21.5.1930: Η θητεία τωv δημoτικώv συμβoυλίωv γίvεται πεvταετής και παρατείvεται η θητεία τωv εκλεγέvτωv τo 1929 και τo 1930. Απoρρίπτεται στo Νoμoθετικό πρόταση για παρoχή δικαιώματoς ψήφoυ στις γυvαίκες.

S-458

21. 5.1930: Η ΘΗΤΕΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΩΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΕΝΤΑΕΤΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΕΙΝΕΤΑΙ Η ΘΗΤΕΙΑ ΤΩΝ ΕΚΛΕΓΕΝΤΩΝ ΤΟ 1929 ΚΑΙ 1930. ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΤΑΙ ΣΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΨΗΦΟΥ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Για να γίνει αυτό χρειάστηκε η τροποποίηση του σχετικού Νόμου που κάλυπτε και τους εκλεγέντες στις τελευταίες αναμετρήσεις.

Η απόφαση λήφθηκε με τροποποιητικό Νόμο για τους Δήμους.

Συνεργάτης της εφημερίδας "Ελευθερία" έγραφε στις 12 Απριλίου 1930:

"Το νέον περί δημαρχείων νομοσχέδιον, του οποίου τας βάσεις και τας λεπτομερείας έθεσαν οι δήμαρχοι της νήσου, αποτελεί κατόπιν και των υπό των νομικών συμβούλων της Κυβερνήσεως γενομένων τροποποιήσεων και κατόπιν ειδικών συσκέψεων μετά των δημάρχων έναν ομολογουμένως συγχρονισμένον νόμον, όστις αρυόμενος τας καλυτέρας διατάξεις εκ του παλαιού αίτινες εκρίθησαν ως αναγκαίοι και χρήσιμοι, στηρίζεται και επί των νεωτέρων νομοθεσιών της τε ελληνικής και άλλων αγγλικών αποικιών.

Εις τον νέον νόμον, κατόπιν εγκρίσεως και της νομοπαρασκευαστικής επιτροπείας, δίδεται παράτασις πενταετής εις την θητείαν των υπαρχόντων δημοτ. συμβουλίων, πράγμα το οποίον διήγειρε την μήνιν των αντιπολιτευομένων τους παρόντας δημάρχους, και τούτο αποτελεί τραγικήν ειρωνείαν, ότι την παράτασιν της θητείας καταπολεμούσιν εκείνοι οίτινες από μηνών πολλών όντες εν τοις πράγμασι και διά των παρασκηνίων εκείνουν γην και ουρανόν να ψηφισθή ως οίον τε τάχιστα το νομοσχέδιον. Πόσον όμως αλλάσσουν οι καιροί. Ημείς κρίνομεν ότι η παράτασις πρέπει να δοθή, διότι:

α). Τα παρόντα δημοτ. συμβούλια, ως είναι συγκεκροτημένα, κατά κοινήν ομολογίαν, είναι ανεξαιρέτως από πάσης απόψεως τα καλύτερα πάντων των προηγουμένων.

β). Τα παρόντα δημοτ. συμβούλια είναι εκείνα τα οποία συνετέλεσαν ώστε να γίνη το παρόν νομοσχέδιον και εφ' όσον θα είναι υποχρεωμένα να εργασθώσιν υπό τον νόμον αυτόν δεν υπάρχει κανείς λόγος να μη απολαύσουν του ευεργετήματος της παρατάσεως.

γ). Είναι παγκοίνως γνωστόν ότι εις μίαν τριετίαν είναι αδύνατον να εφαρμοσθή το πρόγραμμα ενός δημάρχου εν όλαις ταις λεπτομερείας του, ίνα δυνηθή ούτος να θέση μετά την εφαρμογήν του προγράμματος το έργον του, υπό την κρίσιν των εκλογέων του.

δ). Ο ισχυρισμός ότι ο λαός εψήφισε μόνον τα παρόντα δημ. συμβούλια διά μίαν τριετίαν και όχι διά μίαν πενταετίαν είναι αστείος και δικολαβικός, διότι όταν ο εκλογεύς έδιδε λευκήν ψήφον ηδιαφόροι πλήρως περί τριετίας ή πενταετίας εκείνος όστις εις την χοάνην της κάλπης, έρριπτε την μαύρην ψήφον δεν έστεργεν ούτε δι' εν δευτερόλεπτον να ανεχθή τον εκλεγέντα. Και εφ' όσον διά της πλειοψηφίας αναδεικνύονται τα δημ. συμβούλια γνώμη της πλειονότητος προδήλως ουδεμίαν αντίρρησιν έχει".

(Μεταγλώττιση)

Το νέο νομοσχέδιο για τα δημαρχεία του οποίου τις βάσεις και τις λεπτομέρειες έθεσαν οι δήμαρχοι της νήσου, αποτελεί ύστερα από τις τροποποιήσεις από τους νομικούς συμβούλους της Κυβέρνησης και ύστερα από ειδικές συσκέψεις με τους δημάρχους ένα ομολογουμένως συγχρονισμένο νόμο, ο οποίος παίρνοντας τις καλύτερες διατάξεις από τον
παλαιό, οι οποίες κρίθηκαν ως αναγκαίες και χρήσιμες, στηρίζεται και στις νεότερες νομοθεσίες και της ελληνικής και των άλλων αγγλικών αποικιών.

α). Τα σημερινά δημοτικά συμβούλια, όπως είναι συγκροτημένα, κατά κοινήν οιμολογία, είναι ανεξαίρετα από κάθε άποψη τα καλύτερα όλων των προηγουμένων.

β). Τα σημερινά δημοτικά συμβούλια είναι εκείνα τα οποία έχουν συντελέσει ώστε να γίνει το παρόν νομοσχέδιο και εφ' όσον είναι υποχρεωμένα να εργασθούν υπό το νόμο αυτό δεν υπάρχει κανένας λόγος γιατί να μη απολαύσουν το ευεργέτημα της παράτασης.

γ). Είναι σε όλους γνωστό ότι σε μια τριετία είναι αδύνατο να εφαρμοσθεί το πρόγραμμα ενός δημάρχου σε όλες τις λεπτομέρειες του, για να μπορέσει αυτός να θέσει μετά την εφαρμογή του προγράμματος του το έργο του υπό την κρίση των εκλογέων του.

δ). Ο ισχυρισμός ότι ο λαός ψήφισε μόνο τα σημερινά δημ. συμβούλια για μια τριετία και όχι για μια πενταετία είναι αστείος και δικολαβικός, διότι όταν ο εκλογέας έδιδε λευκή ψήφο αδιαφορούσε πλήρως για τριετία ή πενταετίας, εκείνος ο οποίος έρριχνε στη χοάνη της κάλπης μαύρη ψήφο δεν συμφωνούσε ούτε για ένα δευτερόλεπτο να ανεχθεί τον εκλεγέντα. Και εφ'όσον τα δημοτικά συμβούλια αναδεικνύονται με πλειοψηφία η γνώμη της πλειονότητας είναι φανερό ότι δεν έχε ικαμιά αντίρρηση".

Οταν το νομοσχέδιο παρουσιάστηκε στο Νομοθτικό έγιναν πολλές εισηγήσεις για τροποποιήσεις του που δεν εγκρίθηκαν. Ανάμεσ σ' αυτές ήταν και πρόταση του βουλευτή Ρωσσίδη να δοθεί δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, αλλά την πρόταση, ενώ υποστήριξαν οι Γ. Εμφιετζής, και Σεβέρης, την καταψήφισαν τόσο ο Μητροπολίτης Κιτίου όσο οι λεμεσιανοί βουλευτές Εγιούπ και Κακογιάννης.

Η έγκριση του Νομοσχεδίου έγινε σε συνεδρία του Νομοθετικού στις 20 Μαίου 1930.

Τα πρακτικά της συνεδρίας έχουν ως εξής:

ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΤΡΙΤΗΣ 20 Μαϊου 1930

(Προεδρία Προσωρινού Κυβερνήτου)

"Νομοσχέδιον δήμων.

Ο κ. Ρωσσίδης υπέβαλε τροποποίησιν περί παροχής ψήφου εις τας γυναίκας, υποστηριχθείσαν υπό του κ. Εμφιετζή. Υποστηρίζων την τροποποίησιν ο κ. Ρωσσίδης είπεν ότι επί μακρούς χρόνους η γυναίκα εις την ανατολήν εθεωρείτο και εχρησιοποιείτο ως οικόσιτον ον, αλλ' ήδη ευτυχώς ή δυστυχώς κατέπεσαν οι φερετζέδες, κατεκρημνίσθησαν τα καφάσια και αι γυναίκες εξειλίχθησαν εις ίσον βαθμόν με τους άνδρας. Θα είναι πολύ φρόνιμον και σκόπιμον να επωφεληθούν οι άνδρες της κινήσεως και δράσεως των γυναικών και να χρησιμοποιήσουν τον χρόνον των επωφελέστερον παρά καθ' ον τρόπον τον χρησιμοποιούν τώρα εις το ραμί και το Τσάρλεστον. Ολα τα πεπολιτισμένα κράτη παρέχουν ήδη το δικαίωμα τούτο εις τας γυναίκας, δεν δυνάμεθα δε ημείς να μη αναγνωρίσωμεν μίαν στοιχειώδη και απλήν αντίληψιν ότι αι γυναίκες είναι άνθρωποι.

Ο κ. Σεβέρης εκηρύχθη υπέρ της προτάσεως του κ. Ρωσσίδη, αλλ' ανέστησαν κατ' αυτής ο Μητροπολίτης Κιτίου ο κ. Κακογιάννης και ο κ.Εγιούπ εφ. Μεθ'ο η πρότασις ετέθη εις ψηφοφορίαν και απερρίφθη.

Είτα ο Εγιούπ εφ. ηγόρευσε κηρυχθείς κατ' αρχήν υπέρ του νομοσχεδίου.

Το νομοσχέδιον εγένετο ομοφώνως δεκτόν εις ανάγνωσιν, μεθ'ο ήρξατο η κατ' άρθρα συζήτησης. Τη μεταμεσημβρίαν της χθες έλαβον τον λόγον διάφοροι βουλευταί, η συζήτησις δε θα συνεχισθή και σήμερον.

(Μεταγλώττιση)

"Νομοσχέδιο για τους δήμους.

Υστερα άρχισε η συζήτηση πάνω στο νομοσχέδιο για τους δήμους τους σκοπούς του οποίου ανέπτυξε αρκετά ο γεν. εισαγγελέας.

Ο κ. Ρωσσίδης υπέβαλε τροποποίηση για παροχή ψήφου στις γυναίκες το οποίο υποστηρίχθηκε από τον κ. Εμφιετζή.

Υποστηρίζοντας την τροποποίηση του ο κ. Ρωσσίδης είπεν ότι για μακρούς χρόνους η γυναίκα στην ανατολή θεωρείτο και χρησιμοποιείτο ως ον τους σπιτιού, αλλά ήδη ευτυχώς, ή δυστυχώς κατέπεσαν οι φερετζέδες, κατακρημνίσθησαν τα καφάσια και οι γυναίκες εξελίχθηκαν σε ίσο βαθμό με τους άνδρες. Θα είναι πολύ φρόνιμο και σκόπιμο να επωφεληθούν οι άνδρες της κίνησης και δράσης των γυναικών και να χρησιμοποιήσουν τον χρόνο τους επωφελέστερο παρά κατά τον τρόπο τον οποίο τον χρησιμοιποιούν τώρα στο ραμί και το Τσάρλεστον. Ολα τα πολιτισμένα κράτη παρέχουν ήδη το δικαίωμα αυτό στις γυναίκες, δεν μπορούμε δε εμείς να μη αναγνωρίσουμε μια στοιχειώδη και απλήν αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι άνθρωποι.

Ο κ. Σεβέρης κηρύχθηκε υπέρ της πρότασης του κ. Ρωσσίδη, αλλά αντέστησαν εναντίον της ο Μητροπολίτης Κιτίου ο κ. Κακογιάννης και ο κ. Εγιούπ εφέντης. Μετά από αυτό η πρόταση τέθηκε σε ψηφοφορία και απορρίφθηκε.

Υστερα ο Εγιούπ εφέντης αγόρευσε και τάχθηκε κατ' αρχήν υπέρ του Νομοσχεδίου.

Το νομοσχέδιο έγινε ομόφωνα δεκτό στην πρώτη ανάγνωση, μετά δε άρχισε η κατ' άρθρα συζήτηση. Χθες το μεσημέρι έλαβον το λόγο διάφοροι βουλευτές, η συζήτηση δε θα συνεχισθεί και σήμερα".

Υποστηριχθηκε, ωστόσο, πρόταση του κ.

Ρωσσίδη όπως μη επιτρέπεται στους

δημάρχους να έρχονται σε επιχειρηματικές σχέσεις και εργολαβίες με το δημαρχείο ούτε εμμέσως με τους αδελφούς, γονείς ή παιδιά τους.

Επίσης πρόταση του όπως ο φόρος για τα ενοίκια επιβάλλεται μόνο στους ιδιοκτήτες και όχι στους ενοικιαστές όπως περιλάμβανε το νομοσχέδιο, δεν υποστηρίκτηκε από κανένα.

Αυτό μάλιστα εξόργισε τον κ. Ρωσσίδη που φώναξε: "Δεν είναι καθόλου άξιο απορίας διότι η πρόταση δεν γίνεται αποδεκτή από το συγκρότημα αυτό των πλουτοκρατών και ιδιοκτητών οικιών".

Με πρόταση του κ. Εμφιετζή οι προϋπολογισμοί θα ίσχυαν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1930 ενώ με πρόταση του κ. Νικολαϊδη οι κανονισμοί για τα δημαρχεία θα υποβάλλονταν μέχρι το τέλος του 1930.

Πρόταση του κ. Ρωσσίδη όπως τα δημαρχεία ελέγχουν την υγιενή των πορνείων έγινε αποδεκτή και δόθηκε στα δημαρχεία το δικαίωμα να κλείουν οποιονδήποτε πορνείο το οποίο αποβαίνει πρόξενο ανησυχίας στους περιοίκους, δεν διευθύνεται καλώς και για οποιανδήποε άλλη αιτία.

Πρόταση του κ. Κακογιάννη όπως τα παρόντα Δημαρχεία παραμείνουν μέχρι την 1η Απριλίου 1935 έγινε αποδεκτή.

Εναντίον της πρότασης μίλησαν οι κ. κ. Χατζηπαύλου και Ρωσσίδης, ο δε τελευταίος αποκάλεσε την πρόταση αυτή σκανδαλώδη παρανομία και αυθαιρεσία.

Οι κ.κ. Σταυρινάκης, Σεβέρης και Φαίδων Ιωαννίδης απουσίαζαν, ο δε κ. Λουκής Πιερίδης προ της ψηφοφορίας αποχώρησε στον αντιθάλαμο και επανήλθε στην αίθουσα μετά την ψηφοφορία.

Υπέρ της πρότασης για παράταση της θητείας των δημαρχείων μέχρι το 1935 ψήφισαν όλοι οι άλλοι Ελληνες βουλευτές καθώς και οι Αγγλοι και Μωαμεθανοί.

Η απόφαση για παράταση της θητείας των δημοτικών συμβουλίων μέχρι το 1935 θα είχε κάποια σημασία αν σε ένα χρόνο δεν μεσολαβούσαν τα Οκτωβριανά γεγονότα που έδωσαν τη δικαιολογία στον Κυβερνήτη Σερ Ρόναλντ Στορρς και τους διαδόχους του να επιβάλουν το στρατιωτικό Νόμο και να αναστείλουν τις εκλογές για 12 ολόκληρα χρόνια και να διορίζουν δημοτικούς άρχοντες της προτίμησης τους.