Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

12/24. 4.1889: Τo υπόμvημα τωv Χριστιαvώv Κυπρίωv υπoβάλλεται στov Βoύλβερ για vα τo διαβιβάσει στov υπoυργό Απoικιώv καθώς η πρεσβεία ετoιμάζεται vα αvαχωρήσει για τo Λovδίvo.

S-181

12/24.4.1889: ΤΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ ΥΠΟΒΑΛΛΕΤΑΙ ΣΤΟ ΒΟΥΛΒΕΡ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΙΒΑΣΕΙ ΣΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΑΠΟΙΚΙΩΝ ΚΑΘΩΣ Η ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΑΝΑΧΩΡΗΣΕΙ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ

Μια μέρα στη Λάρνακα. Από το GRAPHIC της 9 Νοεμβρίου 1878

Υστερα από τη διαφωνία των Οθωμανών για τα αιτήματα που θα υπέβαλλαν οι Κύπριοι ως σύνολο προς την Αγγλική Κυβέρνηση και την επιμονή τους όπως αντί στο Λονδίνο η Κυπριακή Πρεσβεία μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη και αν της παραχωρείτο άδεια από τον Σουλτάνο να συνέχιζε το ταξίδι της προς τη βρεττανική Κυβέρνηση, οι Χριστιανοί προχώρησαν μόνοι τους και συνέστησαν δική τους Πρεσβεία που αποτελείτο από τον Αρχιεπίσκοπο Σωφρόνιο, Πρόεδρο και μέλη του Θ. Περιστιάνη, Π. Κωνσταντινίδη και Α. Λιασίδη.

Ενα μήνα πριν αναχωρήσει η Πρεσβεία ο Αρχιεπίσκοπος Σωφρόνιος απέστειλε στον Αρμοστή Βούλβερ αντίγραφο του παγκύπριου υπομνήματος που ετοίμασαν χωριστά οι Χριστιανοί.

Το υπόμνημα που συνοδευόταν από χωριστή επιστολή του Αρχιεπισκόπου, στάληκε στις 12/24 Απριλίου 1889 με συνοδευτική επιστολή του Αρχιεπισκόπου Σωφρονίου με την ακόλουθη συνοδευτική επιστολή του προς τον Βούλβερ (Μεταγλώττιση):

"Εξοχότατε,

Οι υποφαινόμενοι, μέλη της ειδικής Πρεσβείας από πολλού ήδη είχαμε την τιμή να γνωρίσουμε στην εξοχότητά σας την αποστολή μας στο Λονδίνο, αφού υποσχεθήκαμε έκτοτε να σας υποβάλουμε αντίγραφο του υπομνήματος το οποίο διαταχθήκαμε να καταθέσουμε προ των ποδών του θρόνου της Μεγαλειότατης βασίλισσας, την οποία ας σώζει ο Θεός.

Πασχάλης Κωνσταντινίδης: Διατέλεσε μέλος της πρεσβείας της Κύπρου στο Λονδίνο, υπό τον Αρχιεπίσκοπο Σωφρόνιο το 1889

` Εκπληρώνοντες τώρα την υπόσχεση μας έχουμε το καθήκο να αιτιολογίσουμε τη μακρά, αλλά ακούσια βραδύτητα η οποία υπήρξε.

Οι συμπολίτες μας Οθωμανοί εκδήλωσαν την επιθυμία να συμπράξουν μαζί μας, προέβησαν μάλιστα και στην εκλογή δύο Μωαμεθανών αντιπροσώπων, οι οποίοι θα μας συνόδευαν στην πρωτεύουσα του βρετανικού κράτους και συνεργάστηκαν μαζί μας στη σύνταξη του πρώτου υπομνήματος στο οποίο εισήγαγαν κάθε τι που θεωρούσαν κατάλληλο, αλλά το οποίο τους αφορούσε ιδιαίτερα. Οχι όμως πριν από πολύ χρόνο, ενημερωθήκαμε ότι οι συμπολίτες μας Μωαμεθανοί απαιτούσαν να εξαρτήσουν την ειδική αυτή αποστολή από όρους, τους εξής δύο, τους οποίους θεωρούσαν απαραίτητους, δηλαδή κανένας πρώτο να μη γίνει λόγος για το βαρύ φόρο, ο οποίος καταβάλλεται ετησίως στην Πύλη σύμφωνα με το παράρτημα της Συνθήκης της 4ης Ιουνίου του 1878 (φόρος υποτελείας) και δεύτερο η Πρεσβεία να μη μεταβεί στο Λονδίνο, αλλά κατ'ευθείαν στην Κωνσταντινούπολη και εάν λάμβανε την άδεια της Οθωμανικής Κυβέρνησης, τότε και μόνον τότε, να προχωρήσουμε στο Λονδίνο.

Βεβαίως, εξοχότατε, ούτε οι υποφαινόμενοι ούτε οι εντολείς μας μπορούμε να δεχθούμε τέτοιους όρους (και) συνεπώς επήλθε διάσπαση μεταξύ μας και εκείνων, αναγκασθήκαμε να αναθεωρήσουμε το υπόμνημα και συντάξαμε άλλο νέο που αφορά τη γενική κατάσταση της χώρας. Αντίγραφο του νέου αυτού υπομνήματος που συμπληρώθηκε πριν από λίγο υποβάλλομε στην εξοχότητα σας.

Το ενδιαφέρον σας υπέρ της νήσου, το οποίο διεδήλωσε πάντοτε η εξοχότητά σας, μας παρέχει τη βεβαιότητα ότι το έγγραφο αυτό θα ετύγχανε της ευμενούς σας αποδοχής και πεφωτισμένης μελέτης και να συνστήσετε στην Κυβέρνηση της Α Μ. διευκολύνοντας έτσι τη δύσκολη εντολή η οποία μας ανατέθηκε.

Σκεπτόμενοι, εξοχότατε, να υποβάλουμε και προσωπικά στην εξοχότητά σας τα σέβη μας πριν αναχωρήσουμε από τη Λευκωσία,

Διατελούμε

Αρχιεπίσκοπος Σωφρόνιοςς

Θ. Περιστιάνης

Π. Κωνσταντινίδης

Στην επιστολή του αυτή ο Αρχιεπίσκοπος επισύναπτε στο Βούλβερ το υπόμνημα των Κυπρίων το οποίο και θα μετέφερε η πρεσβεία μαζί της στο Λονδίνο.

Με το υπόμνημα που απευθυνόταν προς τη βασίλισσα Βικτώρια επαναλαμβάνονταν τα παράπονα των Κυπρίων για τους φόρους, για τον υποτελικό φόρο προς την Τουρκία, του οποίου ζητείτο η κατάργηση, αξίωναν τη μεγαλύτερη δυνατή οικονομία στο νησί εκτός από το δικαστικό κλάδο, τροποποίηση των όρων λειτουργίας του συντάγματος, διορισμό Κυπρίων στο Εκτελεστικό Συμβούλιο και αναδιοργάνωση της Αστυνομίας.

Το υπόμνημα έχει ως εξής σε μεταγλώττιση όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Αλήθεια" της Λεμεσού στις 13/25 Μαϊου 1889:

"Προς την Αυτής Υψηλοτάτη Μεγαλειότητα,

Την χαριέστατη Ανασσα

της Μεγάλης βρετανίας εν Συμβουλίω

Οι ευσεβάστως υποφαινόμενοι αντιπρόσωποι των Χριστιανών κατοίκων της νήσου Κύπρου, οι μεν αποτελούντες την αιρετή αντιπροσωπεία στο Νομοθετικό Συμβούλιο, οι δε ειδικώς εκλεχθέντες από το λαό στα συγκροτηθέντα ανά τη νήσο συλλαλητήρια και γενικές συνελεύσεις, των οποίων τα ψηφίσματα αμρμοδίες διεβιβάσθησαν στην Κυβέρνηση της

2011:Σύγχρονη Λάρνακα. Το άγαλμα της Θεάς Αρτέμιδας στην είσοδο της ομώνυμης λεωφόρου στην πόλη, παρά το παλαιό ΓΣΖ

Μεγαλειότητας σας, λαμβάνομεν την τιμή να καταθέσουμε ευσεβάστως στους πόδες του θρόνου της Χαριεστάτης Μεγαλειότητας σας, την οποία ας σώζει ο Θεός, την ταπενή μας αυτή αναφορά με την οποίαν κατά τα αιτήματα του λαού που εκδηλώθηκαν πάνδημα, εκλιπαρείται από την Μεγαλειότητα σας, το υπέρ αυτού έλεος Της.

Οταν προ δεκαετίας η διαχείριση της νήσου ανατίθετο στην Κυβέρνηση της Υψηλοτάτης Μεγαλειότητας σας, η Κύπρος χαιρέτισε την πολιτική αυτή μεταβολή, αλλά και δεν εδίστασε να υποδείξει με παγκύπρια υπομνήματα την ανάγκη μεταρρυθμίσεων που να μπορούν να ασφαλίσουν κατάσταση πραγμάτων που η οποία να συνάδει προς την υλική και ηθική ανάπτυξη λαού, του οποίου οι τύχες ενεπιστεύθησαν στο μάλλον ευνομούμενο και πολιτισμένο έθνος.

Η Χαριεστάτη Μεγαλειότητα σας, στη διηνεκή μέριμνα της υπέρ των υπηκόων της, ευδόκησε να παραχωρήσει και στη νήσο μας κάποιες μεταρρυθμίσεις για τις οποίες και την ευγνωμονούμε αλλά ο κατόπν χρόνος έπεισε αδίστακτα όλους εμάς ότι οι μεταρρυθμίσεις που παραχωρήθηκαν δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στην υστάτη επιθυμία της Μεγαλειότητας

σας που τις υπαγόρευσε, η δε Νήσος, ιδιαίτερα υπό οικονομική άποψη, εξακολουθούσε να οδηγείται προς βέβαιο όλεθρο στον οποίο και τολμούμε να εκλιπαρήσουμε και αμέσως από τη Μεγαλειότητα σας την Υψηλή της αντίληψη.

Αρχιεπίσκοπος Σωφρόνιος: Τέθηκε επικεφαλής της κυπριακής πρεσβείας στο Λονδίνο το 1889

Ο τόπος αυτός υποβλήθηκε σε απότιση φόρων δυσανάλογων προς τους πόρους και τα μέσα του ενώ δε περνούν οι ημέρες αποβαίνει σε μας βεβαιότερο, ότι η φορολογία αυτή συντελεί στη πτώχευση περισσότερο της νήσου, η οποία εξαντλεί και την τελευταία ικμάδα, καθότι, υπολογίζεται ότι κάθε άτομο αποτίει περίπου ετήσιο φόρο ίσο προς το ένα πέμπτο του κατ' αναλογίαν εισοδήματος του λόγω παραγωγής.

Η ομολογούμενη ήδη βαριά και καταθλιπτική φορολογία από την προκάτοχο Κυβέρνηση αυξήθηκε ακόμη περισσότερο από την παρούσα, η οποία κατά τα πέντε τελευταία χρόνια 1882-83,84,85 και 86 εισέπραξε το ποσό των 914.835 λιρών

ενώ κατά τα πέντε έτη που προηγήθηκαν της Αγγλικής κατοχής από το 1873 μέχρι τέλους του 1877 η προκάτοχος κυβέρνηση εισέπραξε 83.950 γρόσια, ίσο με 736.405 λίρες, υπολογιζομένης κάθε λίρας προς 114 γρόσια δηλαδή κατά μέσον όρο ετησίως 147.281 αγγλικές λίρες.

Αλλά και το τελευταίο αυτό ποσό είναι ανώτερο από το πραγματικό διότι πρέπει κατ' ανάγκη να αφαιρέσουμε και από αυτό καθυστερήσεις που χαρίστηκαν οριστικά, επιπλέον δε και 50% περίπου διαφορά καϊμέ κατά τα δύο προτελευταία χρόνια 1876 και 1877, διότι τα γρόσια καϊμέ πληρωνόμενα από τον φορολογούμενο στο ταμείο στοίχιζαν σ' αυτόν κατά μέσο όρο μόνο 50.

Κανένας δεν υποβάλλει ότι την αύξηση αυτής της φορολογίας προκάλεσε κατ' αναλογία η αύξηση παραγωγής, διότι μπορούμε να πεισθούμε για το εναντίον, λαμβάνοντας υπόψη τα λόγια της δεκάτης εισπραχθέντα ποσά από τις δυο κυβερνήσεις κατά τις αναφερθείσες δύο δεκαετίες.

Ετσι τα εκμισθούμενα δέκατα από την προκάτοχο Κυβέρνηση έφεραν στο δημόσιο ταμείο καθαρό ποσό 301.000 λιρών περίπου, ενώ η σημερινή κυβέρνηση εισέπραξε λόγω δεκάτης μέσα στο ανάλογο πενταετές διάστημα 285.875 λίρες, στις οποίες θα πρέπει να προστεθεί η αφεθείσα δεκάτη από το 1884 στα σταφύλια 20.000 περίπου λιρών, έχομεν το ποσό των 306.000 λιρών, από τις οποίες πρέπει να αφαιρεθούν περί τις 50.000 λίρες για έξοδα εκτίμησης και συλλογής, ώστε η καθαρή πρόσοδος που εισπράχθηκε από την αγγλική Κυβέρνηση, λόγω δεκάτης δεν υπερβαίνει το ποσό των 256.000 λιρών με όλη την υπεραξία εκτίμηση των προϊόντων, που έγινε πολλές φορές από τα ιταρέ Συμβούλια.

Από αυτό καταφαίνεται, ότι ενώ η παραγωγή και το κέρδος της Νήσου ελαττώθησαν αισθητά, η επιβαλλόμενη σήμερα φορολογία αυξήθηκε κατά πολύ και αυτό εξηγεί την τελευταία οικονομκή εξάντληση στην οποία περιήλθαμε.

Αλλά στη δυσανάλογη και καταθλιπτική αυτή φορολογία, της οποίας μεγάλο μέρος εξάγεται ετησίως από τον τόπο με το φόρο στην Πύλη ετησίως σύμφωνα με το παράρτημα της σύμβασης, πρέπει να προστεθεί και το μειονέκτημα της εξαγωγής απέναντι μεγαλύτερης εισαγωγής που υπερτερεί ετησίως κατά 50.000 λίρες περίπου σε τόπο γεωργικό, που δεν έχει καμιά βιομηχανία ή ναυτιλία, που υφίσταται επί πλέον από κάποιου χρονου και την εκποίηση υπό ευτυχείς όρους των κυριότερων του προϊόντων, λόγω της έκτακτης έκπτωσης τους από την πρόσφατη επιβολή αδρότατων δασμών στις ξένες αγορές της κατανάλωσης.

Αυτά και κάποια φυσικά αίτια επέφεραν οικονομική εξάντληση του τόπου, την οποία επακολούθησε συνεπώς η άκρα υποτίμηση της κτηματικής γενικά περιουσίας. Είναι ανάγκη λοιπόν και καθήκον να επιβάλλονται στους αναφερόμενους ευλαβώς προς την Χαριέστατη

Εκλογές στην Κύπρο. ΝΕΟΝ ΚΙΤΙΟΝ, έκδοση 183, Ιούνιος 1883. Η συνέχεια στην επόμενη σελίδα.

Μεγαλειότητα Σας για να εκλιπαρήσουν μέσα που να μπορούν να αναστείλουν το βαθμιαίο όλεθρο προς τον οποίο τόσο ασφαλώς οδηγούμαστε.

Συντελεστικό αλλά και αποκλειστικό μέσο προς αυτό υπολαμβάνουμε τον προσδιορισμό σε ορισμένη περίοδο ετών ποσού περί τις 140.000 λίρες, το οποιο να αποτίει κάθε χρόνο η Νήσος προς την Κυβέρνηση διότι κάθε μεγάλη φορολογία αποβαίνει αδύνατη χωρίς καταστροφή.

Η ευμενής αποδοχή του μέτρου αυτού όχι μόνο θα ανακουφίσει τον τόπο, αλλά και μάλλον θα ευκολύνει τη συνεννόηση με την Κυβέρνηση προς αντικατάσταση επαχθών φόρων και καλύτερα συμβιβασμένο προς τις αρχές του φιλελεύθερου αγγλικού Εθνους με άλλους, και αυτό χωρίς βλάβη του δημοσίου ταμείου.

Με την τελούμενη τώρα από τη νήσο φορολογία, η αγγλική Κυβέρνηση εισπράττει ποσό πολύ ανώτερο από το απαιτούμενο για τη διαχείριση του τόπου και όμως κατ'

έτος καθίσταται αναγκαίο να ψηφίζεται από το αγγλικό Κοινοβούλιο ποσό που χαρακτηρίζεται ως επιχορήγηση υπέρ της νήσου.

Η δε ψηφιζόμενη επιχορήγηση, που πληρώνεται από το αγγλικό ταμείο, ως και το περίσσευμα που προκύπτει μεταξύ εσόδων και δαπανών διαχείρισης της νήσου, διατίθεται υπέρ σκοπού που δεν αφορά μήτε την ηθική, μήτε την υλική προαγωγή του και αυτό χωρίς καμμιά υποχρέωση που αναλήφθηκε προηγουμένως. Εννοούμε τον τελούμενο ετήσιο φόρο προς την Πύλη, ο οποίος επιβλήθηκε σε μας με το παράρτημα της σύμβασης της 4 Ιουνίου 1878.

Δεν προτιθέμεθα εδώ να αναμιχθούμε στο ζήτημα που κανονίσθηκε από τις δυο συμβληθείσες κυβερνήσεις για τους αμοιβαίους υψηλούς σκοπούς του, αλλά καθίσταται αναγκαίο όπως παρακαλέσουμε την Κυβέρνηση της Μεγαλειότητας σας, όπως ευαρεστούμενη εξεύρει τρόπο με τον οποίο να ελαττώσει τη ζημιά, η οποία προσγίνεται και στο ταμείο της Κύπρου και στο ταμείο της Μεγαλειότητας σας με την ετήσια πληρωμή του ελλείμματος και μετριάσει έτσι τις βαρύτατες συνέπειες της αναφερθείσης σύμβασης.

Η λύση του ζητήματος αυτού εναπόκειται βεβαίως στην πεφωτισμένη αρμοδιότητα της Κυβέρνηνσης της Μεγαλειότητας Σας, αλλά εάν επιτρέπεται σε μας να εκφράσουμε ταπεινή γνώμη επί του προκειμένου, θα θέλαμε να υποβάλουμε την αντικατάσταση του τελούμενου κάθε χρόνο αυτού φόρου με πληρωμή εφάπαξ ποσού που να λαμβάνεται από δάνειο που θα γινεται στο όνομα της Νήσου και υπό την εγγύηση της βρεττανικής Κυβέρνησης, ώστε να αποτίει ο τόπος με τόκο και χρεωλύσιο ποσό που να μη υπερβαίνει τον τελούμενο τώρα ετήσιο φόρο.

Η τέτοια αντικατάσταση και η έγκριση από την Κυβέρνηση κατά το δυνατόν ελάττωση της δημόσιας δαπάνης της νήσου, χωρίς βλάβη της δημόσιας υπηρεσίας και των ελπιζομένων απαραίτητων βελτιώσεων, θα επέτρεπαν να μετριασθεί η φορολογία του τόπου σε ποσό που δεν απέχει πολύ από αυτό που υποδείχθηκε πιο πάνω.

Επειδή γίνεται λόγος εδώ για οικονομίες, οφείλουμε με σπουδή να δηλώσουμε, ότι απευχόμαστε ευλαβώς να πραγματοποιηθούν τέτοιες και όσον αφορά το δικαστικό κλάδο, ο οποίος ως έχει τώρα, είναι ανεπίδεκτος κάποιας μεταβολής ως προς το οικονομικό χωρίς σπουδαία βλάβη της λειτουργίας του καθότι είναι ο μόνος κυβερνητικός κλάδος που έχει

Το δεύτερο μέρος της αναφοράς του ΝΕΟΥ ΚΙΤΙΚΟΥ για τις εκλογές (Ιούνιος 1883). Το τρίτο μέρος στην επόμενη σελίδα

βελτιωθεί και ανταποκρίνεται προς τον υψηλό προορισμό του και απαιτεί μάλλον στο μέλλον σπουδαιότερες βελτιώσεις.

Η Χαριέστατη Μεγαλειότητα Σας ηυδόκησε να εισακούσει την ταπεινή παράκληση του κυπριακού λαού που υποβλήθηκε με τα υπομνήματα του από την αγγλική κατοχή και να επινεύσει στη σύσταση αιρετού Νομοθετικού Συμβουλίου.

Αλλά για να ανταποκριθεί πληρέστερα το προνόμιο που χορηγήθηκε στην Υψηλή επιθυμία της Μεγαλειότητάς σας, και τις ανάγκες του τόπου, τολμούμε να την παρακαλέσουμε όπως ευχαριστούμενη συγκατατεθεί σε κάποιες τροποποιήσεις του υψηλού Οργανικού διατάγματος με το οποίο ο θεσμός αυτός εγκαθιδρύθηκε σε μας.

Ως τέτοιες ιδιαίτερα τολμούμε να εκλιπαρήσουμε από την Υμετέρα Μεγαλειότητα την αποκλειστική χρήση του δικαιώματος της αρνησικυρίας από μόνο τη Μεαλειότητα σας στις αποφάσεις του Νομοθετικού Συμβουλίου, την μη επιβολή τέλους ή δικαιώματος χωρίς τη συναίνεση του Συμβουλίου αυτού και την άρση του κωλύματος που δεν επιτρέπει στα μέλη του συμβουλίου να υποβάλλουν νόμους που να τροποποιούν τη φορολογία χωρίς βλαβη του δημοσίου ταμείου.

Προς τούτοις φρονούμε ότι στο Εκτελεστικό Συμβούλιο, η πρόσληψη δύο εντοπίων μελών, εκλεγόμενων από την Κυβέρνηση, θα αποτελέσει σπουδαία συνδρομή στον Ανώτατο Αρχοντα κατά τη διεξαγωγή των καθηκόντων του Συμβουλίου αυτού.

Η μέση εκπαίδευση στον τόπο τυγχάνει επίσης άξια της συμπαθούς μέριμνας της Κυβέρνησης, επί της οποίας και οι ευσεβάστως υποφαινόμενοι με θάρρος θα επικαλούμαστε αυτήν.

Τη σπουδαιότερη θέση μετά την τροποποίηση της φορολογίας κατέχει το γεωργικό ζήτημα. Είναι γνωστόν ότι η νήσος ως γεωργική νήσος, πάσχει μόλις δυστυχήσει η πολυπληθής αυτή τάξη υπέρ της οποίας επικαλούμαστε την πρόνοια της Μεγαλειότητας σας.

Πρόσφορο προς τούτο μέσο θεωρούμε τη σύσταση ειδικού γεωργικού τμήματος εντεταλμένου να συνιστά τα μέτρα εκείνα με τα οποία μπορεί να επιτευχθεί η προαγωγή της αποκλειστικής αυτής, σε μας, πηγής του πλούτου.

Το τμήμα αυτό ευσυνείδητα εργαζόμενο θα προξενούσε σπουδαίες ωφέλειες όχι μόνο στον τόπο, αλλά και στην Κυβέρνηση, η οποία εξαρτά όλες τις ελπίδες της από τους πόρους της γεωργικής τάξης.

Το τμήμα αυτό θα παρείχε την ελπιδα, ότι μπορούσε να συντελέσει σε συρροή ξένων κεφαλαίων στον τόπο, υποδεικνύοντας νομοσχέδια που να τροποποιούν τον πολύπλοκο περί υποθηκών νόμο, σε τρόπο ώστε να διευκολύνει τη σύσταση γεωργικών τραπεζών, των οποίων η σύσταση αποβαίνει όσο περνά ο καιρός απαραίτητη.

Η άρση του μονοπωλείου των καπνών και η ελευθέρα φυτεία τους να είναι ένα από τα σπουδαιότερα μελήματα του τμήματος αυτού, καθ'ότι όχι μόνο με το μονοπώλειο εξάγεται σπουδαίο ποσό του δυστυχούς αυτού τόπου, αλλά και στερεί αυτόν από τη φυτεία ωφελημάτων, ο καθένας δε από αυτόν εισπραττόμενος τώρα φόρος από την Κυβερνηση εύκολα θα εκαλύπτετο με αντικατάσταση στην εισασγωγή μερικών ειδών και της διαπλασίασης της δεκάτης του καπνού

Το τελευταίο μέρος της αναφοράς στο ΝΕΟΝ ΚΙΤΙΟΝ για τις πρώτες εκλογές

Τέτοια και άλλα παραπλήσια έργα, δηλαδή υδραυλικά και λοιπά, θα εξήγαγαν εύκολα τον τόπο από τη δυσχερή θέση στην οποία περιήλθε.

Η Αστυνομία, ένας από τους σπουδαίους κλάδους της εκτελεστικής εξουσίας, στον οποίο έχουν ανατεθεί σπουδαία καθήκοντα, θα απασχολήσει βεβαίως τη μέριμνα της Κυβέρνησης της Μεγαλειότητας Σας προς κανονικότερη και ασφαλέστερη λειτουργία των τμημάτων της στη νήσο.

Στην Κύπρο υπάρχει αυτοκέφαλη Εκκλησία, η Ανατολική Ορθόδοξη της οποίας οι σχέσεις με την Πολιτεία κανονίστηκαν από την άλωση με σουλτανικά φιρμάνια, επικουρούμενα κατά την εκλογή του νέου Αρχιερέα. Από την Ααγγλική κατοχή οι σχέσεις αυτές είναι μετέωρες και επομένως νομίζομεν ότι είναι δίκαιο όπως με ανάλογα μέτρα υπό τις περιστάσεις επιτραπεί να κανονισθούν με ειδικό νόμο.

(Με την πίστη) ότι η Μεγαλειότητα σας θα ευδοκήσει να εισακούσει τις ταπεινές μας δεήσεις, ο φιλόνομος και φιλήσυχος λαός της νήσου αυτής έχει την ελπίδα με ευγνωμοσύνη ότι θα δυνηθεί να επακολουθήσει τους λοιπούς λαούς της κραταιοτάτης βρεττανικής αυτοκρατορίας, στο στάδιο της προόδου και του πολιτισμού, το οποίο εξασφαλίζει προς αυτούς η ενδοξότατη βασιλεία της Χαριέστατης Μεγαλειότητάς σας, την οποία (παρακαλούμε) να σώσει ο Θεός.

Λευκωσία Κύπρου, 8/20 Απριλίου 1889

(Επονται υπογραφές του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, των χριστιανών αιρετών μελών του Νομοθετικού Συμβουλίου και των εκλεχθέντων στα συλλαλητήρια και τις γενικές συνελεύσεις αντιπροσώπων των διαφόρων διαμερισμάτων της νήσου).