20.10.1930: Ο υφυπoυργός Απoικιώv Ντράμμovτ Σιηλς επαvαλαμβάvει τη θέση της Βρεταvίας για μη παραχώρηση της Κύπρoυ στηv Ελλάδα.

S-486

20.10.1930: Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΑΠΟΙΚΙΩΝ ΝΤΡΑΜΜΟΝΤ ΣΙΗΛΣ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΑΣ ΓΙΑ ΜΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο βρετανός υφυπουργός Αποικιών Ντράμμοντ Σιηλς ο οποίος επισκέφθηκε την Κύπρο τον Οκτώβριο του 1930, αρνείτο να ακούσει από τους Ελληνες αυτά που του έλεγαν για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ωστόσο, όταν, παρά τις προτροπές του, ο Μητροπολίτης Λεμεσού και βουλευτής Νικόδημος Μυλωνάς ήγειρε το θέμα της ένωσης στη διάρκεια συνάντησης του βρετανού επισήμου με τους κυπρίους Βουλευτές, αναγκάστηκε να πάρει θέση και να επαναλάβει ότι δεν τίθετο θέμα ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ανέφερε ο Σιηλς σύμφωνα με το περιοδικό της Εκκλησίας της Κύπρου "Απόστολος Βαρνάβας, (παράρτημα), τεύχος 94 (224) σελ 889:

Κύριοι,

Εχω ακούσει μετά πολλού ενδιαφέροντος παν ό,τι ελέχθη την πρωίαν ταύτην. Εχω επίσης αναγνωρίσει ως έχω ήδη αναφέρει υπόμνημα τι, όπερ απηυθύνθη προς εμέ υπό της Αυτού Μακαριότητος του Αρχιεπισκόπου, της Ιεράς Συνόδου και όλων των ελληνικών μελών του Νομοθετικού.

Οφείλω κατά πρώτον να ευχαριστήσω την Αυτού Πανιερότητα τον Επίσκοπον Κιτίου διά τας φιλόφρονας περί εμού εκφράσεις του και διά τας προς ημάς απευθυνθείσας λέξεις του ευμενούς υποδοχής. Ηκροάσθη μετά μεγάλης προσοχής του λόγου του και έχω σημειώσει τα διάφορα υπ' αυτού προβληθέντα σημεία. Δεν κατέστη δυνατή, μετά δυσκολίας δε προσεδόκων ότι θα συνέβαινε τοιούτον τι- η παράλειψις του θέματος, όπερ ως είπον εν τη αρχή, δεν ηδύνατο να συζητηθή επωφελώς μεταξύ ημών. Δεν παραπονούμαι, διά τούτο, διότι παρέχεται ούτω προς εμέ η ευκαιρία να είπω και πάλιν ότι εντελώς ανεξαρτήτως της αξίας ή απαξίας του ζητήματος είναι, κατά την γνώμην μου, ουχί συνετόν εκ μέρους των ελληνικών μελών να εξακολουθώσιν ως εάν ήτο δυνατόν διά φορτικότητος και συχνών επαναλήψεων και να επιτύχωσι μεταβολήν της προς τούτο στάσεως της Κυβερνήσεως της Αυτού Μεγαλειότητος. Ειλικρινώς δεν πρόκειται περί καταπείσεως της Αυτού Εξοχότητος η εμαυτού ή οιουδήποτε άλλου.

Η πραγματική κατάστασις είναι ότι ουδεμία Βρεττανική Κυβέρνησις θα ηδύνατο να τύχη της υποστηρίξεως του Κοινοβουλίου της και του λαού της διά τοιαύτην τινά πρότασιν. Οι Ελληνες κάτοικοι της Κύπρου δέον να κατανοήσωσιν τούτο και να αντιμετωπίσωσι τα πραγματικά γεγονότα της καταστάσεως.

Ταυτοχρόνως δε επιθυμώ να καταστήσω ευκρινές τούτο ότι ο βρεττανικός λαός συμφωνεί μετά της Αυτού Εξοχότητος και της τοπικής Κυβερνήσεως εν τη επιθυμία των να πράξωσι παν εν τη δυνάμει των προς διατήρησιν της γλώσσης, της διαπαιδαγωγήσεως και της θρησκείας των εν Κύπρω λαών. Επιθυμούμεν επίσης όπως αυξηθή ο μετά της διοικήσεως των ιδίων αυτών πραγμάτων εν τε τη νομοθεσία και διακυβερνήσει συγχρωτισμός των Κυπρίων ευθύς ως η τοιαύτη αύξησις ευθυνών ήθελε καταστή δυνατή και θα ήθελον να υποδείξω ότι τούτο συνάδει εντελώς προς τας εκ των λόγων βρεττανών πολιτικών και άλλων παραπομπάς ων γίνεται χρήσις προς υποστήριξιν προτάσεων, τας οποίας ούτοι δεν είχον υπό σκέψιν.

Ας μοι επιτραπή να είπω ούτως ότι εκείνο όπερ θα εξησφάλιζε την ημετέραν πρόθυμον συμπάθειαν και συνεργασίαν θα ήτο η ύπαρξις κυπριακού πατριωτισμού μάλλον ή πατριωτισμός όστις θέτει την Κύπρον εν δευτερευούση μοίρα. Δεν ζητούμεν παρά των Ελληνικών μελών να απαρνηθώσι την ελληνικήν αυτών διαπαιδαγώγησιν, παραδόσεις, γλώσσαν και θρησκείαν, άτινα φυσικώς και δικαίως εκτιμώσιν, αλλά μόνον ότι οφείλουσι να εξακολουθήσωσι προάγοντες ταύτα εν Κύπρω ως συστατικόν τι μέρος της Βρεττανικής Αυτοκρατορίας.

Εχομεν εν Καναδά εν Μαυρικίω και αλλαχού της Αυτοκρατορίας παραδείγματα τοιούτων κοινοτύτων, όπου επιδεικνύεται πίστις προς παραδόσεις και διαπαιδαγώγησιν αίτινες διαφέρουσι των του Βρεττανικού λαού μετά νομοταγείας ταυτοχρόνως προς την εκ διαφόρων φυλών και θρησκειών Κοινοπολιτείαν, την γνωστήν ως Βρεττανικήν Αυτοκρατορίαν.

Η Αυτοκρατορική μας διακυβέρνησις είναι υπερήφανος, διότι εμφορείται υπό πνεύματος ελευθερίας και ανοχής και ότι ουδεμία απόπειρα γίνεται προς επιβολήν ξένης διαπαιδαγωγήσεως ή θρησκείας εφ' οιουδήποτε των λαών της. Εάν η εφικτή αύτη κατάστασις και ευκαιρία διά τον λαόν της Κύπρου γίνωσιν αποδεκταί υπ' αυτού θα παρασχεθώσι μεγαλύτεραι ευκολίαι εις αυτόν προς αυτοεκδήλωσιν και αυτοπροαγωγήν.

Εχω ομιλήσει κύριοι, περί της ανοχής της Βρεττανικής διοικήσεως. Βεβαίως δεν είναι ανάγκη να απομακρυνθή τις της νήσου ταύτης προς εξεύρεσιν παραδείγματος δι' αυτήν. Εν τη συνηγορία υπέρ των βλέψεων των αντιπροσώπων των Ελλήνων κατοίκων έχουσι λεχθή πολλά δριμέα πράγματα και, κατά την γνώμην μου, πολλά άδικα και ανακριβή πράγματα, ιδίως υπό τινων εκκλησιαστικών αξιωματούχων, επικρινόντων την τοπικήν Κυβέρνησιν και την βρεττανικήν διακυβέρνησιν εν γένει.

Πολλοί εξ αυτών είναι άνθρωποι οίτινες εταξείδευσαν και γνωρίζουσι την κατάστασιν Αποικιών, γειτονικών και μακρύτερον κειμένων ανηκουσών εις άλλας δυνάμεις.

Σας ερωτώ να μου είπητε εάν πιστεύετε ότι εις οιανδήποτε τούτων τινές του είδους των λόγων ων έκαμνον μνείαν θα επετρέποντο να εξακολουθήσωσιν. Η Κυβέρνησις έχει πράγματι επικριθή επί τω ότι δεν έλαβε μέτρα, αλλά παν όπερ θα ηδύνατο να εκληφθή ως όζον καταδιώξεως ή καταπνίξεως της ελευθερίας του

λόγου είναι ξένον προς τας Βρεττανικάς παραδόσεις. Ενδεχόμενον όμως να υπάρξη όριον εν τη εσχάτη ταύτη ανοχή και θα εισηγούμην ότι δέον να υπάρξη προσεκτική επαναθεώρησις υπό των υπευθύνων των προσηκόντων ορίων επικρίσεως εις τους τοιούτους λόγους.

Υπάρχουσι διάφορα θέματα εις ων την διαπραγμάτευσιν προέβη η Αυτού Πανιερότης και ων γίνεται μνεία εν τω υπομνήματι επίσης. Το ζήτημα του υποτελικού είναι θέμα όπερ δεν έχω εξουσιοδότησιν να ανοίξω εκ νέου.

Ηυχαριστήθην πολύ ακούσας τας διαφόρους επί της Γεωργικής Τραπέζης και των Συνεργατικών εταιρειών επόψεις. Ο Μουσουλμάνος αντιπρόσωπος έκαμεν επίσης μνείαν της πρώτης, ήτις δέον να θεωρηθή ως εμπορικόν ζήτημα. Είμαι βέβαιος ότι θα καταβληθή πάσα προσπάθεια προς εξασφάλισιν των ευνοϊκωτέρων διά τους πελάτας της όρων.

Εφ' όσον μοι εδόθη να εννοήσω ουδείς ιδιώτης η ουδείς ιδιωτικός εμπορικός οίκος κατώρθωσε να προσφέρη καλυτέρους όρους.

Αποτελεί δε σπουδαίον σημείον όπερ δέον να ενθυμήται τις το γεγονός ότι παρά την τα μάλιστα προσεκτικήν διοίκησιν της Τραπέζης δεν κατορθώνει αύτη να εξοικονομήση τα κατ' αυτήν. Εάν δεν κατωρθούτο ώστε να υπάρξη χαμηλότερος τόκος, συμφωνώ ότι το τοιούτον θα ήτο μεγάλη ωφέλεια. Είμαι βέβαιος ότι η Κυπριακή Κυβέρνησις θα υποδεχθή ευμενώς πάσαν συμπαθή και εποικοδομητικήν επίκρισιν, ήτις θα καθίστα την Τράπεζαν ταύτην χρησιμωτέραν και επωφελεστέραν διά την γεωργικην εν τη νήσω κοινότητα.

Αντιλαμβάνομαι ότι η κοινότης αύτη καίτοι μη ούσα ή τα μάλιστα συμπαγής, αποτελεί την κυρίαν πηγήν πλούτου και ευημερίας της νήσου και ότι οφείλομεν να πράξωμεν παν όπερ δυνάμεθα προς προσήκουσσαν αναγνώρισιν και

αντάμειψιν της φιλεργίας και θάρρους αυτής. Η πρόσφατος ανάπτυξις του Γεωργικού Τμήματος και του συστήματος της συνεργατικής πίστεως δεικνύει καθαρώς την σπουδαιότητα, ην προσδίδει εις την άποψιν ταύτην της εθνικής ζωής.

Χαίρω δε μανθάνων επίσης ότι η Τοπική Κυβέρνησις ενεψυχώθη και ενεθαρρύνθη εν τη αναπτύξει ταύτη υπό της εγκαρδίου συνεργασίας των αιρετών μελών του συμβουλίου.

Εγένετο μνεία της φορολογίας. Η φορολογία αποτελεί πάντοτε αφορμήν παραπόνων εις πάσαν χώραν. Ουδέποτε δε συνήντησα επιτυχή προσπάθειαν προς επίτευξιν δημοφιλούς φόρου και φοβούμαι ότι η φορολογία θα αποτελή πάντοτε θέμα επικρίσεως.

Θέλω να ενδιατρίψω επί του σημείου ότι η Κύπρος φορολογείται βαρύτερον άλλων χωρών. Σχετικαί στατιστικαί αποδεικνύουσι καθ' υπολογισμούς εις λίρας, σελλίνια και πέννας ότι η Κύπρος είναι ευτυχής εν συγκρίσει προς τους γείτονάς της.

Οι τελευταίοι διαθέσιμοι αριθμοί διά τας έξ ακολούθους χώρας αναφέρονται εις το 1927 και έκτοτε έχει γίνει ποιά τις ελάττωσις φορολογίας εν Κύπρω.

Πρόσοδος κατά κεφαλήν κατά το 1927 εξ όλων των πηγών:

                  Εξ όλων των πηγών    Εκ φορολογίας

Δέον δε να ενθυμήται τις ότι εις τας μη Βρεττανικάς χώρας τας οποίας έχω αναφέρει δέον να προστεθή το βάρος της στρατιωτικής θητείας.

Λέγεται ότι το ποσοστημόριον της προσόδου το εξοδευόμενον επί μισθών; Ιδίως επί των μισθών των βρεττανών λειτουργών είναι λίαν υψηλόν. Ενώ δε τούτο πιθανώς να εφαίνετο ότι ούτως έχει κατόπιν επιπολαίας
τινός εξετάσεως, το ζήτημα δεν έχει ούτως εν τη πραγματικότητι. Ενδέχεται να υπάρξη περίπτωσις προς επίκρισιν εν σχέσει προς λεπτομερείας αλλά θα επεθύμουν όπως τα έντιμα μέλη κατανοήσωσιν ότι η πληρωμή χαμηλών μισθών ή χαμηλοτέρων μισθών προς πρόσωπα εκτελούντα σπουδαίαν εργασίαν δεν αποτελεί

πραγματικώς οικονομικήν τακτικήν, και ότι εκείνοι οίτινες είναι επιφορτισμένοι διά την προστασίαν μεγάλων δημοσίων υπουργημάτων συνεπαγομένων διαχείρισιν μεγάλων ποσών χρημάτων δέον να είναι οι άριστοι των ανθρώπων ων δύναται να τύχη τις και δύναται μόνον να τύχη τις τούτων επί πληρωμή επαρκούς αμοιβής.

Ηκουσα μετ'

απογοητεύσεως εν τω λόγω της Α.

Πανιερότητος να γίνεται μνεία ότι τινές των Βρετανών λειτουργών ανήκουσιν εις την τάξιν των ερασιτεχνών. Τούτο αποτελεί την μόνην άτυχή έκφρασιν εν τω λόγω του. Δεν νομίζω ότι θα ηδύνατο να υποστηρίξη την δήλωσιν του ταύτην διότι ιδίως κατά τα τελευταία έτη εγώ αυτός ήκουσα παρά διαφόρων πηγών ότι ο λαός της Κύπρου εξέφρασε την λίαν υψηλήν αυτού εκτίμησιν περί των τεχνικών και των άλλων προσόντων πολλών Βρεττανών λειτουργών.

Εν σχέσει δε προς το ποσόν της διά μισθούς πληρωμής, συμφωνώ ότι ενδέχεται να φαίνεται εκ πρώτης όψεως ως υψηλόν, αλλά θα υπενθύμιζον προς υμάς το δασονομείον όπερ είναι σπουδαίον τμήμα και απορροφά αρκετόν χρήμα χωρίς να αποδίδη τι εν τω αναμεταξύ.

Αλλώς νομίζω αναφέρεται εν τω υπομνήματι ότι τούτο αποτελεί δυνατόν σημαντικόν παράγοντα πλούτου διά την Νήσον, καίτοι δε ουδέν αποδίδει εν τω αναμεταξύ θα αποβή εν τέλει προς μεγάλην της Νήσου ωφέλειαν. Το τμήμα εγγραφής γης, λίαν δύσκολον τμήμα, θα απλοποιηθή και δυνατόν να επιτευχθώσιν τοιουτοτρόπως οικονομίαι εν τέλει.

Θα επεθύμουν δε να καταστήσω προς υμάς ευκρινές το γεγονός ότι ο επί των Αποικιών Υπουργός ουδέν συμφέρον έχει κατά την πρόσληψιν εν τη υπηρεσία βρεττανού λειτουργού εκεί όπου υπάρχει προσοντούχος Κύπριος, και τούτο έχει υπ' όψιν του πάντοτε, θα ήθελον να εννοήσετε ότι δεν πρόκειται περί της χρησιμοποιήσεως της νήσου προς παροχήν εργασίας εις Βρεττανικούς λειτουργούς, ενώ υπάρχουσι διαθέσιμοι Κύπριοι, οι οποίοι δύνανται να καταλάβωσι την θέσιν.

Η οριστικώς ακολουθουμένη πολιτική είναι ότι υπάρχη διαθέσιμος κύπριος, θα δοθή εις αυτόν η ευκαιρία. Η Αυτού Πανιερότης παρέθεσε ειδικήν τινά περίπτωσιν, δεν γνωρίζω την περίπτωσιν, αλλά δεν αμφιβάλλω ότι θα ηδύνατο να υπάρξη ένα άλλο επιχείρημα και να αντιταχθή άλλη κατ' αυτής υπόθεσις, αλλά δύναμαι να διαβεβαιώσω υμάς ότι δεν σκοπείται όπως η χώρα αύτη τηρηθή ως τεταραγμένη προς θήραν περιοχή. Ταυτοχρόνως είναι προς το συμφέρον της Κύπρου, όπως η νήσος κατέχη ικανήν διοίκησιν, όπως τα τεχνικά τμήματα διοικώνται πρεπόντως, και νομίζω ότι θα συμφωνήσετε ότι εν τη περιπτώσει πολλών θέσεων είναι ανάγκη να έχετε εν τω αναμεταξύ βρεττανούς λειτουργούς.

Θα ήθελον επίσης να αποδείξω ότι η Κύπρος καθυστερεί ως προς τας κοινωνικάς υπηρεσίας. Υπάρχουσι πολλαί κοινωνικαί υπηρεσίαι τας οποίας θα ήθελον να ίδω επεκτεινομένας εν Κύπρω. Το είδος της διοικήσεως όπερ έχετε ακριβώς σήμερον συνεπάγεται σχετικώς υψηλήν αναλογίαν εμμέσων επιβαρύνσεων, εάν απαιτήται ικανότης. Οταν αι κοινωνικαί αύται υπηρεσίαι επεκταθώσιν, ως θα επεκταθώσιν ελπίζω η πραγματική δαπάνη θα αυξηθή πολύ ολίγον και η διά τους λειτουργούς δαπάνη, ανάλογος προς την συνολικήν δαπάνην, θα ελαττωθή λίαν σημαντικώς.

Κάτι ελέχθη περί των εξουσιών του Νομοθετικού Συμβουλίου και εγένετο εισήγησις ότι ώφειλε τούτο να έχει περισσοτέρας εξουσίας. Δεν λέγω ότι το Νομοθετικόν Συμβούλιον εν τη παρούση του μορφή, είναι κατά πάντα τρόπον εν τη τελειωτική του μορφή, αλλά θα έλεγον ότι αι οικονομικαί εξουσίαι τας οποίας απολαύει είναι πράγματι σημαντικαί και λόγω της σημερινής καταστάσεως εν σχέσει προς την ευθύνην δεν νομίζω ότι θα ήτο φρόνιμον εν τω αναμεταξύ να αυξήσωμεν ταύτας έτι περισσότερον.

Υπήρχε μία παράγραφος εν τω υπομνήματι όπερ υπεβλήθη προς εμέ, η οποία εκίνησε μεγάλως το ενδιαφέρον μου. Ελεγε ότι "δεν υπάρχει εργατική νομοθεσία προς προστασίαν των πολλών χιλιάδων εργατών
των εργαζομένων εις τας μεταλλευτικός, και άλλας βιομηχανίας, η προς διακανονισμόν των ωρών της εργασίας των, των όρων της υπηρεσίας των, ασφαλείας κλπ. καίτοι η τοιαύτη νομοθεσία εζητήθη επανειλημμμένως υπό των ελληνικών μελών. Εργάται εν τη υπηρεσία της Κυβερνήσεως εργάζονται σκληρώς επί των δρόμων κατά το θέρος επί 11 1/2 ώρας ημερησίως και δεν πληρώνονται περισσότερον των 2 σελ. την ημέραν".

Δεν νομίζω ότι το εν σχέσει προς τας μεταλλευτικός βιομηχανίας σημείον είναι ορθόν. Υπάρχει το περί Μεταλλείων Διάταγμα και ο επιθεωρητής των μεταλλείων, ο οποίος ενασχολείται εις ημερησίας επιθεωρήσεις των μεταλλείων προσέχων όπως ταύτα τηρώνται συμφώνως προς τους υφισταμένους κανονισμούς. Εν σχέσει όμως προς τα άλλα σημεία συμφωνώ μεγάλως προς ότι λέγεται εν τω υπομνήματι.

Εξεπλάγην βλέπων το προς τους εργάτας όριον και ελπίζω ότι πολύ ταχέως η ζήτησις θα αυξήση τοσούτον ώστε να φέρη την Κυβέρνησιν εις θέσιν να δώση ό,τι θα απετέλει κατ' εμέ πλέον πρέπουσαν διά τους εργάτας τούτους αμοιβήν.

Χαίρω σκεπτόμενος ότι λόγω της εν τω παραρτήματι παραγράφου ταύτης αι τοιαύται προτάσεις εάν και όταν προβληθώσιν υπό της Κυβερνήσεως θα τύχωσι της εγκαρδίου υποστηρίξεως των ελληνικών αιρετών μελών του Συμβουλίου.

Το αυτό ισχύει και διά το ζήτημα της παιδείας περί του οποίου θα ηδύνατο τις να είπη πολλά εν σχέσει προς την σημερινήν κατάστασιν, αλλά συμφωνώ επίσης ότι η σημερινή κατάστασις δεν είναι ικανοποιητική και ελπίζω ότι θα δοθή ευκαιρία προς προαγωγήν της παιδείας ούτως ώστε παν εν τη νήσω παιδίον να έχη εν τέλει πλήρη ευκαιρίαν αποκτήσεως επαρκούς παιδείας.

Η_κουσα μ_ετά μ_εγάλ _ου Ακόμα ένα τμήμα του επαρχιακού δικαστηρίου Λευκωσίας

ενδιαφέροντος τας υπό του Ζεκιά

Εφένδη του Μουσουλμανικού αντιπροσώπου γενομένας παρατηρήσεις και ευχαριστώ αυτόν διά τας ευγενείς περί εμού εκφράσεις του. Αντιλαμβανομαι ότι έφθασα εις λίαν ακατάλληλον εποχήν εν τω μέσω των εκλογών.

Αντιλαμβάνομαι τελείως και έχω σημειώσει τας περί αυτού εκφρασθείας ενστάσεις προς τας εξ ονόματος των ελληνικών μελών γενομένας παραστάσεις, και έχω σημειώσει επίσης ότι είπε περί του Νομοθετικού Συμβουλίου. Συμφωνώ ότι εάν η στάσις των μελών του νομοθτικού συμβουλίου ήτο η της συνεργασίας μετά της Κυβερνήσεως θα καθίστα την ανάπτυξιν του ευκολωτέραν εν μεγάλω μέτρω, αλλ' υπάρχει η δυσκολία εκείνη της αναπισήμου πλειονοψηφίας. Υπάρχει πάντοτε τάσις όπως αύτη αποβή μόνιμος αντιπολίτευσις προς την κυβέρνησιν και είναι τάσις ην δέον τις να αποφεύγη αλλ' ως είπον επληροφορήθην ότι έχει παρασχεθή συνεργασία εν σχέσει προς διάφορα μέτρα ιδίως κατά την διάρκειαν του παρόντος έτους, ελπίζω δε ότι αύτη θέλει συνεχισθή.

Δεν έχω δυνηθή ίσως να διαπραγματευθώ περί όλων των ανακοινωθέντων ζητημάτων, αλλ' έχω λάβει σημείωσιν περί όλων και θα τύχωσι ταύτα πλήρους εξετάσεως.

Θα ήθελον να είπω εν συμπεράσματι ότι δεν δυσανασχετούμεν επικρινόμενοι. Γνωρίζομεν ότι δύνανται να υπάρξωσι βελτιώσεις και επιθυμούμεν να έχωμεν την συνεργασίαν του Νομοθετικού Συμβουλίου διά την βελτίωσιν των πραγμάτων. Αλλ'η αρίστη επίκρισις είναι η μετά συμπαθείας και προς εποικοδόμησιν γινομένη. Θα ήθελον επίσης να είπω ότι παρατηρώ μετά λύπης μου ότι έχουσι γίνει εις τινας λόγους αγενείς κατά της Αυτού Εξοχότητος επιθέσεις. Είμαι βέβαιος ότι τα παρόντα μέλη δεν εγκρίνουσι τας τοιαύτας εκφράσεις. Εχουσιν εν τούτοις γίνει και δεν έχω παρατηρήσει να έχωσι ανακηρυχθή δημοσίως,

Η Αυτού Εξοχότης είναι από μακρού χρόνου γνωστός εις εμέ. Είναι άνθρωπος υψηλής μορφώσεως και χαρακτήρος και γνωρίζω πόσον αυτός και η Λαίδη Στορρς έχουσιν ως κύριον αυτών μέλημα την ευμερίαν του λαού της Κύπρου. Η Αυτού Εξοχότης απολαύει της πλήρους εμπιστοσύνης της Κυβερνήσεως της Αυτού Μαγαλειότητος και θα εισηγούμην ότι αυτός τε και οι Κυβερνητικοί λειτουργοί γενικώς είναι άξιοι ευγενούς μεταχειρίσεως και επαίνου, τουλάχιστον διά την αγνότητα και το εξαίρετον των προθέσεων των.

Εχω ομιλήσει προς υμάς μετ' ειλικρινείας και νομίζω ότι η επιθυμία σας ήτο να ομιλήσω προς υμάς τοιουτοτρόπως. Συγχαίρω τα μέλη διά την εκλογήν των εις το σπουδαίον υπούργημα όπερ κατέχουσι σήμερον, διανοίγονται μεγάλαι προ του παρόντος νέου συμβουλίου ευκαιρίαι. Εχομεν μεγάλην ως είπον επιθυμίαν να ίδωμεν περισσοτέραν συνταγματικήν πρόοδον εν Κύπρω. Ουδέν θα υπεβοήθει περισσότερον την επίτευξιν του σκοπού τούτου της μεγαλυτέρας εποικοδομητικής επικρίσεως και της μετά της Κυβερνήσεως συνεργασίας υπό των μελών του Συμβουλίου.

Κατά την επίσκεψιν μου επί των διαφόρων ιδρυμάτων και δημοσίων υπηρεσιών εν τη Νήσω εξεπλάγην να παρατηρήσω κατόπιν ερεύνης ότι αι εις ταύτα επισκέψεις υπό των Νομοθετικων Συμβούλων ήσαν ολίγαι και κατά πολύ αραιαί. Είμαι βέβαιος η ερεύνησις εκείνου όπερ πραγματικώς επιτελείται υπό της Κυβερνήσεως θα καταδείξη ότι πολύ περισσοτέρα πρόοδος έχει επιτευχθή εκείνης, ην δύναται να φαντασθή τις.

Δεν είναι δε ακριβές να είπη τις ότι δεν έχουσιν επιτευχθή βελτιώσεις εν Κύπρω πηγάζουσαι εκ της εν Κύπρω βρετανικής δοικήσεως. Συμφωνώ ταυτοχρόνως ότι η Κυβέρνησις είναι ενήμερος τούτου, ότι πολύ υπολείπεται εισέτι να γίνη, αλλ'η κυβέρνησις δεν έδειξε νωθρότητα εν σχέσει προς τούτο.

Εν εκ των αρίστων προσφάτων πραγμάτων άτινα έχει διενεργήσει η Κυβέρνησις είναι η αποστολή της εμπορικής αντιπροσωπείας εις τας διαφόρους χώρας μετά των οποίων η Κύπρος ευρίσκεται εις εμπορικάς σχέσεις. Αντιλαμβάνομαι ότι η έκθεσις αύτη θα δημοσιευθή συντόμως. Εσχον το προνόμιον να ίδω σύνοψιν του υλικού το οποίον συνελέγη και γνωρίζω ότι πολλοί εξ υμών, όντες άνθρωποι του εμπορίου και εννοούντες πλήρως τα ζητήματα ταύτα, θα εκτιμήσωσι την σημαίαν της εκθέσεως όταν αύτη δημοσιευθή. Περιλαμβάνει πολλούς ενδιαφέροντας αριθμούς επί παραδείγματι, πού η εγχώριος που Κυπριακή εξαγωγή μεταβαίνει;

Η Βρετανική Αυτοκρατορία ήτις ενίοτε επικρίνεται κατατάσσεται ως πρώτη μετά ποσοστημορίου διά το έτος 1929 εκ 16.17 διά το Ηνωμένον Βασίλειον και 2,58 διά τα άλλα μέρη της Βρεττανικής Αυτοκρατορίας, ήτοι 21.75 εν συνόλω διά την βρεττανικήν αυτοκρατορίαν έναντι 14.71 διά την Ιταλίαν, 14.14 διά την Αίγυπτον, 11,.78 διά την Ελλάδα, 10.38 διά την Γερμανίαν, 8.98 διά την Γαλλίαν, 3.89 διά την Ολλανδίαν, 3.49 διά την Ισπανίαν και 3.05 διά την Συρίαν.

Θα παρατηρηθή όθεν εκ τούτων και άλλων αριθμών το Ηνωμένον Βασίλειον παρουσιάζεται ευκόλως ως ο άριστος πελάτης ον κέκτηται η Κύπρος αγοράζων ούτος παρά της Νήσου εμπορεύματα αξίας πέραν των τριακοσίων χιλιάδων λιρών εις εν έτος.

Επιθυμώ να κατανοηθή υφ' υμών ότι τα κυβερνητικά κέρματα και αι υπηρεσίαι είναι δικά σας ιδρύματα και ιδικαί σας υπηρεσίαι, και η επιθυμία μας είναι όπως συνδεθήτε μάλλον και μάλλον μετά του ελέγχου και προαγωγής τούτων.

Χαίρω πληροφορούμενος, ως ήδη έχω αναφέρει, ότι το τέως συμβούλιον κατά την εφετεινήν σύνοδον απεδείχθη ωφέλιμον και πρόθυμον προς συνεργασίαν εις διαφόρους διευθύνσεις. Ως είπον το παρόν νέον Συμβούλιον έχει μεγάλας προ αυτού ευκαιρίας προς ανάπτυξιν του πνεύματος εκείνου της συνεργασίας και προς ενθάρρυνσιν της τοπικής Κυβερνήσεως και της Κυβερνήσεως της Αυτού Μεγαλειότητος να παράσχη πάσαν ένθάρρυνσν ην δύνανται υπό πάσαν ιδιότητα να δώση προς τον λαόν της Κύπρου.

Ελπίζω κύριοι, να ακούσω ότι το παρόν Συμβούλιον θα αποβή έτι επωφελέστερον και ότι η Κυβέρνησις και το Νομοθετικόν Συμβούλιον προχωρούσιν ομού εν επιτυχεί προσπαθεία να καταστήσωσι την Κύπρον περισσότερον ευημερούσαν και ευτυχεστέραν χώραν".