28.6.1914: Η δoλoφovία τoυ Αρχιδoύκα στo Σεράγεβo αvάβει τov σπιvθήρα της έvαρξης τoυ Α Παγκoσμίoυ Πoλέμoυ. Η πoρεία τoυ Πoλέμoυ. Οκτώ και πλέov εκατoμμύρια vεκρoί. Η Οκτωβριαvή Επαvάσταση στη Ρωσία.

S-305

28 6 1914: Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΔΟΥΚΑ ΣΤΟ ΣΕΡΑΓΕΒΟ ΑΝΑΒΕΙ ΤΟΝ ΣΠΙΝΘΗΡΑ ΤΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΟΥ A ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ. Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ. ΟΚΤΩ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝ ΕΚAΤΟΜΜΥΡΙΑ ΝΕΚΡΟΙ. Η ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΝΙΚΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΑΥΣΤΡΟΥΓΓΑΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Τον Αύγουστο του 1914 ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος και η Κύπρος που ήταν βρεττανική αποικία βρέθηκε αμέσως, μετά την έναρξη του, στο στρατόπεδο των Βρεττανών εναντίον της Αυστρουγγαρίας.

Αργότερα, σαν η Τουρκία μπήκε στον πόλεμο στο πλευρό των Αυστρουγγαρών (Οκτώβρης 1915) η Αγγλία κατάγγειλε τη συμφωνία της με την Τουρκία και προσάρτησε την Κύπρο ως αποικία της.

Πολλοί Κύπριοι, γύρω στις 15.000 έτρεξαν και κατατάγηκαν στον αγγλικό στρατό και πολεμούσαν στο πλευρό των βρεττανών και των συμμάχων τους στη Γαλλία και το Μακεδωνικό Μέτωπο στην Ελλάδα.

Σε ειδική μελέτη του Ταγματάρχης του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου Χρίστος Ηλιοφώτου, ανέφερε για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τα αίτια, τις αφορμές και την κατάληξη του κατά την τετραετία 1914-1918:

"Η περίοδος 1864-1871 ήταν πολύ ταραγμένη για την Ευρώπη η Πρωσσία που συνεχώς ανερχόταν ως το ισχυρότερο κατά ξηράν κράτος της ηπειρωτικής Ευρώπης φιλοδοξούσε να ενώσει υπό τη ηγεμονία της τα γερμανικά κράτη σε μια ενιαία, μεγάλη και πανίσχυη Γερμανία, που να είναι σε θέση να ανταγωνίζεται τις μεγάλες αυτοκρατορίες της τότε εποχής: Την αγγλική, τη ρωσική και τη γαλλική.

Ο φορέας των Πρωσσικών αυτών φιλοδοξιών, ο Οθων φον Βίσμαρκ, δεν είχε ψευδαισθήσεις. Ηξερε πολύ καλά ότι μόνο με πολέμους ήταν δυνατό να προσαρτηθουν στην Πρωσσία περιοχές γερμανικές, που βρίσκονταν υπό την κυριαρχία ξένων κρατών, δεύτερο για να αποδυναμωθεί η Αυστρία, που ήταν ο κύριος ανταγωνιστής της Πρωσσίας σε ότι αφορά τη γερμανική ένωση και τρίτο να εξασθενήσει η Γαλλία ως ηπειρωτική δύναμη της Ευρώπης.

Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν να συνταραχθεί η Ευρώπη από τρεις πολέμους μέσα σε διάστημα επτά χρόνων.

Το 1864 έγινε ο πόλεμος μεταξύ της Πρωσσίας και της Δανίας (ο λεγόμενος πόλεμος των Δουκάτων) οπότε η νικήτρια Πρωσσία προσάρτησε τα δυο Δουκάτα Σλέσβιχ και Ολσταϊν.

Ομως βάσει της συνθήκης της Βιέννης (30 Οκτωβρίου 1864) το Σλέσβιχ Ολσταϊν δόθηκε στην Αυστρία, η δε διένεξη μεταξθ της Πρωσσίας και της Αυστρίας αναφορικά με τη διανομή των δυο αυτών κρατών οδήγησε τα δυο κράτη στον αυστροπρωσσικό πόλεμο του 1866 με νικήτρια την Πρωσσία.

Τέλος είναι ο γαλλοπρωσσικός πόλεμος του 1870-1871 στον οποίο ο Βίσμαρκ παρέσυρε τα λοιπά γερμανικά κράτη Ο πόλεμος αυτός είνα πιο γνωστός ως γαλλογερμανικός

και όχι γαλλοπροσωσσικός και είχε ως αποτέλεσμα τη νίκη των Γερμανών, κατάληψη των εδαφών της Αλσατίας και της Λωραίνης, τα γερμανική ένωση και την ανάδειξη της γερμανικής αυτοκρατορίας σε μεγάλη δύναμη.

Από το 1871, οπότε έληξε ο γαλλογερμανικός πόλεμος, ως το 1914 που άρχισε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, δηλαδή για 40 περίπου χρόνια, επικρατούσε στην Ευρώπη περίοδος ειρήνης, αλλά ειρήνης "εν όπλοις" που κάθε τόσο διακοπτόταν είτε από τις γαλλογερμανικές διαμάχες είτε από κρίσεις στη βαλκανική, είτε από πολέμους στις αποικίες που προκαλούνταν από τις αντιθέσεις των μεγάλων αποικιακών κρατών.

Ως το 1890 ο Βίσμαρκ κατόρθωσε να διατηρεί τη Γαλλία απομονωμένη χάρις σ' ένα πλύπλοκο παίγνιο της Γερμανίας του Κάϊζερ Γουλιέλμου Β. Ομως οι συμφωνίες με τη Ρωσία, που κατέληξαν στην "εγκάρδια συνενννόηση" χώρισαν την Ευρώπη σε δυο αντίπαλα στρατόπεδα: Γαλλία, Αγγλία και Ρωσία από τη μια και Γερμανία- Αυστρουγγαρία από την άλλη.

Από τότε η διεθνής ένταση οξύνθηκε γύρω από δυο βασικές εστίες: Το Μαρόκο όπου συγκρούονταν γαλλικά με γερμανικά συμφέροντα και τα Βαλκάνια, όπου συγκρούονταν τα συμφέροντα της Αυστρίας και της Ρωσίας.

Είναι γεγονός ότι ο γερμανικές νίκες του 1866 και του 1871- ιδίως η τελευταία- κλόνισαν την ευρωπαϊκή ισορροπία ως τότε η τεμαχισμένη Γερμανία χρησίμευε ως φραγμός, ανάμεσα στις διάφορες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Η υπομονή και επιμονή όπως του Βίσμαρκ όρθωσε στο κέντρο της Ευρώπης και το γόητρο που χάριζε στη Γερμανία η καίρια γεωγραφική της θέση χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς υπέρ των συμφερόντων τους.

Κατά τα μέσα περίπου του περασμένου αιώνα (19ος) πραγματοποίησε την εθνική του ένωση και ένας άλλος λαός της Ευρώπης, οι Ιταλοί. Πρωταγωνιστής της Ιταλικής ένωσης υπηρξε το Ιταλικό κράτος του Πεδεμοντίου (Σαρδηνίας). Νοείται ότι και το νέο αυτό μεγάλο ευρωπαϊκό κράτος θα επιθυμούσε από τώρα και στο εξής να διαδραματίζει και ανάλογο ρόλο στην ευρωπαϊκή πολιτική.

Εξ άλλου τα βλέμματα των γάλλων ήταν στραμμμένα προς τα σύνορα "προς τη γαλάζια γραμμή των Βοσγίων" και ο Γαμβέτας συμβούλευε: "Το μυαλό σας να είναι πάντα εκεί, αλλά μη μιλάτε ποτέ γι' αυτό".

Ο Βίσμαρκ, επιχειρώντας να εκφοβίσει τη Γαλλία άφησε να εννοηθεί ότι δεν αποκλειόταν το ενδεχόμενο ενός προληπτικού πολέμου λαμβανομένων υπ' όψη των γαλλικών βλέψεων και της στρατιωτικής μεταρρύθμισης του 1875.

Σ' όλο αυτό το διάστημα συνέβησαν πολλά στρατιωτικοπολιτικά γεγονότα μέχρι τον πρώτο παγκόσμιο Πολεμο. Τα κυριώτερα ειναι:

Η Ιταλία μετά την ενοποίηση της έστρεψε τα βλέμματα σε τρεις κυρίως κατευθύνσεις και προσάρμοσε ανάλογα τη διπλωματία της και της στρατιωτικής της μηχανής στην Αδριατική, στα Βαλκάνια και την Αφρική. Η ιταλική επέμβαση στη Λιβύη το 1911, είχε σαν αποτέλεσμα τον ιταλοτουρκικό πόλεμο, εφ' όσον η Λιβύη αποτελούσε κτήση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αποτέλεσμα του ιταλοτουρκικού Πολέμου ήταν η νίκη της Ιταλίας, η εγκατάσταση των Ιταλών στη Λιβύη και η κατάληψη από τους Ιταλούς επίσης της Δωδεκανήσου του Ιταλοτουρκικού Πολέμου του 1911 προηγήθη η δεύτερη κρίση του Αγαδίρ, με κέντρο το Μαρόκο, η οποία κρίση παρ' ολίγο να οδηγούσε σε γαλλογερανικό πόλεμο.

Τον Οκτώβρη του 1912, οι Ηνωμένοι Βαλκανικοί σύμμαχοι Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία και Μαυροβούνι άρχισαν με την Τουρκία πόλεμο τον γνωστό ως Α Βαλκανικό, με στόχο την απελευθέρωση των ομοεθνών τους που βρίσκονταν υπό την Οθωμανική κυριαρχία.

Η ήττα των Τούρκων στον πόλεμο αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ολοσχερή σχεδόν αποχώρηση της Τουρκίας από την Ευρώπη.

Στόχος τς Σερβίας που είχε μεγεθυνθεί εδαφικά μετά το 1913 ήταν η απελευθέρωση όλων των Σέρβων και η συνένωση όλων των Σλάβων του Νότου και τούτο την έφερε σε άμεση αντιπαράταξη με την Αυστρουγγαρία, εφόσον μεγάλο μέρος των Σλάβων του Νότου βρισκόταν υπό τον αυστριακό ζυγό.

Από αυτό ακριβώς το γεγονός προήλθε μοιραία και η κρίση του 1914 που οδήγησε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σ' ολα τα γεγονότα που ανέφερε η αγγλική πολιτική ήταν πιστή όπως πάντοτε στη δυαδική αρχή της διατήρησης της ναυτικής υπεροχής και σε μια σχετική ισορροπία στην ηπειρωτική Ευρώπη.

Ο ρόλος της στις ευρωπαϊκές υποθέσεις είχε μάλλον περιορισμένο χαρακτήρα, εφ' όσον η Βρετανία, έχοντας παγκόσμιες βλέψεις, έστρεφε τα βλέμματα διαρκώς πέραν των ωκεανών παρά στη γηραιά ευρωπαϊκή ήπειρο, επιδιώκοντας συμμαχίες με κράτη πολύ πέραν της Ευρώπης.

Τέτοια συμμαχία είναι εκείνη που υπεγράφη μεταξύ της Αγγλίας και της Ιαπωνίας το 1902 και η οποία δημιούργησε " ρήγματα" στο ευρωπαϊκό τείχος.

Πιστεύεται ότι σαν αποτέλεσμα της συμμαχίας εκείνης υπήρχε ο ρωσσοϊαπωνικός Πόλεμος (1904-1905) κατά τον οποίο για πρώτη φορά τα νεότερα τουλάχιστον χρόνια, ασιατικό

κράτος νίκησε στον πόλεμο μια μεγάλη ευρωπαϊκή αυτοκρατορία, εφ' όσον έληξε με νίκη της Ιαπωνίας.

Εν πάση περιπτώσει, τα βαθύτερα αίτια και οι ευθύνες για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο είναι αντικείμενο πολλών αντιγνωμιών μεταξύ των κυρίων αιτίων πρέπει να περιληφθούν οι οικονομικές αντιθέσεις των μεγάλων δυνάμεων της εποχής εκείνης, ο πυρετώδης αγώνας τους για διαμοιρασμό του κόσμου και οι παράλογες συναισθηματικές ππαραφορές που οφείλονται σε πολύ έντονα αισθήματα εθνικισμού.

Τα φαινόμενα αυτά παρατηρούνται κυρίως μετά το 1871. Ο πέραν του Ρήνου πανγερμανισμός, ο γαλλικός πατριωτισμός καθώς και η επιθυμία αντεκδίκησης για την ήττα στο γαλλογερμανικό πόλεμο και η ανάκτηση των χαμένων εδαφών της Αλσατίας και της Λωραίνης, ο Πανσλαβισμός των Ρώσων και οι ελπίδες του Τσάρου, ότι ένας νικηφόρος πόλεμος θα έσωζε τη δυναστεία του από μια σοβαρή πολιτική και κοινωνική κρίση. Επίσης η επιθυμία των Αψβούργνων της Αυστρίας να καταστείλουν τον εθνικισμό των Σέρβων, που αποτελούσε πόλο έλξης για τους Σλάβους της Αυστρουγγαρίας. Τέλος η επιθυμία των Τούρκων να εκδικηθούν για το χαμένο πόλεμο του 1912-13.

Τα εθνικιστικά αυτά πάθη είναι τόσον έντονα, ώστε τα κατά τόπους συνέδρια της σοσιαλιστικής διεθνούς αναγκάζονται να τα λαμβάνουν πάντοτε υπ' όψη τους και δεν είναι σε θέση να αναλάβουν αποτελεσμαστική δράση κατά τον πόλεμο που διαφαίνεται ήδη στον ορίζοντα.

Αρκεί τωρα να βρεθεί η αφορμή, η παραμικρή αφορμή Και αυτή βρίσκεται.

Τον Ιούνη του 1914, ο ανεψιός του ηλικιωμένου Αυτοκράτορα της Αυστρουγγαρίας Φραγκίσκου Ιωσήφ, Φραγκίσκος Φερδινάνδος, που ήταν ο διάδοχος του θρόνου μμετά από τον υπό μυστηριώδεις συνθήκες θάνατο του γιου του Αυτοκράτορα Αρχιδούκα Αδόλφου, του γνωστού ήρωα του Μάγιερλιγκ, έφθασε στη Βοσνία για να παρακολουθήσει ασκήσεις του αυστριακού στρατού υπό την ιδιότητα του ως γερμανού επιθεωρητή των αυστρουγγαρικών ενόπλων δυνάμεων.

Στις 28 Ιουνίου 1914, ενώ ο Αρχιδούκας βρικόταν στο Σεράγεβο της Βοσνίας, δολοφονήθηκε από τους Σέρβους εθνικιστές, μέλη της Οργάνωσης " Μαύρη χειρ".

Η δολοφονία στο Σεράγιεβο αποτέλεσε και την αφορμή του μεγάλου Πολέμου.

Στη Γαλλία ο τελευταίος υπέρμαχος της ειρήνης, διαπρεπής σοσιαλιστής βουλευτής Ζαν Ζορές δολοφονήθηκε στις 31 Ιουλίου.

Στις κρίσιμες εκείνες ώρες, λίγο πριν από τη δολοφονία του, ο Ζορές έγραψε στη γαλλική εφημερίδα " Ουμανιτέ":

" Ο μεγαλύτερος κίνδυνος κατά τις ώρες αυτές δεν βρίσκεται στα ίδια τα γεγονότα, ούτε στις προθέσεις των Κυβερνήσεων, όσο ένοχος και αν είναι. Δεν βρίσκεται ούτε στην πραγματική θέληση των λαών. Βρίσκεται στις γραφικές παρορμήσεις που υπαγορέυουν ο φόβος και η ταγική ανασφάλεια. Μπροστα σ' αυτό τον τρελλό πανικό, οι μάζες κάμπτονται και δεν είναι διόλου βέβαιοι ότι δεν θα καμφθούν και οι Κυβερνήσεις".

Ο Πόλεμος που ξέσπασε κατά το δραματικό εκείνο καλοκαίρι του 1914 ταν περιορισμένος κατ' αρχήν στη δυτική και ανατολική Ευρώπη. Προοδευτικά όμως απλώνεται με

τη διαδοχική είσοδο σ' αυτόν της Τουρκίας τον Οκτώβρη του 1914, έπειτα της Βουλγαρίας και της Ιταλίας το 1915, της Ρουμανίας και της Πορτογαλίας το 1916 και της Ελλάδος το 1917.

Ομως από τις αρχές του (1914) απέκτησε παγκόσμιο χαρακτήρα με την είσοδο της Ιαπωνίας στον πόλεμο στο πλευρό των Αγγλογάλλων συμάχων.

Τον καυτό παγκόσμιο χαρακτήρα του τον πήρε μεταγενέστερα με την είσοδο σ' αυτόν των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής το 1917.

Αποτέλεσμα ήταν η σύρραξη κράτησε πάνω από τέσσερα χρόνια. Η τεχνική του πολέμου εξελίχθηκε ιλιγγιωδώς χάρις στη γενίκευση της χρήσης του πολυβόλου, που όπως αποδείχτηκε απέβη υπέρ του αμυνομένου και όχι υπέρ του επιτιθεμένου, όπως πιστευόταν πριν από την έναρξη της χρήσης αρμάτων μάχης και αεροπλάνων σε ευρεία κλίμακα και τη χρήση ασφυξιογόνων αερίων (χημικός πόλεμος).

Ταυτόχρονα με τη βελτίωση των μεθόδων για την περίθλαψη των τραυμάτων κατέστη δυνατή η σωτηρία πολλών βαρειά τραυματισμένων, οι οποίοι έζησαν την υπόλοιπη τους ζωή ως ανάπηροι.

Από την πλευρά των συμμάχων μόνο η Γαλλία διέθετε το 1914 ενεργό στρατιωτική δύναμη από 47 μεραρχίες πεζικού, δέκα μεραρχίες Ιππικού και εξαίρετο ελαφρύ πυροβολικό, εφοδιασμένο με το πυροβόλο των 75 χιλιοστών- "το δοξασμένο εβδομηνταπεντάρι" όπως το αποκαλούσαν οι Γάλλοι.

Ομως ο ρυθμός της γαλλικής πολεμικής βιομηχανίας ήταν μάλλον βραδύς και το βαρύ πυροβολικό πολύ μέτριο. Η πεποίθηση όμως ότι ο πόλεμος θα ήταν σύντομος καθιστούσε τις αδυναμίες αυτές, για το γαλλικό επιτελείο δευτερεύουσες.

Το Βρεττανικό εκστρατευτικό Σώμα υπό τον Στρατάρχη Φριντς μολονότι θαυμάσια εξοπλισμένο, αποτελούσε απλώς μια στρατηγική εφεδρεία πέντε μεραρχιών. Τόση ήταν τότε η δύναμη του. Η Αγγλία όμως διέθετε τον πιο ισχυρό στόλο του κόσμου και ανεξάντλητο πολεμικό δυναμικό.

Ο τσαρικός στρατός της Ρωσίας παρουσίαζε διάφορες αδυναμίες ήταν μεν πολυάριθμος (πάνω από 100 μεραρχίες) αλλά του έλειπε το ικανό επιτελείο αν και οι ρώσσοι στρατιώτες ήταν εξαιρετικοί, οι αρχηγοί ήταν μέτριοι με ελάχιστο ενθουσιασμό και σε μερικές περιπτώσεις διηρημένοι από προσωπικές διαφορές. Η υποτυπώδης βιομηχανία και η έλλειψη συγκοινωνιακών μέσων καθιστούσαν τον στρατό αυτό βραδυκίνητο και χωρίς μέσα για ένα μακροχρόνιο πόλεμο.

Το Βέλγιο και η Σερβία διέθεταν πολύ λίγες δυνάμεις

από την άλλη πλευρά, τώρα ο γερμανικός στρατός αποτελούσε ένα εντυπωσιακό κολοσσό. Την κύρια δύναμη του αποτελούσαν επτά σιδηρόφρακτες στρατιές με διοικητές εξαίρετους κατά το πλείστον ηγέτες.

Τις τέσσερις στρατιές διοικούσαν οι στρατηγοί Φον Κλουκ, Φον Κπύλωφ και Φονχάουζεν και ο Πρίγκιπας Αλμπρεχτ της Βυτεμβέργης. Την πέμπτη στρατιά διοικούσε ο διάδοχος του Γερμανίας Φρειδερίκος Γουλιέλμος, την έκτη ο διάδοχος της Βαυαρίας και την έβδομη ο στρατηγός Φον Χέριγκεν.

Οι στρατιές αυτές είχαν την πιο κάτω διάταξη σύμφωνα με την πιο πάνω αρίθμηση: Σιαέλ Μονζουά, Τρεβ, Μεντζ, Τουβίλ, Σαρμπρούκεν και Στρασβούργο.

Σχέδιο των Γερμανών ήταν βασικά η παραβίαση της βελγικής ουδετερότητος (εισβολή στο Βέλγιο), εξουδετέρωση των εκεί συμμαχικών δυνάμεων, ελιγμός εντός του γαλλικού εδάφους του κυρίου όγκου του γερμανικού στρατού - των τεσσάρων πρώτων στρατιών και κυρίως των δύο πρώτων, σύνθλιψη του γαλλικού στρατού μεταξύ του ελισσομένου όγκου των γερμανικών δυνάμεων και των άλλων τριών γερμανικών στρατιών διαταταγμένην στην περιοχή Σαρμπρούκεν- Στρασβούργου και προώθηση στο Παρίσι.

Τα σχέδια και οι επιχειρήσεις εξελίχθηκαν ως εξής:

ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ: Παραβίαση της ουδετερότητος του Βελγίου και του Λουξεμβούργου είσοδος της Βρεττανίας στον πόλεμο. Μάχη των συνόρων. Πρώτη μάχη του Μάρνη, αναχαίτηση των γερμανών, γερμανική υποχώρηση. Απ' εδώ ο πόλεμος εκφυλίστηκε σε στατικό (πόλεμος χαρακωμάτων).

ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ: Ρωσική προέλαση στην ανατολική Πρωσσία. Η μάχη του Τάννεμπεργκ. Μάχη του Λέμπεργκ. Σταθεροποίηση του μετώπου, επιχειρήσεις μεταξύ των ρώσων και των τούρκων στην Αρμενία και τον Καύκασο.

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ: Επίθεση της Αυστρουγγαρίας εναντίον της Σερβίας. Μάχη του Τσερ. Είσοδος της Τουρκίας στον πόλεμο. Πρώτη προσβολή των Δαρδανελλίων. Πιέσεις επί της Ελλάδος να εξέλθει στον πόλεμο και από τις δύο παρατάξεις.

ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΙΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ: Κατάληψη του Τσιγκ- Τσάου από την Ιαπωνία. Επιχειρήσεις στο μέτωπο της Αιγύπτου. Μέτωπο της Παλαιστίνης επιχειρήσεις στις γερμανικές αποικίες της Αφρικής. Υποδαυλισμένες εξεγέρσεις στις αποίες των συμάχων άγγλων- γάλλων.

ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ: Πρώτη φάση της δράσης των γερμανικών υποβρυχίων. Ναυμαχία της Ελιγολάνδης. Ναρκοθετήσεις. Ναυμαχία του Κάρονελ. Ναυμαχία των Νήσων Φώκλαντ.

ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ: Οι εκατέρωθεν αεροπορικές δυνατότητες, αρκετά ενδιαφέρουσες για την εποχή εκείνη αεροπορική δράση στα μετόπισθεν και στα πρόσω και βομβαρδισμοί.

Από το πρώτο έτος του ο πόλεμος τόσο στο Ανατολκό όσο και το δυτικό αλλά και στ' άλλα "δευτερεύοντα μέτωπα" πήρε χαρακτήρα στατικό (πόλεμος των χαρακωμάτων).

Τα επόμενα χρόνια ουσιαστικά ήταν επανάληψη των προηγουμένων. Διακόπτονταν μόνο οι ελάχιστες περιπτώσεις οπότε ο πόλεμος αποκτούσε κινητικότητα με τις μάχες στο Σομ και το Βερντέν

Ο πόλεμος τερματίστηκε στις 11 Νομβρίου με ήττα της Γερμανίας και των συμμάχων της.

Αναλυτικά οι απώλειες σε μνεκρούς των εμπολέμων καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου (1914-1918) ήταν οι ακόλουθες:

Γερμανία 1.808.000, Ρωσία 1.700.000, Γαλλία 1.300.000, Αυστρουγγαρία 1.300.000, Αγγλία 800.000, Ιταλία 480.000, Σερβία 360.000, Τουρκία 325.000, Ρουμανία 250.000, Βέλγιο 40.000, Βουλγαρία 33.000, Ελλάδα 25.0000 και Μαυροβούνιο 13.000.

Ο Α παγκόσμιος πόλεμος είχεν σαν αποτέλεσμα να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό ο χάρτης της Ευρώπης, αλλά και του κόσμου.

Η Γαλλία ανέκτησε την Αλσατία και τη Λωραίνη, που οι Γερμανοί είχαν προσαρτήσει το 1871. Ιδρύθηκαν ως νέα ανεξάρτητα κράτη η Πολωνία, η Εσθωνία, η Λεττονία και η Λιθουανία.

Διαλύθηκε η αυτοκρατορία της Αυστρουγγαρίας- η δυαδική μοναρχία όπως λεγόταν, και στα εδάφη της ιδρύθηκαν ως ανεξάρτητα κράτη η Αυστρία, η Ουγγαρία και ητ Τεοχοσλοβακία, ενώ άλλα εδάφη της αυτοκρατορίας προσαρτήθηκαν στα γειτονικά κράτη όπως την Πολωνία, την Σερβία (ίδρυση του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας) και τη Ρουμανία. Διαλύθηκε επίσης η Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Ασία και στα εδάφη της ιδρύθηκαν αραβικά κράτη.

Η μεγάλη Οκτωβριανή επανάσταση που εξερράγη στη Ρωσία το 1917 και επικράτησε είχε σαν αποτέλεσμα να αλλάξει ριζικά το κεθεστώς της χώρας αυτής.

Στην Τουρκία επικράτησε η εθνική επανάσταση του Κεμάλ Αττατούρκ που είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους.

Η Ελλάδα κέρδισε από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο την Δυτική Θράκη- ουσιαστικά μόνο τούτο υπήρξε το κέρδος της Ελλάδας αφού ο,τιδήποτε άλλο το έχασε μετέπειτα (Ιωνία)

Η Γερμανία έχασε όλες τις αποικίες της.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής επανήλθαν στον απομονωτισμό τους μετά το τέλος του Παγκοσμίου Πολέμου.

Αγγλία και Γαλλία βγήκαν από τον πόλεμο η μεν πρώτη πανίσχυη και σχεδόν ανέπαφη η δε δεύτερη νικήτρια, αλλά με σημαντικές καταστροφές.

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν έλυσε ουσιαστικά κανένα από τα μεγάλα ευρωπαϊκά προβλήματα.

Τουνατίον οι διάφορες "λύσεις" που δόθηκαν στα προβλήματα εκείνα δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για μια νέα σύρραξη.

Η δημιουργία του "πολωνικού διαδρόμου", το παραγέμισμα της Πολωνίας με γερμανικές και άλλες μειονότητες, η υπαγωγή των Σουδητών Γερμανών στην

Τσεχοσλοβακία και η μη ένωση της Αυστρίας με τη Γερμανία, η ταπείνωση της ηγεμονίας από τους νικητές και ο γερμανικός ρεβαντσισμός είναι η κρηπίδα πάνω στην οποία θα στηρίζονταν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις που οδήγησαν την ανθρωπότητα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο".