10.12.1930: Ο υπoυργός Απoικιώv απoρρίπτει τηv έκκληση τωv Ελλήvωv Κυπρίωv για τov αvελεύθερo Νόμo για τηv Παιδεία.

S-480

10.12.1930: Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΑΠΟΙΚΙΩΝ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΕΛΕΥΘΕΡΟ ΝΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Παρά τις μαζικές διαμαρτυρίες του Κυπριακού λαού για την έγκριση του νέου Νόμου για την Παιδεία στις 7 Δεκεμβρίου 1929 που κατάπνιγε ουσιαστικά κάθε δικαίωμα των Κυπρίων στο πολύ καυτό αυτό θέμα ο Κυβερνήτης στην Κύπρο και ο υπουργός Αποικιών παρουσιάστηκαν αμετάπειστοι και προχώρησαν στις αποφάσεις τους.

Ετσι στις 18 Δεκεμβρίου 1929 ο Κυβερνήτης εξέδωσε το Νόμο δημοσιεύοντας τον στην επίσημη εφημερίδα της Κυβέρνησης με πρόθεση να τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 1930.

Ταυτόχρονα στις 10 Φεβρουαρίου 1930 έφθασε στην Κύπρο και η αρνητική απάντηση του υπουργού στο υπόμνημα των βουλευτών και της Ιεράς Συνόδου της 17 Δεκεμβρίου 1929 που ήταν όμως αρνητική:

ΚΥΠΡΟΣ ΚΥΒΕΡΝΕΙΟΝ ΑΡ 1522/27

Λευκωσια 10 Φεβρουαρίου 1930 Μακαριώτατε,

Εν σχέσει προς το Υπόμνημα το απευθυνθέν την 17ην Δεκεμβρίου 1929 προς τον Υπουργόν των Αποικιών υπό της υμετέρας Μακαριότητος και οκτώ αιρετών μελών του Νομοθετικού Συμβουλου διαμαρτυρομένων εναντίον της εισαγωγής και επιψηφίσεως του περί Δημοτικής Παιδείας Νομοσχεδίου, λαμβάνω την τιμήν να πληροφορήσω υμάς, ότι παρεκλήθην υπό του υπουργού των Αποικιών να ανακοινώσω υμίν ότι έλαβε το υπόμνημά σας, αλλ' η Αυτού Εντιμότης δεν προτίθεται να συμβουλεύση την Αυτού Μεγαλειότητα να εξασκήση την εξουσίαν της ακυρώσεως του εν λόγω Νόμου, ή να επιδοκιμάση την σύστασιν Επιτροπείας προς εξέτασιν και έκθεσιν επί του εκπαιδευτικού ζητήματος εν Κύπρω.

Εχω την τιμήν να διατελώ Σεβασμιώτατε, της Υμετέρας Μακαριότητος ευπειθής θεράπων ΡΟΝΑΛΝΤΣΤΟΡΡΣ Κυβερνήτης

(Μεταγλώττιση)

Μακαριώτατε,

Σχέτικά με το Υπόμνημα που απευθύνθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1929 προς τον Υπουργό των Αποικιών από την υμετέρα Μακαριότητα και οκτώ αιρετών μελών του Νομοθετικού Συμβουλου που διαμαρτύρονται εναντίον της εισαγωγής και επιψήφισης του περί Δημοτικής Παιδείας Νομοσχεδίου, λαμβάνω την τιμή να σας πληροφορήσω, ότι παρακλήθηκα από τον υπουργό των Αποικιών να σας ανακοινώσω ότι έλαβε το υπόμνημά σας, αλλά η Αυτού Εντιμότης δεν προτίθεται να συμβουλεύσει την Αυτού Μεγαλειότητα να εξασκήσει την εξουσία της ακύρωσης του εν λόγω Νόμου, ή να επιδοκιμάσει τη σύσταση Επιτροπείας προς εξέταση και έκθεση για το εκπαιδευτικό ζήτημα στην Κύπρο.

Ο Νόμος είχε ακολουθήσει την πορεία του και το Μάρτη του 1930 συνήλθαν οι βουλευτές για να εγκρίνουν 12 Κυπρίους που θα υπέβαλλαν στον Κυβερνήτη (από αυτούς θα επέλεγε τους έξη) για να αποτελέσουν τους εκπαιδευτικούς Συμβούλους. Ομως δεν κατέστη δυνατό να αποτελέσουν απαρτίαν κι έτσι απέτυχαν να υποδείξουν αυτούς που ήθελαν κι αφέθη στον Κυβερνήτη να αποφασίσει ο ίδιος σύμφωνα με την εφημερίδα "Ελευθερία" της 19 Μαρτίου 1930:

"Την 3ην μ.μ. ώραν της παρελθούσης Κυριακής συνήλθον εις το εν Λεμεσώ μητροπολιτικόν μέγαρον οι Ελληνες βουλευταί προς εκλογήν 12 μελών άτινα θα υπεδείκνυον εις τον κυβερνήτην όστις εκ των υποδειχθησομένων θα εξέλεγε συμφώνως τω νέω περί Παιδείας Νόμω τα έξ των μελών άτινα θα αποτελέσωσι τους εκπαιδευτικούς συμβούλους. Εις την εν λόγω συνεδρίαν παρήσαν οι εξής βουλευταί: Μητροπολίτης Κιτίου,

Στ. Σταυρινάκης, Γ. Χατζηπαύλου, Π. Κακογιάννης, Γ. Εμφιετζής, Λ. Πιερίδης και Φ. Ιωαννίδης. Απουσίαζον οι κ.κ. Μ. Η. Μιχαηλίδης, Δ. Σεβέρης, Νεόφυτος Νικολαϊδης και Χ" Ευτύχιος Χ" Προκόπη.

Της συνδριάσεως προήδρευσεν ο Π. Μητροπολίτης Κιτίου. Ετέθη θέμα εάν εφόσον δεν προσήλθαν 4 εκ των βουλευτών εδικαιούντο οι παρόντες να προχωρήσωσιν εις την υπόδειξιν νομίμως. Υπεστηρίχθη υπό τινων ότι το πνεύμα του νόμου απαιτεί την παρουσίαν όλων των βουλευτών διά να είναι νόμιμος η απόφασις.

Υπό άλλων υπεστηρίχθη το αντίθετον, ότι κατά τας γενικάς αρχάς των σωμάτων εφόσον προσεκλήθησαν όλοι οι παρόντες νομίμως δύνανται να αποφασίσουν.

Εν τέλει προυτάθη να υποδειχθούν τα δώδεκα μέλη υπό των 7 παρισταμένων Ελλήνων Βουλευτών, οπότε θα ήτο δύσκολον εις τον Κυβερνήτην να παρίδη την υπόδειξιν όταν μάλιστα αύτη εγίνετο ομοφώνως υπό των επτά.

Αλλ' οι κ.κ. Κακογιάννης και Εμφιετζής εδήλωσαν ότι εφόσον αντιλαμβάνονται ότι δεν θα προχωρήσουν, ούτε θα λάβουν μέρος εις την υπόδειξιν. Κατόπιν τούτου και εφόσον υπελείποντο 5 μόνον βουλευταί, δηλαδή ολιγώτεροι κανονικής απαρτίας, ευρέθη υπό των τελευταίων τούτων ότι αδυνατούν να προχωρήσουν ούτω δε διελύθη η συνεδρία.

Και τοιουτοτρόπως με τους κομματικούς υπολογισμούς των κυρίων βουλευτών και την αβελτηρίαν των παρεδόθησαν τα πάντα εις την Κυβέρνησιν. Ηδη ο Κυβερνήτης θα εκλέξη μόνος τα πρόσωπα τα οποία θεωρεί κατάλληλα".

Μια και έκαμε τους δασκάλους δημόσιους υπαλλήλους ο Κυβερνήτης τους επέβαλε και τις υποχρεώσεις που είχαν οι άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι ή μάλλον τις απαγορεύσεις που είχαν.

Μια τέτοια απαγόρευση ήταν να αποφεύγουν να αναμιγνύονται στα πολιτικά πράγματα του τόπου.

Ετσι μια ξεχωριστή μερίδα μορφωμένων Κυπρίων και παραγόντων στις διάφορες κοινότητες και τις πόλεις ουσιαστικά εξουδερώνονταν.

Ο Αποικιακός Γ ραμματέας διευκρινίζοντας με εγκύκλιο του διευθυντή της Παιδείας (Ελευθερία 13.12.1930) τόνιζε:

" Ο Αποικιακός Γ ραμματέας μας απέστειλε προς δημοσίευσιν τας κάτωθι δηλώσεις τας οποίας έκαμεν ο Κυβερνήτης εις το Νομοθετικόν Συμβούλιον κατά την συζήτησιν του κονδυλίου της Παιδείας εν σχέσει προς την γνωστήν εγκύκλιον του διευθυντού της Παιδείας.

Ο έντ. Αποικιακός Γραμματεύς μοι εξέθεσε ψες και μανθάνω μετ' εκπλήξεως ότι ετέθησαν ερωτήσεις υπ' εντίμων μελών και ότι επεδείχθη ωρισμένος βαθμός ανησυχίας λόγω εγκυκλίου τινός προσφάτως εκδοθείσης υπό του διευθυντού της Παιδείας.

Εζήτησα ως εκ τούτου την εγκύκλιον και ευρίσκω ότι αύτη αποτελεί συνήθη τμηματικήν εγκύκλιον απαγορέυουσαν εις τους διδασκάλους να αναμιγνύωνται εις εγχώρια πολιτικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων εις ταύτα και των εκλογών".