31.8.1936: Και άλλoι εργαζόμεvoι κατέρχovται σε απεργίες. Μετά τηv απεργία τωv μεταλλωρύχωv Σκoυριώτισσας απεργoύv oι μεταλλωρύχoι Μαυρoβoυvίoυ.

S-596

31.8.1936: ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΚΑΤΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΠΕΡΓΙΕΣ. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΡΥΧΩΝ ΣΚΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ΑΠΕΡΓΟΥΝ ΟΙ ΜΕΤΑΛΛΩΡΥΧΟΙ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ

Πρώτοι ήταν οι 14 τεχνίτες στο χυτήριο του Ξερού της Κυπριακής Μεταλλευτικής Εταιρείας.

Οι απεργοί διαμαρτύρονταν για περισσότερη δουλειά που τους είχε ανατεθεί χωρίς να αυξηθεί παράλληλα και το μεροκάματό τους.

Οταν οι απεργοί κλήθηκαν να επιστρέψουν στις εργασίες τους με την υπόσχεση ότι τα αιτήματά τους θα αντιμετωπίζονταν, αρνήθηκαν και ζήτησαν συγκεκριμένες προτάσεις.

Ετσι η εταιρεία επιμένοντας στις θέσεις της προχώρησε και διόρισε άλλους τεχνίτες στη θέση τους.

Η κρίση στα μεταλλεία συνεχίστηκε όμως και τον υπολοιπο Αύγουστο του 1936, και στις 31 του μηνός μια και δεν είχαν ικανοποιηθεί, όπως ανέμεναν, τα αιτήματά τους, κατήλθαν σε νέα γενική απεργία όλοι οι εργαζόμενοι στο μεταλλείο Μαυροβουνίου αυτή τη φορά.

Οι απεργοί ανέρχονταν σε 1,500 και από την απεργία παρέλυσαν και οι τρεις βάρδιες που εργάζονταν για όλο το 24ωρο.

Οι Μεταλλυρύχοι του Μαυροβουνίου είχαν ενθαρρυνθεί προφανώς ότι τα προβλήματά των συναδέλφων τους στη Σκουριώτισσα είχαν, μερικώς έστω, λυθεί, με την απεργία στην οποία είχαν κατέλθει και είχαν αποφασίσει και αυτοί να πάρουν την τύχη στα χέρια τους.

Οι απεργοί εξέλεξαν επιτροπή που θα υπέβαλλε τα αιτήματά τους ανάμεσα στα οποία ήταν η αύξηση των ημερομισθίων μέχρι και 50%.

Την επιτροπή αποτελούσαν οι Γεώργιος Σ. Κοντός, Λουκάς Ονησιφόρου, Σπύρος Κυριάκου, Κώστας Σοφοκλέους, Χουσεϊν Πετσέτ, Αλί Ρεφήκ Σουλεϊμάν Χουσεϊν, Ματθαίος Νεάρχου και Σάββας Σωκράτους.

Τα αιτήματα των εργατών εγκρίθηκαν σε συγκέντρωση τους ύστερα από ομιλία του μέλους της Επιτροπής Γεώργιου Κοντού.

Τα αιτήματα ήταν τα εξής:

1. Αύξηση κατά 50% των ημερομισθίων των εργαζομένων εργατών υπόγεια. (Οι εργάτες αυτοί αμοίβονται με 1 1/2 σελ. μέχρι 3 σελίνια).

2. Οι εργολάβοι και οι εργάτες που ανήκουν στους εργαλάβους να πάρουν αύξηση του ημρομισθίου τους κατά 50% επί του μέσου όρου των σημερινών ημερομισθίων με τις διεξαγόμενες εργασίες εργολαβικά. Σε περίπτωση, κατά την οποία οι συνθήκες είναι δύσκολες και η αποδοτικότητα της εργασίας υστερεί παρά τη θέληση των εργατών, οι μεν εργάτες να αμείβονται κατ' ελάχιστο όριο προς 4 σελίνια, οι δε εργολάβοι προς 5 σελίνια.

3. Αύξηση κατά 40% των ημερομισθίων των εργαζομένων στην επιφάνεια της γης. Οι ώρες εργασίας τους να ελαττωθούν απο 9 1/2 σε 8 ώρες. (Η σημερινή αμοιβή των εργατών της κατηγορίας αυτής είναι 16 γρόσια- ένα σελίνι είχε 9 γρόσια).

4. Τα έξοδα της εργασίας δηλαδή εργαλεία, δυναμίτης, ασυτελίνη, επισκευές εργαλείων κλπ να πληρώνονται από την εταιρεία και όχι από τους εργάτες όπως συμβαίνει σήμερα.

5. Ιατρική περίθαλψη. Σε περίπτωση τραυματισμού εργατών, στη διάρκεια της εργασίας τους, η εταιρεία να αναλάβει να πληρώνει σε κάθε τραυματισμένο εργάτη, τρία σελίνια την ημέρα προς συντήρηση του μέχρι τελείας θεραπείας. Στους ασθενούντες φυσικώς εργάτες να πληρώνεται στη διάρκεια της ασθένειας τους 1 1/2 σελ. για τους οικογενειάρχες. Τα ποσά που θα πληρώνονται θα αποκόπτωνται τμηματικά από την εταιρεία.

6. Ιδρυση υπηρεσίας προς καταβολή ημερησίως 1 1/2 σελ. για ανύπαντρους και 2 σελ. για οικογενειάρχες έναντι των δεδουλευμένων ημερομισθίων. Τα ποσά αυτά πρέπει να διπλασιάζονται κάθε Σάββατο, λόγω της Κυριακής.

7. Ελάττωση των ενοικίων κατά 50%, ανοικοδόμηση νέων κατοικιών, ώστε να επαρκούν για όλους τους εργάτες. (Τα ενοίκια είναι 6 σελ. και 8 σελίνια). Επίσης η εταιρεία να φροντίζη για την επιδιόρθωση των οδών των συνοικισμών, την καθαριότητα και τον δωρεάν φωτισμό.

9. Οι κατότεροι επιστάτες να μη έχουν το δικαίωμα να παύουν εργάτες ή εργολάβους από την εργασία ή να επιβάλλουν πρόστιμα για λάθη των εργατών.

Η απεργία κράτησε για δύο ημέρες, αλλά την πλήρωσαν, προσωρινά τουλάχιστον, τα μέλη της επιτροπής των απεργών, που συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στη Λευκωσία, στον αστυνομικό σταθμό, για ανάκριση με τη δικαιολογία ότι είχαν οργανώσει συγκέντρωση των εργατών χωρίς την άδεια του διοικητή.

Επίσης 150 εργάτες διώχτηκαν και αντικαταστάθηκαν με άλλους. Ομως υπήρχε και συνέχεια. Οι ηγέτες των απεργών οδηγήθηκαν στο δικαστήριο με τέσσερις κατηγορίες:

1. Οτι οργάνωσαν συγκέντρωση χωρίς γραπτή άδεια του διοικητή Λευκωσίας.

2. Οτι μετέσχαν σε συγκέντρωση χωρίς άδεια.

3. Οτι διοργάνωσαν παρέλαση χωρίς άδεια, και

4. Οτι μετέσχαν σε παρέλαση χωρίς αδεια.

Οι κατηγορούμενοι παραδέχθηκαν μόνο την τέταρτη

κατηγορία στη συνέχεια ο αστυνόμος Λευκωσίας Σέλλις εξέθεσε τα γεγονότα:

"Το Σάββατο 29 Αυγούστου 1936, αριθμός εργατών του Μεταλλείου Μαυροβουνίου εξέφρασαν προς τον υπεύθυνο Μηχανικό του μεταλλείου την επιθυμία, όπως επιτραπεί στους μεταλλωρύχους να συγκεντρωθούν την επομένη ημέρα (Κυριακή) για να εκλέξουν επιτροπή, η οποία θα έθετε υπόψη της εταιρείας, τα παράπονα και αιτήματα των εργατών.

Η εταιρεία έδωσε την αρωγή της στους εργάτες προς λήψη της σχετικής άδειας.

Την Κυριακή 30/8/36 κατά την 11 ην π.μ. ώρα μόνο λίγοι εργάτες προσήλθαν περίπου 150, έτσι δε πρακτικά δεν κατορθώθηκε να γίνει εκλογή επιτροπής. Οι συναθροισθέντες διαλύθηκαν ήσυχα.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας 200 περίπου πρόσωπα έλαβαν μέρος σε άλλη συγκέντγρωση κατά την οποία δεν είχαν αναγγελθεί. Οπωσδήποτε κανένας δεν άκουσε κάτι σχετικό με την επιτροπή.

Την επομένη (Δευτέρα) 500 περίπου εργάτες συναθροίστηκαν στο καφενείο στο Μαυροβούνιο.

Ολοι ήσαν συναθροισμένοι έξω από το καφενείο και στο δρόμο, ο οποίος οδηγεί στο Μεταλλείο.

Ολοι οι κατηγοροούμενοι βρίσκονταν μεταξύ των συναθροισθέντων.

Ο πρώτος κατηγορούμενος Γεώργιος Σοφοκλέους Ρούσβελτ, προσφώνησε τους εργάτες, ως μέλος της επιτροπής, η οποία ως είχε προταθεί, θα εμφανιζόταν μπροστά στους διευθυντές της εταιρείας για να εκθέσει τα εργατικά αιτήματα και παράπονα.

Τα αιτήματα ήσαν αύξηση ημερομισθίων κατά 50%, ελάττωση ενοικίων κατά 50%, πλήρεις πληρωμές στους εργάτες που καθίστανται ανίκανοι λόγω βλάβης, πλήρεις πληρωμές σε εργάτες που τραυματίζονται, δωρεάν παροχή ιατρικής περίθαλψης στους εργάτες και τις οικογένειες τους, κατάργηση των καντινών, γενική επιδιόρθωση των δρόμων των συνοικισμών, φροντίδα για την υγιεινή κατάσταση των συνοικισμών, ανακήρυξη του Μαυροβουνίου σε χωριό, κανένας εργάτης να μη απολύεται εκτός εάν αποδειχθεί κλέπτης, αναθεώρηση των ωρών εργασίας, ίδρυση ένωσης εργατών, γνωστής ως Εργατική Ενωση Μαυροβουνίου κλπ.

Ο κ. Γεώργιος Σ. Ρούσβελτ τέλειωσε την ομιλία του ως εξής: " Θυμάστε ότι είμαστε οι αντιπρόσωποι σας και ότι είμαστε επίσημασμένοι από την εταιρεία, γι' αυτό προσδοκούμε στην υποστήριξη σας".

Μετά τον πρώτο μίλησε ο δεύτερος κατηγορούμενος χ. Πεχέτ πάνω στις ίδιες γραμμές.

Υστερα οι εργάτες διαλύθηκαν πολύ ύσυχα χωρίς να σημειωθεί κανένα επεισόδιο κατά τη διάρκεια ή το τέλος της συγκέντρωσης. Εκείνο το οποίο προβάλλει η κατηγορία είναι ότι αυτοί όφειλαν να είχαν γραπτή άδεια του διοικητή".

Ο συνήγορος υπεράσπισης Ζαννεττίδης είπε ότι τα αιτήματα των εργατών ήσαν νόμιμα και μέσα στα πλαίσια του νόμου.

Πρόσθεσε:

Υποβάλλω ότι το αδίκημα είναι απλώς τυπικό και ό,τι η συγκέντρωση απλώς ως συνέχεια της προηγουμένης, ασχολήθηκε με τα αιτήματα, τα οποία θα υποβάλλονταν στην εταιρεία, Οι κατηγορούμενοι δικαιούνται κάθε επιείκειας. Οι κατηγοροού μενοι είχαν διατελέσει υπό πρσωποκράτηση για οκτώ ημέρες για τη διεξαγωγή των αστυνομικών ανακρίσεων. Νομίζω ότι τούτο είναι πλέον ή επαρκής τιμωρία.

Για το δικαστή Ραϊφ οι οκτώ ημέρες ήσαν αρκετές και έτσι τους άφησε ελεύθερους μόνο με εγγύηση.

Πρόσθεσε ο δικαστής Ραϊφ (πατέρας του μετέπειτα τουρκοκύπριου ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς):

"Το Δικαστήριο αντιλαμβάνεται ότι ο Διοικητής της επαρχίας είχε δώσει άδεια συγκέντρωσης για την Κυριακή και επομένως είχατε δικαίωμα να συνέλθετε την ημέρα αυτή.

Αντιλαμβάνομαι ότι δεν κατορθώσατε να εκλέξετε αντιπροσωπεία.

Την επομένη δεν πήγατε στην εργασία και αντί να ζητήσετε νέαν άδεια για συγκέντρωση συνήλθετε σε συνέλευση. Κατά την ιδία ημέρα κηρύχθηκε απεργία και σεβαστός αριθμός εργατών παρέμειναν άνεργοι για διήμερον. Δεν εξετάζω εάν τα παράπονά σας είναι εύλογα ή όχι.

Πρέπει όμως τα αιτήματα σας να υποβάλλονται ήσυχα.

Εάν μετά την εξέταση τους δεν μένετε ικανοποιημένοι, τότε μπορεί να απευθύνεσθε για εργασία αλλού. Εάν νομίζετε ότι η εταιρεία έχει άδικο πρέπει να υποβάλλετε τα παράπονο σας προς τη Κυβέρνηση για την θέσπιση ορισμένων νομοθετημάτων.

Πληροφοροούμαι ότι είχετε ενεργήσει ήσυχα και ότι η η δημόσια τάξη δεν διασαλεύθηκε. Παραμείνατε υπό κράτηση κράτηση για οκτώ ημέρες νομίζω δε ότι αυτό είναι αρκετή τιμωρία.

Εάν στο μέλλον επαναλάβετε παρόμοια πράξη, τότε θα καταδικασθείτε σε φυλάκιση και όχι πρόστιμο".

Ετσι το δικαστήριο επέβαλε πρόστιμο από δέκα λίρες στον κάθε κατηγορούμενο.