Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

10.10.1927: Τo Νoμoθετικό Συμβoύλιo εκγρίvει τη διάθεση 10.0 λιρώv πρoς τηv Αυτoκρατoρική Αμυvα και δίvει τη χαριστική βoλή στov Υπoτελικό Φόρo.

S-441

10.10.1927: TO ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΓΚΡΙΝΕΙ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 10.000 ΛΙΡΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΝΕΙ ΤΗ ΧΑΡΙΣΤΙΚΗ ΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΥΠΟΤΕΛΙΚΟ ΦΟΡΟ

 

Προτομή του βουλευτή Νικόλαου Νικολαϊδη μπροστά από το Νικολαϊδειο Γυμνάσιο της Πάφου του οποίου υπήρξε μέγας ευεργέτης

Στις 10 Οκτωβρίου συνήλθε το Νομοθετικό Συμβούλιο το οποίο και ενέκρινε με μεγάλη πλειοψηφία τη διάθεση 10.000 λιρών υπέρ της Αυτοκρατορικής Αμυνας.

 

Η διάθεση του ποσού αυτού αποτελούσε το αντάλλαγμα για τερματισμό του Φόρου Υποτελείας των 92.000 λιρών που κατέβαλλε η Κύπρος από το 1878.

Το Νομοσχέδιο εγκρίθηκε με πλειοψηφία 18 υπέρ και τριών κατά.

Τα πρακτικά της συνεδρίας έχουν ως εξής:

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1927

(Προεδρία Κυβερνήτου)

Παρόντα πάντα τα μέλη εκτός των κ.κ. Στ. Παυλίδου και Χρ. Φιερού.

ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΥΣ: Καταθέτει νομοσχέδιον περί προνοίας διά συνεισφοράν της Κύπρου εις την αυτοκρατορικήν άμυναν, ζητεί δε αναστολήν των οργανικών κανονισμών, διά να συζητηθή το Νομοσχέδιον, καθότι επείγει να επιψηφισθή πριν συνταχθή ο προϋπολογισμός του προσεχούς έτους. Ο σκοπός του Νομοσχεδίου είναι αρκετά γνωστός. Το μέτρον τούτο λαμβάνεται τη συγκαταθέσει όλων των μελών του Συμβουλίου και της Κυβερνήσεως, δεν θεωρεί δε αναγκαίον να εξηγήση τον σκοπόν του. Προτείνει όπως το νομοσχέδιον γίνη δεκτόν εις πρώτην ανάγνωσιν.

ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ: Λυπούμαι ειλικρινώς ότι οφείλω να ενστώ εις την πρώτην ανάγνωσιν του ενώπιον ημών νομοσχεδίου. Οτε η Υμετέρα Εξοχότης κατά την συνεδρίασιν του Συμβουλίου τούτου την 31 ην Αυγούστου είχε την ειλικρινή και άβολον ευχαρίστησιν να αναγγείλητε εις τον Κυπριακόν λαόν διά των αντιπροσώπων του την κατάργησιν του υποτελικού φόρου της Κύπρου, οι αντιπρόσωποι της Νήσου φαίνεται ότι συνεκινήθησαν υπερμέτρως εκ της πληροφορίας εκείνης και ηθέλησαν να εξωτερικεύσωσι τα αισθήματα της ευγνωμοσύνης αυτών προς τε την Υμετέραν Εξοχότητα και προς εκείνους τους κατά καιρόν κυβερνήτας τους εργασθέντας υπέρ της απαλλαγής της Κύπρου του τόσον αδίκου και απαισίου εκείνου φόρου, έσπευσαν δε πολύ προώρως και κάπως, να μου επιτραπή να είπω, αμελετήτως να υποβάλωσιν ομού δε τας προς το άτομον της Υμετ. Εξοχότητος ευχαριστίας των και την ανεπιφύλακτον δήλωσιν, ότι πολύ προθύμως και πολύ ευχαρίστως δέχονται να υποβληθή η Νήσος εις τη πληρωμήν 10 χιλ, λιρών ως συνεισφοράν της Αποικίας απέναντι της δαπάνης της αυτοκρατορικής αμύνης. Η αντιπροσωπεία της Νήσου δηλώσασα ούτως εν τη νευρικότητι, εις ην ευρίσκετο την στιγμήν καθ' ην υπέγραφε το έγγραφον εκείνο, ούχί μόνον δεν αντιπροσώπευε την γνώμην του λαού, αλλά, κολακεύομαι να ελπίζω εν πεποιθήσει, ότι δεν αντιπροσώπευε την γνώμην ούτε αυτών τούτων των υπογραψάντων το έγραφον και εννοώ την γνώμην την νηφαλίαν και ανεπηρέαστον από κάθε άλλο αίσθημα χαράς ενθουσιασμού.

Θα μου επιτρέψητε, Εξοχώτατε, εν πάση δυνατή συτονομία να εκθέσω εις το Συμβούλιον τας ατομικάς μου απόψεις επί του φλέγοντος τούτου ζητήματος.

Προ τεσσαράκοντα εννέα επέκεινα ετών, η Α.Μ. ο Σουλτάνος της Τουρκίας εξεχώρει εις την Μ. Βρεττανίαν την υπό την κατοχήν του τότε ευρισκομένην Κύπρον κατόπιν ιδιαιτέρου μεταξύ των δύο κρατών παζαρεύματος εν πλήρει αγνοία των δίκην κτηνών πωλουμένων Κυπρίων. Η εκχώρησις εκείνη, ήτις είχε τύπον προσωρινότητος εγένετο υπό όρους αναφερόμενος εις δύο σχετικάς συνθήκας, εις δε των όρων ήτο, όπως η Μεγάλη Βρετανία πληρώνη κατ' έτος εις τον Σουλτάνον παν περίσσευμα το οποίον θα προέκυπτεν εκ των προσόδων της Νήσου, αφού αφηρούντο τα απαιτούμενα διά την διαχείρισιν και διακυβέρνησιν αυτής έξοδα. Το ποσόν εκείνο εκανονίσθη αργότερον ματαξύ των επί τούτω διορισθέντων αντιπροσώπων των δύο συμβαλλομένων Δυνάμεων εις 92,800 λίρας χωρίς ουδείς των εν Κύπρω Δυναμέων να έχωσιν έγκυρον γνώμην επί του ζητήματος να ερωτηθή, ούτε αυτοί οι βρεττανοί εν Κύπρω πρόξενοι. Η ιστορία του αδίκου τούτου φόρου είναι αρκετά γνωστή, ώστε να παρέλκη πας λόγος σήμερον. Το μόνον, όπερ επιθυμώ να υπομνήσω είναι, ότι από του πρώτου έτους της αγγλικής κατοχής οπότε επεβλήθη ο φόρος ούτος μέχρι της ιστορικής ημέρας της καταργήσεως του, η νήσος εξακολουθητικώς εβόα και διεμαρτύρετο και εντός και εκτός του Συμβουλίου και δι' υπομνημάτων και δι' επιστολής πρεσβειών εις την Κεντρικήν Κυβέρνησιν διά την άδικον αυτήν επιβολήν διά την οποίαν η Κύπρος ουδόλως ευθύνεται, οι δε κάτοικοι είχον την γνώμην ότι εάν υπάρχη πρόσωπον υπεύθυνον διά την πληρωμήν αυτήν, το πρόσωπον αυτό ήτο η αγγλική Κυβέρνησις, ήτις ανέλαβε την Νήσον και ανέλαβεν υποχρεώσεις, χωρίς να εξετάση τας οικονομικάς δυνάμεις της Νήσου διά στρατιωτικούς της σκοπούς και βλέψεις.

 

Εφημερίδα "Ελευθερία", 24 12 1927

Ολαι εκείναι αι διαματυρίαι της νήσου έμενον άγονοι, όπως άγονοι έμεναν και όλαι αι ειλικρινείς και ένζηλοι προσπάθειαι διαφόρων Κυβερνητικών της νήσου, η δε Κύπρος απέτισε μέχρι σήμερον σεβαρότατον ποσόν και ανώτερον των οικονομικών πόρων της, διά επιβολήν διά την οποίαν ουδέποτε παρεδέχθη ότι ευθύνεται. Προ ολίγων εν τούτοις

 

εβδομάδων η Κύπρος άπασα εμάνθανεν από το στόμα της Υμετέρας Εξοχότητος ότι ο φόρος εκείνος κατηργείτο. Ο φόρος εκείνος ο απαίσιος, ο φόρος εκείνος όστις δεν αφήκε την νήσον να ορθοποδήση, ο φόρος εκείνος, τον οποίον ο πρώην Αρμοστής ωνόμασε Μυλόπετραν εις τον λαιμόν των Κυπρίων και την οποίαν η Υμετέρα Εξοχότης εν τη διακρινούση Αυτή παρρησία και ευθύτητι δεν εδίστασε ν' αποτελέση "αναμφισβήτητον αδικίαν" και "εφιάλτην επί των οικονομικών πόρων της Νήσου".

Ο Κυπριακός λαός ήκουε την είδησιν μετ' ανακουφίσεως και μετά ευγνωμοσύνης προς πάντας τους οπωσδήποτε εργασθέντας και συμβαλόντας εις την αποκατάστασιν δικαιοσύνης, ουδέν όμως αίσθημα ευγνωμοσύνης κ. Πρόεδρε, ησθάνθη ο λαός, ούτε ήτο φυσικόν να αισθανθή διά την κατάργησιν του φόρου εκείνου, διότι δεν νομίζω, κ. Πρόεδρε, να είναι φυσικόν να αισθάνηται τις ευγνωμοσύνην προς Κυβέρνησιν, ήτις αφού επί τεσσαράκοντα εννέα συναπτά έτη εξήντλησε την Νήσον διά τόσον καταθλιπτικής όσον και παρανόμου επιβαρύνσεως επιβαρύνσεως, ήτις μόνον το δίκαιον του ισχυρού είχεν υπέρ αυτής να είναι, λέγω, φυσικόν να αισθανθή ευγνωμοσύνην, διότι ηυδόκησε κατά το

 

2012, Πέτρα του Ρωμιού

πεντηκοστόν έτος να το σταματήση,

 

όχι πλέον διότι επείσθη περί του αδίκου της επιβαρύνσεως καθ' ότι περί τούτου ήτο απ' αρχής πεπεισμένη, αλλά διότι αντελήφθη ότι η Νήσος δεν αντέχει πλέον τον δε προϋπολογισμόν της ηναγκάζετο να ψηφίζη διά βασιλικών διαταγμάτων και να τον ισοσκελίζη δι' εκτάκτου καταθληπτικής φορολογίας, ως συνέβη πέρυσι και ως θα συνέβαινε και εφέτος με τη τελευταίαν μάλιστα επιδρομή λεγεώνος Αγγλων παχυμίσθων νέων υπαλλήλων.

Θα ησθανόμεθα κάποιαν εκτίμησιν, ίσως και ευγνωμοσύνην, εάν η σεβ. Κυβέρνησις μεταμελουμένη διά το κατάφωρον αδίκημα, το οποίον έκαμεν εις τον αναξιοπαθούντα Κυπριακόν λαόν επί ήμισυν αιώνα εδήλου ότι αναγνωρίζει το αδίκημα και επιστρέφει εις την Νήσον τα εκατομμύρια, αίτινα εισέπραξεν από τον πτωχόν τούτον τόπον τόσον αβασίμως.

Είναι γνωστόν επίσης κ. Πρόεδρε, ότι η Μ. Βρεττανία εκ των 92,800 λιρών του υποτελικού φόρου της νήσου εκρατούσε κατ' έτος περί τας 81,000 λιρών προς κάλυψιν της υποχρεώσεως αυτής και της Γαλλίας ως εγγυητριών της Τουρκίας εις το Κριμαϊκόν δάνειον, τας δε επιλοίπους 11,000 λίρας προσέφερεν εις την Τουρκίαν, ήτις ουδέποτε τας εδέχθη προς ένδειξιν διαματυρίας καθότι δεν ανεγνώριζε την υποχρέωσιν της του Κριμαϊκού δανείου, η Αγγλία δε τας ένδεκα τόσας χιλιάδας λιρών κατέθετεν εις την Εθνικήν Τράπεζαν της Αγγλίας, το ποσόν δε τούτο ανέρχεται σήμερον εις πλέον του ημίσεως εκατομμυρίου, θα ησθανόμεθα λοιπόν κάπποιαν εκτίμησιν ίσως και ευγνωμοσύνην, εάν το σεβαστόν αυτό ποσόν των 540 περίπου χιλιάδων λιρών, το οποίον η Τουρκία ουδέποτε ήγγισε και το οποίον η Αγγλία παρανόμως κρατεί, επεστρέφετο αυτό τουλάχιστον εις την Νήσον και διετίθετο διά μυρίας αυτής ανάγκας και το οποίον η Κύπρος ουδέποτε θα παύση να τα διεκδική ως ανήκον εις αυτήν.

Ουχί λοιπόν ουδέν εκ των ανωτέρων έπραξεν αλλά ως γλίσχρος τις χρημαστιστής εσκέφθη με ποίον τρόπον να έχη κάποιον αντιστάθμισα, έστω και μικρόν και εισηγήθη όπως η Νήσος πληρώνη 10 χιλιάδων λιρών ως συνεισφοράν έναντι της δαπάνης διά την αυτοκρατορικήν άμυναν, η δε Κυπριακή Κυβέρνησις ακολουθούσα την σαφήν συμβουλήν των χωρικών της Κύπρου, οίτινες δογματίζουν "όταν σου τάξη ο βοσκός το ρίφιν του πάρτο να σου μείνη". Δεν φρονώ κ. Πρόεδρε, ότι η αιρετή αντιπροσωπεία του τόπου δύναται να δώση ψήφον υπέρ παρομοίου νομοσχεδίου, του οποίου σκοπός και βάσις είναι να διαιωνίση τη πληρωμήν υπό της Κύπρου εις το αγγλικόν θησαυροφυλάκιον, ως συμβολήν της νήσου δια την δαπάνην της Αυτοκρατορικής άμυνας. Ο έντιμος Υπουργός την αξίωσιν αυτήν βασίζει εις το ότι απαλλαττόμεθα της ευθύνης πληρωμής μεριδίου εις το τουρκικόν χρέος. Ημείς όμως κ. Πρόεδρε, ουδέποτε ανεγνωρίσαμεν τοιαύτην υποχρέωσιν, διότι ουδεμία συνθήκη μας επέβαλε τοιαύτην και διότι αυτή η Αγγλία ουδεμίαν ανέλαβεν υποχρέωσιν διά μερίδιον της Κύπρου εις το τουρκικόν χρέος.

 

Εφημερίδα "Ελευθερία"15 10 1927

Εάν εψηφίζαμεν υπέρ του Νομοσχεδίου τούτου, τότε σιωπηλώς θα εσήμαινεν ότι παραδεχόμεθα ότι αναγνωρίζομεν την ευθύνην της Κύπρου και συνεπώς ότι όλοι οι πεντηκοκονταετείς αγώνες της Νήσου προς αναγνώρισιν των δικαίων της ήσαν τεχνητοί, πλαστοί και αβάσιμοι.

 

Αλλά και ασχέτως προς την επιβάρυνσιν της Νήσου διά το τουρκικόν χρέος νομίζω κ. Πρόεδρε, ότι και εάν άλλαι αποικίαι του στέμματος συνεισφέρουν οικειωθελώς διά την δαπάνην της Αυτοκρατορικής Αμύνης, έχουν διά την συμβολήν αυτήν και τα αντισώματα των από την Μητρόπολιν, ενώ ημείς το μόνον αγαθόν που απηλαύσαμεν μέχρι σήμερον από την Αγγλίαν είνε ότι μας έδωκε την τιμήν να πληρώνωμεν επί 49 έτη ποσόν, το οποίον εκείνη ήτο υπόχρεως να πληρώνη. Και μολονότι αντιλαμβάνομαι και εκτιμώ το μέγεθος της τιμής αυτής-ημείς μικροί και άσημο και να πληρώνωμεν τα χρέη της Αγγλίας- εν τούτοις θα ήτο δίκαιον να μας αφήση ολίγον καιρόν ησύχους, έως ότου συνέλθωμεν από την ακουσίαν γενναιαδωρίαν μας αυτήν.

Υπήρξεν ανέκαθεν αρχή της Μεγάλης Βρεττανίας όπως επιβαρύνωνται οι κάτοικοι του Ηνωμένου Βασιλείου μόνον με τα έξοδα της λεγομένης Αυτοκρατορικής Αμύνης.

Αργότερον κατά τα μέσα του δεκάτου

εννάτου αιώνος οπόταν ορισμέναι μεγάλαι αγγλικαί αποικίαι ανεπτύχθησαν εις αυτονόμους αποικίας εθεωρήθη ότι ήτο δίκαιον όπως συμμετάσχουν και αυταί εις τας δαπάνας της αυτοκρατορικής Αμύνης, δεδομένου ότι ουσιωδώς είχον αποκτήσει απόλυτον ανεξαρτησίαν το δε 1862 επιτροπή της Βουλής των Κοινοτήτων διορισθείσα όπως μελετήση το ζήτημα τούτο, απεφάνθη ομοφώνως ότι αποικίαι εξασκούσαι το δικαίωμα της αυτοδικοικήσεως ώφειλον να αναλάβουν την κυρίαν ευθύνην των δαπανών διά την εσωτερικήν των τάξιν και ασφάλειαν και ότι ώφειλαν να βοηθήσουν εις τη εξωτερικήν άμυναν.

(Colonies exercising the right of self Coverment ought to undertake the main responsibility o providing for their own interval order and security and ought reassist in their external defence). Αι αυτοδιοικούμεναι αύται αποκία συντηρούσε στρατόν ουσιωδώς ανεξαρτητον με ίδιον οργανισμόν και επομένως δεν είναι δυνατόν να υπάρξη καμμία σύγκρισις μεταξύ εκείνων υφισταμένων οικειοθελώς την δαπάνην διά να έχωσιν ιδικόν των στρατόν και ημών εν Κύπρω, εις τους οποίους ζητείται να μας επιβληθή το ποσόν λιρών 10,000 διά να συντηρήται στρατός ή στόλος με τον οποίον ουδεμίαν σχέσιν έχομεν.

Ειδικώς διά τον στόλον μόνη η Αγγλία μέχρι του 1895 ήτο επιφορτισμένη με τας δαπάνας του. Εκτοτε αι μεγάλαι αυτοδιοικούμεναι αποικίαι συνεισφέρουν διάφορα ποσά.

Δεν γνωρίζω καμμίαν εκ των μη αυτοδιοικουμένων αποικιών να έχη επιφορτισθή με τοιαύτην δαπάνην, εν πάσει περιπτώσει δεν γνωρίζω περίπτωσιν, καθ' ην η Μ. Βρεττανία επέβελεν άνευ της συγκαταθέσεως αποικίας τινός φορολογίαν διά σκοπούς αυτοκρατορικής αμύνης.

 

Πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας Νέος Ανθρωπος, οργάνου του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, για την πρώτη επέτειο του θανάτου του Βλαντιμίρ Λένιν

 

μέλη έχουν να σκεφθούν εάν πρέπη να ψηφίσουν το Νομοσχέδιον διά να απαλλαγή ο λαός των 42,000 λιρών ή αν πρέπει να το καταψηφίσουν, οπότε θα εξακολουθήση η επιβάρυνσις αύτη. Αναγνωρίζει ότι το ποσόν των 10,000 λιρών είναι σεβασμόν διά την πτωχήν Κύπρον, ενώ διά την Αγγλίαν είναι σταγών εν τω ωκεανώ. Θα ψηφίση υπέρ του Νομοσχεδίου διά να απαλλαγή η Νήσος των 42,000 λιρών με δύο όμως επιφυλάξεις ότι η Κύπρος δεν χάνει τα δικαιώματα της επί των ποσών τα οποία επλήρωσεν αδικαιολογήτως από του 1914 μέχρι σήμερον, ούτε τα δικαιώματα της επί των 11.000 λιρών τας οποίας η Τουρκία δεν εδέχετο ετησίως από του 1878.

 

Σημείωμα της εφημερίδας Νέος Ανθρωπος με το οποίο καλεί τους χωρικούς να οργανωθούν

ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ: Δεν θα ενστή κατά του νομοσχεδίου διά τους ιδίους λόγους.

 

Επικρίνει τον κ. Μιχαηλίδην διότι δεν εγκατέλειψε την ποιητικήν Ανώγυραν διά να κατέβη εις την ένδοξον Λάρνακα, οπότε θα υπέγραφε την υπό των βουλευτών γενομένην απάντησιν.

Ο κ. Μιχαηλίδης λέγει ότι εάν ήτο εις Λάρνακα θα επροτιμούσε να κοπή το χέρι του παρά να υπογράψη έγγραφον, το οποίον λέγει ότι εκπληρούνται "όλοι οι Κυπριακοί πόθοι".

ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ: Δηλοί ότι επεκοινώνησε μετά των εκλογών του, οι οποίοι εξεδήλωσαν μεγάλην χαράν διά την απαλλαγήν των από της επιβαρύνσεως του τουρκικού χρέους και εδήλωσεν εις αυτούς ότι το μέτρον των 10.000 λιρών είναι προσωρινόν.

Ο Εγιούπ ερωτά εάν πράγματι έκαμε τοιαύτην δήλωσιν εις τους εκλογείς του.

ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ: Απαντά καταφατικώς και κάμνει τας αυτάς επιφυλαξεις τας οποίας έκαμε και ο κ. Σ. Σταυρινάκης και ελπίζει ότι ο Κυβερνήτης θα αναγγείλη σύντομα εις το Συμβούλιον ότι τα υπό επιφύλαξιν ποσά επιστρέφονται εις την Κύπρον.

ΚΙΤΙΟΥ: Θα προσπαθήσω να είμαι σύντομος φειδόμενος του πολυτίμου χρόνου του συμβουλίου. Λαμβάνω δε τον λόγον ουχί διά να ενστώ κατά της αναγνώσεως του υπό συζήτισιν νομοσχεδίου, αλλ' απλώς διά να εκθέσω τας προϋποθέσεις υφ' ας θα δώσω την ψήφον μου υπέρ του νομοσχεδίου. Προ τούτου δράττομαι της ευκαιρίας προς πάντας τους εργασθέντας εις το να επιτευχθή το ευτυχές γεγονός όπερ μας ανηγγέλθη υπό της Υμετέρας Εξοχότητος την 31 ην Αυγούστου, εν Λεμεσό, εξαιρετικώς δε προς την Υμετέραν Εξοχότητα και τους προστάτας αυτής, διότι αύτη ποιησαμένη "επείγουσαν έκκλησιν εν Αγγλία δι' ουδέν άλλο, ειμή διά μίαν τελειωτικήν μόνιμον και οριστικήν διευθέτησιν της ανωμαλίας, η οποία υπήρξε το κώλυμα και η απόγνωσις των προϋπολογισμών της νήσου επέτυχε μερικήν τουλάχιστον διευθέτησιν "της αναμφισβητήτου αδικίας, την οποίαν υφίστατο η Αποικία σνεπεία της υπό του χρέους επιβαρύνσεως" διά να μεταχειρισθώ τας εκφράσεις, ας πάνυ ειλικρινώς μετεχειρίσθη η Εξοχότης Σας εν τω αξιομνημονεύτω λόγω τω εκφωνηθέντι εν Λεμεσώ. Το προκείμενον νομοσχέδιον προτίθεται να κάμη αρχήν κυρώσεως της προταθείσης συμβάσεως μεταξύ της Μ. Βεττανίας και Κύπρου διά την απαλλαγήν,

 

Το στενό πέρασμα μεταξύ των βράχων, γνωστό ως βράχοι των Χασαμπουλιών στην περιοχή του χωριού Μαμώνια

της

 

τελευταίας από το βάρος της διά το Δ.Ο. Χρ. επιβαρύνσεω ς. Το

προκείμενον νομοσχέδιον δεχόμεθα κατ' αρχήν κατ' ανάγκην, διότι είμεθα απολύτως υπόχρεοι προς τούτο ως εκ της διλημματικής θέσεως καθ' ην ετέθη το ζήτημα της απαλλαγής της νήσου από την επιβάρυνσιν της από το βάρος διά το Δ.Ο. Χ.

Ο ταύρος του διλήμματος προβάλλει οξέα τα κέρατα του και οιονδήποτε των δύο εκλέξη τις θα αισθανθή την οδύνην του κερρατισμού, προτιμώμεν και εκλέγομεν το ήττον επώδυνον με την ελπίδα ότι η Μεγάλη Βρεττανία διά την οποίαν το ποσόν των 10,000 λιρών είναι σταγών εν τω ωκεανώ των δαπανών διά την άμυναν της και ως προσφυώς εχαρακτηρίσθη υπο προλαλήσαντος συναδέλφου, θα θελήση να αφήση την δι' αυτήν μεν σταγόνα, δι' ημάς δε ποταμόν των 10,000 λιρών θα αρδεύη την σαχάραν των αναγκών μας, την οποίαν δεν μπορεί να χορτάση με την σταγονομετρικήν διάθεσιν μεθ' ης κινείται ο γνωστός προϋπολογισμός μας. Εις το σημείον τούτο προτιμώμεν να συμμορφωθώμεν προς την σοφήν λαϊκήν παροιμίαν ην ανέφερεν το έντ. μέλος Κοιλανίου- Αυδήμου και πέρνομεν το ρίφιν που μας έταξεν ο βοσκός διά να μας μείνη.

Ψηφίζοντες όμως το παρόν νομοσχέδιον ποιούμεθα επιφύλαξιν παντός δικαιώματος το οποίον δύναται να έχη ο τόπος ούτος εν σχέσει προς την υπ' αυτού οιανδήποτε πληρωμήν ην έκαμε οιουδήποτε ποσού, είτε υπό μορφήν του φόρου υποτελείας, η του Μεριδίου της Νήσου εις το Δ.Ο. Χρ. από το 1878-1.1.1928 χωρίς να έχη προς τούτο υποχρέωσιν ηθικήν ή νομικήν. Διότι η υποχρέωσις αύτη είναι πασίγνωστον ότι εβάρυνε την Αγγλίαν και όχι τη Κύπρον ως καλώς εμφαίνεται από τε του γράμματος και του πνεύματος της συνθήκης του 78. Και ταύτα μεν γενικώς και εν συνόλω. Ειδικώς δε ποιούμεθα πάσαν επιφύλαξιν δι' όσα ο τόπος επλήρωσεν ή θα πληρώση από της 5.11.1914-1.1.1928 υφ' οιανδήποτε μορφήν, διότι έκτοτε ούτε των συνθηκών το πρόσχημα δεν υφίσταται πλέον αλλ' ούτε το δάνειον του 1855 εις ο αναφέρεται και δαπανάται το ποσόν των 92 χιλ. λιρών αποτελεί πλέον μέρος του Δ.Ο. Χρ. Ηδη από του Decree de Moubarem του 1881 το ποσόν τούτο ανέρχεται εις 513, 594.15.0 άνευ των τόκων. Ζωηράς επίσης επιφυλάξεις ποιούμεθα και δι'έτερον ποσόν 452,273.14.7 το γνωστόν υπό το όνομα περισσεύματα και τα οποία

εσχηματίσθησαν από του 1878-1914. Εις τούτο του λόγου ευρισκόμενος θεωρώ καθήκον να κάμω διόρθωσιν μιας ανακριβείας ήτις παρεισέφρησεν εις τας αγορεύσεις τινών των προλαλησάντων συναδέλφων, ότι το ετήσιον περίσσευμα των 11,000 προσεφέρετο εκάστοτε υπό της Αγγλίας εις την Τουρκίαν και η δευτέρα ηρνείτο να το δεχθή. Το ποσόν τούτο δεν προσεφέρετο εις την Τουρκίαν, αλλ' εκρατείτο εις χωριστόν ταμείον διά να χρησιμεύση κατ' επίσημον δήλωσιν διά την απόσβεσιν των καθυστερημένων από του 1875 χρεωλυσίων.

 

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 17 5 1927

Αυτά, Κύριε Πρόεδρε, προς διασάφησιν της εννοίας ην έχει η ψήφος μου υπέρ του προκειμένου νομοσχεδίου και επαναλαμβάνω ότι θα υπερψηφίσω του νομοσχεδίου υπό το κράτος των προεκτεθεισών επιφυλάξεων υπέρ παντός δικαιώματος απορρέοντος υπέρ του κυπριακού λαού διά την περίοδον από του 1878 μέχρι της 1.1.1928 και εν σχέσει προς το προκείμενον ζήτημα των δικαιωμάτων τούτων η ικανοποίησις θέλει πληρώση εξ ίσου τους πόθους του Κυπριακού λαού τους συναφείς με τα ανικανοποίητα αυτά δικαιώματα ως επληρώθησαν όλοι οι πόθοι του εν σχέσει προς την μελλοντικήν απαλλαγήν του από την αδικίαν της επιβαρύνσεως των 92 χιλ. λιρών. ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ: Υποστηρίζεται η ένστασις εις την πρότασιν;"

ΡΩΣΣΙΔΗΣ: Μάλιστα.

Τίθεται η πρότασις εις ψηφοφορίαν ψηφίζουν δε υπέρ της προτάσεως του κ. Μιχαηλίδου μόνον τρεις, ήτοι οι κ.κ. Μιχαηλίδης, Ρωσσίδης και Γ. Ιωαννίδης.

Είτα το Συμβούλιον μετατρέπεται εις υπεπιτροπείαν και αρχίζει η κατ' άρθρον συζήτησις.

Ο κ. Πιερίδης προτείνει την απάλειψιν της δευτέρας παραγράφου του δευτέρου άρθρου, ο δε κ. Σταυρινάκης προτείνει τροποποίησιν εις τρόπον ώστε η φρασεολογίαν του Υπουργικού Γράμματος να περιληφθή εις το Νομοσχέδιον.

Ο Κυβερνήτης δηλοί ότι ο Γενικός Εισαγγελέας διετύπωσε νομικώς την απόφασιν του Υπουργικού εγγράφου εις το υπό συζήτησιν νομοσχέδιον, το οποίον έγινεν ήδη δεκτόν εις πρώτην ανάγνωσιν και δεν πρέπει κατά την συζήτησιν να μεταιωθή ο σκοπός του νομοσχεδίου.

Ο κ. Πιερίδης αποσύρει την πρότασιν του και εγείρεται ο κ. Μιχαηλίδης να υποβάλη νέαν πρότασιν.

Ο Κυβερνήτης δηλοί ότι η Κυβέρνησις δεν θα δεχθή καμμίαν τροποποίησιν. Τα μέλη του Συμβουλίου, λέγει, δεν ελήφθησαν εξ υφαρπαγής. Είχον άφθονον καιρόν να κάμουν την απάντησιν την οποίαν έκαμαν. Είναι βέβαιος ότι ο κ. Μιχαηλίδης δεν αντιπροσωπεύει την γνώμην της πλειονότητος του λαού, εάν κρίνη εκ της απαντήσεως των βουλευτών και των πολυπληθών συγχαρητηρίων, τα οποία έλαβεν εκ μέρους των εκκλησιαστικών αρχηγών, των Δημοτικών Συμβουλίων και των εν τη ξένη Κυπρίων.

Το Συμβούλιον επιψηφίζει το Νομοσχέδιον και εις τρίτην ανάγνωσιν διά ψήφων δέκα οκτώ κατά τριών.

Ο Κυβερνήτης δηλοί ότι ελπίζει ότι η απαλλαγή της νήσου από της επιβαρύνσεως του Τουρκικού χρέους θα συντελέση εις την πρόοδον της Νήσου.

Ο κ. Ρωσσίδης λέγει ουδέποτε.

Ο Κυβερνήτης αναβάλλει τας εργασίας του Συμβουλίου επ' αόριστον.