31.3.1968: Ο Τάκης Ευδόκας ιδρύει με συvεργάτες τoυ στηv αvτιπoλίτευση τo Δημoκρατικό Εθvικό Κόμμα (ΔΕΚ).

S-1789

31.3.1968: Ο ΤΑΚΗΣ ΕΥΔΟΚΑΣ ΙΔΡΥΕΙ ΜΕ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΟΥ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΚΥΠΡΟΥ (ΔΕΚ)

Ο Τάκης Ευδόκας, ο άνθρωπος που έστησε το ανάστημά του μπροστά στον πανίσχυρο κύπριο ηγέτη Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και τόλμησε να τον αμφισβητήσει και να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 1968, δήλωνε ότι είχε έλθει για να μείνει στην πολιτική. Και αυτό το απέδειξε στις 31 Μαρτίου.

Συγκάλεσε ευρεία παγκύπρια σύσκεψη στο ξενοδοχείο Χίλτον στην οποία αποφασίστηκε η ίδρυση Πολιικού Κόμματος με την επωνυμία Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα Κύπρου το οποίο όπως είχαν προαναγγείλει οι πρωτεργάτες του θα είχε δημοκρατικούς και σοσιαλιστικούς σκοπούς.

Ο Τάκης Ευδόκας ξεκαθάρισε με δήλωση στην εφημερίδα "Κύπρο" (1.4.1968) ότι το Κόμμα δεν θα ήταν κόμμα της Ακρας δεξιάς.

Ωστόσο από όσα αναφέρθηκαν στην ιδρυτική σύσκεψη το Κόμμα θα τασσόταν εναντίον του Μακαρίου και θα έβαλλε εναντίον του ώστε να παύσει η εκκλησία να είναι επιχειρηματίας και ο ίδιος, ως θρησκευτικός ηγέτης, να σταματήσει να αναμιγνύεται στην πολιτική.

Εξάλλου ο ίδιος προσφωνώντας τη συγκέντρωση στην οποία αποφαίστηκε η ίδρυση του νέου Κόμματος ανέφερε ότι το Κόμμα θα ήταν κόμμα αρχών φιλελευθέρων, δημοκρατικών και προοδευτικών".

Στο προσχέδιο του καταστατικού του Κόμματος, το οποίο ανέλυσε στη σύσκεψη ο δικηγόρος Πολύκαρπος Πετρίδης, ένας από τους ηγέτες της νέας κίνησης, καθορίζονταν οι ακόλουθες αρχές και στόχοι:

ΠΡΩΤΟ: Επίτευξη των Εθνικών πόθων του ελληνικού κυπριακού λαού με την εφαρμογή της αρχής της αυτοδιάθεσης για τον κυπριακμό λαό ως συνόλου, βάσει των καταστατικών αρχών του ΟΗΕ.

ΔΕΥΤΕΡΟ: Ελευθερία και δημοκρατία στην Κύπρο.

ΤΡΙΤΟ: Κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα και ευημερία όλων των κυπρίων.

ΤΕΤΑΡΤΟ: Διαφύλαξη και περιφρούρηση της Εκκλησίας, της Παιδείας και των πνευματικών ανθρώπων της νήσου.

ΠΕΜΠΤΟ: Μέριμνα για την ευημερία, των εργατών και των αγροτών.

ΕΚΤΟ: Μέριμνα για την πνευματική και πολιτιστική πρόοδο του τόπου.

Το νέο κόμμα αντιτίθεται προς κάθε ολοκληρωτικό καθεστως το οποίο και καταδικάζει. Θα διοικείται από Διοικούσα Επιτροπή, της οποίας θα προϊσταται Πρόεδρος και όταν αυτός απουσιάζει, ο Γενικός Γραμματέας.

Το Κόμμα θα ιδρύσει τμήμα Νεολαίας στο οποίο θα εγγράφωνται όσοι νέοι κάτω των 25 ετών ετών, συμφωνούν με το πρόγραμμα του.

Σύμφωνα με το καταστατικό εγκρίθηκε κατ' αρχήν από τη σύσκεψη.

Τις εργασίες της σύσκεψης άνοιξε με σύντομο χαιρετισμό ο Πολύκαρπος Πετρίδης και στη συνέχεια ανέβηκε στο βήμα ο Τάκης Ευδόκας, ο οποίος μίλησε με θέμα "ανάλυσις και ερμηνεία των αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών".

Ο Τάκης Ευδόκας διατύπωσε το παράπονο ότι οι εκλογές δεν έγιναν δημοκρατικά και αναφέρθηκε σε διάφορα γεγονότα και ανακοίνωσε ότι η παράταξη θα εκδόσει σύντομα "Μαύρη Βίβλο" που θα περιέχει φωτογραφίες και ντοκουμέντα τα οποία όπως είπε, μαρτυρούν ότι οι εκλογές δεν ήσαν γνήσιες.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην απόφαση του να κατέλθει στις εκλογές και είπε ότι με αυτήν επιδιωκόταν η δημιουργία δημοκρατικού πολιτικού βίου, η ενίσχυση της προσπάθειας

ώστε οι διάφορες οργανώσεις να αποκτήσουν πραγματικά ανεξάρτητη ηγεσία και να δημιουργηθεί δημιουργική αντιπολίτευση και δημοκρατική ζωή.

Ο Τάκης Ευδόκας, σύμφωνα με τη εφημερίδα "Κύπρο" (1.4.1968) χαιρέτισε την κίνηση του Λεύκου Ν. Κληρίδη να δημιουργήσει νέο κόμμα, αλλά παρατήρησε ότι δεν συμβιβάζεται με τη λογική η θέση της νέας αυτής κίνησης κατά την οποία συμφωνεί με τον Πρόεδρο Μακάριο, αλλά διαφωνεί με την Κυβέρνηση Μακαρίου.

Εκθέτοντας τις γενικές πολιτικές κατευθύνσεις της κίνησης ο Τάκης Ευδόκας είπε ότι "το Δημοκρατικόν Κόμμα" επιδιώκει να περιφρουρήση την Εκκλησίαν δι' αυτό συνηγορεί όπως η Εκκλησία μη αναμιγνύεται εις την πολιτικήν και πρέπει επίσης να παύση να είνα επιχειρηματικός οργανισμός επιδιδόμενος εις επιχειρήσεις οικοπέδων και οικοδομών. Ως εκ τούτου ο κ. Ευδόκας υπεστήριξε ότι τόσον η Εκκλησιαστική όσον και η χαλίτικη γη πρέπει να δοθούν εις τους αγρότας".

Σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα "ο κ. Ευδόκας διετύπωσε την γνώμην ότι εις Κύπρον επετεύχθη Λαϊκόν Μέτωπον μεταξύ του Αρχιεπισκόοπου και των Κομμουνιστών ειπών ότι ενώ το 1960 η επιρροή του ΑΚΕΛ υπολογίζετο εις 10-15% σήμερον υπολογζεται εις 35-40%.

Ως προς τη λύση του Κυπριακού ο Τάκης Ευδόκας είπεν ότι το κόμμα θα καταπολεμήσει με όλα τα νομικά μέσα κάθε λύση που απέκλειε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του λαού στο σύνολο του, διετύπωσε δε τη γνώμη ότι "επί όσον καιρόν θα ευρίσκεται ο Μακάριος εις την εξουσίαν θα υπάρχουν πάντοτε κρίσεις και ανωμαλίαι".

Περαιτέρω κατηγόρησε τη Κυβέρνηση ότι υποστηρίζει ομοσπονδιακή λύση τονίζοντας ότι σε ορισμένα χωριά "υποστηρικταί της Κυβερνήσεως ήρχισαν να προπαγανδίζουν ότι δεν είναι κακή λύσις η ομοσπονδία"

Στη συνέχεια μίλησε ο Ρένος Χριστοδουλίδης ο οποίος ανακοίνωσε ότι είχε συσταθεί ήδη εταιρεία υπό την επωνυμία "Πυρσός λτδ" η οποία θα εξέδιδε δημοσιογραφικό όργανο του Κόμματος. (Δημοσιογραφικό Οργανο του κόμματος εκδόθηκε τελικά και ήταν η εφημερίδα "Γνώμη", η οποία χρηματοδοτείτο σε μεγάλο βαθμό από τη Μητρόπολη Κερύνειας).

Σε ερώτηση αν ήταν ορθό να ενισχυόταν η εφημερίδα "Πατρίς" η οποία στο μεταξύ είχε αναστείλει την ημερήσια έκδοση της για να εκδίδεται ως εβδομαδιαία απάντησε ότι η αναστολή της έκδοσης της "Πατρίδος" δεν οφειλόταν σε οικονομικούς λόγους, αλλά σε απόφαση του Σωκράτη Ηλιάδη.

Ο Τάκης Ευδόκας έδωσε στη δημοσιότητα λίγο αργότερα (5.5.) τις Ιδρυτικές Αρχές του Κόμματος, τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του, σύμφωνα με το Καταστατικό.

Οι επιδιώξεις του Κόμματος ήσαν:

1. Το Δημοκρατικό Εθνικό Κόμμα είναι κόμμα δημοκρατικών και προοδευτικών αρχών.

2. Βασικός και αμετάθετος σκοπός του ΔΕΚ είναι η επίτευξη του εθνικού πόθου των Πανελλήνων, δηλαδή της Ενωσης της Κύπρου με την Ελλαδα.

3. Η εξασφάλιση Ελευθερίας και Δημοκρατίας στην Κύπρο.

4. Το ΔΕΚ θα μεριμνήση για τη διαφύλαξη και περιφρούρηση της Εκκλησίας, της Παιδείας, ειδικότερα δε για το σεβασμό των πνευματικών ανθρώπων και για την ελληνοπρεπή διαπαιδαγώγηση της νεολαίας.

6. Το ΔΕΚ θα επιδείξη ιδιαίτερη μέριμνα για τους αγρότες και εργάτες.

7. Το ΔΕΚ θα αγωνισθή για την πολιτιστική και πνευματική πρόοδο.

Τη Διοικούσα Επιτροπή απάρτισαν οι ακόλουθοι: Τάκης Ευδόκας, ιατρός, Πρόεδρος, Πολύκαρπος Πετρίδης, δικηγόρος, Γενικός Γραμματέας, Τάκης Ζεμπύλας, αρχιτέκτονας, Γενικός Ταμίας και σύμβουλοι οι Ρένος Χριστοδουλίδης, Οικονομολόγος, Αγγελος Ζεμενίδης,

οδοντίατρος, Τάκης Αριστείδου ιατρός, Ανδρέας Παπαδόπουλος, δικηγόρος, Ξενής Μαυρομουστάκης Οδοντίατρος, Αχιλλέας Γεωργιάδης, επιχειρηματίας, Δώρος Παπαπέτρου,

ιατρός, Πιερής Παπακώστας, Αρχιτέκτονας, Γιάγκος Σεραφείμ, βιομήχανος, Χριστόδουλος Σώζος, δικηγόρος, Πλάτων Αντωνιάδης, βιομήχανος και Γεώργιος Κάϊζερ, δικηγόρος.

Τις επαρχιακές επιτροπές αποτελούσαν οι ακόλουθοι:

ΛΕΥΚΩΣΙΑ: Τάκης Ευδόκας, ιατρός, Πολύκαρπος Πετρίδης, δικηγόρος, Τάκης Ζεμπύλας, Αρχιτέκτονας, Ρένος Χριστοδουλίδης, Οικονομολόγος, Αγγελος Ζεμενίδης, οδοντίατρος, Φώτης Παπαφώτης λογιστής, Κώστας Κολοκασίδης, δικηγόρος, Μιχαλάκης Κατσούρης Παραγγελιοδόχος.

ΛΕΜΕΣΟΥ: Τάκης Αριστείδου, ιατρός, Ανδρέας Παπαδόπουλος, δικηγόρος, Ξενής Μαυρομουστάκης Οδοντίατρος, Ανδρέας Μορφίτης, εργολάβος, Αριστοκλής Αυγουστή, επιχειρηματίας, Κώστας Τρύφωνος, υπάλληλος, Ντίνος Αποστόλου, επιχειρηματίας, Στρατής Χριστοδούλου, διευθυντής επιχειρήσεως, και Κοσμάς Σουλιώτης, υπάλληλος.

ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ: Αχιλλέας Γεωργιάδης, επιχειρηματίας, Δώρος Παπαπέτρου, ιατρός, Πιερής Παπακώστας, αρχιτέκτονας, Δημοσθένης Κατσούρης, υπάλληλος και Κώστας Κυριάκου, διευθυντής Αγροκτήματος.

ΛΑΡΝΑΚΑΣ: Γεώργιος Τζιρκώτης, βουλευτής, Γιάγκος Σεραφείμ, βιομήχανος, Ευριπίδης Φωτιάδης, δικηγόρος, Χριστόδουλος Σώζος, δικηγόρος και Ανδρέας Κατσαρόνας, έμπορος.