15.3.1929: Ο Πρoσωριvός Κυβερvήτης πoυ αvτικαθιστά τov Ρόvαλvτ Στoρρς oργισμέvoς από τηv απόρριψη Νoμoσχεδίoυ καθιστά σαφές ότι θα συγκαλέσει vέα συvεδρία τoυ Νoμoθετικoύ Σώματoς μόvo όταv oι βoυλευτές θα μάθoυv ότι δεv πρέπει vα απoρρίπτoυv voμoσχέδια.

S-451

15.3.1929: Ο ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ ΤΟΝ ΣΕΡ ΡΟΝΑΛΝΤ ΣΤΟΡΡΣ ΟΡΓΙΣΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ ΚΑΘΙΣΤΑ ΣΑΦΕΣ ΟΤΙ ΘΑ ΣΥΓΚΑΛΕΣΕΙ ΝΕΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΜΟΝΟ ΟΤΑΝ ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΘΑ ΜΑΘΟΥΝ ΟΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΥΝ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΑ

Η αποχώρηση των Ελλήνων βουλευτών από τη συνεδρία του Νομοθετικού Συμβουλίου κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού του 1929, στις 4 Δεκεμβρίου 1928, και η δημόσια καταγγελία των ενεργειών του Σερ Ρόναλντ Στορρς δεν άρεσαν καθόλου στον Κυβερνήτη.

Εκείνο όμως που προκάλεσε την έντονη του αντίδραση ήταν όταν παρά τις προσπάθειές του να προσεταιρίζεται τους τρεις τούρκους βουλευτές, δεν το κατάφερνε πάντοτε με αποτέλεσμα νομοσχέδια του να καταψηφίζονται με τις ενωμένες ψήφους των Ελλήνων και των Τούρκων.

Μια τέτοια τύχη είχε νομοσχέδιο για τις συντάξεις και τα φιλοδωρήματα και άλλα επιδόματα προς τους δημοσίους υπαλλήλους.

Τόσο οι Ελληνες όσο και οι Τούρκοι βουλευτές ήσαν πολύ ευαίσθητοι στις δαπάνες για τους δημοσίους υπαλλήλους κι' έτσι όταν το Νομοσχέδιο παρουσιάστηκε στο Νομοθετικό Σώμα καταψηφίστηκε με τις 11 ψήφους των Ελληνων και των δύο Τούρκων που παρίσταντο στη συνεδρία, παρά το γεγονός ότι ο κυβερνήτης είχε ασφαλίσει μία ελληνική ψήφο υπέρ του Νομοσχεδίου του.

Τόση ήταν η οργή του αντιπροσώπου του Στορρς, του προσωρινού Κυβερνήτη, που τον αντικαθιστούσε στη συνεδρία του Νομοθετικού, στην ενέργεια αυτή των βουλευτών, ώστε είπε ότι θα ανέβαλλε τις συνεδρίες του Νομοθετικού μέχρις ότου θα βεβαιωνόταν ότι οι βουλευτές θα μάθαιναν, σύμφωνα με τα όσα είπε, "να συμπεριφέρωνται όπως πρέπει με τους όρους και τους κανονισμούς με τους οποίους εξελέγησαν" δηλαδή μέχρι που οι Ελληνες και οι Τούρκοι βουλευτές θα μάθαιναν να μη καταψηφίζουν Νομοσχέδια που παρουσίαζε ο ίδιος στο Νομοθετικό.

Τα πρακτικά της δραματικής αυτής συνεδρίας που έγινε στις 15 Μαρτίου 1929 έχουν ως εξής:

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15 ΜΑΡΤΙΟΥ 1929

(Προεδρία προσ. Κυβερνήτου).

Παρόντα όλα τα μέλη, επίσημα και αιρετά.

Ο Γενικός Εισαγγελεύς καταθέτει τα ακόλουθα επτά Νομοσχέδια:

1. Νομοσχέδιον προνοούν περί παροχής αδειών και εξασκήσεως ελέγχου επί των σκύλλων.

2. Νομοσχέδιον προνοούν διά την εξαγωγήν ζώων.

3. Νομοσχέδιών διά την τροποποίησιν του νόμου, ο οποίος διακανονίζει την υπηρεσίαν νέων παιδιών εις βιομηχανικάς επιχειρήσεις.

4. Νομοσχέδιον διά την τροποποίησιν και συναρμολόγησιν του νόμου, ο οποίος διακανονίζει συντάξεις φιλοδωρήματα και άλλα επιδόματα, τα οποία θα παρέχωνται διά την υπηρεσίαν υπαλλήλων εις Κύπρον.

5. Νομοσχέδιον προς τροποποίησιν του περί ταμείου εγγυήσεων των δημοσίων υπαλλήλων νόμου.

6. Νομοσχέδιον δια την κύρωσιν του νόμου, ο οποίος αναφέρεται εις την κυβερνητικήν αποταμιευτικήν Τράπεζαν.

7. Νομοσχέδιον διά την τροποποίησιν του νόμου, ο οποίος προνοεί δι' ωρισμένας εγγυήσεις σχετιζομένας με την γεωργικήν τράπεζαν Κύπρου Λίμιτετ.

Ψηφίζεται ασυζητητί το νομοσχέδιον το προνοούν δι' ωρισμένας εγγυήσεις σχετιζομένας με την Γεωργικήν Τράπεζαν Κύπρου.

Ψηφίζεται επίσης ασυζητητί το νομοσχέδιον το προνοούν διά την ακύρωσιν του Νόμου του αναφερομένου εις την Κυβερνητικήν αποταμιευτικήν τράπεζαν.

Κατόπιν ο Γεν. Εισαγγελεύς εισάγει το νομοσχέδιον το προνοούν διά την διακανόνισιν συντάξεων, φιλοδωρημάτων και άλλων επιδομάτων εις δημοσίους υπαλλήλους, και ο οποίος επεξηγεί τας προνοίας και τον σκοπόν του νομοσχεδίου,. προσέθηκε δε ότι επειδή το παρόν νομοσχέδιον επιθεωρήθη και επεδοκιμάσθη υπό του Υπουργού των Αποικιών, ελπίζει ότι τα μέλη δεν θα επιφέρουν μεταβολάς, αι οποίαι να υποσκάψουν τα θεμέλια του.

Ο κ. Μιχαηλίδης προτείνει την απόρριψιν του νομοσχεδίου, καθ'όσον τούτο έχει ως σκοπόν την αύξησιν των συντάξεων. Το κονδύλιον των συντάξεων έφθασεν ήδη εις το σεβαστόν ποσόν των 41,013 λιρών. Ο λοχαγός κ. Ορ, άλλοτε Αρχιγραμματεύς εν Κύπρω, εις το υπ' αυτού εκδοθέν βιβλίον περί της ημετέρας νήσου κρούει τον κώδωνα του κινδύνου των συντάξεων. Φαίνεται ότι η Κυβέρνησις είναι διατεθειμένη να διαθέση όχι μόνον το ήμισυ του προϋπολογισμού, αλλ' ολόκληρον τον προϋπολογισμόν εις συντάξεις δημοσίων υπαλλήλων.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Απορώ διατί το έντ. μέλος δεν εισέρχεται εις την δημοσίαν υπηρεσίαν.

ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ: Μεταμελούμαι, αλλ' είναι πολύ αργά. Προς τον Υπουργόν, έχοντα τοιαύτα δεδηλωμένα αισθήματα προς την πατρίδα μας, έχω καθήκον να αποβλέπω μετά δυσκολίας και φόβου. Δηλώ ότι θα καταψηφίσω το νομοσχέδιον εις ένδειξιν διαμαρτυρίας

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα αντιληφθούν τα έντιμα μέλη ότι δεν είναι εντάξει εισερχόμενα εις τας λεπτομερείας του νομοσχεδίου τούτου,.

Ο Εγιούππ ενίσταται εις την επιψήφισιν του νομοσχεδίου. Ο κ. Ρωσσίδης ενίσταται

επίσης.

Ο κ. Κακογιάννης κηρύσσεται υπέρ του νομοσχεδίου.

Γίνεται μετά ταύτα ψηφοφορία και ψηφίζουν μετά των Κυβερνητικών μελών ο κ.

Κακογιάννης και ο Μουνίφ βέης.

Ούτω δε το νομοσχέδιον απορρίπτεται διά των 11 ψήφων των Ελληνικών μελών και δύο των Οθωμανικών.

Ο Πρόεδρος επεξηγεί τον σκοπόν του νομοσχεδίου και λέγει ότι είναι φανερόν εκ της ομιλίας των μελών ότι δεν τα ενδιαφέρει η αξία του νομοσχεδίου, επροτίμησαν δε ταύτα να δημιουργήσουν την Λερναίαν Υδραν διά να κόψουν τας κεφαλάς της την μίαν μετά την άλλην, αλλ' ουχί επ' ωφελεία της αποικίας. Ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να προχωρήση η Κυβέρνησις εις το έργον της.

Ο κ. Χατζηπαύλου διαμαρτύρεται διά την τοιαύτην παρατήρησιν του κ. Προέδρου καθότι δεν είναι πολιτικοί οι λόγοι οίτινες ηνάγκασαν τα αιρετά μέλη να ενστώσιν εις το παρόν νομοσχέδιον.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είναι ορθόν να με διακόπτουν ομιλούντα.

ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ: Δικαιούμαι να υποβάλω τοιαύτην παρατήρησιν.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αναβάλλω τας εργασίας του Συμβουλίου και δεν θα συγκαλέσω εκ νέου συνεδρίαν μέχρις ότου βεβαιωθώ ότι τα έντιμα μέλη έχουσι μάθει να συμπεριφέρωνται όπως πρέπει με τους όρους και κανονισμούς καθ' ους εξελέγησαν διά το Συμβούλιον τούτο.

Μεθό η συνεδρία αναβάλλεται.

Οι Ελληνες βουλευτές συνήλθαν σε σύσκεψη και αποφάσισαν να αποστείλουν υπόμνημα στον Κυβερνήτην με το οποίο διαμαρτύρονταν για την προσβλητική γλώσσα που χρησιμοποίησε ο προσωρινός Κυβερνήτης εναντίον τους:

Εν Λευκωσία τη 30 Μαρτίου, 1929

Εξοχώτατε,

Τα Ελληνικά μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου της Νήσου μετασχόντα της συνεδριάσεως του Συμβουλίου κατά την 15ην Μαρτίου, μετ' έκπλήξεως άμα και δυσφορίας πολλής ήκουσαν τους λόγους, ους κατά των μελών του Συμβουλίου εξεστόμισεν η Εδρα ειπούσα ότι δεν θα καλέση το Συμβούλιον παρα αφού τα μέλη μάθουν να συμπεριφέρωνται σύμφωνα με τους κανονισμούς.

Τα ελληνικά μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου εκφράζουσι ζωηράν την διαμαρτυρίαν αυτών διά την κατά του Συμβουλίου ολοκλήρου προσβλητικήν γλώσσαν ην εχρήσατο η Εδρα χωρίς να έχη βάσιμον προς τούτο δικαιολογίαν καθότι η Εδρα δεν εδικαιολογείτο ποσώς επωφελουμένη ενός επεισοδίου μεταξύ αυτής και ενός μέλους του Συμβουλίου να εκτοξεύση καθ' ολοκλήρου του Συμβουλίου τοσούτον προσβλητικάς εκφράσεις και απειλάς.

Επονται αι υπογραφαί των Ελλήνων Βουλευτών.

Προς την Α. Εξοχότητα

τον Λειτουργόν των Διαχειριζόμενον

την Κυβέρνησιν της Νήσου.

(Μεταγλώττιση)

Εξοχώτατε,

Τα Ελληνικά μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου της Νήσου που πήραν μέρος στη συνεδρίαση του Συμβουλίου κατά τις 15 Μαρτίου, με έκπληξη αλλά και πολλή δυσφορία άκουσαν τους λόγους, τους οποίους εκστόμισε κατά των μελών του Συμβουλίου η Εδρα λέγοντας ότι δεν θα καλέσει το Συμβούλιο παρά αφού τα μέλη μάθουν να συμπεριφέρονται σύμφωνα με τους κανονισμούς.

Τα ελληνικά μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου εκφράζουν τη ζωηρή διαμαρτυρία τους για την προσβλητική γλώσσα κατά ολόκληρου του Συμβουλίου την οποία εχρησιμοποίησε η Εδρα, χωρίς να έχη βάσιμη προς τούτο δικαιολογία, καθότι η Εδρα δεν δικαιολογείτο καθόλου επωφελουμένη ενός επεισοδίου μεταξύ αυτής και ενός μέλους του Συμβουλίου να εκτοξεύσει κατά ολόκληρου του Συμβουλίου τόσο προσβλητικές εκφράσεις και απειλές.