10.1.1952: Εvώ η Δεξιά και η Αριστερά αvταλλάσσoυv βαριές κατηγoρίες γύρω από τηv πραγματoπoίηση συγκέvτρωσης για τηv επέτειo τoυ δημoψηφίσματoς o Κυβερvήτης απαγoρεύει κάθε εκδήλωση.

S-945

10.1.1952: ΕΝΩ Η ΔΕΞΙΑ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΑΝΤΑΛΛΑΣΣΟΥΝ ΒΑΡΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΤΗΝ ΚΑΘΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ

Καθώς πλησίαζε η δεύτερη επέτειος του ενωτικού δημοψηφίσματος της 15ης Ιανουαρίου 1950 η Αριστερά ζητούσε κοινές εκδηλώσεις στις 15, ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και η Εθναρχία προγραμμάτισαν εκδήλωση για την ίδρυση της ΠΕΟΝ, οργάνωσης νεολαίας της δεξιάς που ίδρυσε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και στο πλαίσιο αυτής της εκδήλωσης θα τιμάτο και η επέτειος της 15ης Ιανουαρίου.

Ο Μακάριος φοβόταν ότι ο Κυβερνήτης δεν θα έδινε άδεια για πραγματοποίηση εκδηλώσεων υπέρ της ένωσης και κάλυψε την εκδήλωση κάτω από το μανδύα της ίδρυσης τους ΠΕΟΝ.

Ο ΕΑΣ όμως και η Αριστερά ευρύτερα επέμεναν σε κοινό συλλαλητήριο στο οποίο να είχε και η Αριστερά λόγο-πράγμα που δεν άρεσε στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.

Ετσι ενώ η Αριστερά ενέτεινε την πίεση της για κοινές εκδηλώσεις, ο Μητροπολίτης Κιτίου Ανθιμος, δεχόμενος αντιπροσωπεία του ΕΑΣ Λάρνακας στην οποία περιλαμβάνονταν οι Γ. Χριστοδουλίδης, Δ. Φωτίου και Γ. Θεοφάνους, τους προσκάλεσε έμμεσα να παρευρεθούν σ' αυτήν λέγοντας τους ότι επρόκειτο για εθνική γιορτή και ότι η συνεργασία ολόκληρου του λαού ήταν και επιθυμητή και επιβεβλημένη.

Σύμφωνα με το "Νέο Δημοκράτη" (9.1.1952) ο Μητροπολιτης Κιτίου είπε στην αντιπροσωπεία:

" Η συνεργασία ολόκληρου του Κυπριακού λαού είναι και επιθυμητή και επιβεβλημένη στις εθνικές εκδηλώσεις της 13ης του Γεννάρη.

Πρέπει να είμαστε ενωμένοι στον εθνικό μας αγώνα. Οι ιδεολογικές μας διαφορές είναι ζητήματα του μέλλοντος και δεν πρέπει να παρεμβάλλονται ως εμπόδια στη διεξαγωγή του εθνικού μας αγώνα.

Η όλη εκδήλωση όπως την παροετοιμάζει η Εθναρχία είναι καθαρώς εθνική και οι ομιλίες δεν έχουν καμμιά απολύτως κομματική χροιά.

Δεν πρόκειται περί "δοξολογιών" αλλά περί Παγκυπρίου συλλαλητηρίου με καθαρώς εθνικό περιεχόμενο, που θα γίνει στο "Μαγικό Παλάτι" στις 13 του Γεννάρη. Αναγνωρίζω ότι η παράταξη σας αγωνίζεται ειλικρινά για την ένωση και μάλιστα με το μαχητικό σθένος που τη διακρίνει".

Η πρώτη επαφή της αριστεράς ήταν καρποφόρα. Αλλά αυτή ήθελε περισσότερες διαβεβαιώσεις.

Ετσι νέα αντιπροσωπεία του ΕΑΣ από τους Ανδρέα Ζιαρτίδη, Χαμπή Μιχαηλίδη και Γεώργιο Χριστοδουλίδη πήγαν στην Ιερά Αρχιεπισκοπή και ζήτησαν να δουν προσωπικά τον Αρχιεπίσκοπο και να θέσουν ενώπιον του το αίτημά τους, αλλά και όσα τους είχε αναφέρει ο Μητροπολίτης Κιτίου.

Ο Γραμματέας του Εθναρχικού Συμβουλιου Ξενοφών Κουμπαρίδης τους πληροφόρησε ότι "ο Αρχιεπίσκοπος αδυνατούσε να παραχωρήσει την ζητηθείσαν συνέντευξιν".

Ο ΕΑΣ είχε στο χέρι τη διαβεβαίωση του Κιτίου και ήταν αποφασισμένος να επιτύχει αυτό που ήθελε.

Ο Μιλτιάδης Χριστοδούλου, στέλεχος του ΑΚΕΛ, έκαμε μια νέα προσπάθεια να επικοινωνήσει τηλεφωνικώς με το Μακάριο. Ο Μακάριος δέχθηκε να του μιλήσει και συζήτησαν το όλο θέμα. Αργότερα ο Μιλτιάδης Χριστοδούλου τηλεφώνησε στον Εθναρχικό Σύμβουλο Βία Μαρκίδη. Με το Βία επικοινώνησε τηλεφωνικώς και ο Διομήδης Γαλανός, Πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου του ΑΚΕΛ και σύμφωνα με το "Νέο Δημοκράτη" του οποίου ο Διομήδης Γαλανός ήταν διευθυντής:

"Από τις επαφές αυτές διαπιστώθηκε η ταυτότητα απόψεων του Αρχιεπισκόπου του Μητροπολίτη Κιτίου και του Βία Μαρκίδη, που είναι ως φαίνεται και απόψεις ολόκληρης της Εθναρχίας".

Τόσο ο Μακάριος όσο και ο Μαρκίδης θα πρέπει να ανέφεραν ότι στην εκδήλωση η Εθναρχία καλούσε ολους όσοι πίστευαν στην "Ενωση και όχι κόμματα.

Είναι χαρακτηριστικό σημείωμα που δημοσίευσε το "Εθνος" που είχε υπεύθυνο του το Βία Μαρκίδη:

"Ας το επαναλάβωμεν και σήμερον, ότε οι κομμουνισταί βομβαρδίζουν δι' εγγράφων και του επισήμου οργάνου των την Εθναρχίαν. Η καταπολέμησις του κομμουνισμού δεν είναι κομματισμός, αλλ' εθνικόν καθήκον. Ο κομμουνισμός δεν είναι κόμμα, αλλ' "οργάνωσις πρακτορεύουσα την Ρωσίαν". Εάν η η Εθναρχία εξεδήλωνε συμπάθειαν προς ωρισμένην μερίδα της εθνικόφρονος παρατάξεως, τότε και μόνον τότε θα ηδύνατο να γίνη λόγος περί κομματισμού. Η τοποθέτησις όμως των κομμουνιστικών εγγράφων εις τον κάλαθον των αχρήστων είναι ό,τι εν προκειμένω επιβάλλεται. Κομματισμός θα ήτο εάν η Εθναρχία εδέχετο να υιοθετήση τα συνθήματα του ΑΚΕΛ, συνθήματα καθαρώς κομματικά και όταν ακόμη ταύτα αναφέρωνται εις το εθνικόν ζήτημα.

Ο Εθνάρχης εκάλεσεν εις την συγκέντρωσιν της προσεχούς Κυριακής τον λαόν και ουχί κόμματα. Οσοι λοιπόν ενστερνίζονται την ιδέαν της Ενώσεως, δεν δύνανται να προβάλουν το επιχείρημα περί δήθεν κομματισμού, εκτός, εάν σκοπίμως σαμποτάρουν την παγκύπριον αυτήν συγκέντρωσιν".

Ολοι συμφωνούσαν να μετάσχει η η Αριστερά στις εκδηλώσεις, αλλά κανένας δεν δεσμευόταν με έγγραφα και γραπτά κείμενα.

Ομως έστω και οι προφορικές διαβεβαιώσεις θεωρήθηκαν επιτυχία για τον ΕΑΣ που άλλαξε αμέσως στάση και δέχθηκε να μη οργανώσει τις δικές του εκδηλώσεις, αλλά να μετάσχει στην εκδήλωση που είχε ανακοινώσει η Εθναρχία, για τις 13 Ιανουαρίου, 1952.

Ετσι ο ΕΑΣ κάλεσε τα μέλη του να παραστούν στην εκδήλωση που θα οργανωνόταν στο κινηματοθέατρο "Μαγικό Παλάτι" στις 13 αντί στις 15 του μήνα.

Ανέφερε ο ΕΑΣ και οι άλλες οργανώαεις της Αριστεράς στην ανακοίνωση τους:

" 1. Από τις 5 του Νοέμβρη 1951 ο ΕΑΣ επρότεινε στην Εθναρχία την οργάνωση ενιαίων παγκύπριων εθνικών κινητοποιήσεων με την ευκαιρία της Β επετείου του ενωτικού μας δημοψηφίσματος. Η εθναρχία ετήρησε για αρκετές βδομάδες στάση άρνησης και σιωπής. Ετσι, ο ΕΑΣ, ενεργώντας σαν εκπρόσωπος όλων των τμημάτων της Λαϊκής Παράταξης, εκάλεσε το λαό σε συναγερμό για μια ενιαία παλλαϊκή εκδήλωση στις 15 του Γεννάρη 1952.

2. Υστερα απ' όλα τα πιο πάνω η εθναρχία αγνοώντας τις προτάσεις του ΕΑΣ, πρόβαλε με μια λακωνική αν ακοίνωση στις 15 του Δεκέμβρη. Με την ανακοίνωση της η εθναρχία έλεγε ότι θα οργανώσει γιορτή στη Λευκωσία, στις 13 του Γεννάρη, μαζί με τη γιορτή για την ίδρυση μιας "εθναρχικής" οργάνωσης Νεολαίας. Η εθναρχία απόφευγε μ' αυτό τον τρόπο τις ενιαίες εθνικές εκδηλώσεις που πρότεινε ο ΕΑΣ, αυτές που ζητούσε το συμφέρον του απελευθερωτικού αγώνα. Η εθναρχία, σύμφωνα και με κατοπινά εξακριβωμένες πληροφορίες, θα περιοριζόταν σε δεήσεις στη Φανερωμένη, σε μια παραταξιακή σύσκεψη για την οργάνωση νεολαίας και σε μια άλλη γιορταστιή συγκέντρωση στις Νέες Συντεχνίες. Αυτό το περιορισμένο πρόγραμμα δεήσεων και κομματικών γιορτασμών προτίμησε η εθναρχία αποφεύγοντας ακόμη και τη συνταύτιση τους με την ημέρα που πρότεινε και το ότι για 20 μέρες ύστερα από τη ανακοίνωση της εθναρχίας δεν έγινε καμιά κίνηση κι ούτε γράφτηκε οποιαδήποτε λέξη που να προτρέπει το λαό σε κινητοποιήσεις.

3. Προχωρώντας σταθερά για την 15 του Γεννάρη και διαφωτίζοντας εντατικά το λαό πάνω στη σημασία που έχουν σήμερα οι εθνικές κινητοποιήσεις του λαού, ο ΕΑΣ, έκρινε πως δεν θάπρεπε να χαθεί οποιαδήποτε ευκαιρία για ενιαίες εκδηλώσεις κι' ότι προς αυτή την κατεύθυνση έπρεπε να γίνει η κάθε δυνατή προσπάθεια. Ετσι, ο ΕΑΣ, με επιστολή του προς τον Αρχιεπίσκοπο, ημ. 2.1.1952, της οποίας αντίγραφα στάλθηκαν και σ' όλα τα μέλη του εθναρχικού συμβουλίου (δες εφημερίδα "Ανεξάρτητος" ημ. 7.1.1952) έκανε νέες υποχωρητικές προτάσεις χάριν της επίτευξης ενιαίων εθνικών εκδηλώσεων, έστω καιι την 13ην του Γεννάρη.

4. Η Εθναρχία εξακούθησε την σιωπή της κι' ύστερα από τις τελευταίες προτάσεις του ΕΑΣ παρ' όλο που οι πλατειές μάζες του λαού, κι' αρκετοί ακόμη εθνικόφρονες, εξεδήλωσαν την επιδοκιμασία τους προς τις προτάσεις για ενιακομετωπικές εθνικές εκδηλώσεις. Ομως τα αποτελέσματα της λαϊκής δυσφορίας που πίεζε τη εθναρχία δεν άργησαν να εκδηλωθούν. Οι

εξελίξεις που παρουσιάζονται ύστερα από τις χθεσινές επαφές με το Μητροπολίτη, τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο και μερικούς εκ των Εθναρχικών συμβούλων επιτρέπουν όπως όλος ο λαός ενωμένος κατέβει σ' ένα παγκύπριο εθνικό συλλαλητήριο στις 13 του Γεννάρη.

Καλώντας όλο τον Κυπριακό λαό ο ΕΑΣ να πάρει μέρος στο ενιαίο εθνικό συλλαλητήριο στις 13 του Γεννάρη δείχνει ακόμα μια φορά την πατριωτική του συνέπεια, την υποχωρητικότητα του, όπως έκανε και στην περίοδο του δημοψηφίσματος. Αυτό δε σημαίνει ότι ο ΕΑΣ και μαζί του όλα τα τμήματα της Λαϊκής Παράταξης θα εγκαταλείψουν την προσπάθειαν τους όπως οι λογικώτατες των προτάσεις, της 2ας του Γεννάρη γίνουν αποδεκτές από την εθναρχία.

Η εθναρχία οφείλει να εχτιμήσει την πατριωτικώτατη αυτή χειρονομία της Λαϊκής Παράταξης και να εγκαταλείψει τη μέχρι σήμερα αρνητική πολιτική της. Ο ΕΑΣ και όλες οι οργανώσεις της Λαϊκής Παράταξης, διερμηνεύοντας τις απόψεις των πλατειών στρωμάτων του λαού επιμένουν στις λογικώετατες προτάσεις, όπως:

α) Αποκλεισθεί κάθε στοιχείον κομματισμού από το συλλαλητήριον της 13ης. Να απαλειφθεί από το πρόγραμμα κάθε τι που σχετίζετιααμε εγκαίνια της ούτω καλουμένης εθνικής οργάνωσης νεολαίας.

β). Να περιληφθεί στους ομιλητές του συλλαλητηρίου αντιπρόσωπος του ΕΑΣ και να παραχωρηθούν επίσημα θέσεις στους εκπροσώπους της Λαϊκής Παράταξης.

γ). Να προταθούν εις το συλλαλητήριο κοινά ψηφίσματα.

ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΣΕΣ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Κατακλύστε με τον όγκο σας τον χώρο του Παγκυπρίου Εθνικού συλλαλητηρίου της 13ης του Γεννάρη. Κάνετε την 13η του Γεννάρη αντάξια της αθάνατης ημέρας του ενωτικού δημοψηφίσματος.

ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ του χωριού και της πόλης.

Δώσετε τα χέρια, συμφιλιωθήτε στην πάλη για τη λευτεριά για την ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Για τον ΕΑΣ: Θ. Μιχαηλίδης

Για το ΑΚΕΛ: Ε. Παπαϊωάννου

Για την ΠΕΟ: Α. Ζιαρτίδης

Για την ΕΑΚ: Χ. Μιχαηλίδης

Για την ΠΕΜ: Κ. Κακουλλής

Για την ΑΟΝ: Χρ. Κατσαμπάς

Για την ΠΟΔΓ: Φάνη Ολυμπίου

Ενώ οι επαφές μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς είχαν προχωρήσει σε πολύ καλό σημείο και όλα έδειχναν ότι ο γιορτασμός θα ήταν κοινός, την ίδια μέρα που ο ΕΑΣ και η Αριστερά

Παράταξη καλούσαν τα μέλη τους στην κοινή εκδήλωση, η Εθναρχία δημοσίευε το πρόγραμμα του γιορταμσού που απείλησε ματαίωση της κοινής εκδήλωσης.

Σύμφωνα με το Πρόγραμμα, ο Μακάριος συνεχίζοντας την τακτική του να θέλει την υποστήριξη της Αριστεράς αλλά να μη της δίνει βήμα προβολής, προς το Λαό θα μιλούσε στο κινηματοθέατρο "Μαγικό Παλάτι" της Λευκωσίας ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και θα απηύθυνε χαιρετισμό ο Δήμαρχος Λευκωσίας, ηγέτης του Κυπριακού Εθνικού Κόμματος της δεξιάς, Θεμιστοκλής Δέρβης.

Επίσης θα μιλούσε ως αντιπρόσωπος της Παγκύπριας Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας ΠΕΟΝ ο Χρυσήλιος Μαυρομμάτης.

Χαιρετισμούς θα απηύθυναν επίσης εθναρχικοί σύμβουλοι από όλες τις επαρχίες και το ψήφισμα της συγκέντρωσης θα διάβαζε ο Γυμνασιάρχης του Παγκυπιρίου Γυμνασίου Κωνσταντίνος Σπυριδάκις.

Στο γιορτασμό, σύμφωνα με το Εθνος (9.1.1952) θα παρίσταντο " άπαντα τα μέλη της Ιεράς Συνόδου, οι Εθναρχικοί Σύμβουλοι, οι εθνικόφρονες Δήμαρχοι των πόλεων και κωμοπόλεων και αντιπρόσωποι των εθνικοφρόνων σωματείων".

Η Αριστερά απουσίαζε από κάθε βήμα και από το πρόγραμμα δινόταν η εντύπωση ότι δεν θα ήταν και τόσο ευπρόσδεκτη, αν όχι ανεπιθύμητη.

Οταν η Αριστερά πληροφορήθηκε το πρόγραμμα έγινε έξω φρενών.

Ωστόσο η επιμονή της να πάει στην εκδήλωση με τη Δεξιά και την Εθναρχία και να δώσει σ' αυτή χρώμα κοινής εκδήλωσης, την έκαμνε να θέτει τόπο στη οργή,

Τα παράπονα διαβιβάστηκαν στο Μακάριο από το Μιλτιάδη Χριστοδούλου, στέλεχος του ΑΚΕΛ, που κατάφερε να έλθει σε τηλεφωνική επαφή με τον Αρχιεπίσκοπο δυο φορές για να διευκρινίσει μερικά πράγματα.

Εγραψε ο "Δημοκράτης", εκφραστικό όργανο του ΑΚΕΛ, στις 10 Ιανουαριου, τρεις μόνο μέρες πριν από την προγραμματιζόμενη εκδήλωση για τις αντιδράσεις της Αριστεράς:

" Ο φ. Χριστοδούλου τόνισε πως το δημοσιευόμενο πρόγραμμα είναι πολύ διαφορετικό από εκείνο που δήλωσε τη νύκτα της π. Δευτέρας τόσο ο Αρχιεπίσκοπος, όσο και ο Μητροπολίτης Κιτίου. Ο Αρχιεπίσκοπος απάντησε ότι το πρόγραμμα αυτό καταρτίστηκε την Τρίτη και θεωρήθηκε σκόπιμο να μιλήσουν και εκπρόσωποι των επαρχιών- μέλη του εθναρχικού συμβουλίου, για να ικανοποιηθεί και το τοπικιστικό πνεύμα. Με αυτό τον τρόπο, συνέχισε, παρουσιάζεται το συλλαλητήριο πιο αντιπροσωπευτικό.

Ο φ. Χριστοδούλου παρατήρησε πως αν είναι αυτή η επιδίωξη του εθναρχικού συμβουλίου τότε έπρεπε να γίνει δεκτή η εισήγηση του ΕΑΣ για κοινούς ομιλητες.

Σε παρατήρηση του Αρχιεπισκόπου πως η Εθναρχία δεν ώρισε ομιλητές με βάση το κόμμα, στο οποιο ανήκουν και ότι ο κ. Δέρβης θα μιλήσει σαν δήμαρχος της Λευκωσίας, ο φ. Χριστοδούλου απάντησε πως τότε θα ήταν ακριβώς ορθό να ομιλήσει και ο δήμαρχος Αμμοχώστου φ. Αδάμαντος που αντιπροσωπεύει και την Αριστερά και είναι εκλεγμένος από το λαό.

Επίσης ο φ. Χριστοδούλου ζήτησε να πληροφορηθεί αν το περιεχόμενο των ομιλιών θα είναι απαλλαγμένο από κάθε κομματισμό ή επίθεση κατά της αριστεράς και αν τα άσματα θα είναι καθαρώς εθνικού περιεχομένου.

Ο Αρχιεπίσκοπος δήλωσε πως τόσο οι ομιλίες όσο και τα άσματα θα είναι καθαρώς εθνικού περιεχομένου. Απέρριψε την πρόταση να μιλήσει ο φ, Αδάμαντος στο συλλαλητήριο καθώς και πρόταση να δεχτεί επίσημη αντιπροσωπεία του ΕΑΣ. Τέλος ο αρχιεπίσκοπος δήλωσε σχετικά με το περιεχόμενο των ομιλιών και τα άσματα:" Εχω υπόψιν μου τας παρατηρήσεις σας. Αφήστε το ζήτημα εις εμέ διά τα περαιτέρω".

Ομως η Αριστερά δεν υποχωρούσε. Και παρά το γεγονός ότι κανένας από τους ομιλητές δεν θα ήταν στέλεχος της, ακόμα και συνοδοιπόρος ή στέλεχος του ΕΑΣ, επέμενε να πάει στο συλλαλητήριο. Ηταν η περίοδος που είχε αρχίσει να εξετάζει το θέμα της αποχής από κάθε εκδήλωση με τη Δεξιά και έκρινε ότι η στάση αυτή δεν ήταν αν μη τι άλλο, πολιτικά λογική.

Ετσι με μια ανακοίνωση του το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΕΑΣ καλούσε τα μέλη και τους οπαδούς του να παραστούν στην εκδήλωση της Εθναρχίας της 13ης Ιανουαρίου στο "Μαγικό Παλάτι":

" Κύπριοι πατριώτες

Για μια ακόμη φορά η δεξιά και η Εθναρχία της παραβλάπτουν και τορπιλλίζουν την ενότητα του λαού και τον εθνικό του αγώνα. Ακόμα μια φορά με την τακτική τους δείχνουν ότι πρώτα απ' όλα και πάνω απ' όλα ενδιαφέρονται για τα κομματικά και ταξικά τους συμφέροντα. Για μιαν ακόμα φορά βάζουν το συμφέρον του εθικού αγώνα της Πατρίδας, το συμφέρον όλου του λαού, κάτω από το προσωπικό, το κομματικό, το παραταξιακό και το ταξικό τους συμφέρον. Αυτό δείχνει η επιμονή της εθναρχίας να αρνηθεί τη συνεργασία του Εθνικού δηυμοψηφίσματος.

Ομως ο λαός έχει τη δύναμη να ματαιώσει τα κομματικά σχέδια που κρύβονται πίσω από την εγκύκλιο της εθναρχίας.

Ο λαός έχει τη δύναμη να ματαιώσει τα κομματικά σχέδια που κρύβονται πίσω από την εγκύκλιο της Εθναρχίας.

Ο λαός που εματαίωσε τα σχέδια τους να κομματίσουν το δημοψήφισμα, ο ίδιος ο λαός, μ' επικεφαλής τον ΕΑΣ ΘΑ ΠΑΕΙ στο συλλαλητήριο και θα το κάμει ένα παλλαϊκό, εθνικό συλλατήριο για την ένωση.

Πατριώτες.

Για μια ακόμα φορά η εθναρχία και η δεξιά συμπεριφέρονται με τον πιο ασυνεπή κι επιζήμιο για τον εθνικόν αγώνα μας τρόπο. Ενώ στις 7.1.1952 ο Μητροπολίτης Κιτίου επίσημα, σε μια επίσημη συνέντευξη του με αντιπροσώπους της λαϊκής παράταξης της επαρχίας τους δηλώνει ότι η εκδήλωση της 13ης του Γεννάρη θάναι καθαρώς παλλαϊκή εθνική και όχι κομματική εκδήλωση, με ένα μόνο ομιλητή, στη σημερινή επίσημη ανακοίνωση του προγράμματος του συλλαλητηρίου φιγουράρει ανάμεσα στους πρώτους ομιλητές, ο παρασημοφορημένος Αρχιπαλμερικός, ο αρχηγός του Κόμματος της Κυπριακής Ολιγαρχίας. Τι είδους εθνικό κι ακομμάτιστο θα είναι το συλλαλητήριο που σχεδιάζει η Εθναρχία όταν παρουσιάζει τέτοιο ομιλητή;

Ομως ό,τι κι αν σχεδιάζει η Εθναρχία όσον ασυνεπείς κι αν είναι οι Μητροπολίτες κι οι επίσημοι, ο λαός ΘΑ ΠΑΕΙ στο συλλαλητήριο και θα πάει αποφασισμένος να το μετατρέψει σε ένα ενωτικό συλλαλητήριο. Ο λαός θα πάει για ν' αποδοκιμάσει κάθε απόπειρα κομματισμού, μάθε απόπειρα πατριδοκαπηλείας κάθε απόπειρα νοθείας της πραγματικής σημασίας του δημοψηφίσματος της 15ης του Γεννάρη του 1950.

Η εθναρχία κι οι Παλμερικοί που βρίσκονται στις γραμμές της καταβάλλουν την προσπάθεια να εμφανιστούν σαν οι μοναδικοί πατριώτες, κι αγωνιστές της Ενωσης, ενώ αυτό που κάμνουν δεν είναι παρά δημαγωγία και διάσπαση των λαϊκών δυνάμεων. Καταβάλλουν την προσπάθεια ν' αποκλείσουν από το συλλαλητήριο ό,τι πιο μαχητικό, λαϊκό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα. Τι άλλο απ' αυτή την προσπάθεια τους προδίνει η άρνηση τους να δεχθούν στο βήμα του συλλαλητηρίου σαν εκπρόσωπο της λαϊκής Παράταξης τον εκλεγμένο από το λαό Δήμαρχο της Αμμοχώστου Αδάμο Αδάμαντο; Τι άλλο απ' αυτό προδίνει η πρόσκληση όπως επισήμως παραστούν σ' αυτόν μόνον "τα μέλη της ιεράς συνόδου, οι εθναρχικοί σύμβουλοι, οι εθνικόφρονες δήμαρχοι των πόλεων και κωμοπόλεων και αντιπρόσωποι των εθνικοφρόνων σωματείων" που περιέχεται στο σημερινό τους ανακοινωθέν;

Ομως ο λαός ΘΑ ΠΑΕΙ στο συλλαλητήριο. Ο λαός θα πάει και θα χειροκροτήσει την πολιτική της ενότητας και της ενιαίας δράσης οπουδήποτε και όπως κι αν εμφανιστεί. Ο λαός θα αποδοκιμάσει την πολιτική της διάσπασης. Ο λαός θα περιφρονήσει τον παρασημοφορημένο ομιλητή, δήμαρχο της πρωτεύουσας. Ο λαός θα πάει στο συλλαλητήριο και θα ζητωκραυγάσει για την ενότητα σαν όπλο αγώνα για την ένωση.

Ο λαός ΘΑ ΠΑΕΙ στο συλλαλητήριο για να διαδηλώσει την πίστη του στην ιδέα της ενότητας και στην αποδοκιμασία του προς τους διασπαστές.

Πατριώτες.

Το συλλαλητήριο της 13ης δεν είναι συλλαλητήριο της Εθναρχίας. Είναι συλλαλητήριο δικό σας, συλλαλητήριο του λαού όπως και το δημοψήφισμα της 15ης του Γεννάρη.

ΝΑ ΠΑΜΕ λοιπόν όλοι στο συλλαλητήριο. ΝΑ ΠΑΜΕ όλοι όπως πήγαμε στο Δημοψίφισμα.

ΝΑ ΠΑΜΕ όλοι στο συλλαλητήριο και να διαδηλώσουμε τους ενωτικούς μας πόθους, όπως όλοι στις 15 του Γεννάρη εψηφίσαμε διεκδικώντας την Ενωση.

ΕΜΠΡΟΣ, ΟΛΟΣ Ο ΛΑΟΣ

Το Εθνικό Συμβούλιο του ΕΑΣ".

Ολοι όμως λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο που στην περίπτωση αυτή ήταν ο Κυβερνήτης Σερ Αντριου Ράϊτ. Στις 10 Ιανουαρίου 1952, τρεις μέρες πριν από την πραγματοποίηση της εκδήλωσης, ο κυβερνήτης απαγόρευσε τη διενέργεια οποιασδήποτε συγκέντρωσης σε όλη την Κύπρο από τις 11 μέχρι τις 15 Ιανουαρίου.

Ανέφερε ο Κυβερνήτης σε διάταγμά του:

Ανακοινωθέν υπ' αριθμόν 6-10ης Ιανουαρίου, 1952.

ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΙΣ ΣΥΓΚΕΝΡΩΣΕΩΝ

Η ακόλουθος προκήρυξις δημοσιεύεται εις έκτακτον αποψινήν έκδοσιν της Επισήμου Εφημερίδος

ΝΟΜΟΣ ΠΕΡΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ, ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΕΛΑΣΕΩΝ

ΚΕΦ 44

ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 8

Α.Β.Ράϊτ

Κυβερνήτης

Εν τη ενασκήσει των εξουσιών, δι' ων περιβέλβημαι δυνάμει του αρθρου 8 του περί συγκεντρώσεων, συνελεύσεων και Παρελάσεων Νόμου, εγώ ο Κυβερνήτης, απαγορεύω διά της Προκηρύξεως ταύτης γενικώς οιανδήποτε συγκέντρωσιν εν τη αποικία από της 11ης μέχρι της 15ης Ιανουαρίου 1952 (αμφοτέρων των ημερομηνιών περιλαμβανομένων) πλην θεατρικών ή κινηματογραφικών παραστάσεων).

Υπεγράφη υπ' εμού εν Λευκωσία, σήμερον 10ην Ιανουαρίου 1952

Ο ΘΕΟΣ ΣΩΖΕΙ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ"

Ενώ όμως ο κυβερνήτης είχε τον τρόπο του να απαγορεύει δημόσιες εκδηλωσεις, είχε και η Εθναρχία το δικό της: Είχε τις εκκλησίες όπου μπορούσε να κάνει ό,τι ήθελε και να οργανώνει οποιεσδήποτε εκδηλώσεις σ' αυτές.