Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

6.6.1917: Οι Ελληvες βoυλευτές επιχειρoύv και πάλι vα συμπεριλάβoυv στηv αvτιφώvηση πρoς τov Αρμoστή αvαφoρά για τηv έvωση της Κύπρoυ με τηv Ελλάδα (Μέρoς Α)

S-312

6.6.1917: ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΗΦΘΕΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΦΩΝΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΡΜΟΣΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (Μέρος Α)

Μιχαήλ Ηρακλή Μιχαηλίδης, δήμαρχος Λεμεσού 1913-1914

Παρά την απογοήτευση των Ελλήνων βουλευτών να επιτύχουν την εγγραφή το 1916 παραγράφου στην αντιφώνηση προς τον αρμοστή έκαμαν μια νέα προσπάθεια για το ίδιο θέμα την επομένη χρονιά, οπότε ο βουλευτής Λεμεσού-Πάφου Ν. Κλ. Λανίτης ετοίμασε και κατέθεσε ψήφισμα (22.6.1917) με το οποίο εκφραζόταν η πίστη των Ελλήνων Κυπρίων ότι με τη λήξη του πολέμου η Αγγλία θα παραχωρούσε την Κύπρο στην Ελλάδα.

Ακολούθησε μακρά συζήτηση κατά την οποία οι Τούρκοι βουλευτές και τα επίσημα μέλη αντίδρασαν και πάλι έντονα κι έτσι ούτε αυτή τη χρονιά επιτεύχθηκε ο στόχος των Ελλήνων Βουλευτών.

Τα πρακτικά της συζήτησης, που κράτησε τρεις συνεχόμενες συνεδρίες και η οποία έγινε υπό την προεδρία του Αρμοστή, παρέθετε η "Ελευθερία" στις 22/2 Ιουνίου, 1917.

Σ' αυτή τη συζήτηση διαφάνηκαν κάποιες διαφωνίες μεταξύ των Ελλήνων βουλευτών και ιδιαίτερα μεταξύ του Φίλιου Ζαννέτου, βουλευτή του διαμερίσματος Λάρνακας- Αμμοχώστου και των άλλων βουλευτών.

Ο Ζαννέτος, ζητούσε να δοθεί πρώτα η ελευθερία στον Κυπριακό λαό και μετά θα αποφάσιζε ο ίδιος για την ένωση.

Η εισήγηση αυτή του Ζαννέτου θεωρήθηκε ως η πρώτη αναφορά σε Κυπριακή ανεξαρτησία που θα επαναλαμβανόταν πιο έντονα τα επόμενα χρόνια.

Το ψήφισμα του Ν. Κλ. Λανίτη έχει ως εξής:

"Τα Ελληνικα μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου της Κύπρου αντιπροσωπεύοντα εν τω Νομοθετικώ Σωματείω της Νήσου λαόν Ελληνικόν και Φιλελεύθερον και έχοντα υπ' όψιν ότι κατά την στιγμήν ταύτην διεξάγεται υπέρ του δικαίου των εθνοτήτων, ο μέγιστος των αγώνων εξ όσων αναφέρει η παγκόσμιος Ιστορία,

ψηφίζουσιν,

1. Εκφράζουσι την διάπυρον αυτών ευχήν όπως η νίκη στέψη τους μαχομένους υπέρ της ελευθερίας των μικρών λαών εναντίον των εχθρών αυτών.

2. Υποβάλλουσι προ του ενδόξου αγγλικού θρόνου την ευγνωμοσύνην αυτών διά την ευγενή και δικαίαν αναγνώρισιν των εθνικών αυτών δικαίων διαπιστωθείσαν διά της τω 1915 γενομένης προσφοράς της Κύπρου εις την Μητέρα Πατρίδα.

3. Ερμηνεύουσι τον αιώνιον πόθον, ούτινος η εκπλήρωσις απετέλεσε το ιδεώδες του Ελληνικού Κυπριακού λαού, αφ' ης ούτος απώλεσε την εθνικήν αυτού ελευθερίαν, όπως εφαρμοσθώσιν εμπράκτως επί της πατρίδος αυτών αι μεγάλαι αρχαί ας ανέγραψεν επί της σημαίας αυτής η Αγγλία μετά των γενναίων αυτής Συμμάχων και διαπιστούσι την στερράν αυτών πίστιν, ότι θα δικαιωθώσι τα εθνικά αυτών δίκαια, αποδιδομένης της Κύπρου εις την Μητέρα Ελλάδα.

(Μεταγλώττιση)

Η Εκκλησία του χωριού Κάτω Δρυς

"Τα Ελληνικά μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου της Κύπρου που αντιπροσωπεύουν στο Νομοθετικό Σωματείο της Νήσου λαόν Ελληνικό και Φιλεύθερο και έχοντας υπ' όψη ότι κατά τη στιγμήν αυτή διεξάγεται υπέρ του δικαίου των εθνοτήτων, ο μέγιστος από τους αγώνες που αναφέρει η παγκόσμια Ιστορία,

ψηφίζουν,

1. Εκφράζουν την άσβεστη ευχή τους όπως η νίκη στέψη τους μαχόμενους υπέρ της ελευθερίας των μικρών λαών εναντίον των εχθρών τους.

2. Υποβάλλουν στον ένδοξο αγγλικό θρόνο την ευγνωμοσύνη τους για την ευγενή και δίκαιη αναγνώριση των εθνικών τους δικαίων που διαπιστώθηκε με την προσφορά της Κύπρου που έγινε το 1915 της Κύπρου στη Μητέρα Πατρίδα.

3. Ερμηνεύουν τον αιώνιο πόθο, του οποίου η εκπλήρωση αποτέλεσε το ιδεώδες του Ελληνικού Κυπριακού λαού, αφότου αυτός απώλεσε την εθνική του ελευθερία, όπως εφαρμοσθούν έμπρακτας στην πατρίδα τους οι μεγάλες αρχές τις οποίες ανέγραψε στη σημαία της η Αγγλία με τους γενναίους της Συμμάχους και διαπιστώνουν τη στερρή τους πίστη, ότι θα δικαιωθούν τα εθνικά τους δίκαια, με την απόδοση της Κύπρου στη Μητέρα Ελλάδα.

Τα επίσημα πρακτικά της συζήτησης (συνεδρία 6 Ιουνίου 1917) έχουν ως εξής:

Ο εισηγητής του ψηφίσματος Ν. Κ. Λανίτης υποστηρίζει τούτο διά των εξής:

ΛΑΝΙΤΗΣ: Εις τρεις διαιρείται παραγράφους κ. Πρόεδρε, το ψήφισμά μου. Διά της πρώτης διατυπούται η ευχή όπως η νίκη στέψη τα όπλα των μαχομένων υπέρ της ελευθερίας των μικρών λαών εναντίον των εχθρών αυτών.

Είνε ανάγκη άρα γε επιχειρημάτων όπως οι κ. βουλευταί ψηφίσωσιν υπέρ της παραγράφου ταύτης;

Είναι ανάγκη επιχειρημάτων, όπως πείσωμεν τους Κυβερνώντας ημάς και δι' αυτών τον αγγλικόν λαόν και το αγγλικόν έθνος, ότι από τας πρώτας του αγώνος στιγμάς αι συμπάθειαι ημών εστράφησαν προς τους μαχομένους υπέρ της ελευθερίας των λαών, εναντίον των εχθρών αυτής;

Κυβερνάτε ημάς από 4 δεκαετηρίδων και κατά το χρονικόν τούτο διάστημα υπήρξαν προστριβαί πολλαί μεταξύ λαού και κυβερνήσεως και υπήρξαν μικροάγγλοι

Τμήμα του Κάστρου της Λεμεσού

παρεξηγήσαντες την πολιτικήν ημών και αποδώσαντες ταύτην ως απευθυνομένην εναντίον του Εθνους του αγγλικού.

Είναι καιρός να τεθώσι τα πράγματα εις την θέσιν των. Η αντίδρασις ημών κατά του υφισταμένου πολιτικού καθεστώτος έσχε και έχει ως αφορμήν ουχί πνεύμα αντιβρεττανικόν, αλλ' αιτία και αφορμή τούτου είναι το ισχυρόν υπέρ ελευθερίας αίσθημα όπερ χαρακτηρίζει την φυλήν των ελληνικήν.

Είναι το ευγενές πειστήριον εκείνον ίδιον λαών ευγενών, ο ισχυρός και ακατάβλητος εκείνος πόθος προς την εθνικήν ελευθερίαν όστις ωθεί ημάς αδιαλείπτως προς την εθνικήν μας αποκατάστασιν.

Δεν διατείνομαι οτι τρέφομεν συμπάθειαν προς το υφιστάμενον πολιτικόν καθεστώς δεν θα έλεγα την αλήθειαν, αλλ' εστέρξαμεν το καθεστώς τούτο, διότι το εθεωρήσαμεν ως την γέφυρα, ήτις θα φέρη ημάς ταχύτερον προς την εθνικήν αποκατάστασιν διά του σεβασμού των ιερών και αναλλοιώτων εκείνων δεσμών, οίτινες ενούσιν ημάς με την Μητέρα Ελλάδα.

Παιδιά ακόμη εις τα σχολεία εδιδασκόμεθα, ότι οι τρεις προστάστιδες Δυνάμεις συνεπλήρωσαν την Ελληνικήν ελευθερίαν. Φοιτηταί κατόπιν του Εθνικού Πανεπιστημίου εις τας Αθήνας συνηθίζαμεν ν' ατενίζωμεν καθ' εκάστην εις τα Προπύλαια, ή πλησίον αυτών τους ανδριάντας του Γλάδστωνος και του Βύρωνος και εδιδασκόμεθα εν ταυτώ πως ο Ελλάς μας εμεγαλύνθη διά της Ενώσεως της Επτανήσου και πως η Κυβέρνησις του Γλάδστωνος βαραδύτερον συνετέλεσεν εις την απελευθέρωσιν της Θεσσαλίας.

Εις τα σπίτια μας τα πατρικά εβλέπαμεν καθ' ημέραν επάνω εις τους τοίχους τας εικόνας του Βύρωνος και του Γλάδστωνος μεταξύ των προσφιλών μας και το πρώτον ποίημα το οποίον παιδί ακόμα εδιδάχθην ήτο το ποίημα του Σολωμού εις τον Βύρωνα, όταν η Ελλάς τον εκήδευσεν εις το Μεσολόγγι.

Ετσι ήρχιζεν η εκπαίδευσις μας, αυτή ήταν η οικογενειακή μας ανατροφή. Ουδείς απολύτως, ουδείς υπάρχει τρέφων αντίθετα αισθήματα προς τας μαχομένας Δυτικάς της Ευρώπης δυνάμεις.

Πάσα επί τούτου αντίθετος ιδέα θα ήτο μωρία και θα ήτο πλάνη η υφ' οιουδήποτε μόρφωσις γνώμης αντιθέτου, πλάνη ήτις πρέπει, ήτις επιβάλλεται να αρθή.

Δεν σας ομιλεί την στιγμήν αυτήν εις Ελλην. Σας ομιλεί ένας λαός, του οποίου τα αισθήματα ερμηνεύω.

Σας ομιλεί, πιστεύσατε το μια ολόκληρος Φυλή. Και αν τοιούτοι δεσμοί ενούσιν ημάς με τας Δυτικάς Δυνάμεις, άβυσσος χωρίζει ημάς από τους εχθρούς σας.

Είνε η Αυστρία η Δύναμις, η οποία προσεπάθησε να πνίξη την ελληνικήν ελευθερίαν, και καθ' ον χρόνον η Γαλλία και η Αγγλία υπεστήριζον τον ιερόν ημών αγώνα, είναι η Αυστρία η οποία εσκότωνε τον Φερραίον Ρήγαν και τους μάρτυρας

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος διαφωνώντας με τον βασιλιά για τη στάση του να μη βγει στον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων της χώρας, υπβάλλει την παραίτηση του στις 7 Σεπτεμβρίου 1914 (αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της 17/29 Οκτωβρίου 1917)

συναθλητάς του και υπήρξεν η πολιτική της η εχθίστη προς ημάς και τον αγώνα ημών πολιτική.

Και όταν οι φίλοι μας συνηγόρουν υπέρ της Κρητικής ελευθερίας, είναι ο Βίσμαρκ, ο οποίος εκήρυτεν ότι η Κρήτη δεν αξίζει δι'αυτόν, ούτε όσον ένας βώλος του κήπου του και είνε αυτός, ο οποίος έλεγεν ότι της Κρήτης η ελευθερία δεν ήξιζε τα οστά ενός Πομερανού στρατιώτου.

Εζησα κ. Πρόεδρε, εν Ελλάδι και μεταξύ αστικού πληθυσμού και διέτρεξα πολλάκις την ύπαιθρον χώραν και είνε αυταί αι αντιλήψεις και είνε αυτά τα αισθήματα άτινα ήκουσα παντού περί των δυτικών δυνάμεων προς τας οποίας η Φυλή ημών φέρεται οιονεί εξ αρμεμφύτου τινός δυνάμεως ωθουμένη.

Τα ειλικρινή ταύτα αισθήματα ερμηνεύει του ψηφίσματος η πρώτη παράγραφος.

Η Δευτέρα παράγραφος ερμηνεύει του Κυπριακού λαού την ευγνωμοσύνην διά την αναγνώρισιν των εθνικών του δικαίων γενομένην διά της προσφοράς της Κύπρου εις την Μητέρα Ελλάδα.

Η αναγνώρισις αύτη των εθνικών ημών δικαίων ενισχύει την αξίωσιν ημών προς την εθνικήν ελευθερίαν και την πίστιν ότι η προστάτις Δύναμις δεν θα αρνηθή εις ημάς δικαιοσύνην, ην άπαξ ανεγνώρισεν.

Είνε ο αγών υμών αγών υπέρ του δικαίου των εθνών, ο αγών διεξάγεται με ένα ιερόν έμβλημα αναγεγραμμένον επί της σημαίας σας: Το δίκαιον των εθνοτήτων, την ελευθερίαν των μικρών λαών.

Ζητούμεν να εφαρμόσητε εφ' ημών του μικρού, αλλ' ιστορικού τούτου λαού, τας αρχάς υπέρ των οποίων μάχεσθε.

Η Ελλάς προς ην προσεφέρατε την Κύπρον μάχεται τώρα παρά το πλευρόν σας. 62 χιλιάδαες Ελλήνων μάχονται σήμερον, ολόκληρον το έθνος αύριον, εις το Μακεδονικόν μέτωπον.

Εις την Ελλάδα, ήτις μάχεται παρά το πλευρόν σας, εις την Ελλάδα φίλη και σύμμαχον υμών δώσατέ μας.

Ο,τι ζητούμεν είναι η εθνική ημών ελευθερία, η Αγγλία ας εύρη την οδόν, δι' ης την ελευθερίαν ταύτην θ' αποκτήση ο Κυπριακός λαός, λαός άξιος ελευθερίας, τοσαύτα υπέρ αυτής υποστάς και μη αποστέργων νέας θυσίας.

Αυτή η ελπίς, αυτός ο πόθος, αυτή η πεποίθησις διαπιστούται εν τη 3η παραγράφω του ψηφίσματος.

Και καλώ την Βουλήν να ψηφίση το ψήφισμα τούτο και τολμώ προβαίνων περαιτέρω να καλέσω την Εδραν να ψηφίση μαζί μας.

Οταν παρομοία τις παράγραφος προυτάθη εις την απάντησιν της Βουλής εις τον Αρμοστειακόν λόγον μας ελέχθη, ότι η απάντησις δέον να περιορίζηται εις απλήν απάντησιν ευχαριστιών, ως είθισται εν Αγγλία και υπεδείχθη η οδός των ψηφισμάτων.

Οι σύμμαχοι επεμβαίνουν και υποχρεώνουν το βασιλιά Κωνσταντίνο της Ελλάδας να τηρήσει ουδετερότητα στον πόλεμο με αντάλλαγμα να μη θιγεί ο ίδιος προσωπικά. Ετσι ο Βασιλιάς διατάζει την απόλυση 60 χιλιάδων ανδρών (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 22/4 Νοεμβρίου 1916)

Ο Βενιζέλος αγγέλλει (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 22/4 Νοεμβρίου 1916) ότι ηγείται στη Θεσσαλονίκη κινήματος

Και ιδού τώρα, ενώπιον σας το ψήφισμα. Ζητούμεν να εκφράση η πλειονοψηφία τα αισθήματα της με τρόπον, δι' ου καθίστανται σεβαστά της μειονότητος τα αισθήματα.

Δεν επιθυμούμεν να προσβάλωμεν καθ' οιονδήποτε τρόπον τα αισθήματα της μειονότητος, τα οποία σεβόμεθα και τα οποία σεβώμεθα πάντοτε όταν ευδοκούντος του θεού αποτελέσωμεν μέρος της μεγαλυτέρας Ελλάδος.

Ο τρόπος δι' ου το ψήφισμα υποβάλλεται είνε θαυμασία λύσις μεγάλων δυσκολιών και ελπίζω ότι η Εδρα θα θελήση να σεβασθή την γνώμην του εφευρέτου της τοιαύτης λύσεως (Σημείωση Ελευθερίας: Ως γνωστόν η τοιαύτη διατύπωσις εισηγήθη το πρώτον του νυν Αρμοστού όταν ήτο αρχιγραμματεύς).

Εκφράζομεν ευχήν διά την νίκην σας εκφράζομεν ευχαριστίας διά την αναγνώρισιν των εθνικών μας δικαίων.

Εάν εκαθήμην εις την Εδραν εκείνην, εξοχώτατε, όπου κάθησθε σεις αισθάνομαι ότι δεν θα μου επιτρέπετο να καταψηφίσω τοιούτον ψήφισμα δίδεται εις υμάς ευκαιρία να ευχαριστήσητε ένα λαόν και να τιμηθή το όνομά σας. Ευκαιρία ν' αποδείξητε το φιλελεύθερον πνεύμα με το οποίον κυβερνάτε ένα λαόν.

Εάν δεν θέλετε να ψηφίσητε υπέρ αυτού, υπάρχει και πάλιν τρόπος λύσεως του ζητήματος. Μη ψηφίσετε ούτε υπέρ ούτε εναντίον αυτού, αλλ' άφετε ν' ακουσθή η φωνή του λαού διεκδικούντος τα εθνικά του δίκαια.

Εάν ψηφίσητε εναντίον του ψηφίσματος θα προκαλέσητε εν ταις καρδίαις των Κυπρίων αίσθημα, το οποίον εγώ, εάν ήμην Κυβερνήτης θα προσεπάθουν διά παντός τρόπου ν' αποφύγω θα πληρώσητε τας καρδίας των Κυπρίων πικρίας και εάν ήμην Κυβερνήτης δεν θα επέτρεπα να αφίσητε το ψήφισμα τούτο να ψηφισθή υπό της Βουλής διότι ούτω θα διαπιστώσητε ότι πράγματι τα αγγλικά τηλεβόλα ανολογούν τον δρόμον μιας πραγματικής ελευθερίας εις τον κόσμον.

Διετύπωσα, εξοχώτατε, τας σκέψεις μου και καταλήγων ελπίζω ότι η εξοχότης σας θα πράξη το καθήκον της συμφώνως προς την Ιστορίαν και τας φιλελευθέρας παραδόσεις της Πατρίδος σας και συμφώνως προς τας αρχάς, και τα ιδεώδη υπέρ ων τώρα χύνει η Φυλή σας το αίμα της.

Ομως υπήρξε συνέχεια.