Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

2.7.1917: Ο Βεvιζέλoς η ηγείται Κυβέρvησης στη Θεσσαλovίκη εvαvτίov τoυ Βασιλιά τov oπoίo κηρύσσει έκπτωτo.

S-316

2.7.1917: Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΗΓΕΙΤΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΚΗΡΥΣΣΕΙ ΕΚΠΤΩΤΟ. ΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΟΣ ΣΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΤΑΝΤ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΠΡΟΣΠΑΘΩΝΤΑΣ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΕΙ ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΕΔΑΦΟΣ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΧΑΘΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΦΙΛΟΓΕΡΜΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ

Ελευθέριος Βενιζέλος: Ηγήθηκε Κυβέρνησης στη Θεσσαλονίκη και κήρυξε έκπτωτο τον βασιλιά Κωνσταντίνο

Παρά τις επανειλημμένες αποτυχίες τους στο Νομοθετικό Συμβούλιο οι Ελληνες δεν κάμφθηκαν και επανήλθαν τον Ιούλιο και ενέκριναν ένα ενωτικό υπόμνημα προς τον υπουργό Αποικιών, μέσω του Υπάτου Αρμοστού στη Λευκωσία και ένα άλλο προς τον πρωθυποργό της Ελλάδας μέσω του προξένου της χώρας στην Κύπρο.

Αυτό έγινε λίγες μόνο μέρες μετά την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο το 1917.

Με το υπόμνημα προς τον πρωθυπουργό της Ελλάδας εκδηλονώταν η επιθυμία των Κυπρίων να αποτελέσουν αναπόσπαστο τμήμα της Ελλάδας.

Στο υπόμνημα προς τον πρωθυπουργό της Ελλάδας οι Ελληνες Κύπριοι επισύναπταν και το υπόμνημα που είχαν στείλει και προς τον υπουργό Αποικιών.

Με το υπόμνημα προς την Ελληνική Κυβέρνηση της οποίας ηγείτο πλέον ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε διαφωνήσει ο Φίλιος Ζαννέτος.

Ο Βασιλιάς Κωνσταν-τίνος τον οποίο ο Βενιζέλος κήρυξε έκπτωτο

Αυτό συνέβαινε γιατί ο Ζαννέττος ως βέρος βασιλικός δεν ήθελε να σταλεί στον Βενιζέλο ενωτικό υπόμνημα γιατί την περίοδο αυτή η Ελλάδα συγκλονιζόταν από εσωτερικές διαμάχες.

Ο Βενιζέλος είχε ήδη ηγηθεί Κυβέρνησης στη Θεσσαλονίκη εναντίον του Βασιλιά και τον κήρυξε έκπτωτο και στηριζόταν πλέον στους συμμάχους της ΑΝΤΑΝΤ και ιδιαίτερα στους Αγγλους και μπήκε στον Πρωτο Παγκόσμιο Πολεμο από τις 2 Ιουλίου 1917 προσπαθώντας να κερδίσει το έδαφος που είχε χαθεί με την άρνηση του φιλογερμανού Βασιλιά Κωνσταντίνου.

Ο Βασιλιας Κωνσταντίνος είχε αρνηθεί να εισέλθει στον πόλεμο με αποτέλεσμα να χαθεί και η προσφορά της Βρεττανίας για παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα.

Αναφερόταν στο υπόμνημα προς τον υπουργό Αποικιών μέσω του Αρμοστή υπο ημερομηνία 16/29 Ιουλίου 1917:

Εν Πλάτραις (Κύπρου) τη 16/29 Ιουλίου 1917

Εντιμότατε,

1. Οι Ελληνες Βουλευταί Κύπρου εκπροσωπούντες τα αισθήματα του ελληνικού πληθυσμού της Νήσου, γινόμεθα άπαξ έτι ερμηνείς των αισθημάτων αυτού σεβασμού και τιμής προς το βρεττανικόν Εθνος, προς τους μεγάλους αγώνας του οποίου υπέρ της επικρατήσεως των φιλελευθέρων αρχών εν τω κόσμω και του δικαίου των μικρών εθνών βαθυτάτην αισθάνεται συμπάθειαν και διαβιβάζομεν άπαξ έτι τας διαπύρους ημών ευχάς υπέρ της τελειωτικής κατισχύσεως των ενδόξων Βρεττανικών όπλων.

Κτίριο του ΕΦΚΑΦ που κτίστηκε επί αγγλοκρατίας και χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια από υπηρεσίες της Κυβέρνησης. Το κτίριο βρίσκεται στη λεωφόρο Ομήρου στη Λευκωσία, δίπλα από το Μουσείο

2. Οι Κύπριοι, εντιμότατε, από της πρώτης στιγμής της εγκαταστάσεως των Βρεττανικών αρχών εν τη πατρίδι ημών, δυνάμει της μεταξύ Αγγλίας και Τουρκίας συνθήκης του 1878 χαιρετίσαντες μετ' ευλόγου χαράς την τόσω ευτυχή δι' ημάς πολιτικήν μεταβολήν, εξεδηλώσαμεν ζωηρότατα τα αισθήματα ημών ευγνωμοσύνης προς την Μεγάλην Βρεττανίαν και κατεστήσαμεν ευθύς αμέσως κατ' επίσημον τρόπον γνωστά τα αισθήματα ημών ταύτα και τας εθνικάς βλέψεις του Κυπριακού λαού. Εκτοτε και μέχρι σήμερον διαρκώς και επιμόνως εις πάσαν ευκαιρίαν επαναλαμβάνομεν προς την Μεγάλην Βρεττανίαν το αίτημα της Εθνικής ημών αποκαταστάσεως, αίτημα δίκαιον και ιερόν και αναλόγους απευθύνομεν εκκλήσεις προς τε την Κυβέρνησιν της Αυτού Βρεττανικής Μεγαλειότητος και την φιλελευθέραν συνείδησιν του μεγάλου Βρεττανικού Εθνους. Η υφισταμένη εν τούτοις μετά της Τουρκίας Συνθήκη του 1878 ημπόδιζε την εκ μέρους της Βρεττανικής Κυβερνήσεως αποδοχήν του αιτήματος ημών και τούτο υπήρξε το διαρκώς εις ημάς προβαλλόμενον κώλυμμα διά την εκπλήρωσιν των αιωνίων πόθων του Κυπριακού Λαού.

3. Ο Πανευρωπαϊκός Πόλεμος και η εις τούτον ανάμιξις της Τουρκίας έσχεν ως αποτέλεσμα και την κατάργησιν της Συνθηκης του 1878, η δε Κύπρος δια του διαγγέλματος της Αυτού Μεγαλειότητος της 5 Νοεμβρίου 1914 προσηρτάτο επί τω σκοπώ της διακυβερνήσεως αυτής εις τας κτήσεις της Μεγάλης Βρεττανίας. Η Κύπρος ούτω διά της καταλύσεως της Συνθήκης του 1878, δύναται να διεκδικήση το δικαίωμα όπως, υπό την ισχυράν προστασίαν της Μεγάλης Βρεττανίας και την σκέπην των φιλελευθέρων αρχών, ας πάντοτε αύτη περιείπεν ακουσθή η κατ' επανάληψιν διατυπωθείσα αυτής θέλησις η αφορώσα την εθνικήν αυτής αποκατάστασιν.

4. Και δεν λησμονούμεν, εντιμότατε, ότι αυτή η Αγγλική Κυβέρνησις, εν γνώσει των αισθημάτων ημών και των βλέψεων και δεόντως εκτιμώσα ημών τους πόθους προσέφερε τω 1915 την Κύπρον εις το ελληνικόν βασίλειον. Και η μεν ελληνική Κυβέρνησις διά λόγους εκφεύγοντας την αρμοδιότητα του ημετέρου ελέγχου ηρνήθη την τόσω εις ημάς αρεστήν προσφοράν της Αγγλικής Κυβερνήσεως. Αλλ' η ηθική σημασία του γεγονότος τούτου, προς ο μετ' ευγνωμοσύνης απεβλέψαμεν, παραμένει ακεραία κααι αποτελεί την έμπρακτον εκ μέρους της αγγλικής Κυβερνήσεως αναγνώρισιν των εθνικών δικαίων της Κύπρου.

5. Ο ελληνισμός σύμπας από της ενάρξεως του πολέμου, μνήμων των μεγάλων προς αυτόν ευεργεσιών των Προστατίδων δυνάμεων, μετά συμπαθείας απέβλεψε προς της Μεγάλης Βρεττανίας και των Συμμάχων αυτής τον αγώνα. Ιδιαίτατα δε ημείς οι Κύπριοι μετά βαθείας συγκινήσεως και ζωηρού ενθουσιασμού ηκούαμεν το μέγα κήρυγμα του δικαίου των εθνοτήτων, εξαγγελλόμενον παρά της Μεγάλης Βρεττανίας και των συμμάχων αυτής ως τον σκοπόν του μεγίστου εν τη ιστορία πολέμου, καθ' όσον το κήρυγμα τούτο εναρμονίζεται πλήρως προς την ελληνικήν ψυχήν, την ελληνικήν Ιστορίαν και τας παραδόσεις του ελληνικού έθνους και ενέπνευσε συγχρόνως εις τας φυχάς ημών την πίστιν της πραγματώσεως των ασβέστων εθνικών ημών ελπίδων και πόθων.

Μήνυμα του μουκτάρη Παντελή Νικολάου που δημοσιεύθηκε στις εφημερίδες της 26/8 Νοεμβρίου 1922

6. Επιφανές τμήμα του ελληνισμού και η Κύπρος, εμπεπιστευμένη την τύχην αυτής εις τας χείρας της Μεγάλης Βρεττανίας, ευρίσκει καθήκον της, ιδιαίτατα κατά τους παρόντας καιρούς, να υπομνήση εις την κραταιάν Αγγλίαν, την σημαιοφόρον των φιλελευθέρων ιδεών, την ελληνικότητα αυτής και να αξιώση ευλαβώς παρ' αυτής όπως αποδώση την Κύπρον εις το Βασίλειον της Ελλάδος, μεθ' ου συνδέουν ημάς, οι άρρηκτοι και προαιώνιοι δεσμοί του αίματος της ιστορίας, της εθνικής συνειδήσεως και του εθνικού χαρακτήρος. Καθ' ην ώραν το Ελληνικόν Βασίλειον, εντιμότατε, συνταυτίσαν την τύχην αυτού με την τύχην της Πατρίδος Σας, αγνωνίζεται παρά το πλευρόν σας, τρέφομεν βαθύτατα την πίστιν, ότι η προστάτις ημών και του Ελληνισμού δύναμις θα αποδώση δικαιοσύνην εις τον Κυπριακόν Λαόν, εφαρμόζουσα επ' αυτού τας μεγάλας αρχάς, υπέρ ων η ιδική σας και η ιδική μας φυλή αγωνίζονται απ' αιώνων και υπέρ ων χύνουσι σήμερον το πολύτιμον αίμα των τέκνων των ενούντες την Κύπρον μετά της Ελλάδος δεν θα αποδείξητε μόνον εμπράκτως την ευγένειαν και ιερότητα του αγώνος σας, δεν θα αποδώσητε μόνον δικαιοσύνην εις ένα λαόν ευγενή και φιλελεύθερον, δίδοντες δίκαιον πέρας εις την μακράν αυτού ιστορικήν σταδιοδρομίαν, αλλά και θα χαλκεύσητε έτι μάλλον αρρήκτους και ισχυρούς τους ιερούς δεσμούς, οι οποίοι ενούσι την Φυλήν ημών μετά της δικής σας και θα εδραιώσητε μίαν αιωνίαν ταυτότητα συμφερόντων και τυχών μεταξύ των δύο Κρατών. Συνήγορον λοιπόν των εθνικών ημών δικαίων απεκδεχόμεθα μετά την Θείαν Πρόνοιαν την μεγάλην ημών Προστάτιδα και εμπιστευόμεθα εις την ευγενή συνείδησιν του μεγάλου Βρεττανικού Εθνους την εθνικήν ημών υπόθεσιν, κυρίως εις στιγμάς, καθ' ας ενούμενοι μετά της Ελλάδος θα ήτο δυνατόν να συμβάλωμεν διά των μικρών ημών δυνάμεων εις επιτυχίαν του μεγάλου σκοπού.

Διατελούμεν μετά πάσης

προς την Υμετέραν Εντιμότητα υπολήψεως και τιμής

Προς την Αυτού εντιμότητα τον επί των Αποικιών Υπουργόν της Μεγάλης Βρεττανίας

Εις Λονδίνον

(Μεταγλώττιση)

Εντιμότατε,

1. Οι Ελληνες Βουλευτές της Κύπρου που εκπροσωπούν τα αισθήματα του ελληνικού πληθυσμού της Νήσου, γινόμαστε για μια ακόμη φορά ερμηνευτές των αισθημάτων του σεβασμού και της τιμής προς το βρεττανικό Εθνος, προς τους μεγάλους αγώνες του οποίου υπέρ της επικράτησης των φιλελευθέρων αρχών στον κόσμο και του δικαίου των μικρών εθνών αισθάνεται βαθύτατη συμπάθεια και

Μελέτιος Μεταξάκης: Σε μήνυμα του ύστερα από συνάντηση με τον Ελευθέριο Βενιζέλο αναφέρει ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός είναι βέβαιος ότι η Βρετανία θα δώσει την Κύπρο στην Ελλάδα αλλά με ανταλλάγματα

διαβιβάζουμε για μια ακόμη φορά τις θερμές μας ευχές υπέρ της τελειωτικής κατίσχυσης των ένδοξων Βρεττανικών όπλων.

2. Οι Κύπριοι, εντιμότατε, από την πρώτη στιγμή της εγκατάστασης των Βρεττανικών αρχών στην πατρίδα μας, σύμφωνα με τη συνθήκη μεταξύ Αγγλίας και Τουρκίας του 1878 χαιρετίσαντες με εύλογη χαρά την τόσο ευτυχή για μας πολιτική μεταβολή, εκδηλώσαμε ζωηρότατα τα αισθήματα ευγνωμοσύνης μας προς τη Μεγάλη Βρεττανία και καταστήσαμε ευθύς αμέσως κατά επίσημο τρόπο γνωστά τα αισθήματα μας αυτά και τις εθνικές βλέψεις του Κυπριακού λαού. Εκτοτε και μέχρι σήμερα διαρκώς και επίμονα σε κάθε ευκαιρία επαναλαμβάνουμε προς τη Μεγάλη Βρεττανία το αίτημα της Εθνικής μας αποκατάστασης, αίτημα δίκαιο και ιερό και απευθύνουμε ανάλογες εκκλήσεις και προς την Κυβέρνηση της Αυτού Βρεττανικής Μεγαλειότητος και τη φιλελεύθερη συνείδηση του μεγάλου Βρεττανικού Εθνους. Η υφιστάμενη εν τούτοις με την Τουρκία Συνθήκη του 1878 ημπόδιζε την από μέρους της Βρεττανικής Κυβέρνησης αποδοχήν του αιτήματος μας και αυτό υπήρξε το διαρκώς σε μας προβαλλόμενο κώλυμμα για την εκπλήρωση των αιώνιων πόθων του Κυπριακού Λαού.

3. Ο Πανευρωπαϊκός Πόλεμος και η ανάμιξη σ' αυτόν της Τουρκίας είχε ως αποτέλεσμα και την κατάργηση της Συνθήκης του 1878, η δε Κύπρος με το διάγγελμα της Αυτού Μεγαλειότητος της 5 Νοεμβρίου 1914 προσαρτάτο για τον σκοπό της διακυβέρνησης αυτής στις κτήσεις της Μεγάλης Βρεττανίας. Η Κύπρος έτσι με την κατάλυση της Συνθήκης του 1878, μπορεί να διεκδικήσει το δικαίωμα όπως, υπό την ισχυρή προστασία της Μεγάλης Βρεττανίας και τη σκέπη των φιλελεύθερων αρχών, τις οποίες πάντοτε αυτή περιείπε ακουσθεί η κατ' επανάληψη θέληση που διατυπώθηκε που αφορά την εθνική της αποκατάσταση.

4. Και δεν λησμονούμε, εντιμότατε, ότι αυτή η Αγγλική Κυβέρνηση, γνωρίζοντας τα αισθήματα μας και τις βλέψεις και εκτιμώντας κατάλληλα τους πόθους μας πρόσφερε το 1915 την Κύπρο στο ελληνικό βασίλειο. Και η μεν ελληνική Κυβέρνηση για λόγους εκφεύγοντας από την αρμοδιότητα του ελέγχου μας αρνήθηκε την τόσο αρεστή σε μας προσφορά της Αγγλικής Κυβέρνησης. Αλλά η ηθική σημασία του γεγονότος αυτού, προς το οποίο αποβλέψαμε με ευγνωμοσύνη, παραμένει ακέραιη και αποτελεί την έμπρακτη αναγνώριση από μέρους της αγγλικής Κυβέρνησης των εθνικών δικαίων της Κύπρου.

5. Ο ελληνισμός ολόκληρος από την έναρξη του πολέμου, θυμούμενος τις μεγάλες ευεργεσίες προς αυτόν των Προστάδιδων δυνάμεων, απέβλεψε με συμπάθεια προς τον αγώνα της Μεγάλης Βρεττανίας και των Συμμάχων της. Ιδιαίτατα δε εμείς οι Κύπριοι με βαθιά συγκίνηση και ζωηρό ενθουσιασμό ακούαμεν το μέγα κήρυγμα του δικαίου των εθνοτήτων να εξαγγέλλεται από τη Μεγάλη Βρεττανία και τους συμμάχους της ως τον σκοπό του μεγαλύτερου πολέμου στην ιστορία, καθ' όσον το κήρυγμα αυτό εναρμονίζεται πλήρως προς την ελληνική ψυχή, την ελληνική Ιστορία και τις παραδόσεις του ελληνικού έθνους και ενέπνευσε συγχρόνως στις φυχές μας την πίστη της πραγμάτωση των άσβεστων εθνικών μας ελπίδων και πόθων.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 11/27 Μαϊου 1916

6. Επιφανές τμήμα του ελληνισμού και η Κύπρος, εμπιστευμένη την τύχη της στα χέρια της Μεγάλης Βρεττανίας, ευρίσκει καθήκον της, ιδιαίτερα κατά τους παρόντες καιρούς, να υπομνήσει στην κραταιή Αγγλία, τη σημαιοφόρο των φιλελεύθερων ιδεών, την ελληνικότητα της και να αξιώσει ευλαβώς από αυτή όπως αποδώσει την Κύπρο στο Βασίλειο της Ελλάδας, με το οποίο μας συνδέουν, οι άρρηκτοι και προαιώνιοι δεσμοί του αίματος της ιστορίας, της εθνικής συνείδησης και του εθνικού χαρακτήρα. Καθ' ην ώρα το Ελληνικό Βασίλειο, εντιμότατε, που συνταύτισε την τύχη του με την τύχη της Πατρίδας Σας, αγωνίζεται στο πλευρό σας, τρέφομεν βαθύτατα την πίστη, ότι η προστάτιδα δύναμη εμάς και του Ελληνισμού θα αποδώσει δικαιοσύνη στον Κυπριακό Λαό, εφαρμόζοντας σ' αυτόν τις μεγάλες αρχές, υπέρ των οποίων η δική σας και η δική μας φυλή αγωνίζονται από αιώνες και υπέρ των οποίων χύνουν σήμερα το πολύτιμο αίμα των τέκνων τους ενώνοντες την Κύπρο με την Ελλάδα δεν θα αποδείξετε μόνον έμπρακτα την ευγένεια και ιερότητα του αγώνα σας, δεν θα αποδώσετε μόνο δικαιοσύνη σε ένα λαό ευγενή και φιλελεύθερον, δίδοντας δίκαιο τέλος στη μακρά του ιστορική σταδιοδρομία, αλλά και θα χαλκεύσετε ακόμη μάλλον άρρηκτους και ισχυρούς τους ιερούς δεσμούς, οι οποίοι ενώνουν τη Φυλή μας με τη δική σας και θα εδραιώσετε μια αιώνία ταυτότητα συμφερόντων και τυχών μεταξύ των δύο Κρατών. Συνήγορο λοιπόν των εθνικών μας δικαίων αποδεχόμαστε με τη Θεία Πρόνοια τη μεγάλη μας Προστάτιδα και εμπιστευόμαστε στην ευγενή συνείδησιν του μεγάλου Βρεττανικού Εθνους την εθνικήν μας υπόθεση, κυρίως σε στιγμές, κατά τις οποίες ενούμενοι με την Ελλάδα θα ήταν δυνατό να συμβάλουμε με τις μικρές μας δυνάμεις σε επιτυχία του μεγάλου σκοπού.

Στο υπόμνημα προς τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο, μέσω του προξένου της Ελλάδας στη Λάρνακα τονιζόταν:

Εν Πλάτραις (Κύπρου) τη 16/29 Ιουλίου 1917

ΕΞΟΧΩΤΑΤΕ,

Οι υποφαινόμενοι Ελληνες βουλευταί Κύπρου απηυθύναμεν προς τον εντιμότατον επί των Αποικιών Υπουργόν της Μεγάλης Βρεττανίας υπόμνημα ούτινος αντίγραφον λαμβάνομεν την τιμήν να κοινοποιήσωμεν ώδε τη Υμετέρα Εξοχότητι.

Η Κυπρος, Εξοχώτατε, συμμερισθείσα καθ' όλην την μακράν αυτής ιστορίαν των περιπετειών της ελληνικής φυλής και μετασχούσα εκάστοτε των κοινών υπέρ της ελληνικής ελευθερίας αγώνων και θυσιών, βιούσα δε από τεσσάρων περίπου δεκαετηρίδων υπό φιλελεύθερον πολιτειακόν καθεστώς απέβλεψε πάντοτε μετ' ευλόγων ελπίδων προς μέλλον αντάξιον της καταγωγής της ιστορίας και των πόθων αυτής.

Τας ελπίδας ημών εδικαίωσεν αυτή η προστάτις Δύναμις, ήτις δεόντως εκτιμώσα ημών τους πόθους και τα εθνικά ημών δίκαια αναγνωρίσασα προσέφερε κατά το 1915 την Κύπρον προς την Μητέρα Πατρίδα, ήτις τότε διά λόγους εκφεύγοντας της αρμοδιότητας του ημετέρου ελέγχου δεν απεδέχθη την προσφοράν.

Ηδη, Εξοχώτατε, κατά τους κρισίμους τούτους καιρούς, οι Κύπριοι εκπληρούντες καθήκον ιερόν, αλλά συγχρόνως και ενασκούντες δικαίωμα

Ο Μιναρές του Τζαμιού της Λεμεσού, στην περιοχή του παλαιού Λιμανιού, ιδωμένος μέσα από ένα παλιό παράθυρο

αναμφισβήτητον, εκδηλούμεν άπαξ έτι τον προαιώνιον και αναλλοίωτον ημών πόθον, όπως αποτελέσωμεν αναπόσπαστον μέλος της μιάς και μεγάλης Ελληνικής πατρίδος.

Εμπιστευθέντες την τύχην ημών εις χείρας της κραταιάς του Ελληνισμού προστάτιδος, ήτις διακυβερνώσα την Κύπρον εχειραγώγησεν ημάς προς την εθνικήν ελευθερίαν, απεκδεχόμεθα και παρά της ενδόξου ημών Μητρός πάντοτε φίλης και νυν συμμάχου της Μεγάλης Βρεττανίας, την Μητρικήν προστασίαν και αντίληψιν.

Διατελούντες μετά βαθυτάτης

προς την Υμετέραν Εξοχότητα υπολήψεως και τιμής

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΒΟΛΕΥΤΑΙ ΚΥΠΡΟΥ

Προς την Αυτού εξοχότητα

τον πρωθυπυργόν της Ελλάδος

Εις Αθήνας.

Παρά τις διαφωνίες στην Κύπρο, ο Βενιζέλος διαμηνούσε ή έλεγε ότι το Κυπριακό θα λυόταν κατ' ευχήν όπως ήθελαν οι Κύπριοι, μετά το πέρας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και αυτό το στήριζε στο γεγονός ότι η Αγγλία είχε προσφέρει την Κύπρο στην Ελλάδα το 1915.

Ο Μητροπολίτης Κιτίου Μελέτιος Μεταξάκης σε ταξίδι του που είχε κάμει στην Ελλάδα είχε συναντηθεί και με τον Βενιζέλο και την 1ην Σεπτεμβρίου 1917 έγραφε στην εφημερίδα "Ελευθερία" της Λευκωσίας με αφορμή θέμα που είχε δημιουργηθεί:

Ο,τι αντεληφθην και έγραψα εξ Αθηνών προς τον Αρχιεπίσκοπον και είπον επανελθών και ιδιαιτέρως και εν συνελεύσεσιν είναι ταύτα: Ο κ. Βενιζέλος είναι βέβαιος ότι η Αγγλία θα δώση την Κύπρον εις την Ελλαδα, όχι δωρεάν, αλλ' επ' ανταλλάγματι της φιλίας μας. Φρονεί ότι όσον περισσότερον εξαρτάται από την Αγγλίαν θα διαθέση την Κύπρον τόσον ευκολώτερον θα γίνη η εθνική αυτής αποκατάστασις. Φόβον παρ' αυτώ αντελήφθημεν τούτον μόνον, μήπως η Αγγλία θέλουσα να συμβιβάση τας εν Μακεδονία ελληνοσερβικάς διαφοράς προς αποφυγήν του Δευτέρου Πολέμου πείση την Ελλάδα εις υποχωρήσεις εκεί με αποζημίωσιν την Κύπρον. Ταύτα προ του Δευτέρου Πολέμου μετά τούτον ερωτών αυτόν διά την υπόθεσιν μας, εν μόνον ήκουον παρ' αυτού στερεοτύπως: Θέλω να είσθε αισιόδοξος διά την υπόθεσιν σας".

Αυτά ήκουσα ή αντελήφθην και αυτά μόνα και είπον και έγραψα μάλιστα δε και δημοσία.

Εξ άλλου ο "Ημερήσιος Τηλέγραφος" (Daily Telegraph) του Λονδίνου λίγες μέρες νωρίτερα (31 Αυγούστου 1917) δημοσιεύοντας αποσπάσματα από ομιλία που είχε κάμει ο Βενιζέλος στην ελληνική Βουλή έγραφε:

" Ο πρωθυπουργός κ. Βενιζέλος εξέφρασε την πεποίθησιν του ότι διά της πολιτικής του θα προσετίθετο εις την Ελλάδα η Νήσος Κύπρος κατά το πέρας του πολέμου, ως αντάλλαγμα διά την μεγέθυνσιν της Βουλγαρίας. Και ότι η πεποίθησις του Ελληνος πρωθυπουργού ήτο ορθή απέδειξε το γεγονός ότι υπό της Αγγλίας προσφοράς της Κύπρου εις την Ελλάδα, ήτις όμως προσφορά απερρίφθη υπό των τότε ευρισκομένων εν τη αρχή".

(Μεταγλώττιση)

ΕΞΟΧΟΤΑΤΕ,

Συλλογή άλατος στην αλυκή της Λάρνκας (Φωτογραφία Γκλάζνερ)

Οι υποφαινόμενοι Ελληνες βουλευτές της Κύπρου απηυθύναμε προς τον εντιμότατο υπουργό των Αποικιών της Μεγάλης Βρεττανίας υπόμνημα του οποίου έχουμε την τιμή να κοινοποιήσουμε αντίγραφο στην Εξοχότητά σας.

Η Κύπρος, Εξοχότατε, αφού συμμερίστηκε καθ' όλη τη μακρά της ιστορία τις περιπέτειες της ελληνικής φυλής και αφου πήρε μέρος κάθε φορά στους κοινούς αγώνες και θυσίες υπέρ της ελληνικής ελευθερίας, ζώντας δε από τεσσάρων περίπου δεκαετηρίδων υπό φιλελεύθερο πολιτειακό καθεστώς απέβλεψε πάντοτε με εύλογες ελπίδες προς μέλλον αντάξιο της καταγωγής της ιστορίας και των πόθων της.

Τις ελπίδες μας δικαίωσε αυτή η προστάτιδα Δύναμη, η οποία εκτιμώντας κατάλληλα τους πόθους μας και αναγνωρίζοντας και τα εθνικά μας δίκαια πρόσφερε κατά το 1915 την Κύπρο προς τη Μητέρα Πατρίδα, η οποία τότε για λόγους που εκφεύγουν την αρμοδιότητα του δικού μας ελέγχου δεν αποδέχθηκε την προσφορά.

Ηδη, Εξοχότατε, κατά τους κρίσιμους αυτούς καιρούς, οι Κύπριοι εκπληρώνοντες ιερό καθήκον, αλλά συγχρόνως και ασκούντες αναμφισβήτητον δικαίωμα, εκδηλώνουμε για μια ακόμη φορά τον προαιώνιο και αναλλοίωτο μσς πόθο, όπως αποτελέσουμε αναπόσπαστο μέλος της μιάς και μεγάλης Ελληνικής πατρίδας.

Εμπιστευθέντες την τύχην μας στα χέρια της κραταιής προστάτιδας του Ελληνισμού, η οποία κυβερνώντας την Κύπρο μας χειραγώγησε προς την εθνική ελευθερία, απεκδεχόμαστε και από την ένδοξη μας Μητέρα, που είναι πάντοτε φίλη και σύμμαχος της Μεγάλης Βρεττανίας, τη Μητρική προστασία και αντίληψη.

Παρά τις διαφωνίες στην Κύπρο, ο Βενιζέλος διαμηνούσε ή έλεγε ότι το Κυπριακό θα λυόταν κατ' ευχήν όπως ήθελαν οι Κύπριοι, μετά το πέρας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και αυτό το στήριζε στο γεγονός ότι η Αγγλία είχε προσφέρει την Κύπρο στην Ελλάδα το 1915.

Ο Μητροπολίτης Κιτίου Μελέτιος Μεταξάκης σε ταξίδι του που είχε κάμει στην Ελλάδα είχε συναντηθεί και με τον Βενιζέλο και την 1ην Σεπτεμβρίου 1917 έγραφε στην εφημερίδα "Ελευθερία" της Λευκωσίας με αφορμή θέμα που είχε δημιουργηθεί:

"Ο,τι αντεληφθην και έγραψα εξ Αθηνών προς τον Αρχιεπίσκοπον και είπον επανελθών και ιδιαιτέρως και εν συνελεύσεσιν είναι ταύτα: Ο κ. Βενιζέλος είναι βέβαιος ότι η Αγγλία θα δώση την Κύπρον εις την Ελλαδα, όχι δωρεάν, αλλ' επ' ανταλλάγματι της φιλίας μας. Φρονεί ότι όσον περισσότερον εξαρτάται από την Αγγλίαν θα διαθέση την Κύπρον τόσον ευκολώτερον θα γίνη η εθνική αυτής αποκατάστασις. Φόβον παρ' αυτώ αντελήφθημεν τούτον μόνον, μήπως η Αγγλία θέλουσα να συμβιβάση τας εν Μακεδονία ελληνοσερβικάς διαφοράς προς αποφυγήν του Δευτέρου Πολέμου πείση την Ελλάδα εις υποχωρήσεις εκεί με αποζημίωσιν την Κύπρον. Ταύτα προ του Δευτέρου Πολέμου. Μετά τούτον ερωτών αυτόν διά την υπόθεσιν μας, εν μόνον ήκουον παρ' αυτού στερεοτύπως: Θέλω να είσθε αισιόδοξος διά την υπόθεσιν σας". Αυτά ήκουσα ή αντελήφθην και αυτά μόνα και είπον και έγραψα μάλιστα δε και δημοσία".

(Μεταγλώττιση)

"Ο,τι αντιληφθηκα και έγραψα από την Αθήνα προς τον Αρχιεπίσκοπο και είπα επιστρέφοντας στην Κύπρο και ιδιαίτερα και σε συνελεύσεις είναι αυτά: Ο κ. Βενιζέλος είναι βέβαιος ότι η Αγγλία θα δώσει την Κύπρο στην Ελλαδα, όχι δωρεάν, αλλά με αντάλλαγμα τη φιλία μας. Φρονεί ότι όσο περισσότερο εξαρτάται από την Αγγλία θα διαθέσει την Κύπρο τόσο ευκολώτερα θα γίνει η εθνική αποκατάσταση. Αντιληφθήκαμε από αυτόν τον φόβο μόνο, μήπως η Αγγλία θέλοντας να συμβιβάσει τις ελληνοσερβικές διαφορές στη Μακεδονία, προς αποφυγή του Δευτέρου Πολέμου, πείσει την Ελλάδα σε υποχωρήσεις εκεί με αποζημίωση την Κύπρο. Αυτά προ του Δευτέρου Πολέμου. Μετά από αυτόν ερωτώντας τον για την υπόθεση μας, ένα μόνο άκουον από αυτόν στερεότυπα: Θέλω να είσθε αισιόδοξος για την υπόθεση σας". Αυτά άκουσα ή αντιλήφθηκα και αυτά μόνα και είπα και έγραψα μάλιστα δε και δημόσια".

Εξ άλλου ο "Ημερήσιος Τηλέγραφος" (Daily Telegraph) του Λονδίνου λίγες μέρες νωρίτερα (31 Αυγούστου 1917) δημοσιεύοντας αποσπάσματα από ομιλία που είχε κάμει ο Βενιζέλος στην ελληνική Βουλή έγραφε:

" Ο πρωθυπουργός κ. Βενιζέλος εξέφρασε την πεποίθηση του ότι με την πολιτική του θα προστίθετο στην Ελλάδα η Νήσος Κύπρος κατά το πέρας του πολέμου, ως αντάλλαγμα για τη μεγέθυνση της Βουλγαρίας. Και ότι η πεποίθηση του Ελληνα πρωθυπουργού ήταν ορθή απέδειξε το γεγονός ότι η προσφορά από την Αγγλία της Κύπρου στην Ελλάδα, η οποία όμως προσφορά απερρίφθη από τους ευρισκόμενους τότε στην εξουσία".