29.8.1960: Πρώτη συvεδρία εργασίας της Βoυλής και πρώτες μικρoδιαφωvίες μεταξύ Ελλήvωv και Τoύρκωv για τηv Επιτρoπή Επιλoγής τoυ Σώματoς. Τo ΑΚΕΛ μέvει εκτός της Επιτρoπής Επιλoγής.

S-1476

29.8.1960: ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΙΚΡΟΔΙΑΦΩΝΙΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ. ΤΟ ΑΚΕΛ ΜΕΝΕΙ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΟΠΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

Στις 5 το απόγευμα της 29ης Αυγούστου, ημέρα Δευτέρα, συνήλθε η Βουλή των Αντιπροσώπων, στην πρώτη συνεδρία εργασίας υπό την προεδρία του Γλαύκου Κληρίδη.

Πρώτο θέμα στην ημερήσια διάταξη ήταν ο διορισμός της Επιτροπής Επιλογής, η οποία θα επέλεγε τα μέλη των κοινοβουλευτικών επιτροπών.

Στις 5 ακριβώς οι βουλευτές κατέλαβαν τις θέσεις τους όπως επίσης και ο αντιπρόεδρος του Σώματος Ορχάν Μουντερίσγολου.

Οι εργασίες της επιτροπής γίνονταν με τη βοήθεια μεταφραστών που μετέφραζαν από τα ελληνικά στα τουρκικά και από τα τουρκικά στα ελληνικά όσα έλεγαν οι βουλευτές.

Πρώτος έλαβε τον λόγο ο τούρκος βουλευτής Χαλίτ Αλί Ριζά ο οποίος υπέβαλε ότι σύμφωνα με τον ορθή ερμηνεία του σχετικού άρθρου του συντάγματος τα μέλη της επιτροπής επιλογής, ελληνικά και τουρκικά, πρέπει να ψηφίζονται από κοινού από τους Ελληνες και τους Τούρκους βουλευτές και όχι χωριστά.

Την άποψη του Αλί Ριζά υποστήριξαν και οι βουλευτές Χρύσης Δημητριάδης και Βάσος Λυσσαρίδης ερμηνεύοντες το άρθρο 73.2 του Συντάγματος.

Ακολούθησε συζήτηση στη διάρκεια της οποίας πήραν το λόγο οι Πανίκος Σιβιτανίδης, Αντωνάκης Αναστασιάδης και Φειδίας Παρασκευαϊδης που υποστήριξαν ότι το σύνταγμα προνοούσε για χωριστή εκλογή των μελών της επιτροπής. Αντίθετη άποψη εξέφρασαν οι τούρκοι βουλευτές Ουμίτ Σουλεϊμάν, Ραμαντάν Τζεμίλ και Μπουρχάν Ορμάνογλου.

Ο Πρόεδρος της Βουλής Γλαύκος Κληρίδης αποφάνθηκε τελικά ότι από την ορθή ερνηνεία του συντάγματος τα μέλη της Επιτροπής Ελληνες και Τούρκοι, εκλέγει η Βουλή των Αντιπροσώπων ως σύνολο και ευχαρίστησε τον Αλί Ριζά για την παρατήρηση του λέγοντας ότι κανένας δεν αμφέβαλλε για την καλή πρόθεση του Τούρκου βουλευτή.

Προτού το Σώμα όμως προχωρήσε στην υπόδειξη των υποψηφίων, ο Αλί Ριζά λαμβάνοντας και πάλι το λόγο, ζήτησε όπως, παρά την ορθή ερμηνεία του άρθρου, όσον αφορά την ακολουθητέα διαδικασία, οι βουλευτές των δύο κοινοτήτων αφήνονται να υποδεικνύουν χωριστά τους εκπροσώπους τους στην Επιτροπή και όπως τούτο αποτελέσει παράδοση.

Παρεμβαίνοντας ο Αιμίλιος Φράγκος ζήτησε όπως καταστεί σαφές ότι τόσο οι Ελληνες όσο και οι Τούρκοι βουλευτές μπορούν να υποδεικνύουν και ψηφίσουν ως μέλος της Επιτροπής οποιονδήποτε μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Ελληνα ή Τούρκο.

Στη συνέχεια ο βουλευτής Βάσος Λυσσαρίδης υπέβαλε ότι οι Ελληνες βουλευτές μπορούν να αποδεχθούν την εισήγηση του κ. Ριζά για καθιέρωση παράδοσης και να δεσμευούν στο ζήτημα αυτό.

Ο Πρόεδρος του Σώματος δήλωσε ότι η Βουλή δεν μπορούσε να επιτρέψει υποβιβασμό των εξουσιών και των δικαιωμάτων της, τα οποία εξασφαλίζει το σύνταγμα και παρατήρησε ότι όπως αντιλήφθηκε η πρόταση του κ. Ριζά αποτελούσε μάλλον έκφραση επιθυμίας, και εξέφρασε την ελπίδα οτι εισηγήσεις των Τούρκων βουλευτών θα λαμβάνονται υπόψη, αλλά όχι κατά κανόνα.

Ο βουλευτής Παύλος Παυλάκης πρότεινε ως μέλη της επιτροπής επιλογής τους Αιμίλιο Φράγκο, Γεώργιο Ιωαννίδη, Γεώργιο Τζιρκώτη, Ανδρέα Γιάγκου, Κώστα Χριστοδουλίδη και Γεώργιο Τομπάζο.

Στη συνέχεια ο βουλευτής της Αριστεράς Εζεκίας Παπαϊωάννου πρότεινε ως υποψήφιο για την επιτροπή τον Γιάγκο Ποταμιτη.

Τρίτος ηγέρθη ο Ουμίτ Σουλεϊμάν Ονάν που πρότεινε τους Τούρκους βουλευτές Χαλίτ Αλί Ριζά και Μπουρχάν Ναλμπάντογλου.

Ο Γλαύκος Κληρίδης είπε ότι επειδή οι Τούρκοι υποψήφιοι είναι δύο ανακηρύσσονται μέλη της επιτροπής ενώ για τους Ελληνες έπρεπε να γίνει ψηφοφορία γιατί υπήρχε ένας υποψήφιος περισσότερος.

Αυτό συνέβη γιατί το Πατριωτικό Μέτωπο είχε προτείνει έξη υποψηφίους για τις έξη έδρες των Ελλήνων Βουλευτών θέλοντας και τις έξη έδρες μη αφήνοντας κενή θέση για τον υποψήφιο της Αριστεράς Γιάγκο Ποταμίτη.

Ο Εζεκίας Παπαιωάννου παίρνοντας το λόγο είπε ότι έπρεπε να περιληφθεί στην επιτροπή και ο Γιάγκος Ποταμίτης ώστε να ακούονται οι γνώμες όλων των παρατάξεων.

Ο Γλαύκος Κληρίδης απαντώντας είπε ότι δεν υπήρχε τέτοια νομική υποχρέωση από το Σύνταγμα. Εργο της Επιτροπής, είπε, ήταν να καταρτίσει τις κοινοβολευτικές επιτροπές κατά την επάνδρωση τους όμως θα λάβει υπόψη όλες τις παρατάξεις.

Ακολούθησε ψηφοφορία "δι' ανατάσεως της δεξιάς χειρός" όπως σημείωνε η εφημερίδα "Ελευθερία" στις 30.8.1960 και στην Επιτροπή εξελέγησαν οι έξη βουλευτές του Πατριωτικού Μετώπου.

Ετσι ο Γιάγκος Ποταμίτης και το ΑΚΕΛ έμειναν εκτός επιτροπής.