9/21.6.1895: Πρώτo συλλαλητήριo Κυπρίωv και Ελλαδιτώv φoιτητώv στηv Αθήvα υπέρ της Εvωσης της Κύπρoυ με τηv Ελλάδα.

S-208

9/21.6.1895: ΠΡΩΤΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΙΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η συγκρότηση συλλαλητηρίων στην Κύπρο και οι κινητοποιήσεις των Κυπρίων βρήκαν μεγάλη προβολή στον ελληνικό τύπο, ο οποίος δημοσίευσε λεπτομέρειες και άρθρα τόσο για τα συλλαλητήρια όσο και για τα αιτήματα του κυπριακού λαου.

Η αθηναϊκή εφημερίδα "Εφημερίς" έγραφε σύμφωνα με την "Φωνή της Κύπρου" (15/17 Μαρτίου 1895) τα ακόλουθα (μεταγλώττιση):

"Η Κύπρος εργάζεται για την πραγματοποίηση του μεγάλου πόθου της. Ο πόθος αυτός είναι η Ενωση με τη μητέρα Ελλάδα. Προς το παρόν η εργασία της περιορίζεται στη διοργάνωση συλλαλητηρίων και σύνταξη ψηφισμάτων και έκφραση ευχών.

Αλλά τα συλλαλητήρια είναι αυθόρμητα δείγματα των αισθημάτων του λαού τα ψηφίσματα γενναία και οι ευχές διάπυρες.

Αλλά βαθμηδόν εργασία των αδελφών Κυπρίων θα επεκταθεί, θα κερδίσει σε βάθος και σε εύρος, θα εύρει αλλού απήχηση, την κατάλληλη, θα συγκινήσει τους δυνατούς

ακόμη και στη συνείδηση κάποιων κορυφαίων από τους άγγλους πολιτευομένους, αν όχι η ιδέα της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά το παράλογο της προσάρτησης της στην Αγγλία, χαράχθηκε ως προϊμιο μάλλον ευοίωνου του ζητήματος, αργά ή γρήγορα.

Η Κύπρος ζητεί την ένωση με την Ελλάδα, έπρεπε δε η φωνή την οποία ακούουμε ήδη από εκεί, έπρεπε να μας συγκινήσει και να γεννήσει μέσα μας σκέψεις και να μας αποσπάσει προς στιγμή από τον στενό αυτό ορίζοντα των κομματικών έριδων και των παθών προς άλλους κυανούς ουρανούς και καθαρούς ορίζοντες.

Για το συλλαλητήριο της Λευκωσίας η ίδια αθηναϊκή εφημερίδα πρόσθετε:

Τον ευγενή και γενναίον αγώνα της αδελφής νήσου με παλμούς καρδίας παρακολουθούμεν και ενθουσιωδώς χαιρετίζομεν. Μεθ' όλας τας εσωτερικάς δυσχερείας αίτινες περικλείουσιν άπασαν ημών την προσοχήν εντός στενών οριζόντων, ελπίζομεν εις κρείττονας ημέρας, ας θα είνε δυνατή εις την Ελλάδα, η ψηλαφητή ένδειξις του ενδιαφέροντος όπερ τρέφει προς τα μεγάλα και εθνικά ζητήματα ως το ανακινούμενον ήδη με τόσην ορμήν φιλοπατρίας εν Κύπρω".

Μια άλλη εφημερίδα, "οι Καιροι" σημείωναν (μεταγλώττιση):

"Παρήγορο το φαινόμενο στην Κύπρο. Οι Κύπριοι αφού καταλήφθηκαν στ' αλήθεια και αφού μέθυσαν από πατριωτισμό, επιδεικνύουν μεγάλα δείγματα της αφοσίωσης προς την κοινή πατρίδα, εφαρμόζουν δε γενναία το σύστημα των

επτανησίων όπως επιτύχουν την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αποσπώντες και απαλλάσσοντες αυτήν από την αγγλική προστασία.

Συνέρχονται οι φιλοπάτριδες Κύπριοι σε συλλαλητήρια σε όλη τη μεγαλόνησο εκφράζουν μεγαλόφωνα το θερμό πόθο τους υπέρ της ένωσης. Το ενωτικό κίνημα αναπτύχθηκε και απέβη ζωηρό θα επιδράσει δε ως ευχόμαστε και ελπίζουμε στις σκέψεις της αγγλικής Κυβέρνησης η οποία τίποτε δεν αρύεται υπέρ του αγγλικού λαού οικονομικό ή στρατηγικό ωφέλημα, θα ενδώσει πιθανόν σε ευκαιρία στους πόθους των Κυπρίων για να πράξει έργο δικαιοσύνης, να υπηρετήσει δε άξια λαόν άξιο ελευθερίας και εθνικής αποκατάστασης. Ας το ελπίσουμε. Εχουμε το ευοίωνο παράδειγμα της Επτανήσου. Η επιμονή του κυπριακού λαού στην πατριωτική ιδέα της εθνικής ένωσης θα παραγάγει οπωσδήποτε αγαθά αποτελέσματα".

Αλλά δεν ήταν μόνο τα δημοσιεύματα στον ελληνικό τύπο που προκάλεσαν τα συλλαλητήρια του 1895 στην Κύπρο.

Συνέβαλαν επίσης ώστε να κινητοποιηθούν οι Κύπριοι της Αθήνας και κυρίως η νεολαία, η οποία οργάνωσε συλλατήριο στην ελληνική πρωτεύουσα, ίσως το πρώτο που γινόταν υπέρ της Κύπρου μετά την οργάνωση των Κυπρίων που διέμεναν εκεί πάνω σε σωστή βάση και έστειλαν και υπομνήματα προς τους Κυπρίους και το αγγλικό κοινοβούλιο.

Λεπτομέρειες παρέθετε η κυπριακή εφημερίδα "Φωνή της Κύπρου" στις 12/24 Μαϊου 1895:

"Το προαγγελθέν εν Αθήναις συλαλητήριον υπέρ της Κύπρου συνεκροτήθη τη παρελθούση τετάρτη εν τη αιθούση της φιλοσοφικής σχολής καθ' ο ηγόρευσαν ενθουσιωδώς οι κ.κ Οικονομίδης, Δρακοντίδης, Καρώνης και τινες άλλοι.

Απεφασίσθη δε να σταλή προς τον Κυπριακόν λαόν διά του Αρχιεπισκόπου ενθαρρυντική έκλησις διά τον ευγενή αγώνα τον οποίον ανέλαβε και συγχαρητήριος επιστολή διά τα ευγενή του αισθήματα, να παρακληθή η Βουλή των Κοινοτήτων να λάβη υπ' όψιν τα παράποντα των Κυπρίων και να σταλή επιστολή προς τον Γλάδστωνα όπως ούτος μεσιτεύση υπέρ της εκπληρώσεως των πόθων των Κυπρίων".

Οι φοιτητές προχώρησαν στις αποφάσεις τους τις αμέσως επόμενες ημέρες.

Στην επιστολή τους προς τον Πρόεδρο της Βουλής των Κοινοτήτων τόνιζαν (Φωνή Κύπρου 9/21 Ιουνίου (μεταγλώττιση):

"Οι σπουδαστές του ελληνικού πανεπιστημίου λαμβάνουν την τόλμη πολύ έντιμε κύριε ν' απευθυνθούν σε σας, τον προϊστάμενο της βουλής των Κοινοτήτων του Βασιλείου της Μ. Βρεττανίας και μέσω σας προς τα έντιμα μέλη, που διατελούν το σώμα αυτό, όπως σας παρακαλέσουμε εξ ονόματος του ελληνικού Εθνους να λάβετε υπόψη τις διαβιβαζόμενες ευχές από την Κύπρο υπέρ της Ενωσης της με τη μητέρα Ελλάδα.

Δεν αμφιβάλλουμε, έντιμε Κύριε, ότι η φωνή αυτή θα βρει απήχηση από τον βρετανικό λαό και ιδιαίτερα από το σώμα εκείνο που αντιπροσωπεύει κατ'εξοχή την πολιτική του συνείδηση και ενέγεια.

Ηδη στους κόλπους του σώματος τους οποίους τόσον επάξια προϊστασθε, διεξήχθησαν γνώμες για εγκατάλειψη της Κύπρου, εκδηλώθηκε δε και η γνώμη της Α. Μ της Βρεττανί0ας υπέρ παράχωρησης της στην Ελλάδα.

Δεν αμφιβάλλουμε ότι και στην περίσταση αυτή θα κατισχύσει το κατάλληλο και το δίκαιο, και θα εισακουσθούν οι ευχές των Κυπρίων.

Ακόμη δε μάλλον οδηγούμαστε προς τούτο γνωρίζοντες ότι κατά τη στιγμή αυτή προϊσταται της αγγλικής πολιτικής ευγενής Λόρδος, ο παλαιός πρόεδρος του αγγλικού φιλελληνικου κομιτάτου.

Σας παρακαλούμε και πάλι, έντιμε Κύριε, να ανακοινώσετε στη βουλή των Κοινοτήτων την παράκληση μας. Με την πεποίθηση ότι αυτή θα τύχει ευμενούς αποδοχής, υποσημειούμαστε ευσεβάστως,

Οι σπουδαστές του εθνικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Η επιτροπή.

Εξάλλου οι φοιτητές με μήνυμα του προς τον Γλάδστωνα τόνιζαν:

"Οι σπουδασταί του ελληνικού πανεπιστημίου διερμηνεύοντες τα αισθήματα και τους πόθους των ομοφύλων αυτοίς λαμβάνουσι την τόλμην να απευθυνθώσι πρωτίστως προς σε, τον παλαίμαχον αγωνιστήν και συνήγορον των δικαίων των αναξιοπαθούντων λαών, εξικετεύοντες να υψώσης την ισχυράν σου φωνή και υπέρ του δικαίου της αδελφής Κύπρου.

Συ του οποίου η πολιτική δράσης εξεδηλώθη τοσούτον ευεργετικώς και τελεσφόρως επί ήμισυ και πλέον αιώνος ου μόνον επί των πολιτικών τυχών και της ευημερίας της Μεγάλης Βρεττανίας, αλλά και πάσης της ανθρωπότητος, ου η υπέροχος φυσιογνωμία εκπροσωπεί μίαν των ευγενεστάτων εκδηλώσεων του ανθρωπίνου πνεύματος, τυγχάνει ο πάντων αρμοδιώτερος να υψώσης υπέρ των ατυχών Κυπρίων συνήγορον φωνή απελευθερώσεως προσαρτήσεως δι' αυτών εις την κοινήν πατρίδα.

Η φωνή σου έσται φωνή δικαίου και ενθαρρύνσεως προς τον μέγα αγώνα ου οι παιάνες από τινος χρόνου τονίζονται πανταχού της Κύπρου υπό λαού ποθούντος την εθνικήν αυτονομίαν και μετά πίστεως απευθυνομένου προς τα ευγενή και φιλεύθερα αισθήματα του μεγάλου βρεττανικού λαού.

Ο αγών της Κύπρου είναι ιερός δίκαιος, άξιος ελευθέρων ανδρών, άξιος να εισακουσθή παρά του έθνους του πρωταγωνιστούντος σήμερον εν τη εκπολιτιστική σταδιοδρομία του ανθρωπίνου γένους.

Τις άλλος τυγχάνει Σου αξιώτερος εν τω βασιλείω της Μ. Βρεττανίας ίν' αναλάβη υπό την προστασίαν αυτού τον αγώνα τούτον;

Εκούσιος αναχωρητής, κεκορεσμένος των πολιτικών της πατρίδος Σου αγώνων, καθ' ους ετάχθης πάντοτε όπου το δίκαιον, ίστασαι νυν υπεράνω των εφημέρων κομμμάτων, ανώτερος πάσης υπονοίας ανήκων εις την μεγάλην ιδέαν της ανθρωπότητος, είσαι ο κατ' εξοχήν πολιτικός και εθνικός αντιπρόσωπος της πατρίδος σου. Η δε συνηγορία σου ουδεμίαν θέλει συναντήση αντίθετον γνώμην.

Πλέον ή άπαξ εν τω μεγάλω σταδίω σου ησθάνθης την ευχαρίστησιν ταύτην του πανδήμου θριάμβου των ιδεών Σου προ της δυνάμεως του λόγου Σου, πλείστα του ενός πολιτικά καθεστώτα ερείδονται την ισχύν αυτών επί της βίας και της αυθαιρεσίας κατέπεσον και εξηφανίσθησαν από προσώπου της Ιστορίας. Είπας και η ελευθερία εδόθη εις λαούς από αιώνων εστερημένους τοιαύτης, στενάζοντας δε υπό την χειρίστην των τυραννιών.

Πράξον τοιούτον τι σήμερον και υπέρ της Κύπρου συνεχίζων την ευγενή πολιτικήν δράσιν, ην επέδειξας άλλοτε συνηγορών υπέρ του δικαίου των Ιωνίων Νήσων, της Θεσσαλίας και της Ηπείρου, εξήγειρον το φρόνημα του λαού της Μεγάλης Βρεττανίας και ενίσχυσον την πολιτικήν της Κυβερνήσεως αυτού, παροτρύνων να εισακούση τας ευχάς των κατοίκων της ελληνικής μεγαλονήσου.

Κατανοείς υπέρ πάντα Συ, ο τοσούτον εις τα απόρρητα της νεότητος του κόσμου πόσον από παμπαλαίου και καιρού η Κύπρος υπήρξεν ελληνική και τοιαύτη διέμενεν επ' αιώνας διεκφυγούσα τους κινδύνους των ιστορικών αυτής περιπετειών. Σήμερον επικαλείται παρά γενναιόφρονος λαού την αναγνώρισιν του στοιχειωδεστάτου των ανθρωπίνων δικαίων την απόδοσιν της εθνικής ελευθερίας.

Οι σπουδασταί του ελληνικού Πανεπιστημίου μετά θάρρους και πεποιθήσεων επικαλούνται την συνδρομήν σου υπέρ του εθνικού αγώνος των Κυπρίων. Ουδ' αμφιβάλλουσιν ότι θέλεις πράξη και υπέρ αυτοίς, ότι και άλλοτε υπέρ άλλων τμημάτων της ελληνικής πατρίδος, ων η απελευθέρωσις οφείλεται κατ' έξοχήν εις την απαράμυλλον ενέργειαν, Σου, του μεγαλοφυούς πολίτου της Μεγάλης Βρεττανίας.

Οι φοιτηταί του ελλ. Πανεπιστημίου.

Οι φοιτητές απέστειλαν εξ άλλου και μήνυμα προς τον Κυπριακό λαό (Σάλπιγξ 20 Μαϊου 1895 (μεταγγλώττιση):

"Οι φοιτητές του εθνικού Πανεπιστημίου της Ελλάδας κατέχονται από μεγάλη συγκίνηση αφ' ότου άκουσαν τη γενναία σας εξέγερση και τις ενθουσιώδεις εκδηλώσεις υπέρ της ένωσης της δικής σας πατρίδας με τη μητέρα Ελλάδα.

Η ευγενής αυτή Φωνή σας αντήχησε ηχηρά από άκρου σε άκρο της ελεύθερης αυτής γωνιάς της Ελλάδας, ήλθε προς εμάς από τα βάθη αυτά της Μεσογείου ως παρήγορο άγγελμα ελληνικού μεγαλείου εθνικής ζωής.

Το κήρυγμα σας αυτό το εθνικό σαφώς πλέον δηλώνεται ότι δεν είναι άλλο παρά η έντονη απήχηση του ελληνικού δικαίου η φερόμενη σε όλους τους αιώνες χωρίς να αλλοιωθεί καθόλου ούτε από τον χρόνο ούτε από τις περιστάσεις.

Δεν είναι άλλη παρά η μεγάλη ιδέα του ελληνισμού την οποία ως ιερή παρακαταθήκη κληρόδοτησαν σε μας οι πρόγονοι μας και την οποία ως διατρανώνουσι τα τελευταία γεγονότα.

Εσείς θερμαίνοντες συνεχώς στα στήθη σας τηρήσατε με θρησκευτικη ευλάβεια άθικτη και ακέραιη.

Αδελφοί,

Ομολογούμε ότι ο αγώνας τον οποίο αναλάβετε είναι μεγάλος. Αλλά να μη λησμονείτε ότι ο αγώνας τον οποίο να αγωνίζεστε σήμερα, είναι αγώνας κοινός όλων των Ελλήνων, είναι αγώνας υπέρ των απαράγραπτων δικαιωμάτων της εθνικής μας ενότητας και ελευθερίας.

Επιμένετε γι' αυτό μέ θάρρος ελληνικό μη κλονιζόμενοι και σε κανένα μη δειλιάζετε.

Μη διστάζετε να διεκδικείτε συνεχώς καθ' ότι οφείλει αργά ή γρήγορα να αποδώσει προς σας πολιτισμένη Ευρώπη.

Αλλως μπορούμε τώρα με θετικότητα να ελπίσουμε ότι και αυτός ο μεγαλόφρων λαός της Βρετανίας στην ευγένεια που τον χαρακτηρίζει δεν θα διστάσει επί τέλους να σας δικαιώσει.

Ενα δε με μεγάλη δύναμη να θυμάστε, ότι αν μπορέσετε κατά τον αιώνα μας να αναγερθεί κάπως από αυτήν ταύτην την τέφρα της η καταπονημένη Ελλάδα, αυτό οφείλεται στη θεία και μόνο Πρόνοια, η οποία ανέλαβε από αιώνες να διευθετεί πάντοτε τις τύχες του Εθνους μας, να πραγματώσει το μέγα έργο της και να τάξει έτσι υπό την ιδία και μια ιερή σημαία όλους εκείνους στις καρδίες των οποίων ρέει το ίδιο αίμα, ενυπάρχουν οι ίδιοι πόθοι και τα ίδια αισθήματα διαθερμαίνονται.

Δίδοντες σε σας την αδελφική διαβαίωση ότι πάντοτε θα ατενίζουμε προς Σας με αληθές ενδιαφέρον, Σας αποστέλλουμε από τα άδυτα της καρδιάς μας άπειρους ασπασμούς από δε τους Ιερούς βράχους της Ακρόπολης διάπυρες ευχές υπέρ της ταχείας επίτευξης των πόθων Σας

Αθήνα 26 Απριλίου, 1895.

Η επιτροπεία: Θωμάς Α. Σκάσσης, Ιωάννης Σ. Σταυρινάκης, Κωνσταντίνος Μαρόλης, Μιχαήλ Οικονομίδης, Γεώργιος Β. Σκληρός, Σ. Στάγης, Χ. Δολίγερης και Α. Σουλιώτης.