25.3.1965: Το δέκατο τρίτο μήμα της έκθεσης του Μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό Γκάλο Πλάζα

S-1683

25 3 1965: ΤΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗ ΤΩΝ

ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΓΚΑΛΟ ΠΛΑΖΑ

Ο μεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό Γκάλο Πλάζα στο δέκατο τρίτο τμήμα της έκθεσης του για το Κυπριακό που υπέβαλε στις 25 Μαρτίου 1965 στο Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Ου Θαντ αναφέρεται στα δικά του συμπεράσματα απότην πολύμηνη ενασχόληση του με το Κυπριακό και την επίλυση του. Ανέφερε ο Μεσολαβητής:

Ε. - Συμπερασματικές παρατηρήσεις

169. Για τους λόγους που αναφέρθηκαν στην αρχή αυτού του κεφαλαίου, δεν νομίζω ότι πρέπει σ' αυτή τη φάση να παραθέσω λεπτομερείς συστά­σεις ή και υποδείξεις τυπικού χαρακτήρα σχετικά με τη λύση του Κυπρια­κού. Αντί γι' αυτό προσπάθησα, αναλύοντας τις θέσεις των μερών και ε­ντοπίζοντας τους στόχους τους, όπως τους αντιλαμβάνομαι προσωπικά, να φωτίσω κάποιες κατευθύνσεις προς τις οποίες θα έπρεπε να αναζητηθεί μια ειρηνική λύση και μια συναινετική διευθέτηση. Το έπραξα επειδή διέ- κρινα καθαρά ότι ο σκοπός της μεσολαβήσεως δεν μπορούσε πλέον να εξυ­πηρετείται μέσω χωριστών διαβουλεύσεων με τα μέρη υπό τις υφιστάμενες συνθήκες.

170. Αν έχω κάποια επίσημη υπόδειξη να κάνω είναι ότι τα ενδιαφερό­μενα μέρη οφείλουν να προσπαθήσουν, υπό το φως των παρατηρήσεων που έκανα σ' αυτή την αναφορά, να συνειδητοποιήσουν ότι πρέπει να συ­ναντηθούν - παρουσία μου ή όχι, τούτο θα εξαρτηθεί από τις επιθυμίες τους - στον κατάλληλο χώρο και με την πρώτη ευκαιρία που θα παρουσια- σθεί. Πιστεύω ότι η διαδικασία η οποία πιθανότατα να προσφέρει καρπο­φόρα αποτελέσματα θα ήταν μια τέτοια συνάντηση ή κύκλος συναντήσεων να πραγματοποιηθεί σε πρώτη φάση μεταξύ των εκπροσώπων των δύο κυ- ριότερων μερών, της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότη­τας. Εξέθεσα νωρίτερα τους λόγους για τους οποίους πρεσβεύω αυτή την άποψη (βλ. παρ. 126 και 127). Ωστόσο, η υπόδειξή μου κατά κανένα τρόπο δεν αποκλείει άλλους τρόπους που μπορεί να αποδειχθούν περισσότερο α­ποδεκτοί - είτε αναγνωριστικές συναντήσεις μεταξύ όλων των ενδιαφερομέ­νων μερών είτε ένας κύκλος συναντήσεων, διαδοχικών ή και ταυτόχρονων, σε διάφορα επίπεδα και μεταξύ διαφορετικών ομάδων των μερών. Είναι ακόμα καλύτερα αν, οπως πιστεύω, το πιο χρήσιμο ξεκίνημα μπορεί να γίνει στο επίπεδο των κυπριακών κοινοτήτων, επειδή αυτό δεν αλλοιώνει το γεγονός ότι, όπως ανέφερα ενωρίτερα, μια "συναινετική διευθέτηση" εντός των πλαισίων του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας της 4ης Μαρτίου 1964 πρέπει να χαίρει της συγκαταθέσεως όλων των μερών που κατονομάζονται στο ψήφισμα. Έτσι οποιαδήποτε συμφωνία κι αν επιτευ­χθεί μεταξύ των κυπριακών κοινοτήτων, θα πρέπει να προσυπογράφει κι από τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη.

171. Δεν συνιστώ μια επίσημη ημερήσια διάταξη γι' αυτές τις συναντή­σεις, ούτε αναμένω ότι προς το παρόν είναι εφικτό να φθάσουν τα ενδια- φερόμενα μέρη σε κάτι τέτοιο. Ενδεχομένως να συμφωνήσουν, σε πρώτη φάση, να αποδεχθούν τις παρατηρήσεις της παρούσας αναφοράς μου ως βάση για την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ τους - πολύ δε περισσότερο αν συμφωνήσουν να αποδεχθούν την αναφορά αυτή, κι αυτό θα ήθελα να γίνει, ως ένα έγγραφο για το οποίο εγώ φέρω ακέραια την ευθύνη.

172. Αν η διαδικασία αυτή οδηγούσε τελικά σε μια συμφωνία, σε επίπε­δο ηγεσίας και κυβερνήσεων, για όλα τα σημαντικά ζητήματα, και ύστερα εθεωρείτο αναγκαία η έγκριση των

όρων της διευθετήσεως κατ' ευθείαν από τον κυπριακό λαό, θεωρώ ότι θα ήταν επιβεβλημένο να τεθεί ενώπιον του λαού η βασική διευθέτηση στο σύνολό της. Πρέπει να ζητηθεί από το λαό να την δεχθεί ή να την απορρίψει ως πακέτο κι όχι τμηματικά. Και τούτο επειδή οποιαδήποτε διευθέτηση κι αν επιτευχθεί, κατ' ανάγκη θα έχει συμβι­βαστικό χαρακτήρα γιατί και τα δύο μέρη θα κάνουν παραχωρήσεις σε σχέση με τις αρχικές τους θέσεις. Μου φαίνεται αναπόφευκτο ότι θα πρέ­πει να είναι μια σειρά προσεκτικά εξισορροπημένων μεταξύ τους συμφω­νιών, που η μια θα στηρίζεται στην άλλη κι όλες μαζί στο σύνολο. Κι αυτό θα είναι αποδεκτό. Πιστεύω ότι αν υπάρξει απορριπτική πλειοψηφία για τους όρους της διευθετήσεως, τούτο δεν θα πρέπει να ερμηνευθεί ως υ­περψήφιση οποιασδήποτε άλλης συγκεκριμένης λύσεως. Αντίθετα, θα σημαί­νει μόνο ότι η διαδικασία της αναζήτησης μιας αποδεκτής μορφής διευθε- τήσεως πρέπει να ξαναρχίσει απ' την αρχή.

173. Επαναλαμβάνω και τονίζω την πεποίθησή μου ότι πρέπει να συνε­χίσει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξευρεθεί ειρηνική λύση και συναινετική διευθέτηση του Κυπριακού. Με όλα τα ενδεδειγμένα μέσα η αναζήτηση αυτής της λύσης πρέπει να συνεχισθεί με υπομονή, ανε­κτικότητα και καλή πίστη. Η ευημερία του κυπριακού λαού το απαιτεί. Εξ ίσου το απαιτεί η υπόθεση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

(1) Συνθήκες Συμμαχίας, Εγγυήσεως και Εγκαθιδρύσεως.

(2) Στην απογραφή του 1960 υπήρχαν 442.521 Ελληνοκύπριοι, 104.350 Τουρκοκύπριοι, 20.955 Βρετανοί, 3.628 Αρμένιοι, 2.708 Μαρωνίτες και 3.453 διάφοροι.

(3) S/5671, παρ. 12

(4) S/6102

(5) S/6228

(6) Χρησιμοποιώ αυτή την έκφραση με τη συνηθισμένη της έννοια, υποδηλώνοντας τις δύο διακεκριμένες εθνικές ομάδες, χωρίς να της προσδίδω νομική ή πολιτική σημασία. Βλ. παρ. 128 παρακάτω.

(7) Για μια λεπτομερέστερη έκθεση των θέσεών τους, βλ. παρ. 96 και 100-101