24.11.1938: Ο Κυβερvήτης Σερ Ρίτσμovτ Πάλμερ παίρvει μέτρα υπέρ τωv γεωργώv για χάρη της υστερoφημίας τoυ καθώς ετoιμάζεται vα φύγει από τηv Κύπρo.

S-613

24.11. 1938: Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΣΕΡ ΡΙΤΣΜΟΝΤ ΠΑΛΜΕΡ ΠΑΙΡΝΕΙ ΜΕΤΡΑ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΓΕΩΡΓΩΝ ΓΙΑ ΧΑΡΗ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΟΦΗΜΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΘΩΣ ΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΦΥΓΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Οι γεωργοί ήταν πραγματικά καταχρεωμένοι στους τοκογλύφους και τις τράπεζες για πολλές δσεκαετίες.

Πολλοί από τους γεωργούς είχαν χάσει τεράστιες περιουσίες είτε γιατί όντες αναλφάβητοι είχαν υπογράψει γραμμάτια που πολλές φορές δεν γνώριζαν τι πρόβλεπαν και άλλοι, ενώ πλήρωναν τις δόσεις τους δεν τους αφαιρούνταν με αποτέλεσμα να εξωφλούν τα χρέη τους στους τοκογλύφους και δύο και τρεις φορές και από την άλλη χρωστούσαν και πάλι την αξία του δανείου που είχαν συνάψει.

Πολλοί είχαν συρθεί στα δικαστήρια και οι περιουσίες τους, κυρίως κτήματα ή σπίτια έβγαιναν στο σφυρί (Ντελάλι) ή κατάσχονταν από τους δανειστές.

Το Φεβράρη του 1938 έφθασε στην Κύπρο ο επιθεωρητής της γεωργικής τράπεζας του Λονδίνου Μακίμ προς διευθέτηση δανείου προς την γεωργικήν τραπεζα της Κύπρου μέσω εμπορικών τραπεζών και για παραχώρηση στους γεωργούς μακροχρόνιων δανείων μέχρι 20 χρόνων, με τόκο μέχρι 8%.

Στην ουσία πολλά από τα δάνεια δεν θα ήταν νέα, αλλά η Τράπεζα θα έπαιρνε στα χέρια της τις υποθήκες των γεωργών που είχαν κάμει στις συνεργατικές και η ίδια θα παρέτεινε τη λήψη των χρεωστικών γραμματίων.

Γ ια διευθέτηση των χρεών ο Πάλμερ ετοίμασε Νομοσχέδιο, το οποίο δημοσίευσε το Νιόβρη του 1939 και εγκρίθηκε αργότερα στις 10 Απριλίου, 1940 σαν ο Νόμος 12 του χρόνου αυτού.

Σύμφωνα με το νόμο η αποικιακή Κυβέρνηση θα επενέβαινε προς διευθέτηση των οφειλομένων χρεών μέσο Συμβουλίου που θα αναλάμβανε να μελετήσει την κάθε περίπτωση ξεχωριστά, αφού οι ενδιαφερόμενοι υπέβαλλαν αίτηση σ' αυτό που ονομάστηκε συνέδριο αγροτικών χρεών.

Το Συμβούλιο θα είχε την εξουσία να συμβιβάζει χρεώστη και δανειστή και σε ορισμένες περιπτώσεις να προβαίνει και σε μείωση του χρέους μέχρι και 30%.

Επίσης θα μπορούσε να καθορίζει την αποπληρωμή του χρέους με ετήσιες δόσεις μέχρι 15 χρόνΙΑ και στον υπολογισμό της αποπληρωμής του θα λαμβανόταν υπόψη η ικανότητα του οφειλέτη να πληρώσει το χρέος, οι δαπάνες συντήρησης του και της οικογένειας του, οι δαπάνες καλλιέργειας των κτημάτων του και άλλες υποχρεώσεις του.

Το Νομοσχέδιο δημοσιεύθηκε το Νιόμβρη του 1938 και σε συνοδευτική έκθεση του Προσωρινού Γενικού Εισαγγελέα Ν. Πασχάλη, ("Ελευθερία" 24 Νοεμβρίου 1938) αναφερόταν:

"Ο Οικονομικός Επίτροπος Σερ Ράλφ Οουγκτεν στις παραγράφους 245, 246 και 247 της έκθεσης του για τη δημοσιονομική κατάσταση και τις οικονομικές πηγές της Κύπρου προέβη στις ακόλουθες συστάσεις:

1. Οτι πρέπει να θεσπισθεί νομοθεσία σύμφωνα με την οποία θα καθιδρυθούν ειδικά έκτακτα δικαστήρια ή Επιτροπές προς διερεύνηση υποθέσεων που αφορούν αγροτικά χρέη.

2. Οτι για την υποβολή σχετικής αίτησης το έκτακτο δικαστήριο ή επιτροπή θα καλέσει όπως υποβληθούν όλες οι υφιστάμενες αξιώσεις εναντίον της περιουσίας του οφειλέτη, μόλις δε ληφθούν τα στοιχεία αυτά θα προβαίνει σε έρευνα, η οποία θα έχει διπλό αντικείμενο, δηλαδή α) το οφειλόμενο ποσό, και β) την περιουσία και το εισόδημα του οφειλέτη.

3. Οτι το έκτακτο Δικαστήριο ή επιτροπή αφού εύρει το συνολικό ποσό του οφειλομένου χρέους προς όλους τους δανειστές ως και την περιουσίαν του οφειλέτη και το πιθανόν εισόδημα του θα προχωρήσει σε συνεννόηση με το ενδιαφερόμενα πρόσωπα σε καταναγκαστική διευθέτηση προς τον σκοπό του να φθάσει σε ποσό το οποίο να μπορεί να πληρώσει ο οφειλέτης με τόκο 8% σε ίσες ετήσιες δόσεις που εκτείνονται για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα 20 χρόνια.

4. Οπως στο εκτατό δικαστήριο ή επιτροπή παρασχέθηκε εξουσία στο να ελαττώσει το χρέος, κεφάλαιο δηλαδή και συσσωρευμένους τόκους μέχρι ποσού, το οποίο να μπορεί να εξοφληθεί κατά τον ανωτέρω τρόπο, αφού γίνει η δέουσα παραχώρηση για τις δαπάνες που απαιτούνται προς συντήρηση του ,οφειλέτη και της οικογένειας του υπό τον όρο όμως όπως η ελάττωση του χρέους να υπερβεί το ένα τρίτο του κεφαλαίου και των συσσωρευμένων τόκων χωρίς τη συγκατάθεση του δανειστού, και

5. Οπως εάν ο δανειστής δεν συμφωνεί σε περαιτέρω ελάττωση, που υπερβαίνει το ένα τρίτο του χρέους είτε όσον αφορά μείωση του κεφαλαίου είτε όσον αφορά υποβιβασμό του τόκου σε τρόπο ώστε να καταστεί δυνατή ή με ετήσιες δόσεις αποπληρωμή του χρέους σε 20 χρόνια, τίποτε δεν είναι δυνατόν να γίνει πλέον προς χρεωλυτική εξόφληση του οφειλέτη αποδεικνυόμενου απελπιστικά αναξιόχρεου και να μη υπάρχει καμιά άλλη ανακούφιση που να δύναται να παρασχεθεί σε αυτόν παρά μόνο διά του δικαστηρίου των πτωχεύσεων.

Ο σκοπός του Νομοσχεδίου συνεχίζει η έκθεση του Προσωρινού Γενικού η Εισαγγελέα είναι να παράσχει τα μέσα πραγματοποίησης των ανωτέρω συστάσεων του Οικονομικού Επιτρόπου με εξαίρεση τέτοιων τροποποιήσεων, επεκτάσεων και περιορισμών τους οποίους ενδεικνύουν οι συνθήκες που επικρατούν σήμερα και των αγροτικών χρεών στην Κύπρο.

Παρ' όλον ότι το Νομοσχέδιο εμφανίζεται πάνω από την υπογραφή μου και παρ'όλον ότι είμαι έτοιμος να αποδεχθώ πλήρη ευθύνη για τις πρόνοιες σε αυτό, είναι ορθό να αναφερθεί ότι τα διάφορα αυτά άρθρα, όπως αυτα εμφανίζονται υπο την παρούσα του μορφή είναι αποτέλεσμα

β) των συζητήσεων, οι οποίες έγιναν σε διάσκεψη που έγινε στο υπουργείο των αποικιών και της οποίας μετέσχαμε ο Αποικιακός Γραμματέας και εγώ όταν βρισκόμαστε σε άδεια στο Λονδίνο, και

γ) των εισηγήσεων οι οποίες έγιναν μετά την εξέταση του νομοσχεδίου από τον υπουργό Αποικιών και τους νομικούς του συμβούλους.

Προβλέπεται ότι υπό το φως εποικοδομητικών σχολίων τα οποία δυνατόν να γίνουν από τον τύπο και τα πρόσωπα εκείνα, τα οποία επηρεάζονται από το Νομοσχέδιο, αυτό είναι δυνατόν να υποστεί και άλλες τροποποιήσεις, σε σχέση με θέματα, τα οποία δεν θα έθιγαν τις κεφαλαιώδεις αρχές, στις οποίες βασίζεται το Νομοσχέδιο.

Συμπληρωματικά προς το Νομοσχέδιο αυτό παρασκευάζονται ήδη δύο άλλα νομοθετικά μέτρα, δηλαδή νομοσχέδιο με το οποίο τροποποιούνται οι περί πολιτικής δικονομίας νόμοι του 1885­1934 και Νομοσχέδιο που αναφέρεται στην υποθήκευση κινητών (συπεριλαμβανομένων καρπών γης). Ο σκοπός του πρώτου μέτρου είναι να αφομοιώσει το άρθρο 14 των περί πολιτικής δικονομίας νόμων το οποίο αναφέρεται στα περιουσιακά αντικείμενα οφειλέτη τα οποία δεν υπόκεινται σε κατάσχεση προς τις πρόνοιες του άρθρου 27 (3) (β) του παρόντος Νομοσχεδιου,

Ο σκοπός του δευτέρου νομοθετικού μέτρου είναι να παράσχει σε οποιονδήποτε μέλος της συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας το μέσο για να επιτύχει δάνειο από την εταιρεία υποθηκεύοντας κινητά ως ασφάλεια για την αποπληρωμή του δανείου".

Το Νομοσχέδιο συζητήθηκε ευρέως μια και αποτελούσε σημαντικό Νομοθέτημα και επηρέαζε τη ολότητα σχεδόν του Κυπριακού λαού και δημοσιεύθηκε τελικά στην επίσημη εφημερίδα της Κυβέρνησης στις 10 Απριλίου 1940.