Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

11.3.1919: Νέoι θερμoί λόγoι και υπoσχέσεις τoυ Ελευθερίoυ Βεvιζέλoυ στoυς Κυπρίoυς ότι τo κυπριακό θα λυθεί αίσια με τηv έvωση της Κύπρoυ με τηv Ελλάδα.

S-328

11.3.1919: ΝΕΟΙ ΘΕΡΜΟΙ ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΣΤΟΥΣ ΚΥΠΡΙΟΥΣ ΟΤΙ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΘΑ ΛΥΘΕΙ ΑΙΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Η ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΥΠΟΚΥΠΤΟΥΣΑ ΣΤΙΣ ΕΝΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΕΝ ΜΕΤΑΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΓΕΙΡΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ


Μιχ. Χρ. Μιχαηλίδης: Δήμαρχος Λεμεσού 1913-1914

Παρά τα όσα είχε αναφέρει ο πρωθυπουργός της Ελλάδας στην Κυπριακή Πρεσβεία στο Λονδίνο, υπό τον Αρχιεπίσκοπο Κύριλλο, για τα όσα τεκταίνονταν στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, η Κυπριακή Πρεσβεία αγωνιώντας ότι θα παρακαμπτόταν το Κυπριακό στο Συνέδριο, αποφάσισε να κινηθεί παρά τις αντίθετες εισηγήσεις του Βενιζέλου και να μεταβεί στη γαλλική πρωτεύουσα.

Γι' αυτό έγραψε σχετικά στο Βενιζέλο, ο οποίος απαντώντας τους ανέφερε ότι δεν μπορούσε να τους εμποδίσει να κάμουν ό,τι έκριναν σωστό, αλλά τους υπενθύνιζε ότι όταν το 1915 προσφέρθηκε η Κύπρος στην Ελλάδα, αυτοί δεν είχαν κάμει καμμιά κινητοποίηση και επομένως τώρα δεν έπρεπε να φανούν τόσο ανένδοτοι στις συμβουλές του Εθνικού Κέντρου.

Τελικά η Κυπριακή Πρεσβεία υπάκουσε στις προτροπές του Βενιζέλου.

Εγραφε ο Ελληνας πρωθυπουργός στα όσα του είχε διαμηνύσει η Πρεσβεία:

Ritz Hotel Picadily, London W.1

11 Μαρτίου 1919

Σεβασμιώτατε,

Ελαβον την στιγμήν ταύτην την υμετέραν επιστολήν.

Λυπούμαι μανθάνων εξ αυτής ότι η Επιτροπή δεν θέλει να συμμορφωθή προς την δοθείσαν συμβουλήν. Δεν δύναμαι φυσικά να εμποδίσω αυτήν να ενεργήση όπως αύτη νομίζει.

Επιθυμώ μόνον να παρατηρήσω ότι αι εν τη επιστολή της Επιτροπής βεβαιώσεις, ότι το ζήτημα το Κυπριακόν παρεμερίσθη κατά την στιγμήν ταύτην και ότι η Αγγλία δεν έχει διάθεσιν να παραιτηθή της Κύπρου, είναι εντελώς παρακεκινδυνευμέναι και εν πάση περιπτώσει ουδαμώς ανταποκρίνονται προς τας εμάς αντιλήψεις και προς τα όσα ανεκοίνωσα εις την επιτροπήν χθες.

Ο,τι γνωρίζομεν μόνον είναι ότι η βρεττανική Κυβέρνησις ευρίσκεται ενώπιον αντιρρήσεων των στρατιωτικών και Ναυτικών κυρίως κύκλων.

Αλλ' ότι το ζήτημα δεν παρεμερίσθη αποδεικνύεται ακριβώς εκ του γεγονότος ότι η Αγγλική Κυβέρνησις εζήτησε την γνώμην των διαφόρων αρμοδίων υπουργείων ως προς την ενδεχομένην παραχώρησιν της Νήσου.

Θα μοι επιτραπή ακόμη να παρατηρήσω ότι αν οι αντιπρόσωποι της Κύπρου καθ' ην στιγμήν η Αγγλία προσέφερεν εις την Ελλάδα την Νήσον δεν εκινήθησαν ουδαμώς, ίσως θα ενεδεικνύετο σήμερον, να μη φανώσι τόσον ανένδοτοι προς τας εκ του Εθνικού Κέντρου Συμβουλάς.

Μετ' εξαιρέτου τιμής

Ε. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 3/16 Αυγούστου 1919. Η συνέχεια στην επόμενη σελίδα

(Μεταγλώττιση)

Σεβασμιώτατε,

Ελαβον την στιγμή αυτή την επιστολή σας.

Λυπούμαι μανθάνοντας από αυτήν ότι η Επιτροπή δεν θέλει να συμμορφωθεί προς τη συμβουλή που της δόθηκε. Δεν μπορώ φυσικά να την εμποδίσω να ενεργήσει όπως αυτή νομίζει.

Επιθυμώ μόνο να παρατηρήσω ότι οι βεβαιώσεις που περιλαμβάνονται στην επιστολή της Επιτροπής, ότι το Κυπριακό ζήτημα παραμερίσθηκε κατά τη στιγμή αυτή και ότι η Αγγλία δεν έχει διάθεση να εγκαταλείψει την Κύπρο, είναι εντελώς παρακεκινδυνευμένες και εν πάση περιπτώσει πουθενά δεν ανταποκρίνονται προς τας αντιλήψεις μας και προς τα όσα ανεκοίνωσα στην επιτροπή χθες.

Ο,τι γνωρίζουμε μόνο είναι ότι η βρεττανική Κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά από αντιρρήσεις των στρατιωτικών και Ναυτικών κυρίως κύκλων.

Αλλά ότι το ζήτημα δεν παραμερίστηκε αποδεικνύεται ακριβώς από το γεγονός ότι η Αγγλική Κυβέρνηση ζήτησε τη γνώμη των διαφόρων αρμοδίων υπουργείων ως προς την ενδεχόμενη παραχώρηση της Νήσου.

Θα μου επιτραπεί ακόμη να παρατηρήσω ότι αν οι αντιπρόσωποι της Κύπρου κατά την στιγμή που η Αγγλία προσέφερε στην Ελλάδα τη Νήσο δεν κινήθηκαν καθόλου, ίσως θα ενεδεικνύετο σήμερα, να μη φανούν τόσο ανένδοτοι προς τις συμβουλές του Εθνικού Κέντρου".

Σημείωνε η εφημερίδα "Ελευθερία|" στις 30/12 Απριλίου 1919:

"Μετά την λήψιν της επιστολής ταύτης η Πρεσβεία απήντησεν εγγράφως την επαύριον προς τον Πρόεδρον της Ελληνικής Κυβερνήσεως εκφράσασα την βαθείαν αυτής λύπην ότι ακούσα εγένετο πρόξενος δυσθυμίας και διεβεβαίωσεν ότι θα συμμορφωθή απολύτως προς τας υποδείξεις του".

(Μεταγλώττιση)

"Μετά τη λήψη της επιστολής αυτής η Πρεσβεία απάντησε εγγράφως την επομένη προς τον Πρόεδρο της ελληνικής Κυβέρνησης εκφράζοντας την βαθειά της λύπη ότι χωρίς να το θέλει έγινε πρόξενος δυσθυμίας και διεβεβαίωσεν ότι θα συμμορφωθεί απόλυτα προς τας υποδείξεις του".

Ενστάσεις στην παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα είχαν πέντε Υπουργεία σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδιδε η Πρεσβεία από το Λονδίνο στις 15 Μαρτίου:

ΛΟΝΔΙΝΟΝ 15 ΜΑΡΤΙΟΥ

"Πληροφορούμεθα ότι τα ενιστάμενα υπουργεία διά την ένωσιν της Κύπρου είναι 1). Εσωτερικών, 2) Εξωτερικών, 3) Αποικιών, 4) Ινδιών και 5) Στρατιωτικών και Ναυτικών. Ως δε έχω σας γράψει εις προηγουμένην μου επιστολήν απήντησαν τρία υπουργεία εις σχετικόν ερώτημα της Κυβερνήσεως, αι δε απαντήσεις των δύο εξ αυτών είναι ευνοϊκαί. Ηδη υπολείπονται οι απαντήσεις δύο Υπουργείων, αίτινες ελπίζεται ότι δεν θα είναι αρνητικαί. Αλλως τε ο κ. Βενιζέλος ερχόμενος μετ' ου πολύ εις Λονδίνον θα συζητήση το ζήτημα μας μεθ' όλων των Υπουργείων".

Στις 19 Μαρτίου εξ άλλου η πρσβεία τηλεγραφούσε:

ΛΟΝΔΙΝΟΝ 18 ΜΑΡΤΙΟΥ

" Εχομεν διαβεβαίωσεις εξ υψηλών κύκλων ότι το ζήτημά μας θα λυθή κατ' ευχήν, καθόσον αι προβληθείσαι εν αρχή δυσκολίαι υπό των στρατιωτικών και ναυτικών κύκλων ήρχισαν να αίρωνται".

Το δεύτερο τμήμα των ανταποκρίσεων από το Λονδίνο για τις επαφές της Πρεσβείας

Η Πρεσβεία βρισκόταν ήδη τρεις μήνες στο Λονδίνο, αλλά κανένα ουσιασικό αποτέλεσμα δεν είχε επιτύχει. Ετσι αποφάσισε να παρατείνει την παραμονή της στην αγγλική πρωτεύουσα:

ΛΟΝΔΙΝΟΝ 20 ΜΑΡΤΙΟΥ

" Συνεχίζομεν τας ενεργείας μας και σύμφωνα με ανωτέρας οδηγίας θα παρατείνωμεν την ενταύθα διαμονή μας εργαζόμενοι πάντοτε νομιμοφρόνως, δι'ου τρόπου είναι δυνατόν να λυθή αισίως το ζήτημά μας.

Τρεις επίσκοποι και δύο ιερείς, μέλη της ανά την Ανατολήν Αποστολής της εν Αμερική Εταιρείας προς ένωσιν των Εκκλησιών, έφθασαν εις Λονδίνον και δι' επιστολής των προς τον Μ. Αρχιεπίσκοπον Κύπρου εζήτησαν ημέραν συνεντεύξεως μετ' αυτού".

Εν όσω περνούσε ο καιρός οι αντιδράσεις για παραχώρηση της Κύπρου μειώνονταν σύμφωνα με πληροφορίες της Πρεβείας. Ετσι μέχρι τα μέσα Απριλίου, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, μόνο το Υπουργείο στρατιωτικών και Ναυτικών αντιδρούσε στην παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα.

Μτέδιδε μέλος της Πρεσβείας από το Λονδίνο στις 4 Απριλίου, 1919:

"ΛΟΝΔΙΝΟΝ 4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1919

Ετηλεγράφησα χθες τας λέξεις "θέσις ζητήματος ορισικώς καλλιτέρα" και πιστεύω να ελήφθη εγκαίρως το τηλεγράφημα μου τούτο, όπερ εβασίζετο επί πληφοροριών ασφαλών. Είναι ήδη γνωστόν ότι το ζήτημά μας δεν θα απασχολήση την συνδιάσκεψιν, αλλ' απετέλεσε τούτο κατ' επανάληψιν θέμα ομιλίας (συνομιλίας) μεταξύ του Ελληνος και του Αγγλου Πρωθυπουργού.

Σήμερον εν και μόνον υπουργείον ενίσταται εις την απόδοσιν της Κύπρου εις την Ελλάδα-το Πολιτικόν Υπουργείον- αλλά και το κώλυμα τούτο θα παρακαμφθή ευκόλως εφόσον ο Αγγλος Πρωθυπουργός δεικνύει τας αρίστας των διαθέσων. Εξ άλλου νεωτέρα έκθεσις αρμοδίων ελληνικών στρατιωτικών ανδρών, προς το Αγγλικόν επιτελείον προυξένησεν αρίστην εντύπωσιν.

Επειτα το ότι η Κυπριακή Αποστολή ηκολούθησε τας υποδείξεις του Ελληνος

Πρωθυποργού και δεν έφερεν αύτη το ζήτημα μας εις το Συνέδριον απέβη επωφελής, διότι αν άλλως εγίνετο, η Αγγλία και αν ήτο ευδιάθετος να παραχωρήση την Νήσον θα ανέβαλλεν επί πολύ την απόφασιν της ταύτην, διά να μη φανή ότι επιέσθη προς τούτο υπό της συνδιασκέψεως. Είναι προσέτι βέβαιον ότι ο Υπουργός των Αποικιών Λόρδος Μίλνερ είναι προσωπικώς διατεθειμένος υπέρ της ενώσεως.

Τω προυξένησεν αρίστην εντύπωσιν ο τρόπος δι' ου έθιξε το ζήτημα η Κυπριακή Αποστολή το τοιούτον δε εξεφράσθη ο υπουργός κατ' επανάληψιν εις κύκλον φίλων του.

Υπάρχουν θετικαί και επίσημοι πληροφορίαι ότι η Κύπρος θα αποδοθή εις την Ελλάδα".

Μέχρι τα μέσα Μαϊου τα πράγματα εξελίχθηκαν πολύ καλά, ή φαινόταν ότι εξελίσσονταν καλά, αν κρίνει κανένας από ένα τηλεγράφημα του Αρχιεπισκόπου προς τον Τοποτηρητήν στη Λευκωσία.

Το τηλεγράφημα στάληκε καθ' ον χρόνο οι Σύμμαχοι στη Γαλλία είχαν συμφωνήσει να αναλάβει η Ελλάδα την επιβολή της ειρήνης στη Σμύρνη της Τουρκίας.

ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 20/2 Νοεμβρίου 1919

Τηλεγραφούσε ο Αρχιεπίσκοπος ("Ελευθερία (11/24 Μαϊου 1919):

"Αι τελευταία ασφαλείς πληροφορίαι τας οποίας έχομεν είναι πολύ ενθαρρυντικαί. Εχομεν δε την πεποίθησιν ότι ερχομένου λίαν προσεχώς του Βενιζέλου εις Λονδίνον, θα δοθή οριστικόν και αίσιον τέρμα.

Απας ο αγγλικανικός Κλήρος είναι κεκηρυγμένος υπέρ της μετά της Ελλάδος ενώσεως της Κύπρου και τα εν Λονδίνω εκδιδόμενα εκκλησιαστικά φύλλα εκθύμως συνηγορούσιν υπέρ της ενώσεως. Από τινος δε και τα δυσμενώς διατεθειμένα διά το ζήτημα μας πολιτικά φύλλα ήλλαξαν τακτικήν".

Εταιραι δε νεώτεραι ειδήσεις εκ Λονδίνου λέγουν: Η Ενωσις είναι λίαν εγγύς".

Την ίδια περίοδο ο Βενιζέλος ήταν όλο ευχάριστα νέα προς τους κυπρίους. Δεχόμενος τον Αρχιμανδρίτη Δαμασκηνό Σμυρνόπουλο, μεταφραστή του Αρχιεπισκόπου που τον συνόδευε στο Λονδίνο, του είπε όπως μετέδιδε ο ίδιος στην "Ελευθερία" στις 18/31 Μαϊου:

" Το ζήτημα της Κύπρου φρονώ ότι δύναμαι να είπω ότι ευρίσκεται εις ευχάριστον σημείον, και έχω δ' ελπίδας ότι θα λυθή αισίως. Αλλως τε η Κύπρος ήτο και είναι πάντοτε Ελληνική και αν δεν εγίνετο η ένωσις τώρα θα εγίνετο βραδύτερον.

Εάν δε ημείς επιθυμώμεν να εντείνωμεν τας δυνάμεις μας να γίνη τόρα η ένωσις της νήσου, εις τούτο αγόμεθα διότι κατά την αποτελεσματικήν επιτυχίαν, θα εύρωμεν εν τη νήσω προσωπικόν αγγλικής ευρύθμου και σαφούς διοικήσεως, τους εν Κύπρω εννοώ Αγγλους υπαλλήλους καθώς και όλους εν γένει τους ιθαγενείς τοιούτους, τους οποίους πάντως έχω σκοπόν και απόφασιν οριστικήν να χρησιμοποιήσω εν τε τη Κύπρω και ταις νέαις χώραις, αι οποίαι ελευθερούνται, οίον εν Μικρά Ασία και αλλαχού. Και ου μόνον τους εν Κύπρω όντας Αγγλους υπαλλήλους θα χρησιμοποιήσω, αλλά και άλλους θα δεήση να ζητήσω εξ Αγγλίας προς εύρυθμον κανονικήν λειτουργίαν των νέων χωρών".

Ο τρόπος μεθ' ου ετόνισεν ο Ελλην πρωθυπουργός τα ανωτέρω, μοι ενεποίησαν μεγίστην εντύπωσιν, διότι διέβλεπον εις τους εμφαντικούς αυτού λόγους στερράν πεποίθησιν και απόφασιν μετά τελείας ελπίδος επιτυχίας περί της Κυπριακής υποθέσεως".

(Μεταγλώττιση)

" Το ζήτημα της Κύπρου φρονώ ότι δύναμαι να πω ότι βρίσκεται σε ευχάριστο σημείο, και έχω δε ελπίδες ότι θα λυθεί αισίως. Αλλως τε η Κύπρος ήταν και είναι πάντοτε Ελληνική και αν δεν γινόταν η ένωση τώρα θα γινόταν βραδύτερο.

Εάν δε εμείς επιθυμούμε να εντείνουμε τις δυνάμεις μας να γίνει τώρα η ένωση της νήσου, σε αυτό οδηγούμαστε διότι κατά την αποτελεσματική επιτυχία, θα βρούμε στη νήσο προσωπικν αγγλικής εύρυθμης και σαφούς διοίκησης, τους στην Κύπρο εννοώ Αγγλους υπαλλήλους καθώς και όλους γενικά τους ιθαγενείς τέτοιους, τους οποίους πάντως έχω σκοπό και οριστική απόφαση να χρησιμοποιήσω και στην Κύπρο και τις νέες χώρες, οι οποίες ελευθερώνονται, όπως στη Μικρά Ασία και αλλού. Και όχι μόνο τους Αγγλους υπαλλήλους στην Κύπρο θα χρησιμοποιήσω, αλλά και άλλους θα δεήσει να ζητήσω από την Αγγλία προς εύρυθμη κανονική λειτουργία των νέων χωρών".

Ο τρόπος με τον οποίο τόνισε ο Ελληνας πρωθυπουργός τα ανωτέρω, μοι έκαμαν μέγιστη εντύπωση, διότι διέβλεπα στους εμφαντικούς του λόγους στερράν πεποίθηση και απόφαση με τέλεια ελπίδα επιτυχίας για την Κυπριακή υπόθεση".