15/28.9.1901: Οι Κυρηvειακoί αvτεπιτίθεvται εvαvτίov τωv Κυρηvειακώv αvτιπάλωv τoυς αλλά με ήπιo τρόπo.

S-235

15/28.9.1901: ΟΙ ΚΥΡΗΝΕΙΑΚΟΙ ΑΝΤΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΚΙΤΙΑΚΩΝ ΑΛΛΑ ΜΕ ΗΠΙΟ ΤΡΟΠΟ

Στις κατηγορίες των Κιτιακών η παράταξη της Λευκωσίας ή το Κυρηνειακό Κόμμα ήταν πιο ήπια και στις θέσεις που εξέφραζε υποστήριζε περισσότερο τους δικούς της υποψηφίους παρά να κατηγορεί τους αντιπάλους. Η "Φωνή της Κύπρου" που απηχούσε σε μεγάλο βαθμό της απόψεις των Κηρυνειακών έγραφε στις 15/28 Σεπτεβρίου υποστηρίζοντας την εκλογή των Λιασίδη Κωνσταντινίδη και του ηγουμένου Κύκκου:

"Νομίζομεν ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη υποστηρίξεως του συνδασμού ον κατά τας προσεχείς βουλευτικάς εκλογάς θα απαρτίσωσιν οι κ.κ. Πασχάλης, Λιασίδης και Ηγούμενος Κύκκου, διότι οι άνδρες ούτοι εκτήσαντο ήδη δικαιώματα επί της ευγνωμοσύνης του κυπριακού λαού και ως μέχρι της σήμερον ήσαν ούτω και νυν είναι απαραίτητοι εις το Νομοθετικόν Συμβούλιον.

Τούτο είναι πανθομολογούμενον, ουδέ δύναται να το αρνηθώσιν και αυτοί οι άγαν εχθρικώς προς αυτούς διακείμενοι, ο δε κατ' αυτών διεξαγόμενος πόλεμος, πόλεμος κατά προσώπων και ουχί υπέρ αρχών, δεν δύναται ή να επιφέρη το αποτέλεσμα εκείνο, όπερ συνήθως πας άδικος πόλεμος επιφέρει. Διότι αδυνατούμεν να φαντασθώμεν ότι θα υπάρξη εκλογεύς, όστις θα αρνηθή να δώση ψήφον υπέρ ανθρώπων, οίτινες από της εποχής της μεταπολιτεύσεως ακαμάτως εργάζονται όπως επί των ερειπίων της Κύπρου, ανεγείρωσι περίλαμπρον οικοδόμημα.

Τον λαόν της Κύπρου δεν φανταζόμεθα τοσούτον απλούν, ώστε να μη είνε εις θέσιν να δίδη που ο αληθής και ακραιφνής πατριωτισμός έγκειται. Εν τω τόπω τούτω δεν επετελέσθησαν βεβαίως μεγάλα πράγματα υπό της αγγλικής κυβερνήσεως, αλλά και μικρά και ασήμαστα επιτελεσθέντα οφείλονται εις ακαταπόνητον εργασίαν των αδίκως σήμερον πολεμουμένων επί μόνω τω σκοπώ όπως άλλοι καταλάβωσι τας έδρας του Νομοθετικού Συμβουλίου. Εκείνος δε όστις θα ετόλμα να αρνηθή ψήφον εις τον συνδυασμόν του κ. Πασχάλη, θα απεδείκνυεν ότι δεν ενδιαφέρεται ποσώς υπέρ της πατρίδος του, ότι αδιαφορεί περί της ανάγκης του να επιτελήται σοβαρά και πρακτική εργασία εν τω Νομοθετικώ Συμβουλίω, ότι ουδέ σκέπτεται περί της ευημερίας του δυστυχούς τούτου τόπου.

Οι γεωργοί της Κύπρου ιδιαίτερα δε οι των διαμερισμάτων Λευκωσίας και Κυρηνείας, απηλλάγησαν κατά τα τελευταία έτη ούκ ολίγων ουχί τόσω βαρέων όσο ενοχλητικών φόρων. Πάντα τα καλοκαιρινά προϊοντα των, αι ελαίαι, αι οπώραι και άλλα κατέστησαν ασύδοτα, ο γεωργός είνε ελεύθερος να φυτεύη και να συλλέγη το προϊόντα του οποτεδήποτε θελήση ανενόχλητως η δε επίτευξη τούτου είχεν εργάτας τους κ.κ. Πασχάλην, Λιασίδη και Ηγούμενον Κύκκου. Εντεύθεν η ευγνωμοσύνη των γεωργών και δενδροκόμων προς αυτούς είνε μεγάλη, δεν δύνανται δε ούτοι ή να τιμήσωσι και αύθις αυτούς διά της ψήφου των, ίνα τους καταστήσωσιν ικανούς να φέρωσιν εις πέρας τόσα άλλα έργα συνδεόμενα με την πρόοδον της γεωργίας και την ευημερίαν του λαού.

Αλλ' ανεξαρτήτως της εν τω Νομοθετικώ εργασίας οι γνωρίζοντες καλώς το του Συμβουλίου τούτου αδιστάκτως αποφαίνονται ότι Νομοθετικόν άνευ του κ. Πασχάλη είνε κάτι παράτονον και παράχορδον. Αφίνονεν βεβαίως την ευρυμάθειαν του ανδρός, το θετικόν και πρακτικόν αυτού πνεύμα και την συνεπεία τούτων βαρύτητα και σημασίαν των λόγων του.

Ινα δε μη θεωρηθώμεν ως λέγοντες υπερβολήν να αναφέρωμεν εν και μόνον γεγονός εκ των πολλών, εξ ου θ' αποδειχθή οπόσον αναγκαία είνε η εν τω Νομοθετικώ παρουσία του. Συνεζητείτο, κατά την τελευταίαν του συμβουλίου τούτου σύνοδον, το περί καυσοξυλοτόπων νομοσχέδιον, απήσαν δε εκ της αιθούσης ο δικηγόρος του στέμματος και ο κ. Πασχάλης. Εν τη κατ' άρθρα συζητήσει αυτού, ο Αγ. Κιτίου προτείνει όπως εν τω άρθρω τω προνοούντι περί των "αδεσπότων γαιών" τεθώσιν και αι λέξεις "νεκρών γαιών", διότι ως είπεν, είχε την γνώμην ότι άλλη είνε η αδέσποτος γη και άλλη η νεκρά. Ο αρχιγραμματεύς ενίσταται, λέγων ότι κατά την γνώμην του η αδέσποτος γη συμπεριλαμβάνετο εν τη νεκρά, ο δε Αγ. Κιτίου επιμένει ότι άλλη είνει η νεκρά και άλλη η αδέσπτος γη. Αμφότεροι επιμένουν εις τας γνώμας των, ο δε αρχιγραμματεύς δηλοί ότι το ζήτημα είνε νομικόν και αν νομικόν τι μέλος του Συμβουλίου διεσαφήνιζε τούτο, το ζήτημα θα ελύετο. Ο Αγιος Κιτίου συμφωνεί, αλλ' άκρα σιωπή βασιλεύει εν τω Νομοθετικώ και η λειτουργία του Συμβουλίου εφαίνετο διακοπείσα επί τινα λεπτά, ότε αίφνης εισέρχεται εις την αίθουσαν ο κ. Πασχάλης. Ο Αγ. Κιτίου λέγει τότε προς τον κ. Πασχάλην. " Ελα αδελφέ Πασχάλη να μας καθαρίσης αυτά τα ζητήματα". Και ο κ. Πασχάλης έρχεται αμέσως δίδων τον ορισμόν τω αδεσπότω και των νεκρών γαιών και καθαρίζων το ζήτημα εις τρόπον ώστε ο αρχιγραμματεύς εγείρεται και λέγει:" Μετά τα λεχθέντα υπό του κ. Πασχάλη δεν επιμένει εις την προτασίαν μου".

Και τώρα ερωτώμεν ποίος ευσυνείδητος άνθρωπος, ποίος ενδιαφερόμενος υπέρ της πατρίδος του, ποίος πονών τον τόπον αυτόν θα διστάση έστω και προς στιγμήν να δώση ψήφον υπέρ του κ. Πασχάλη, θα αρνηθή αυτώ το δικαίωμα του να παρακάθηται ως αντιπρόσωπος εν τω Νομοθετικώ Συμβουλίω, δικαίωμα όπερ και αυτεπαγγέλτως σχεδόν έπρεπε να έχη;

Διά τον έτερον των υποψηφίων, τον κ. Λιασίδην, η κατακραυγή των αντιθέτων, ουδέν άλλο αληθές ορμητήριον έχει ή διότι ούτος, ειργάσθη και εργάζεται υπέρ της προαγωγής και αναπτύξεως της επαρχίας Αμμοχώστου. Εν τω προσώπω του οι εχθρικώς διακείμενοι αναγνωρίζουσιν έκτακτον ικανότητα και δραστηριότητα, φθάνουσαν μέχρι του θαυμασμού εντεύθεν δε συμβαίνει δι' αυτόν ό,τι και με τον χωρικόν της αρχαιότητας, όστις εζήτησε να εξοστρακισθή ο Αριστείδης διά μόνον τον λόγον ότι εβαρύνθη να τον ακούη αποκαλούμενον δίκαιον.

Δεν υπήρξε ζήτημα συνδεμένον με την ευημερίαν του τόπου εις τον οποίον να μη έλαβεν ενεργόν μέρος, ουδ' απέλιπε ποτέ να χρησιμοποιήση τας τε πρακτικάς και πολυπείρους αυτού γνώσεις, ως και την επιρροήν αυτού, παρά τοις άρχουσι προς όφελος της πατρίδος. Οι γεωργοί ιδιαίτερα τα έχουσι τα μέγιστα ωφεληθή από αυτόν. Αυτός ειργάσθη και εργάζεται υπέρ των αρδευτικών, υπέρ της γεωργικής τραπέζης, μόνη δε προσπάθεια αυτού είνε τώρα πως να απαλλάξη τον γεωργόν από την δεκάτην των σιτηρών. Αυτή θα είνε η πρώτη εργασία του αν εισέλθη και πάλιν εις το Βουλευτήριον.

Πρέπει λοιπόν ο γεωργός να έχη λησμονήση τον εαυτόν του, πρέπει να έχη απόφασιν να μη ίδη άλλα αρδευτικά έργα εν τη νήσω, ούτε λιμένας, ούτε σιδηρόδρομον διά να δυνηθή να αρνηθή ψήφον εις τον κ. Λιασίδη.

Ο,τι επιμελείται εν τω Νομοθετικώ Συμβουλίω έχει την προπαρασκευήν του εν τω Ηγουμενείω της Κύκκου. Δις τας ιδιαιτέρας συνεδριάσεις και συσκέψεις των αιρετών μελών, τον λόγον έχει πάντοτε ο Παν. Ηγούμενος Κύκκου, δίδων πολυτίμους γνώμας και συμβουλάς εις τα λοιπά μέλη αναφορικώς προς την πρόοδον της γεωργίας, της δε δενδοφυτείας και προς παν άλλο σχετιζόμενον με την ευημερίαν της νήσου. Το δε γεγονός ότι ο υποψήφιος ούτος, ως διαχειριστής της Μονής, είνε ο μεγαλύτερος κτηματίας της νήσου και πονεί και ενδιαφέρεται υπέρ του τόπου, ήρκει διά μόνον να τω ανοίξη και πάλιν το Βουλευτήριον,

Ανεξαρτησία χαρακτήρος, φιλεργία, τιμιότης, πατριωτισμός. Ιδού τα εφόδια του Καθηγουμένου Κύκκου, δι ων θα ζητήση και αύθις τας ψήφους του λαού.

Εχομεν όθεν την πεποίθησιν ότι ο λαός δεν είνε δυνατόν ποτέ να γίνη όργανον κακοβούλων εισηγήσεων και ότι και τους τρεις ανωτέρω υποψηφίους θα πέμψη πανηγυρικώς εις το Βουλευτήριον".

(Μεταγλώττιση)

Νομίζομεν ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη υποστήριξης του συνδυασμού τον οποίο κατά τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές θα απαρτίσουν οι κ.κ. Πασχάλης, Λιασίδης και Ηγούμενος Κύκκου, διότι οι άνδρες ούτοι απέκτησαν ήδη δικαιώματα επί της ευγνωμοσύνης του κυπριακού λαού και ως μέχρι σήμερα ήσαν έτσι και τώρα είναι απαραίτητοι στο Νομοθετικό Συμβούλιο.

Τούτο είναι πανθομολογούμενο, ούτε μπορούν να το αρνηθούν και αυτοί που διάκεινται πολύ εχθρικά προς αυτούς, ο δε πόλεμος που διεξάγεται εναντίον τους, πόλεμος κατά προσώπων και όχι υπέρ αρχών, δεν μπορεί παρά να επιφέρει το αποτέλεσμα εκείνο, το οποίο συνήθως κάθε άδικος πόλεμος επιφέρει. Διότι αδυνατούμε να φαντασθούμε ότι θα υπάρξει εκλογέας, ο οποίος θα αρνηθεί να δώσει ψήφο υπέρ ανθρώπων, οι οποίοι από την εποχήν της μεταπολίτευσης ακούραστα εργάζονται όπως στα ερείπια της Κύπρου, ανεγείρουν περίλαμπρο οικοδόμημα.

Το λαό της Κύπρου δεν φανταζόμαστε τόσο απλό, ώστε να μη είναι σε θέση να δίδει που ευρίσκεται ο πραγματικός και ακραιφνής πατριωτισμός. Στον τόπο αυτό δεν επιτελέστηκαν βεβαίως μεγάλα πράγματα από την αγγλική κυβέρνηση, αλλά και μικρά και ασήμαντα που έχουν επιτελεσθεί οφείλονται σε ακαταπόνητη εργασία αυτών που πολεμούνται σήμερα άδικα με μόνο σκοπό να καταλάβουν άλλοι τις έδρες του Νομοθετικού Συμβουλίου. Εκείνος δε ο οποίος θα ετολμούσε να αρνηθεί ψήφο στον συνδυασμό του κ. Πασχάλη, θα απεδείκνυεν ότι δεν ενδιαφέρεται καθόλου υπέρ της πατρίδος του, ότι αδιαφορεί για την ανάγκη του να επιτελείται σοβαρή και πρακτική εργασία στο Νομοθετικό Συμβούλιο, ότι τίποτε δεν σκέπτεται για την ευημερία του δύστυχου αυτού τόπου.

Οι γεωργοί της Κύπρου ιδιαίτερα δε εκείνοι των διαμερισμάτων Λευκωσίας και Κερύνειας, απαλλάγηκαν κατά τα τελευταία χρόνια όχι λίγο τόσο βαρέων όσο και ενοχλητικών φόρων. Ολα τα καλοκαιρινά προϊοντα τους, οι ελιές, αι οπώρες και άλλα κατέστησαν ασύδοτα, ο γεωργός είναι ελεύθερος να φυτεύει και να συλλέγει τα προϊόντα του οποτεδήποτε θελήσει ανενόχλητα η δε επίτευξη του είχεν εργάτες τους κ.κ. Πασχάλη, Λιασίδη και Ηγούμενο Κύκκου.

Εδώ η ευγνωμοσύνη των γεωργών και δενδροκόμων προς αυτούς είναι μεγάλη, δεν μπορεί δε αυτοί ή να τιμήσουν και αμέσως αυτούς με την ψήφο τους για να τους καταστήσουν ικανούς να φέρουν σε πέρας τόσα άλλα έργα που συνδέονται με την πρόοδο της γεωργίας και την ευημερία του λαού.

Αλλ' ανεξάρτητα από την εργασία στο Νομοθετικό αυτοί που γνωρίζουν καλά τα σχετιζόμενα με το Συμβούλιο αυτό αδίστακτα αποφαίνονται ότι Νομοθετικό χωρίς τον κ. Πασχάλη είναι κάτι παράτονο και παράχορδο. Αφίνομε βέβαια την ευρυμάθεια του ανδρός, το θετικό και πρακτικό του πνεύμα και τη λόγω αυτού βαρύτητα και σημασία των λόγων του.

Για να μη θεωρηθούμε ότι λέγουμε υπερβολή να αναφέρουμε ένα και μόνο γεγονός από τα πολλά, απο το οποίο θα αποδειχθεί πόσο αναγκαία είναι η παρουσία του στο Νομοθετικό. Συνεζητείτο, κατά την τελευταία σύνοδο του Συμβουλίου αυτού, το Νομοσχέδιο για τους καυσοξυλότοπους, απουσίαζαν δε από την αίθουσα ο δικηγόρος του στέμματος και ο κ. Πασχάλης. Στην κατ' άρθρο συζήτηση του, ο Αγ. Κιτίου προτείνει όπως στο άρθρο που προβλέπει για τις "αδέσποτες γαίες" τεθούν και οι λέξεις "νεκρές γαίες", διότι όπως είπε, είχε τη γνώμη ότι είναι άλλη η αδέσποτη γη και άλλη η νεκρή. Ο αρχιγραμματέας ενίσταται, λέγοντας ότι κατά τη γνώμη του η αδέσποτη γη συμπεριλαμβάνετο στη νεκρή, ο δε Αγ. Κιτίου επιμένει ότι άλλη είναι η νεκρή και άλλη η αδέσποτη γη. Και οι δύο επιμένουν στις γνώμες τους, ο δε αρχιγραμματέας δηλώνει ότι το ζήτημα είναι νομικό και αν κάποιο νομικό μέλος του Συμβουλίου διασαφήνιζε τούτο, το ζήτημα θα λυόταν. Ο Αγιος Κιτίου συμφωνεί, αλλά βασιλεύει άκρα σιωπή στο Νομοθετικό και η λειτουργία του Συμβουλίου φαινόταν ότι διακόπηκε για μερικά λεπτά, οπότε ξαφνικά εισέρχεται στην αίθουσα ο κ. Πασχάλης. Ο Αγ. Κιτίου λέγει τότε προς τον κ. Πασχάλη. " Ελα αδελφέ Πασχάλη να μας καθαρίσεις αυτά τα ζητήματα". Και ο κ. Πασχάλης έρχεται αμέσως δίδοντας τον ορισμό των αδέσποτων και των νεκρών γαιών και

καθορίζοντας το ζήτημα σε τρόπον ώστε ο αρχιγραμματέας εγείρεται και λέγει:" Μετά από όσα είπε ο κ. Πασχάλης δεν επιμένω στην προτασή μου".

Και τώρα ερωτούμε ποιος ευσυνείδητος άνθρωπος, ποιος ενδιαφερόμενος υπέρ της πατρίδας του, ποιος από εκείνους που πονούν αυτό τον τόπο θα διστάσει έστω και προς στιγμή να δώσει ψήφο υπέρ του κ. Πασχάλη, θα αρνηθεί σ' αυτόν το δικαίωμα του να παρακάθεται ως αντιπρόσωπος στο Νομοθετικό Συμβούλιο, δικαίωμα το οποίο και αυτοπάγγελτα σχεδόν έπρεπε να έχει;

Γιά τον άλλο από τους υποψηφίους κ. Λιασίδη, η κατακραυγή των αντίθετων, τίποτε άλλο αληθές ορμητήριο δεν έχει παρά διότι αυτός, εργάστηκε και εργάζεται υπέρ της προαγωγής και ανάπτυξης της επαρχίας Αμμοχώστου. Στο πρόσωπο του οι εχθρικώς διακείμενοι αναγνωρίζουν έκτακτη ικανότητα και δραστηριότητα, που φθάνει μέχρι του θαυμασμού απ' εδώ δε συμβαίνει γι' αυτόν ό,τι και με τον χωρικό της αρχαιότητας, ο οποίος ζήτησε να εξοστρακισθεί ο Αριστείδης για το λόγο και μόνο ότι είχε βαρεθεί να ακούει να τον αποκαλούν δίκαιο.

Δεν υπήρξε ζήτημα το οποίο συνδέεται με την ευημερία του τόπου τον οποίο να μη έλαβε ενεργό μέρος, και δεν παρέλειψε ποτέ να χρησιμοποιήσει και τις πρακτικές και πολύπειρες του γνώσεις, ως και την επιρροή του, προς αυτούς που άρχουν προς όφελος της πατρίδας. Οι γεωργοί ιδιαίτερα έχουν ωφεληθεί από αυτό πάρα πολύ. Αυτός εργάστηκε και εργάζεται υπέρ των αρδευτικών, υπέρ της γεωργικής τράπεζας, μόνη δε προσπάθεια του είναι τώρα πως να απαλλάξει τον γεωργό από τη δεκάτην των σιτηρών. Αυτή θα είναι η πρώτη εργασία του αν εισέλθει και πάλι στο Βουλευτήριο.

Πρέπει λοιπόν ο γεωργός να έχει λησμονήσει τον εαυτό του, πρέπει να έχει απόφαση να μη δει άλλα αρδευτικά έργα στη νήσο, ούτε λιμένες, ούτε σιδηρόδρομο γιά να μπορέσει να αρνηθεί ψήφο στον κ. Λιασίδη.

Ο,τι επιμελείται στο Νομοθετικό Συμβούλιο έχει την προπαρασκευή του στο Ηγουμενείο του Κύκκου. Δύο φορές κατά τις ιδιαίτερες συνεδριάσεις και συσκέψεις των αιρετών μελών, τον λόγο έχει πάντοτε ο Παν. Ηγούμενος Κύκκου, δίδοντας πολύτιμες γνώμες και συμβουλές στα λοιπά μέλη αναφορικά με την πρόοδο της γεωργίας, τη δενδοφυτεία και προς κάθε άλλο που σχετίζεται με την ευημερία της νήσου. Το δε γεγονός ότι ο υποψήφιος αυτός, ως διαχειριστής της Μονής, είναι ο μεγαλύτερος κτηματίας της νήσου και πονεί και ενδιαφέρεται υπέρ του τόπου, είναι αρκετό από μόνο του να του ανοίξει και πάλι το Βουλευτήριο.

Ανεξαρτησία χαρακτήρα, φιλεργία, τιμιότητα, πατριωτισμός. Ιδού τα εφόδια του Καθηγουμένου Κύκκου, με τα οποία θα ζητήσει αμέσως τις ψήφους του λαού.

Εχομεν λοιπόν την πεποίθηση ότι ο λαός δεν είναι δυνατό ποτέ να γίνει όργανο κακοβούλων εισηγήσεων και ότι και τους τρεις ανωτέρω υποψηφίους θα στείλει πανηγυρικά στο Βουλευτήριο.