωσις υπό το όνομα Ιερός Λόχος. Τα μέλη της οργανώσεως αυτής ανέρχονται εις τεσσαράκοντα τέσσερα.

Ως αρχηγός του Ιερού Λόχου φέρεται εις των καταζητουμένων.

Η επίθεσις κατά του Κεντρικού αστυνομικού σταθμού Λεμεσού εγένετο υπό του Ιερού Λόχου, μετέσχον δε της επιθέσεως 43 πρόσωπα. Διά την επιτυχίαν της επιχειρήσεως συνήργησαν ωρισμένοι αστυνομικοί, εις λοχίας του Κυπριακού στρατού υπηρετών εις την Εθνικήν Φρουράν και εις δόκιμος ανθυπολοχαγός της Εθνικής Φρουράς, της οποίας τμήμα στεγάζεται εις οίκημα παραπλεύρως του αστυνομικού σταθμού.

Ο τελευταίος απέκρυψεν εις το δωμάτιον του και ακολούθως εβοήθησε διά να εισέλθουν κρυφίως εις τον αστυνομικόν σταθμόν 10 ένοπλοι, προτού δοθή το σύνθημα επίθεσις. Η επιτυχία της επιχειρήσεως ήτο εύκολος, διότι η άλωσις του σταθμού έγινεν εκ των έσω. Δεν δύναμαι να αποκαλύψω άλλας λεπτομερείας ως προς την προπαρασκευήν και εκτέλεσιν της επιχειρήσεως αύτης διά να μη δυσχεράνω τας συνεχιζομένας ανακρίσεις.

Αρκετοί των συλληφθέντων προέβησαν εις καταθέσεις αίτινες παρέχουν σημαντικάς πληροφορίας περί της παρανόμου δραστηριότητος πολλών προσώπων ουχί μόνον εν Λεμεσώ, αλλά και εις άλλας επαρχίας. Μερικοί εκ των κρατουμένων έλαβον μέρος και εις άλλας παρανόμους επιχειρήσεις κατά το παρελθόν έτος, ως αι δοθείσαι πληροφορίαι. Αρχηγός του εν

δράσει Εθνικού Μετώπου είναι ο εκ Λευκωσίας Μιχαήλ Ρωσσίδης πρώην τομεάρχης της ΕΟΚΑ, όστις κατά την διάρκειαν του αγώνος της ΕΟΚΑ συλληφθείς υπό των Αγγλων έδωσε κατάθεσιν, φωτοτυπίαν της οποίας κατέχω, ευγλώττως μαρτυρούσαν περί της καταδόσεως υπ' αυτού των συναγωνιστών του. Δεν νομίζω ότι δημιουργώ δυσκολίαν εις το ανακριτικόν έργον αποκαλύπτων ότι εις σωματικήν έρευναν του Μιχαήλ Ρωσσίδη, όταν ούτος συνελήφθη υπό της αστυνομίας προ διημέρου, ανευρέθη επιμελώς κρυμμένον εις την φόδραν του σακκακιού του σημείωμα επί λεπτοτάτου χάρτου εις το οποίον αναφέρεται ότι εξεδίδετο το φυλλάδιον τάσσον εις εμέ πενθήμερον προθεσμίαν διά συμμόρφωσιν μου προς τους όρους του Εθνικού Μετώπου, άλλως θα ήρχιζε παγκύπριος δράσις. Περιτόν να είπω ότι ουδέποτε θα δεχθώ όρους ή θα υποκύψω εις οιασδήποτε μορφής εκβιασμούς. Το ερώτημα είναι ποίοι οι απώτεροι σκοποί των παρανόμων οργανώσεων. Ισχυρίζονται ότι αγωνίζονται διά την Ενωσιν. Η ένωσις όμως δεν πραγματοποιείται διά δολοφονιών ή επιθέσεων, κατ' αστυνομικών σταθμών, ή άλλων τρομοκρατικών πράξεων. Παράλυσις της κρατικής μηχανής είναι ο στόχος της παρανόμου, ως αναφέρεται απεριφράστως εις περιελθόν εις χείρας της αστυνομίας έγγραφον. Πραγματοποιείταί όμως η ένωσις διά της παραλύσεως του κράτους και της δημιουργίας χάους; Διχοτόμησις της νήσου είναι το αποτέλεσμα εκ της συνεχίσεως της δραστηριότητος των παρανόμων οργανώσεων, και πιθανώς αυτός να είναι ο απώτερος σκοπός των. Διχοτόμησις και διπλή ένωσις. Ούτος όμως δεν θα γίνη. Θα παταχθή αμειλίκτως η παρανομία. Εις το έργον της πατάξεως και της διαλύσεως των παρανόμων οργανώσεων είμαι βέβαιος ότι θα βοηθήση και ο λαός. Εχθροι του λαού, εσωτερικοί εχθροί της εθνικής του υποθέσεως είναι τα μέλη των παρανόμων οργανώσεων, έστω και αν εμφανίζωνται υπό μανδύαν εθνικόν. Ο λαός καλείται εις επαγρύπνησιν".

Σε μια άλλη δήλωση του προς τον αθηνααίο δημοσιογράφο Α. Καλαμαρά της εφημερίδας "Σημερινά" που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" στις 30.5..1970, ο Αρχιεπίσκοπος ρωτήθηκε απ' ευθείας:

ΕΡ: Μακαριώτατε, λέγεται ότι δημιουργήσατε εσείς το Εθνικό Μέτωπο. Πως εστράφη εναντίον σας;

ΑΠ: Είναι λάθος. Ουδεμίαν σχέσιν είχα με την οργάνωσιν. Ασχολούμενος με την προώθησιν της υποθέσεως της Κύπρου, είναι γεγονός ότι δεν ημπορούσα να διαθέσω αρκετό χρόνο για την συνεχή και επισταμένη παρακολούθησιν των αναπτυσσομένων επιβλαβών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα φορεύς κρατικής εξουσίας να την εκμεταλλευθή για την δημιορυγία προσωπικής του δυνάμεως. Αυτό το γεγονος νομίζω, ότι ανησύχησε άλλους και τους ωδήγησε στην δημιουργία της οργανώσεως.

ΕΡ: Τι ζητούν Μακαριώτατε;

ΑΠ: Δεν ξέρουν και οι ίδιοι νομίζω. Αν είχαν προτάσεις θα ήμουν πρόθυμος να τις συζητήσω. Δεν μπορούν όμως να ισχυρίζωνται ότι με ενέργειες αναρχικές εξυπηρετούν την κυπριακήν υπόθεσιν, την ζημιώνουν, την καταστρέφουν. Και κάνουν μεγαλύτερα κακά από όσα ο πιο άσπονδος εχθρός θα ημπορουσε να κάνη. Και όταν ζημιώνεται η υπόθεσις της Κύπρου δεν επιτρέπονται επιφυλάξεις. Επιβάλλεται άμεση και αποτελεσματική αντίδρασις και παραδειγματική τιμωρία.

ΕΡ: Μακαριώτατε, γιατί ο Αρχιεπίσκοπος και Πρόεδρος εσείς επαναλαμβάνετε αστυνομικά και ανακριτικά καθήκοντα; Δεν έχετε εμπιστοσύνην στα αρμόδια όργανα;

ΑΠ: Οταν κάποιος έχει να καταγγείλη κάτι, προτιμά να πη σε μένα.

ΕΡ: Για λόγους εξασφαλίσεως του; Φοβάται δηλαδή ότι θα διαρρεύση αν το πη στον αστυνόμο ή εις τον ανακριτή;

ΑΠ: Οπωσδήποτε προτιμά να το πη σε μένα. Αν δεν επήγαινα αμέσως στην Λεμεσό τίποτε ίσως δεν θα είχε ξεκαθαρισθή.

ΕΡ: Αυτό όμως δεν δημιουργεί κακό προηγούμενο;

ΑΠ: Εγώ είμαι η Κύπρος και το ξέρουν, τα δένδρα που βλέπετε έξω, εγώ τα διάλεξα, και εγώ είπα που θα φυτευθούν, στους σκύλους του ηλεκτροφωτισμού στους δρόμους κάθε τι. Και το τελευταίο πετραδάκι στην Κύπρο έχει τα δακτυλικά μου αποτυπώματα. Και το ξέρουν καλά.

ΕΡ: Δεν θα ήταν φυσικώτερο τα αρμόδια όργανα να αναφέρουν στους υπουργους και εκείνα ενηρώνουν εσάς και τον τύπο;

ΑΠ: Η ευθύνη είναι δική μου απέναντι στον λαό. Οι υπουργοί δορίζονται και εγώ ευθύνομαι για κάθε πράξιν τους. Εμένα εξέλεξεν ο λαός και από εμένα περιμένει και απαιτεί την εξασφάλισιν των δικαιωμάτων του και την εκπλήρωσιν των πόθων του.