4.4.1928: Τo εκκλησιαστικό. Πρόταση της Iεράς Συvόδoυ για τη διαχείρηση τωv Οικovoμικώv της Εκκλησίας.

S-470

4.4.1928: ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ: ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Στα 1928 οι Ελληνες Κύπριοι βουλευτές συνήλθαν σε δυο περιπτώσεις για να εξετάσουν το Εκκλησιαστικό θέμα, όπως επιδίωκε η Εκκλησία και ενώπιον τους τέθηκαν συγκεκριμένες προτάσεις από την Ιερά Σύνοδο.

Μια από τις συσκέψεις έγινε στη Μητρόπολη Λάρνακας, έδρα του βουλευτή και Μητροπολίτη Νικόδημου Μυλωνά και συζήτησαν το οικονομικό θέμα.

Στη σύσκεψη όμως διαπιστώθηκε ασάφεια σε σημείωμα της Ιεράς Συνόδου που είχε σταλεί στο Μητροπολίτη Κιτίου ΚΑΙ οι βουλευτές συνήλθαν σε νέα σύσκεψη στην Αρχιεπισκοπή, ενώπιον των οποίων τέθηκε η ακόλουθη πρόταση της Ιεράς Συνόδου, σύμφωνα με την εφημερίδα "Ελευθερία" της 4 Απριλίου 1928:

"Η διοίκησις και διαχείρισις (της Εκκλησίας) να διεξάγωνται από μερικά συμβούλια εκ κληρικών και λαϊκών υπό τους εξής όρους:

1. Οτι θα παραμείνη το σημερινό σύστημα αυτονόμων εκκλησιαστικών ταμείων, αποκλειομένου του συστήματος γενικού εκκλησιαστικού ταμείου, ήτοι της απολύτου συγκεντρώσεως της διαχειρίσεως.

2. Η αυτή αναλογία κληρικών και λαϊκών, ως και σήμερον υφίσταται, με την προσπάθειαν διά τας θρονικάς επιτροπείας τα κληρικά μέλη να εκλέγωνται υπό του ενοριακού κλήρου αντί να διορίζωνται υπό του Αρχιεπισκόπου.

3. Σύστασις κεντρικού γενικού συμβουλίου συνισταμένου εκ 4 λαϊκών εκλεγομένων υπό των λαϊκών μελών των 4 θρονικών επιτροπειών, 4 συνοδικών και 1 Ηγουμένου υπό όλων των Μονών.

4. Η δικαιοδοσία του Συμβουλίου να διορίζη το ελεγκτικόν σώμα, όπερ θα είναι αυτοτελές και του οποίου η δικαιοδοσία θα εκτείνεται εφ' όλης της νήσου.

Το Συμβούλιον θα έχη τη ανωτάτην εποπτείαν επί της διαχειρίσεως της εκκλησιαστικής παρουσίας και θα αποφασίζη τελειωτικώς επί όλων των προς αυτό εκκαλουμένων ζητημάτων οικονομικής φύσεως.

Επίσης θα διαχειρίζηται το γενικόν εκκλησιαστικόν ταμείον ως τούτο εν τω σχεδίω διαγράφεται.

5. Η αγροτική κτημοσύνη θα δύναται να εκποιηθή είτε βαθμιαίως είτε αμέσως δι' οιανδήποτε χρήσιν υπό τον όρον να συντρέχουν ωρισμένοι λόγοι σκοπιμότητος.

Εν περιπτώσει αθρόας εκποιήσεως προς ακτήμονας γεωργούς συγκατατίθεται η

I. Σύνοδος και εις τούτο υπό τον όρον παροχής εγγυήσεως υπό της Κυβερνήσεως.

Η απαλλοτρίωσις της αγροτικής περιουσίας θα επιτρέπηται υπό τον όρον όπως το προϊόν της πωλήσεως κεφαλαιοποιείται είτε εις αστικά κτήματα είτε να κατατίθεται εκτάκτως παρά τη Τραπέζη ίνα χρησιμεύση ως κεφάλαιον διά την ίδρυσιν γεωργικής Τραπέζης, εάν τούτο ήθελεν αποφασισθή.

Επειδή τινές των βουλευτών ανέμενον εις τας ληφθείσας εν Λάρνακι αποφάσεις, εθεωρήθη καλόν ν' αναβληθή η περαιτέρω συζήτησις εν ολομελεία των βουλευτών. Η νέα συνάντησις πιθανόν να γίνη την εβδοάδα της διακαινησίμου".

Περισσότερες λεπτομέρειες έδινε ο Μητροπολίτης Κιτίου με επιστολή του στη εφημερίδα "Ελευθερία" της Λευκωσίας στις 8 Απριλίου 1928.

Εγραφε ο Νικόδημος Μυλωνάς:

Επειδή παρατηρώ ότι εις τινας εφημερίδας της πρωτευούσης εξετέθησαν ανακριβώς τα κατά τας δύο συσκέψεις των βουλευτών επί του εκκλησιαστικού ζητήματος, αναγκάζομαι να σας ενοχλήσω, ίνα από των στηλών της υμετέρας εφημερίδος εκθέσω λεπτομερώς τα λαβόντα χώραν προς άρσιν παρεξηγήσεων.

Αρχομένης της συνεδριάσεως εν Λάρνακι έκαμα μικράν εισήγησιν περί του εκκλησιαστικού ζητήματος συμβουλευόμενος σημείωμα όπερ μοι διεβιβάσθη κατ' εντολήν της συνόδου υπό του γραμματέως αυτής, ίνα μοι χρησιμεύση κατά τας σχετικάς συζητήσεις. Εν τω σημειώματι τούτω φέρονται συν άλλοις τα εξής:

" Η Σύνοδος θέλει την συνεργασίαν εν τη διαχειρίσει της εκκλησιαστικής κτημοσύνης ή εν τη διαχειρίσει να διατηρή τον έλεγχον.

Θα ηδύνατο να προβή εις πάσαν παραχώρησιν εάν εδίδετο ασφαλής εγγύησις της ακεραιότητος της εκκλησιαστικής ουσίας.

Εάν η Κυβέρνησις ήρχετο μεσέγγυος θα ηδύνατο η σύνοδος να απαλλαγή της αναμείξεως εις την διαχείρισιν"

Από μέρους και κατ' εντολήν της Συνόδου αυτό και μόνον προυτάθησαν, ουχί δε ως εδημοσιεύθη εις τας εφημερίδας.

Οφείλω να ομολογήσω ότι η δευτέρα και τρίτη παράγραφοι του Συνοδικού σημειώματος εξένισε και εμέ, διότι δεν ενεθυμούμην να ελέχθη ποτέ υπό του Μακαριωτάτου και του Αγίου Κυρηνείας υπέθεσα κατά πάσαν πιθανότητα ότι διετύπουν ταύτα την γνώμην της συνόδου.

Εις ερώτησιν συναδέλφου ποίαι είναι συγκεκριμένως αι προτάσεις της Συνόδου, απηντήσαμεν ότι η πρότασις της συνόδου είναι αυτή ως ανεγνώσθη εγώ δε αντιλαμβάνομαι ταύτην ούτως.

1. Συνεργασία κλήρου και λαού εν τη διαχειρίσει.

2. Λαϊκή διαχείρισις υπό τον έλεγχον της Συνόδου.

3. Καθαρώς λαϊκή διαχείρισις υπό τον έλεγχον της Κυβερνήσεως.

Επειδή δε η σύνοδος προσέθεσα εξ όσον γνωρίζω αποκρούει τον έλεγχον υπό της Κυβερνήσεως υποθέτω δε ότι ουδείς εξ ημών θα ήθελε τοιούτον τι διά τούτο κυρίως ειπείν δεν πρόκειται περί τριών προτάσεων, αλλά περί των δύο πρώτων.

Ο κ. Σταυρινάκης προσέθηκε "τότε να αντιληφθώ, πανιερώτατε ότι η Σύνοδος προβάλλει την 3ην πρότασιν διά να προβάλλωνται όροι ανεκπλήρωτοι, ώστε να ναυαγήση
το ζήτημα;" Εις τούτο απαντήσαμεν ότι το αντίθετον συμβαίνει και διά τούτο ακριβώς προβάλλω δύο προτάσεις την 1ην και 2αν, αποκλείω δε την 3ην ως ανεκπλήρωτον. Εν τω μεταξύ βεβαίως το βουλευτικόν σώμα είναι ελεύθερον να αποδεχθή ή να απορρίψη τας δύο προτάσεις και να προβή εις προτάσεις ιδίας δι' όπερ πράγμα και κυρίως εκλήθη, να υποβάλη δηλαδή τας ιδίας αυτού απόψεις επί του Εκκλησιαστικού.

Μετά τούτο και εν τη ιδιότητι μου ως προεδρεύων του Βουλευτικού Σώματος και μόνον και διά τους σκοπούς της συζητήσεως ουχί δε εκ μέρους της συνόδου ως ανακριβώς εδημοσιεύθη προύβαλα τας ακολούθους τρεις προτάσεις.

1ον. Ο κλήρος εν συνεργασία ματά λαϊκών να διαχερίζηται την εκκλησιαστικήν περιουσίαν.

2ον. Λαϊκή διαχείρισις της ιεράς συνόδου διατηρούσης τον έλεγχον εν τη ευρεία σημασία της λέξεως.

3ον Καθαρώς λαϊκή διαχείρισις υπό τον όρον παροχής ασφαλούς εγγυήσεως περί ακεραιότητος της εκκλησιαστικής περιουσίας.

Προύτεινα προς συζήτησιν την 1ην πρότασιν, αλλ' ο κ. Σταυρινάκης αντεπρότεινε την 3ην και ήρξατο συζήτησις επί της 3ης καθ'ης αντετάχθην αρκετά ζωηρώς ισχυρισθείς περίπου τα ακόλουθα:

"Οτι κατ' εμέ εφ' όσον ο κλήρος, ο αμεσώτερον ενδιαφερόμενος διά την ακεραιότητα και ύπαρξιν της εκκλησιαστικής ουσίας πρόκειται να καταλείπη την διαχείρισιν εις χείρας λαϊκών, πρέπει να γνωρίζη εκ των προτέρων ποίαι αι ασφάλειαι διά την διατήρησιν της

εκκλησιαστικής ουσίας. Και επειδή άλλην σοβαρωτέραν εγγύησιν από την κριτικήν τοιαύτην δεν βλέπω και επειδή υφ' ας τελούμεν συνθήκας και δι' άλλους λόγους αποκρούω την ανάμειξιν της Κυβερνήσεως, τάσσομαι κατά της τοιαύτης λύσεως ως προτείνεται υπό του κ. Σταυρινάκη".

Των συναδέλφων αποκρουόντων διαρρήδην την Κυβερνητικήν εγγύησιν ή συζήτησις περιεστράφη περί το "είδος της επαρκούς εγγυήσεως".

Τότε προυτάθη υπό του κ. Σεβέρη να έχη την εποπτείαν της τηρήσεως των κανονισμών οι οποίοι θα συνταχθούν υπό της Συνόδου και των Βουλευτών και θα εγκριθούν υπό της Συνόδου.

Την πρότασιν ταύτην έκρινα ως ανεπαρκή ασφάλειαν και επέμεινα εις την εισήγησιν μου να απορριφθή η τρίτη πρότασις, ο δε κ. Σεβέρης αντικρούων με εχαρακτήρισεν επαρκεστάτην την πρότασιν του χαρακτηρίζων ταύτην "ως διάταξιν που στάζει αίμα". Βλέπων ότι οι λοιποί βουλευταί ήσαν σχεδόν ομόφωνοι (ο κ. Ρωσίδης θα εψήφιζε τη πρότασιν αφού είχεν ενώπιον του λεπτομερές σχέδιον διά την διαχείρισιν) εθεώρησα καλόν να εγκαταλείψω την συζήτησιν εφ' όσον εμειοψήφουν και τότε ήρξατο ο κ. Σταυρινάκης να γράφη εις σχέδιον το πρακτικόν, όπερ θα υπεγράφετο, εννοείται, αφού ετίθετο εις ψηφοφορίαν πρότασις προς πρότασιν. Δεν είναι αληθές ότι "απεφασίσθη να συνταχθή ανακοινωθέν υπό του κ. Σταυρινάκη μετά του Αγίου Κιτίου".

Ο κ. Σταυρινάκης ήρξατο να συντάσση το πρακτικόν, παρακαθήμενος δε εγώ συνήργουν εις τούτο απλώς. Αλλά με τούτο δεν μπορεί να συναχθή ότι συνεφώνουν εφ' όσον όλη η στάσις ήτο εμφαντική ότι απέκρουον την πρότασιν.

Ηρξατο ήδη η εις πρόχειρον κατάστρωσις του πρακτικού υπό του κ. Σταυρινάκη και θα ήτο περίπου περί το τέλος της πρώτης παραγράφου ότε, επειδή το πλήθος ανέμενε με εν τη Εκκλησία διά την τέλεσιν του ακαθίστου, ηγέρθην και προύτινα αναβολήν της συσκέψεως διά την επομένην, διότι εκτός του συζητηθέντος υπήρχον και άλλα συναφή να συζητηθούν και δη αι λεπτομέρειαι της προτάσεις. Επειδή δε εδήλωσαν οι συνάδελφοι ότι ηδυνάτουν να είναι παρόντες, την επομένην, επέμεινα να συνεχίσωμεν μετά την εκκλησίαν και επειδή εδήλωσαν οι εκ Λευκωσίας ότι ηδυνάτουν να παραμείνουν εν Λάρνακι συνεφωνήθη να με αναμείνουν να εξέλθω της εκκλησίας προς συνέχισιν της συζητήσεως.

Εννόουν δε βεβαίως διά τούτων την κατά πρότασιν επιψήφισιν του συντασσομένου πρακτικού και συζήτησιν επί ει τινος ετέρου, όπερ ήθελε κριθή αναγκαίον και δη επί του θέματος, αν θα ήτο απολύτως συγκεντρωτική ή διαχείρισις ως η πρότασις του κ.Γ. Χατζηπαύλου, ή αποκεντρωτική.

Τούτων ούτως συμβαινόντων απεχώρησα της συνεδριάσεως, επαναλαμβάνω δε και τονίζω, συνεχιζομένης της συντάξεως του σχεδίου πρακτικού υπό του κ. Σταυρινάκη και ουχί, ως εγράφη "κατά την στιγμήν καθ' ην επρόκειτο καθαρογραφέν να υπογραφή".

Επέστρεψα εκ της εκκλησίας κατά τας 8.30 μ.μ. και εύρον εις το γραφείον μου μόνον τον κ. Ρωσσίδην, όστις μοι εδήλωσεν ότι οι εκ Λευκωσίας Δ. Σεβέρης, Στ. Σταυρινάκης, Γ. Χατζηπαύλου και Χατζιευτύχιος ανεχώρησαν εις Λευκωσίαν, αφήκαν δε το πρακτικόν εις τον κ. Φ. Ιωαννίδην διά να το υπογράψω. Μετά μίαν πρίπου ώραν ήλθεν εις την Μητρόπολιν και ο κ. Ν. Νικολαϊδης και ο κ. Φ. Ιωαννίδης και μοι ενεχείρησαν το πρακτικόν. Ανέγνωσα τούτο, φέρον τας υπογραφάς όλων πλην της του κ. Νικολαϊδου, όστις εδήλωσεν εις τους βουλευτάς ότι θα το υπέγραφε αν το υπέγραφα εγώ, διότι αμφέβαλλε παρά την πεποίθησιν των συναδέλφων του ότι ήμην ομόφωνος. Αναγνούς το πρακτικόν παρετήρησα αμέσως αυτοίς τα ακόλουθα:

1. Λυπούμαι διότι οι συνάδελφοι, παρά τα υπεσχημένα έφυγον χωρίς να μη αναμένουν, δεν λύονται τόσον σοβαρά ζητήματα με το άψε- σβύσε.

2. Απορώ πως οι συνάδελφοι έφυγον με την εντύπωσιν ότι ήμην ομόφωνος μαζί τους, εφ' όσον και η όλη στάσις μου και η μακρά συζήτησις έπρεπε να τους δείξη το αντίθετον. Είναι αληθές ότι δεν εδήλωσα κατά τη σύνταξιν του πακτικού ότι διαφωνώ, αλλά ούτε συμφωνώ ώστε έσπευσαν να νομίσουν ότι ενόμισαν.

3. Ωφειλον να μείνουν να τεθή εις ψηφοφορίαν πρότασις προς πρότασιν το πρακτικόν διά να είναι εν τάξει και να έχουν την ευκαιρίαν οι διαφωνούντες να διατυπώσουν την γνώμην των ως θα έκαμνα και εγώ.

4. Βλέπω ότι απαλείπεται να καταστρωθή εν τω πρακτικώ η ληφθείσα κατά πρότασιν του κ. Δ. Σεβέρη απόφασις περί του είδους ασφαλείας τουτέστιν ότι η σύνοδος θα έχη την εποπτείαν της τηρήσεως των κανονισμών και την σύνταξιν και κύρωσιν αυτών. Εις το σημείον τούτο ο κ. Ν. Νικολαϊδης με επληροφόρησεν ότι επέμενεν ο ίδιος να

καταχωρηθή η ληφθείσα σχετική απόφασις, αλλ' εκράτησεν η γνώμη συναδέλφου να μη περιληφθή εις το πρακτικόν, αλλά να διαβιβασθή προς την σύνοδον προφορικώς υπό του

Αγίου Κιτίου και τούτο διά να μη σκαδαλισθή ο λαός ότι δίδονται μεγάλα δικαιώματα εις την Σύνοδον".

Αφού κατάπληκτος ήκουα την δικαιολογίαν ταύτην απήντησα ότι θα καταχωρήσω εν τω πρακτικώ την γνώμην μου ως βουλευτής και θα διαβιβάσω εις την Ιεράν Σύνοδον το έγγραφον. Οι παρόντες συνάδελφοι και δη ο κ. Ν. Νικολαϊδης και ο κ. Ρωσσίδης εδήλωσαν ότι και οι ίδιοι διεφώνησαν προς την προταθείσαν λύσιν, υπέγραψαν δε ή θα υπέγραφον διότι ενομίσθη ότι συνεφώνουν και εγώ. Εν συσκέψει δε ομοφώνως απεφασίσθη όπως συναντηθώμεν την επομένην εν Λευκωσία διά τα περαιτέρω. Απέλυσα τηλεγραφικώς τας σχετικάς προσκλήσεις προς τους λοιπούς βουλευτάς αμέσως οίτινες όμως διά το παράωρον διεβιβάσθη την επομένην. Επειδή δε ως

προεδηλώθη με εξένισεν η δευτέρα και τρίτη παράγραφος των οδηγιών της συνόδου έκρινα σκόπιμον επί τη ευκαιρία της μεταβάσεως μου εις Λευκωσίαν να προκαλέσω αυθημερόν συνάντησιν των συνοδικών μελών επί τω σκοπώ να διασαφίσω εις τοιαύτα το κείμεον όπερ μοι απεστάλη και να θέσω καθαρώς την πρότασιν αυτήν εις πρότασιν επίσημον δ' άρσιν νέων παρεξηγήσεων.

Οι συνοδικοί έκπληκτοι είδον το κείμενον όπερ κακώς διετύπωσεν η γραμματεύς της Συνόδου ως εκφράζον τας γνώμας των συνοδικών και δη του Μακαριωτάτου, και του Αγίου Κυρηνείας, οίτινες και είχον την ημέραν εκείνην τον λόγον.

Συγκεκριμμένως ως προς τας δύο τελευταίας παραγράφους και δη τα συναφή προς την εγγύησιν της Κυβερνήσεως ο Αγ. Κυρηνείας, ούτινος και είναι πρότασις τούτο, ενεθυμείτο, καλώς ότι δεν ελέχθη τοιούτον τι, το δε λεχθέν είναι περίπου τοιούτον ως προς την εκποίησιν της αγροτικής περιουσίας ως ακτήμονας θα ηδύνατο η Σύνοδος να προβή εις πάσαν παραχώρησιν εάν εδίδετο ασφαλής εγγύησις περί της αποπληρωμής του ποσού τούτου εκ μέρους της Κυβερνήσεως. Εάν η Κυβέρνησις εδέχετο να εγγυηθή τους αγοραστάς, θα εδέχετο η σύνοδος μερικήν ή γενική απαλλοοτρίωσιν της ιεράς κτημοσύνης υπό τον όρον πάντοτε της αντικαταστάσεως της. Μετά ταύτα η σύνοδος έθεσε καθαρώς την πρότασιν της εις ημάς με την εντολήν να την θέσωμεν υπό των βουλευτών "ως επίσημον πρότασιν από μέρους της Συνόδου".

Τούτου και επράξαμεν, τα δε λοιπά είναι γνωστά και ακριβώς ως εδημοσιεύθησαν υπό της εφημερίδος "Ελευθερία".

Κατά τα ανωτέρω:

1. Δεν είναι ακριβές το δημοσιευθέν ότι ο Μητροπολίτης Κιτίου υπέβαλεν εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου τους τρεις εν τω πρακτικώ τρόπους λύσεως του εκκλησιαστικού ζητήματος. Η πρότασις της Συνόδου πού είναι εδημοσιεύθη ανωτέρω και ήτο ενώπιον των βουλευτών έγγραφος.

Οι προταθέντες τρόποι προυτάχθησαν υφ' ημών ως προέδρου των βουλευτών και διά τους σκοπούς του κατατοπισμού και της κατά σύστημα συζητήσεως.

2. Δεν είναι ακριβώς ότι μοι ανετέθη μετά του κ. Σταυρινάκη η σύνταξις του ανακοινωθέντος, ούτε ότι ότε τούτο είχε καθαρογραφή και επέκειτο η υπογραφή αυτού
απεχώρησα. Η αποχώρησις έλαβε χώραν ότε συνετάσσετο προχείρως υπό του κ. Σταυρινάκη και εν τω μέσω της εργασίας.

3. Δεν εδήλωσα συμφωνίαν επί της τρίτης προτάσεως αντιθέτως διεφώνησα ριζικώς και ως εκ τούτου μακρά συζήτησις επηκολούθησεν.

4. Εσπευσαν να αναχωρήσουν εις τα ίδια οι συνάδελφοι χωρίς να αναμείνουν την επιστροφήν μου εκ της Εκκλησίας ως η υπόσχεσις των, διά να συζητηθή το πρακτικόν και να δοθή ευκαιρία εις τους διαφωνούντας να καταχωρήσουν τας γνώμας των.

Συνεπεία τούτου και εφ' όσον υπήρξεν μεν διαφωνία εκ μέρους μου, εχώρησε δε παρεξήγησις προκειμένου περί άλλων συναδέλφων προεκλήθη κατά συναίνεσιν των εν Λάρνακι παρόντων συναδέλφων ή συνεδρία της επομένης.

Ταύτα, αξιότιμε κύριε, δράττομαι δε της περιστάσεως να δηλώσω επισήμως ότι ειλικρινής είναι η επιθυμία των συνοδικών να φθάσουν τα πράγματα εις μιαν λύσιν αξιοπρεπή δι' αμφότερα τα μέρη και ασφαλίζουσαν την ακεραιότητα της εκκλησιαστικής ουσίας, δι' ους σκοπούς αύτη ηθροίσθη και υφίσταται.

Καλόν θα ήτο όθεν να μη σπεύδωμεν να ανακαλύπτωμεν παλινωδίας εκεί που δεν υπάρχουν και να φανταζώμεθα δακτύλους και πλεκτάνας φαντασιώδεις, αλλά με ειλικρίνειαν να προσεγγίσωμεν αλλήλους και να επιδιώξωμεν την εφικτήν και σκόπιμον λύσιν μη ονειροβατούντες και διώκοντες λύσεις αμφιβόλου σκοπιμότητος ριψοκινδύνους και πρωτίστως ανεφίκτους.

Η περίστασις είναι ευθετωτάτη, ώστε να επιτευχθή λύσις ασφαλίζουσα την χρηστήν και καλήν διαχείρισιν και την σκόπιμον διάθεσιν της εκκλησιαστικης περιουσίας. Φοβούμαι όμως ότι όπως αρχίσαμεν με τάσιν προς τας ακρότητας θα κάμωμεν ώστε να εκφύγη των χειρών μας η πρόσφορος αύτη περίστασις, θα ανοίξωμεν χάσμα μεγαλύτερον όχι μεταξύ κλήρου και λαού μόνον, αλλά και μεταξύ αυτού του λαού με συνεπείας τραγικώς επωδύνους δι' αμφότερα τα μέρη και προς όλας τας κατευθύνσεις. Ταύτα δε πάντα πού και πότε υφ' ας συνθήκας εθνικάς κα πολιτειακάς ευρίσκεται ο λαός της νήσου ταύτης.

Μετ' εκτιμήσεως και ευχών

Ο Κιτίου Νικόδημος