16.4.1968: Ο Ραoύφ Ντεvκτάς στηv πρώτη τoυ δημoσιoγραφική διάσκεψη από τηv επιστρoφή τoυ στηv Κύπρo μετά τις διακoιvoτικές συγκρoύσεις παρoυσιάζεται αλλαγμέvoς

S-1791

16.4.1968: Ο ΡΑΟΥΦ ΝΤΕΝΚΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΔΙΑΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΑΛΛΑΓΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΚΟΝΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΣ ΘΕΜΕΛΙΟΣ ΛΙΘΟΣ ΓΙΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ

Στις 16 Απριλίου 1968, ο Ραούφ Ντενκτάς λίγες μόνο ημέρες μετά την επιστροφή του στην Κύπρο ύστερα από απουσία 4,5 χρόνων και λίγες ημέρες πριν από την έναρξη των ενδοκυπριακών συνομιλιών έδωσε δημοσιογραφική διάσκεψη στο ξενοδοχείο Σεράϊ στην τουρκική συνοικία της Λευκωσίας, στην οποία παρέστησαν και Ελληνες δημοσιογράφοι.

Στη διάσκεψη του ο Ραούφ Ντενκτάς προέβη σε δήλωση πολιτικής στην οποία προδιέγραψε τις σκέψεις υπό τις οποίες διακατεχόταν προσερχόμενος στις προσεχείς συνομιλίες για την αναζήτηση λύσης του Κυπριακού.

Στη δήλωση του ο Ντενκτάς μίλησε με αισιοδοξία, τάχθηκε υπέρ της επίδειξης ρεαλισμού, είπε ότι οι τούρκοι διακατέχονται από αμφιβολίες και φόβους για την ειλικρίνεια των Ελλήνων και τόνισε ότι υπήρχε σημείο επαφής που δεν ήταν άλλο από τη δημιουργία ανεξάρτητης κυπριακής Δημοκρατίας που να κατοχυρώνει τα δικαιώματα και των δυο κοινοτήτων.

Ο Ντενκτάς κατέστησε σαφές ότι βάση της έναρξης ήταν η Ζυρίχη αλλά δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να εξαλειφθούν μελλοντικά οι διαιρετικές γραμμές.

Είπε ο Ντενκτάς σύμφωνα με μετάφραση της ομιλίας του (εφημερίδα "Φιλελεύθερος" 17.4.1968- Μεταγλώττιση):

"Είμαι βέβαιος ότι θα θυμώσετε μαζί μου αν σας πω ότι δεν είναι καιρός για τη συγκρότηση δημοσιογραφικών διασκέψεων με σκοπό να εκθέσουμε τις απόψεις και τις πεποιθήσεις μας στο κυπριακό και ότι είναι καιρός για συλλογική δράση προς δημιουργία ατμόσφαιρας τόσο απαραίτητης για την εξεύρεση κάποιων μέσων για ειρηνική λύση. Πιστεύω ότι όσο περισσότερο εργαζόμαστε σιωπηρά και ήσυχα, τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε. Αλλά διερχόμενος από το αεροδρόμιο είχα υποσχεθεί να σας εκφράσω μερικές απόψεις και η σημερινή διάσκεψη είναι αποτέλεσμα εκείνης της υπόσχεσης.

Πιστεύω ότι ακόμα και κακές υποσχέσεις πρέπει να τηρούνται.

Είναι πολύ λίγα εκείνα τα οποία μπορώ να σας πω σχετικά με τις μελλοντικές εξελίξεις σχεδια και ενέργειες, διότι υποσχεθήκαμε να τηρήσουμε το κάθε τι μυστικό για να μπορέσουμε να εργασθούμε ειρηνικά και ήσυχα ώστε να έχουμε ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων, για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε από εκεί που μέναμε.

Και όλα αυτά βεβαίως εάν οι διακοινοτικές συνομιλίες επιτύχουν, διότι δεν γνωρίζομεν ακόμα ποιο θα είναι το αποτέλεσμα, είμαστε έτοιμοι για συνομιλίες, είμαστε έτοιμοι για αλλαγή

απόψεων, είμαστε έτοιμοι με ανοικτή καρδιά να συζητήσουμε το πρώτα βήματα μας, με πλήρη μυστικότητα, μέχρι την εξεύρεση κοινού εδάφους ώστε να πληροφορήσουμε αυτούς τους λαούς της Κύπρου ότι επιτεύχθηκε κάποιο θετικό αποτέλεσμα.

Η πολιτική επί του κυπριακού και η πεποίθηση μου, είναι ότι στο παρελθόν η Κύπρος υπήρξε αρκετά μεγάλη για να χωρέσει και να θρέψει τις δύο κοινότητες και για να διατηρήσει αυτούς ευτυχείς για αιώνες, πιστεύω δε ότι η Κύπρος είναι ακόμη αρκετά μεγάλη για να μας χωρέσει και να μας συντηρήσει μέσα στα όρια συμπεφωνημένων δικαιωμάτων μέσα σε συμπεφωνημένα πλαίσια μιας πολιτικής τελικής λύσης, η ερώτηση η οποία τίθεται είναι: Πώς να επιτύχουμε αυτή την τελική λύση; Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε ειλικρινείς.

Πιστεύω ότι δεν πρέπει να κρύψουμε τίποτε στις σκέψεις μας όταν προσεγγίζουμε τα προβλήματά μας. Πιστεύω ότι πρέπει να θέτουμε το κάθε τι στην τράπεζα της διάσκεψης και ότι δεν πρέπει να φοβούμαστε παράλογες απόψεις της κοινής γνώμης και τον δημόσιο αντίτυπο. Πρέπει να έχουμε το θάρρος των πεποιθήσεων μας και να πούμε ότι αυτά ήσαν τα δικαιώματα βάσει των οποίων συμφωνήσαμε να ζήσουμε, το 1960 ότι αυτά είναι τα σημεία στα οποία έχουμε διαπράξει σφάλματα και ότι αυτός είναι ο τρόπος τον οποίο θεωρήσαμε κατάλληλο να υιοθετήσουμε προς μια νέα οικοδόμηση.

Πιστεύω και πάλι ότι ο τύπος έχει να διαδραματίσει πολύ σπουδαίο ρόλο στην εξεύρεση μιας δίκαιης και ειρηνικής λύσης. Στο παρελθόν είχαμε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο τύπος της Κύπρου δημοσίευσε θέματα τα οποία δεν αποτελούσαν γεγονότα και εξέφρασαν απόψεις σε ζητήματα τα οποία ουδέποτε υπήρξαν. Είναι πολύ εύκολο να ανυψώνουμε τη σημαία του υπερεθνικισμού και να αγωνιζόμαστε με ανέφικτες επιδιώξεις.

Αλλά το δύσκολο έργο είναι να είμαστε ρεαλιστές και να περιορισθούμε στα γεγονότα, τα απλά γεγονότα και να εξεύρουμε τρόπους με τους οποίους οι δύο κοινότητες, μπορούν να ζήσουν σε συνεργασία και στην ειρήνη, μπορεί να σέβονται η μια τα δικαιώματα της άλλης χώρας να αποτελέσουν την κοινή επαφή και χώρας να χρησιμοποιούν το αίσθημα της αναλογίας εκεί όπου οι διακοινοτικές κοινωνίες πρέπει να συνυπάρχουν.

Η Κύπρος πρέπει να εξεύρει συμβιβασμό διότι σε αντίθετη περίπτωση πιθανόν να μας βρουν νέες συμφορές. Οφείλουμε να βρούμε μια λογική και δίκαιη λύση, διότι δεν θα επιτευχθεί αυτή και η Κύπρος, ως σύνολο να υποφέρει και η Ελλάδα και η Τουρκία θα υποφέρουν εξ αιτίας μας. Πιστεύω ότι έχουμε τον κοινό προορισμό να αποτελούμε τον ενωτικό παράγοντα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και όχι παράγοντα ο οποίος να παραβλάπτει την υφισταμένη ενότητα των δύο χωρών και να περιφέρει τον πόλεμο και τη συμφορά στις δυο αμοιβαίες μητρικές μας χώρες. Γνωρζω ότι υπάρχει τάση μεταξύ μερικών ελληνικών κύκλων να λέγουν ότι το κυπριακό πρόβλημα είναι για τους κυπρίους μόνο και επομένως οποιοσδήποτε, ο οποίος λέγει ότι η Ελλάδα και η Τουρκία ενδιαφέρονται για το κυπριακό προσφέρει κακήν υπηρεσία στην Κύπρο. Θα ήμουν πρόθυμος να συζητήσω αυτό με τα πρόσωπα τα οποία εκφράζουν τέτοιες απόψεις,

εάν τα πρόσωπα αυτά δεν είχαν από καιρού σε καιρό πει ότι η Κύπρος είναι Ελλάδα και η Ελλάδα είναι Κύπρος. Ετσι έχω την άποψη ότι δεν είμαι ειλικρινής αυτή η αιφνίδια διακήρυξη ότι ούτε η Ελλάδα, ούτε η Τουρκία έχουν οποιανδήποτε σχέση ή ενδιαφέρον για τη νήσο και ότι μόνο εμείς θα αποφασίσουμε για το μέλλον μας.

Εμείς είμαστε τούρκοι και σεις είστε Ελληνες, ενόσω είμαστε Τούρκοι, η Τουρκία είναι η μητέρα πατρίδα μας και έχει ενδιαφέρον για την Κύπρο, διότι είμαστε εδώ, ενόσω είστε Ελληνες και αισθάνεσθε Ελληνες, η Ελλάδα είναι η μητέρα πατρίδα σας και έχει ενδιαφέρον εδώ. Το ίδιο αφορά και τις δυο κοινότητες και πρέπει να το αποδεχθούμε ως γνώμην μου. Το πολιτιστικόν και κοινωνικόν ενδιαφέρον της Ελλάδας και της Τουρκίας στην Κύπρο αποτελεί ευλογία για τη νήσο μας, είναι μόνον εμείς, είναι μόνον η πολιτική λαιμαργία και οι προθέσεις αποκοπής της μιας πλευράς από την Κύπρο, που συνέτειναν ώστε τα δύο αυτά αμοιβαία συμφέροντα να γίνουν αίτια συμφοράς για την Κύπρο.

Με την λογική θα έχουμε ωφελήματα και θα έχουμε ωφελήματα από το ενδιαφέρον των δύο χωρών. Μπορούμε να είμαστε καλοί κύπριοι, μπορούμε να είμαστε ευτυχείς κύπριοι, αλλά και μπορούμε να είμαστε Τούρκοι και Ελληνες, με την Ελλάδα και την Τουρκία να επιδεικνύουν πολιτιστικό οικονομικό και κοινωνικό ενδιαφέρον στη μικρή μας νήσο. Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να εξαπατήσουμε ο ένας τον άλλο. Πρέπει να δημιουργήσουμε εκείνο το αίσθημα εμπιστοσύνης, το οποίο τώρα στερούμεθα πρέπει να εξαλείψουμε τους φόβους και τις αμφιβολίες τις οποίες επεσώρευσαν τέσσερα χρόνια σκληρότητας και πολέμου.

Τούτο μπορούμε να το επιτύχουμε εάν χειρισθούμε το πρόβλημα με θάρρος και νομιζω ότι πρέπει να το πράξουμε, εάν έχουμε οποιονδήποτε αίσθημα ευθύνης, όχι μόνο για τους εαυτούς μας, όχι μόνο για την Κύπρο, όχι μόνο για την Ελλάδα και την Τουρκία, αλλά και για τις μέλλουσες γενιές, οι οποίες προορίζονται να ζήσουν στη νήσο αυτή. Οραμα μας πρέπει να είναι να καταστήσουμε την Κύπρο μια ευτυχισμένη χώρα, η οποία θα είναι παράδειγμα στον κόσμο, όπου οι διακοινοτικές σχέσεις μπορούν να διατηρηθούν δίκαια και λογικά μεταξύ των δυο κοινοτήτων. Νομίζω ότι με αυτό το πνεύμα η τουρκική κοινότητα θα παρακαθήσει στις διαπραγματεύσεις, εάν θα υπάρξουν τέτοιες διαπραγματεύσεις αυτό δε το πνεύμα θα διέπει τις ενέργειες μας.

Αλλά έχουμε φόβους και αμφιβολίες, έχουμε σοβαρές αμφιβολίες για τις ελληνικές προθέσεις και είμαι βέβαιος ότι κανένας Ελληνας, δεν θα πει ότι αυτοί οι φόβοι και αμφιβολίες είναι αβάσιμες, λόγω των όσων συνέβησαν στο παρελθόν.Είμαι βέβαιος ότι κανένας λογικός Ελληνας δεν θα πει: "Οι τούρκοι πρέπει να αποφασίσουν τώρα, κατόπιν όλων όσων συνέβησαν να μας εμπιστεύωνται και δεν πρέπει να επιζητήσουν τρόπους εγγυήσεως των δικαιωμάτων των". Νομίζω ότι κανείς λογικός Ελλην δεν θα πει ότι οι Τούρκοι δεν πρέπει να φοβούνται επανάληψη των γεγονότων του 1963 και δεν πρέπει να ζητήσουν οποιανδήποτε εγγύηση ότι αυτά δεν θα συμβούν πάλι. Πρέπει να προσεγγίσουμε το θέμα ρεαλιστικά, πρέπει να αρχίσουμε όπως αρχίσαμε με τις συμφωνίες της Ζυρίχης, με ορισμένους κανόνες, με το κράτος του νόμου και από εκεί πρέπει να εργασθούμε σε συνεργασία και εάν υπάρχουν διαιρετικές γραμμές, πρέπει να τις εξαλείψουμε όχι με τα όπλα, όχι με τη βία, αλλά με την κατανόηση, με την αμοιβαία εμπιστοσύνη και με τη δημιουργία ατμόσφαιρας καλής θέλησης και εμπιστοσύνης για το μέλλον.

Αυτό δυστυχώς δεν έγινε μετά τις συμφωνίες της Ζυρίχης. Αντίθετα παρέμειναν στη σκέψη μας υστερόβουλα σχέδια- και όταν λέγω στη σκέψη μας, δεν εννοώ τους τούρκους, αλλά μιλώ γενικά- και εκείνα τα σχέδια τέθηκαν σε εφαρμογή όταν κρίθηκε κατάλληλος ο χρόνος, το αποτέλεσμα υπήρξε ο πόλεμος αγώνας και ταλαιπωρίες για όλους μας διάρκειας τεσσεράμιση χρόνων. Και ο γενικότερος πόλεμος απεφεύχθη μιάν, δυο φορές, διότι στο τέλος επεκράτησεν η λογική.

Κοινή λογική θα είναι ο κυριότερος θεμέλιος λίθος μιας Κυπριακής Δημοκρατίας η οποία εξ ανάγκης θα στηρίζεται στην ύπαρξη των δυο κοινοτήτων.