Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

8.12.1920: Ομαδική παραίτηση βoυλευτώv. Καθιερώvεται δυvαμική πoλιτική.-Καθιερώvεται δυvαμική πoλιτική.

S-359

8.12.1920: ΟΜΑΔΙΚΗ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ. ΚΑΘΙΕΡΩΝΕΤΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ.

Φίλιος Ζαννέτος. Παραιτήθηκε υπακούoντας στις αποφάσεις της ηγεσίας για καθιέρωση πολιτικής αποχής

Με το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου οι Ελληνες Κύπριοι βουλευτές, αποφάσισαν δυναμικό αγώνα γιλα να επιτύχουν την Ενωση και παράλληλα με την αποστολή Πρεσβείας στο Λονδίνο στο εσωτερικό οι Ελληνες βουλευτές έδωσαν τον Κυπριακό λαό την υπόσχεση ότι θα εργάζονταν ακόμα πιο σκληρά για την Ενωση.

Ετσι στις 5 Δεκεμβρίου 1918, παραιτήθηκαν ομαδικά κι έφυγαν όλοι μαζί με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Κύριλλο Γ για το Λονδίνο για να προωθήσουν τα αιτήματα του Κυπριακού λαού.

Υστερα από δυο χρόνια, στις αρχές Δεκεμβρίου 1920, η πίκρα και η αγανάκτηση τους προς τη Βρετανία που αρνείτο την ικανοποίηση των αιτημάτων τους ενέτειναν τον αγώνα τους περισσότερο στο εσωτερικό.

Οι απαντήσεις που έφερε στην Κύπρο η Πρεσβεία από τη βρετανική πρωτεύουσα ήταν απογοητευτικδσ κι έτσι αποφάσισαν να δράσουν πλέον δυναμικά για να επιτύχουν προώθηση του ενωτικού αγώνα.

Οι αποφάσεις στρέφονταν προς δύο κατευθύνσεις: Ιδρυση Πολιτικής Οργάνωσης, η οποία θα αναλάμβανε τον αγώνα, ομαδική παραίτηση των βουλευτών και διακοπή ουσιαστικά της συνεργασίας τους με την αποικιακή κυβέρνηση.

Οι αποφάσεις λήφθηκαν σε σύσκεψη στην Αρχιεπισκοπή υπό τον Αρχιεπίσκοπο Κύριλλο. Η σύσκεψη ανέθεσε σε επιτροπή που αποτελείτο από τους Α. Λιασίδη, Ι. Οικονομίδη και Ιωάννη Κληρίδη να ετοιμάσει τον κανονισμό για το σχηματισμό της Πολιτικής Οργάνωσης.

Η εφημερίδα "Ελευθερία" αναγγέλλουσα τις αποφάσεις τόνισε ότι η σύσκεψη ύστερα από μακρά συζήτηση "απεφάσισεν ότι πλέον πρέπει να αρχίση εν Κύπρω αντιδραστική πολιτική, ενέκρινε δε την απόφασιν των βουλευτών όπως παραιτηθώσι" και την υποστήριξη της υποψηφιότητας με καθαρά "ενωτικόν αντιδραστικόν πρόγραμμα" σε περίπτωση διενέργειας νέων εκλογών.

Οι αποφάσεις προωθήθηκαν αμέσως. Ετσι στις 8 Δεκεμβρίου 1920 οι βουλευτές υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους και σε εγκύκλιο τους προς τον Κυπριακό λαό τόνιζαν:

"Eις εκδήλωσιν της διαμαρτυρίας ημών και προς έντονον διατύπωσιν της αγανακτήσεως του Κυπριακού λαού διά την ληφθείσαν απόφασιν της βρεττανικής Κυβερνήσεως να κρατήση την Κύπρον και διά της γενομένης εν τη Βουλή των Κοινοτήτων δηλώσεως υπό του Υφυπουργού των Αποικιών υπεβάλομεν την παραίτησιν ημών από του βουλευτικού αξιώματος συνοδεύσαντες ταύτην διά του ακολούθου εγγράφου προς την Α. Εξοχότητα τον Αρμοστεύοντα"

(Μεταγλώττιση)

Σε εκδήλωση της διαμαρτυρίας μας και προς έντονη διατύπωση της αγανάκτησης του Κυπριακού λαού για την απόφαση που λήφθηκε από τη Βρετανική Κυβέρνηση να κρατήσει την Κύπρο και με τη δήλωση που έγινε στη Βουλή των Κοινοτήτων από τον υφυπουργό των Αποικιών, υπεβάλαμε την παραίτηση μας από

Ο παραιτηθείς βουλευτής Πασχάλης Κωνσταντινίδης

το βουλευτικό αξίωμα και την έχουμε συνοδεύσει με το ακόλουθο έγγραφο προς την Α. Εξοχότητα τον αρμοστεύοντα".

Η επιστολή παραίτησης την οποία υπέγραφαν οι Ελληνες βουλευτές Θ. Θεοδότου, Φ. Ζαννέτος, Νικ. Κλ. Λανίτης, Λ. Ευαγ. Λοϊζου, Δ. Σεβέρης, Γ. Σ. Εμφιετζής, Ε. Ζήνων, Ν. Πασχάλης και Ν. Νικολαϊδης έχει ως εξής:

"Εν Λευκωσία τη 8.12.1920

Εξοχώτατε,

Ο Κυπριακός λαός, τμήμα αναπόσπαστον του Ελληνικού Εθνους έζησε πάντοτε διά μέσου των αιώνων της δουλείας με την ελπίδα αναστάσεως της Ελληνικής Φυλής και αφ' ης στιγμής μέρος του Ελληνικού Εθνους ηλευθερώθη, ο Κυπριακός λαός απέβλεπε πάντοτε προς την εθνικήν αυτού αποκατάστασιν.

Η ελπίς αύτη ηύξησεν, αφ ης το τυραννικόν καθεστώς των Τούρκων διεδέξατο η φιλελευθέρα αγγλική διοίκησις και εγιγαντώθη την ώραν, καθ' ην απεκόπη και ο τελευταίος προς την Τουρκίαν δεσμός, η δε Μ. Βρετανία εκήρυξεν ως πολιτικόν Αυτής δόγμα την αρχήν των εθνικοτήτων και ηγωνίσθη συμπραττούσης και της μητρός ημών Ελλάδος υπέρ της ελευθερίας του κόσμου.

Αντιπρόσωποι ημείς των φρονημάτων και ιδεών του λαού μετέβημεν εις Λονδίνον, όπως διά του μάλλον νομιμόφρονος τρόπου υποδείξωμεν εις την Κυβέρνησιν της Α. Μεγαλειότητος ότι ήλθεν η ώρα να εφαρμόση τας ιδίας αρχάς και να αποδώση εις τον κυπριακόν λαόν ελευθερίαν.

Ετύχομεν ευμενούς ακροάσεως παρά της Α. εντιμότητος του επί των Αποικιών Υπουργού και εγγράφου απαντήσεως της Α. εντιμότητος του Πρωθυπουργού, υπό ημερ. 14 Νομεβρίου 1919 καθ ην "είναι πλήρως πληροφορημένος περί του αισθήματος το οποίον υπάρχει μεταξύ του ελληνικού πληθυσμού της νήσου υπέρ της μετά της Ελλάδος Ενώσεως", και καθ ην "οι πόθοι των κατοίκων της Κύπρου θα τύχωσι της τα μάλιστα επισταμένης και συμπαθούς προσοχής της Κυβερνήσεως της Α. Μεγαλειότητος κατά τον καθορισμόν του μέλλοντος της Νήσου".

Η απάντησις αύτη εκράτυνε την πεποίθησιν ημών επί την Βρεττανικήν δικαιοσύνην και ενίσχυσεν ημών τας ελπίδας ότι η Μ. Βρεττανία δεν θα παρέβλεπε να εκπληρώση το καθήκον αυτής προς την δικαιοσύνην και την ελευθερίαν.

Παρά πάσαν όμως προσδοκίαν και εναντίον πάσης ηθικής και δικαίας αρχής η Κυβέρνησις της Α. Μεγαλειότητος εδήλωσεν ότι θα κρατήση την Κύπρον, απομένομεν δε ούτω σχεδόν μόνον ημείς, εξ όλων των Ελλήνων κεχωρισμένοι της μητρός πατρίδος. Εις επίμεντρον, κατά την συνεδρίαν της Βουλής των Κοινοτήτων της 15ης Νοεμβρίου 1920 ο Υφυπουργός των Αποικιών προέβη εις δηλώσεις προσβαλλούσας τα αισθήματα του Κυπριακού λαού, αμφισβητήσας τον ελληνικόν αυτού εθνισμόν, δι ον είναι υπερήφανος, και το ενιαίον του πόθου αυτού διά την μετά της Ελλάδος ένωσιν.

Εξοχώτατε,

Θα ήμεθα ασυνεπείς προς εαυτούς και παραβάται της ιεράς εντολής του λαού, εάν δεν καθιστώμεν διά του κατηγορηματικωτέρου τρόπου γνωστόν εις την Κυβέρνησιν της Α. Μεγαλειότητος ότι η απόφασις αύτη της αγγλικής Κυβερνήσεως έτρωσε βαθύτατα την φιλοτιμίαν του λαού, κατέθλιψεν αυτόν και ήγειρεν εν τη ψυχή

αυτού είπερ ποτέ ή άλλοτε σφοδρόν το φυσικόν αίσθημα να απαλλαγή ξένου ζυγού και να ζήση ελεύθερος εις τας αγκάλας μητρός, από της οποίας ουδεμία υπόσχεσις ουδεμία υλική παροχή, ουδεμία εγκόσμιος δύναμις δύναται να τον αποσπάση.

Οι παραιτηθέντες Θεοφάνης Θεοδότου ( Ανωω) και Δημοισθένης Σεβέρης (κάτω)

Ελληνες ημείς, με ιστορικάς παραδόσεις, ας κανέν άλλο έθνος έχει εις τον κόσμον, έχοντες τα αυτά δικαιώματα επί την ελευθέραν ζωήν οίαν έχουν οι άλλοι λαοί και οία έχετε σεις, δεν θα ανεχθώμεν ποτέ, καθ' ην ώραν διά κοινών αγώνων και θυσιών αναστηλώσαμεν εις τον κόσμον τα ιδανικά της ελευθερίας και της πολιτικής δικαιοσύνης, να μείνωμεν δούλοι κανενός.

Υπό τας περιστάσιες αυτάς και εις εκδήλωσιν της ισχυράς διαμαρτυρίας του λαού κατά της αδίκου αποφάσεως, της Κυβερνήσεως της Α. Μεγαλειότητος υποβάλλομεν εν σώματι την παραίτησιν ημών από της θέσεως αντιπροσώπων του λαού εν τω Νομοθετικώ Συμβουλίω, δηλούντες ότι θα συνεχίσωμεν ανενδότως τον αγώνα ημών μέχρις επιτεύξεως των εθνικών πόθων και της θελήσεως του λαού.

Παρακαλούμεν όπως αντίτυπον του παρόντος εγγράφου διαβιβασθή εις την Α. Εντιμότητα των επί των Αποικιών Υπουργόν".

(Μεταγλώττιση)

Εξοχότατε,

Ο Κυπριακός λαός, τμήμα αναπόσπαστο του ελληνικού Εθνους έζησε πάντοτε σε αιώνες δουλείας με την ελπίδα της ανάστασης της ελληνικής φυλής και αφ'ότου μέρος του ελληνικού έθνους ελευθερώθηκε ο κυπριακός λαός απέβλεπε πάντοτε προς την εθνική του αποκατάσταση.

Η ελπίδα αυτή αυξήθηκε αφ'ότου το τυρανικό καθεστώς των Τούρκων διαδέχθηκε η φιλελεύθερη αγγλική διοίκηση και γιγαντώθηκε την ώρα κατά την οποία αποκόπηκε και ο τελευταίος δεσμός με την Τουρκία, η δε Μ. Βρετανία κήρυξε ως πολιτικό της δόγμα την αρχή των εθνικοτήτων και αγωνίστηκε, με τη σύμπραξη και της μητέρας μας Ελλάδας υπέρ της ελευθερίας του κόσμου.

Αντιπρόσωποι εμείς των φρονημάτων και ιδεών του λαού πήγαμε στο Λονδίνο, όπως με τον πιο νομιμόφρονα τρόπο υποδείξουμε στην Κυβέρνηση της Α. Μεγαλειότητας ότι ήλθε η ώρα να εφαρμόσει τις ίδιες αρχές και να αποδώσει στον Κυπριακό λαό ελευθερία.

Τύχαμε ευμενούς ακρόασης από την Α. Εντιμότητα των υπουργό των Αποικιών και γραπτής απάντησης της Α. εντιμότητας του πρωθυπουργού, ημερομηνίας 14 Νοεμβρίου 1919, κατά την οποία "είναι πλήρως πληροφορημένος για το αίσθημα το οποίο υπάρχει μεταξύ του ελληνικού πληθυσμού της νήσου υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα" και κατά την οποία "οι πόθοι των κατοίκων της Κύπρου θα τύχουν πολύ επισταμένης και συμπαθούς προσοχής από την Κυβέρνηση της Α. Μεγαλειότητας κατά τον καθορισμό του μέλλοντος της νήσου".

Η απάντηση αυτή ενίσχυσε την πεποίθηση μας στη βρετανική δικαιοσύνη και ενίσχυσε τις ελπίδες μας ότι η Μ. Βρετανία δεν θα παρέβλεπε να εκπληρώσει το καθήκον της προς τη δικαιοσύνη και την ελευθερία.

Παρά όμως τις προσδοκίες αυτές και εναντίον κάθε ηθικής και δίκαιης αρχής η Κυβέρνηση της Α. Μεγαλειότητας δήλωσε ότι θα κρατήσει την Κύπρο, κι έτσι απομένουμε σχεδόν μόνον εμείς από όλους τους Ελληνες χωρισμένοι από τη μητέρα πατρίδα. Σε επίμετρο, κατά τη συνεδρία της Βουλής των κοινοτήτων στις 15 Νοεμβρίου 1920 ο υπουργός των Αποικιών προέβη σε δηλώσεις που προσβάλλουν τα αισθήματα του Κυπριακού λαού, αμφισβητούν τον ελληνικό του εθνισμό για τον οποίο είναι περήφανος και το ενιαίο του πόθου του για την ένωση με την Ελλάδα.

Εξοχότατε,

Ο παραιτηθείς Ν. Κλ. Λανίτης

Θα είμαστε ασυνεπείς προς τους εαυτούς μας και παραβάτες της ιερής εντολής του λαού, εάν δεν καταστήσουμε με τον κατηγορηματικότερο τρόπο γνωστό στην Κυβέρνηση της Α. Μεγαλειότητας ότι η απόφαση αυτή της αγγλικής Κυβέρνησης έπληξε βαθιά τη φιλοτιμία του λαού, τον κατέθλιψε και εξήγειρε στην ψυχή του όσον ποτέ άλλοτε σφοδρό το φυσικό αίσθημα νααπαλλαγεί από ξένο ζυγό και να ζήσει ελεύθερος στις αγκάλες μητέρας, από την οποία καμιά υπόσχεση, καμιά υλική παροχή, καμιά εγκόσμια δύναμη δεν μπορεί να τον αποσπάσει.

Ελληνες εμείς με ιστορικές παραδόσεις, τις οποίες κανένα άλλο έθνος έχει στον κόσμο, έχοντες τα ίδια δικαιώματα στην ελεύθερη ζωή, την οποία έχουν οι άλλοι λαοί και τα οποία σεις έχετε, δεν θα ανεχθούμε ποτέ ενώ με κοινούς αγώνες και θυσίες αναστηλώσαμε στον κόσμο τα ιδανικά της ελευθερίας και της πολιτικής δικαιοσύνης να μείνουμε δούλοι κανενός.

Υπό τις περιστάσεις αυτές και σε εκδήλωση της ισχυρής διαμαρτυρίας του λαού κατά της άδικης απόφασης της Κυβέρνησης της Α. Μεγαλειότητας υποβάλλομεν ως σώμα την παραίτηση μας από τη θέση των αντιπροσώπων του λαού, στο Νομοθετικό Συμβούλιο, δηλώνοντας ότι θα συνεχίσουμε ανένδοτα τον αγώνα μας μέχρι την επίτευξη των εθνικών πόθων και της θέλησης του λαού.

Παρακαλούμε όπως αντίτυπο του παρόντος εγγράφου διαβιβάσθηκε στην Α. Εντιμότητα τον υπουργό των Αποικιών.

Ταυτόχρονα ο Αρχιεπίσκοπος, γνώστης πια της σημασίας της διαφώτισης ύστερα από μια διετία στο Λονδίνο, ανέλαβε να ενημερώσει τους πάντες για την απόφαση των βουλευτών και να διαμαρτυρηθεί στην αγγλική Κυβέρνηση για την αρνητική της στάση.

Σε τηλεγράφημα του σε φιλέλληνες και άλλες προσωπικότητες του Λονδίνου ανέφερε:

" Δηλώσεις υφυπουργού Αποικιών συνεδρίαν 15 Νοεμβρίου, αμφισβητήσαντος Ελληνικήν ημών εθνικότητα και ενιαίον πόθον λαού υπέρ ενώσεως, προυκάλεσαν θύελλαν αγανακτήσεως. Μεγάλη Συνέλευσις Μητροπολιτών, βουλευτών, πρώην βουλευτών, δημάρχων συνελθούσα Αρχιεπισκοπήν απεφάσισε συνεχίση αγώνα υπέρ εθνικής ελευθερίας και ενώσεως μετά της Ελλάδος. Συνεπεία

δημιουργηθείσης καταστάσεως άπαντες Ελληνες βουλευταί υπέβαλον παραίτησιν Κυβερνήσει, δηλούντες ότι κατόπιν αδίκου αποφάσεως της Βρεττανικής Κυβερνήσεως και ανοικείων δηλώσεων υφυπουργού συνεργασία καθίσταται αδύνατος και ότι ο Κυπριακός λαός θα συνεχίση ανενδότως τον δίκαιον αγώνα του. Επικαλούμεθα την αντίληψιν των απανταχού φίλων της δικαιοσύνης και ελευθερίας.

Λευκωσία 8.12.1920

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΟΥ

(Μεταγλώττιση)

" Δηλώσεις υφυπουργού Αποικιών συνεδρίαν 15 Νοεμβρίου, που αμφισβήτησε Ελληνική μας εθνικότητα και ενιαίο πόθο λαού υπέρ ένωσης, προκάλεσαν θύελλα αγανάκτησης. Μεγάλη Συνέλευση Μητροπολιτών, βουλευτών, πρώην βουλευτών, δημάρχων αφού συνήλθε Αρχιεπισκοπή αποφάσισε συνεχίσει αγώνα υπέρ εθνικής ελευθερίας και ένωσης με την Ελλάδα. Συνεπεία κατάστασης που δημιουργήθηκε όλοι Ελληνες βουλευτές υπέβαλαν παραίτηση Κυβέρνηση, δηλώνοντες ότι κατόπιν άδικης απόφασης της Βρεττανικής Κυβέρνησης και ανοίκειες δηλώσεις υφυπουργού συνεργασία καθίσταται αδύνατη και ότι ο Κυπριακός λαός θα συνεχίσει ανένδοτα το δίκαιο αγώνα του. Επικαλούμαστε την αντίληψη των απανταχού φίλων της δικαιοσύνης και ελευθερίας.

Επίσης ο Αρχιεπίσκοπος ενημέρωσε τον ελληνικό, το γαλλικό και τον αμερικανικό τύπο με ξεχωριστά τηλεγραφήματα του:

Σε ένα τηλεγράφημά του στις 5.12.1920 προς τον ελληνικό τύπο ανέφερε (Μεταγλώττιση):

Ο παραιτηθείς Γεώργιος Εμφιετζής

"Ευρεία συνέλευση από Μητροπολίτες, βουλευτές, πρώην βουλευτές και δημάρχους κήρυξαν αναλλοίωτη απόφαση κυπριακού λαού επιδιώξει ένωση με την Ελλάδα. Δηλώσεις υφυπουργού βρεττανικό Κοινοβούλιο προκάλεσαν ακράτητη αγανάκτηση. Παραίτηση όλων Ελληνων βουλευτών επίκειται".

Σε τρεις μέρες όταν λήφθηκε η απόφαση τηλεγραφούσε και πάλι:

"Ολοι Ελληνες βουλευτές υπέβαλαν κυβέρνηση παραίτηση, δηλώνοντες συνεργασία αδύνατη και κηρύξαντες λαός αδιάλλακτος προς καθεστώς επιδιώξει ένωση με Ελλάδα. Βουλευτές δημοσίευσαν διάγγελμα προς λαό. Πολυμελής επιτροπή Μητροπολιτών, πρώην βουλευτών, δημάρχων, πολιτών, διευθύνει εθνικόν αγώνα. Καλούμε το Ελληνικό Εθνος και τους απανταχού του κόσμου φίλους της ελευθερίας και δικαιοσύνης να βοηθήσουν τον ιερό αγώνα της πατρίδος μας".

Στο τηλεγράφημα προς τις γαλλικές και αμερικανικές εφημερίδες τόνιζε στις 9.12.1920:

"Λόγω της άδικης απόφασης της Βρετανικής κυβέρνησης να κρατήσει την Κύπρο εναντίον της αρχής του αυτοκαθορισμού, όλα τα ελληνικά μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου της Κύπρου υπέβαλαν στην Κυβέρνηση παραίτηση".

Στο μεταξύ ο βουλευτής Λεμεσού Ν. Κλ. Λανίτης μιλώντας στη Λεμεσό επέκρινε την Κυβέρνηση για τις αποφάσεις της και ο Αρμοστής τον κάλεσε στο γραφείο του και τον απείλησε, επικαλούμενος το στρατιωτικό Νόμο, ότι αν συνέχιζε, θα τον έδιωχνε από την Κύπρο.

Στο πλευρό του βουλευτή Λεμεσού βρέθηκε ο Αρχιεπίσκοπος ο οποίος με ένα τηλεγράφημα του στις 8.12.1920 προς τον υπουργό Αποικιών τόνιζε:

"Ανευ ουδενός λόγου και παρά πάσαν αρχήν ελευθερίας εξακολουθεί ισχύων ο στρατιωτικός νόμος. Επί τη βάσει του Νόμου τούτου, ο τέως βουλευτής κ. Ν. Κλ. Λανίτς εκλήθη υπό του Γενικού Στρατιωτικού Διοικητού, κατόπιν συνήθους πολιτικής ομιλίας του επικρινούσης την απόφασιν της αγγλικής Κυβερνήσεως να κρατήση την Κύπρον και απειλήθη δι' εξορίας. Μέτρα ταύτα εξεγείρουν την ελευθέραν συνείδησιν του λαού και εντέλλομαι να υποβάλω ζωηράν διαμαρτυρίαν".

(Μεταγλώττιση)

Χωρίς κανένα λόγο και πέρα από κάθε αρχή ελευθερίας εξακολουθεί να ισχύει ο στρατιωτικός νόμος. Με βάση το νόμο αυτό ο τέως βουλευτής κ. Ν. Κλ. Λανίτης κλήθηκε από το Γενικό Στρατιωτικό Διοικητή ύστερα από συνήθη πολιτική ομιλία του που επικρίνει την απόφαση της αγγλικής Κυβέρνησης να κρατήσει την Κύπρο και απειλήθηκε με εξορία. Τέτοια μέτρα εξεγείρουν την ελεύθερη συνείδηση του λαού και εντέλλομαι να υποβάλω ζωηρή διαμαρτυρία".