22.7.1974: Τριάντα στρατιώτες παραδίδονται στην Κερύνεια από αμερικανό εργαζόμενο στο ραδιοσταθμό στον Καραβά, στα τουρκικά στρατεύματα που προελαύνουν

S-2338

22.7.1974: ΤΡΙΑΝΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΕΡΥΝΕΙΑ, ΑΠΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ ΣΤΟ ΡΑΔΙΟΣΤΑΘΜΟ ΣΤΟΝ ΚΑΡΑΒΑ, ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΕΛΑΥΝΟΥΝ. ΑΛΛΟΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ΤΟΥ ΠΕΝΤΕ ΜΙΛΙΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΟΤΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΡΑΤΟΥΝΤΑΝ 20 ΠΕΡΙΠΟΥ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΥΠΡΙΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ. ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ ΔΥΟ ΠΕΘΑΝΑΝ ΚΑΙ ΤΑ ΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥΣ ΤΑ ΠΕΤΑΞΑΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ.

Κατωτέρω παρατίθενται άλλες μαρτυρίες των αμερικανών εργαζομένων στον αμερικανικό ραδιοσταθμό του Καραβα.

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΡΑΔΙΟΣΤΑΘΜΟΥ ΜΕ ΤΑ ΑΡΧΙΚΑ Τ.Μ: Η έκθεση αυτή βασίζεται σε προσωπικές παρατηρήσεις. Θα προσπαθήσω επίσης να διευκρινίσω μαρτυρίες εξ ακοή και άλλα.

ΚΥΡΙΑΚΗΥ 20 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974: Ξυπνήσαμε από τις εκρήξεις, παρ' όλον ότι δεν είμαστε τότε σίγουροι ότι οι θόρυβοι προήρχοντο από εκρήξεις. Πίστευα ότι ο γιος μου έκαμνε τον θόρυβο αυτό παρ' όλον ότι δεν ήμουν σίγουρος ότι θα μπορούσε να κάμει τόσο θόρυβο.

Πίστευα ότι ο θόρυβος που μας ξύπνησε να προήρχετο από τις εκρήξεις των βομβών που έπεσαν στο στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς που βρισκόταν σε απόσταση 200-250 μέτρων από το σπίτι μας στην Κερύνεια.

Πήγα στην μπροστινή πόρτα και είδα τουρκικά αεροπλάνα να πετούν πάνω από το κάστρο της Κερύνειας. Ο θόρυβος μικρών και βαρειών πολυβόλων από τα αντιαεροπορικά του κάστρου ακούονταν σαν μια μάταιη προσπάθεια να καταρριφθούν τα τουρκικά αεροπλάνα.

Τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα εφαίνοντο στα ανοικτά βόρεια της Κύπρου. Τα τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν συστηματικά τα στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς ανατολικά και δυτικά της Κερύνειας και το Κάστρο. Οι τούρκοι φαίνονταν να ήσαν πολύ ακριβείς στους στόχους τους και ότι γνώριζαν πολύ καλά τις θέσεις της Εθνικής Φρουράς.

Ενωρίς το πρωί έκαμαν την εμφάνιση τους τα τουρκικά ελικόπτερα τα οποία θα πρέπει να ήσαν τύπου "Χούϊ". Το πρώτο κύμα των ελικοπτέρων θα πρέπει να αποτελείτο από 75-100. Πέταξαν χαμηλά πάνω από την Κερύνεια και ίσως προσγειώθηκαν στην ελεγχόμενη από τους τούρκους περιοχή.

Παρ' όλον ότι το πρώτο κύμα των ελικοπτέρων πετούσαν σε χαμηλό ύψος και συγκέντρωναν τα βαρειά πυρά της Εθνικής Φρουράς από το έδαφος, κανένα από τα ελικόπτερα δεν έπεσε πάνω από την Κερύνεια. Παράλληλα οι τούρκοι συνέχιζαν να ρίχνουν μεγάλες ποσότητες βομβών στην περιοχή της Κερύνειας. Η οικογένεια μου πέρασε την περισσότερη από την πρώτη μέρα του πολέμου μέσα στο κεντρικό χολ του σπιτιού που δεν διέθετε παράθυρο.

Στο στρατόπεδο είμαστε πάνω από 150 άτομα και είχαμε μαζί μας πολλές γυναίκες και παιδιά. Ολοι είμαστε ήρεμοι, παρά τις σκληρες συγκρούσεις που διεξήγοντο γύρω μας.

ΚΥΡΙΑΚΗ 21 ΙΟΥΛΙΟΥ: Με το πρώτο φως επέστρεψαν τα τουρκικά αεροπλάνα. Οι μάχες στα αριστερά μας όπως βλέπαμε την Κερύνεια συνεχίστηκαν και τα αεροπλάνα κλήθηκαν και άρχισαν να βάλλουν εναντίον των θέσεων της Εθνικής Φρουράς με ροκέττες και βόμβες. Η Εθνική Φρουρά δεν έφυγε. Σε αυτό το σημείο οι πυρκαγιές ήσαν περιορισμένες και δεν αποτελούσαν απειλή για τις θέσεις μας. Περισσότερα κύματα από ελικόπτερα πέταξαν πάνω από τα βουνά προς την κατεύθυνση της Λευκωσίας, που προκάλεσαν και πάλι τα πυρά της Εθνικής Φρουράς. Ακολούθησαν πέντε μεταγωγκά αεροπλάνα Σι-47 τα οποία έρριψαν τους άνδρες τους. Σήκωσα το χέρι μου πάνω για να δείξω στο γιο μου τα αεροπλάνα και στο σημείο αυτό δέχθηκα μια σφαίρα και τραυματίστηκα στο χέρι.

Το απόγευμα ένας συνάδελφος και μερικοί άλλοι ξένοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτι τους και ήλθαν στο δικό μας. Αργότερα λήφθηκε απόφαση για να εκκενωθούμε στο στρατόπεδο των φινλανδών στην περιοχή της Κερύνειας.

Σε εκείνο ο σημείο πιστεύαμε ότι οι τούρκοι θα καταλάμβαναν την Κερύνεια την επομένη το πρωί. Για τον λόγο αυτό κανένας δεν πήρε μαζί του ικανοποιητική τροφή και νερό αλλά και πολύ λίγα προσωπικά μας αντικείμενα.

Κάναμε λάθος. Φθάνοντας στο στρατόπεδο είδα τέσσερα ή πέντε μεταγωγικά αεροπλάνα να επιστρέφουν από την κατεύθυνση της Λευκωσίας. Της πτήσεως ηγείτο ένα αεροπλάνο Σι -130 που είχε πληγεί από πυρά. Τα άλλα τρία αεροπλάνα όλα Σι-123 κατόρθωσαν να φύγουν χωρίς να πάθουν τίποτε.

Βλέπαμε σκληρές μάχες να γίνονται στα αριστερά μας. Οι μάχες γίνονταν με μικρά όπλα, αυτόματα και όλμους. Μόλις νύκτωσε οι μάχες συνεχίστηκαν.

ΔΕΥΤΕΡΑ 22 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974: Οι μάχες ήταν πιο περιορισμένες παρ' όλον ότι από τη δύναμη του θορύβου που ακούαμε υπολόγιζα ότι οι μάχες πλησίαζαν όλο και πιο κοντά προς τις θέσεις μας. Αποφασίσαμε να κρυφθούμε στο αυλάκι, κοντά στο στρατόπεδο.

Καθ' ον χρόνο η μέρα περνούσε ήσυχα, αποφάσισα να ανέβω στο βουνό στο σπίτι κάποιου φίλου, απόστρατου του βρεττανικού στρατού για να πάρω μερικά φάρμακα για την κόρη μου. Ενώ ετοιμαζόμουν να φύγω από το σπίτι, δίπλα μου άρχισαν σκληρές συγκρούσεις. Ακούαμε τις σφαίρες των ελαφρών όπλων να σφυρίζουν γύρω μας. Τελικά εμφανίστηκαν οι τούρκοι. Από το σπίτι που βρισκόμαστε τους υποδεχτήκαμε και τους είπαμε να κινηθούν μακρυά από μας. Ησαν πολύ φιλικοί και είπαν ότι θα έφευγαν.

Ενας άγγλος φίλος που μιλούσε τουρκικά, τους είπε ότι πήγαινα στο ύψωμα για να συναντήσω τα δυο μου παιδιά. Προχώρησα. Οι μάχες συνενίζονταν. Τελικά βρήκα τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου. Πολύ σύντομα μετά που είχαν έλθει οι τούρκοι στις θέσεις που βρισκόμαστε πολλοί έτρεξαν στις θέσεις μας. Δεν απείλησαν κανένα από εκείνους.

Ταυτόχρονα άρχισαν να πέφτουν όλμοι της Εθνικής Φουράς που υποχωρούσε. Πολλές σφαίρες έπεσαν δίπλα μας. Ακολούθησαν πυρκαγιές που ξαπλώθηκαν πολύ γρήγορα. Μπήκαμε στα αυτοκίνητα μας και κατευθυνθήκαμε προς τη Λευκωσία προς την περιοχή που ήλεγχαν οι τούρκοι.

Το τελευταίο αυτοκίνητο στράφηκε προς την περιοχή της Κερύνειας και συνάντησε ένα τουρκικό άρμα. Επρόκειτο για βρεττανούς. Ενας στρατιώτης του ΟΗΕ πέτυχε την απελευθέρωση τους από τους τούρκους και τους συνόδευσε προς την πλευρά μας, όταν δέχθηκαν πυρά από την περιοχή που βρισκόταν η Εθνική Φρουρά. Ενα κοριτσάκι κτυπήθηκε στο πόδι. Αργότερα άκουσα ότι το κοριτσάκι έχασε το πόδι του λόγω γάγραινας.

Ενώ βρισκόμαστε στο δρόμο πέρασαν από δίπλα μας ποολλά τουρκικά άρματα Μ-60 και άρματα μεταφοράς προσωπικού. Υπολογίσαμε ότι οι τούρκοι είχαν θέσει το δρόμο υπό τον έλεγχο τους. Κάναμε λάθος και πάλι. Επιστρέψαμε αργότερα στο στρατόπεδο των ΟΗέδων ελπίζοντας ότι η κατάπαυση του πυρός θα μας επέτρεπε να φύγουμε το απόγευμα.

Εφόσον δεν ετηρήθη η κατάπαυση του πυρός τα Ηνωμένα Εθνη αποφάσισαν και πάλι να παραμείνουμε εκεί το βράδυ. Οι πυρκαγιές στο δάσος άναβαν από όλες τις πλευρές αλλά ο δρόμος μας προστάτευε από αυτές.

Ενώ καθόμαστε το βράδυ στο στρατόπεδο, ακούαμε συνεχώς τουρκικά άρματα και αυτοκίνητα να κινούνται προς τη Λευκωσία. Νοιώθαμε ότι βρισκόμαστε λίγο έξω από τον κλοιό και πολλοί αποφασίσαμε να κινηθούμε σε άλλο σημείο μια και αν οι τούρκοι πυροβολούσαν θα πυροβολούσαν στα τυφλά και θα είμαστε στόχος.

ΤΡΙΤΗ 23 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974: Στις 7 το πρωί σχηματίσαμε ένα "κονβόι" (αυτοκινητοπομπή) και ακολουθήσαμε τους άνδρες του ΟΗΕ και κινηθήκαμε αφού εξασφαλίσαμε την εγγύηση των τούρκων ότι θα είμαστε ασφαλείς. Φθάσαμε στην ακτή του Εξη Μιλιού περνώντας μέσα από μια σε καλή κατάσταση σχετικά Κερύνεια, όπου μας παρέλαβαν τα ελικόπτερα και μας μετέφεραν στο αεροπλανοφόρο Ερμής. Ενω έφευγα άνδρες της Εθνικής Φρουράς άρχισαν να πυροβολούν εναντίον των αυτοκινήτων μας".

Η ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΛΗΛΟΥ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΡΑΔΙΟΣΤΘΑΜΟΥ ΣΤΟΝ ΚΑΡΑΒΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΧΙΚΑ L.Μ.

Η υπάλληλος του αμερικανικού ραδιοσταθμού του Καραβά με τα αρχικά L.Μ., 30 χρόνων, κατέφυγε με τον σύζυγο της και τα δυο τους παιδιά στο στρατόπεδο των ΟΗέδων στην περιοχή της Αγύρτας.

Ανέφερε:

Ο ανδρας μου πέρασε τις πέντε πρώτες μέρες του πραξικοπήματος στο γραφείο του. Παρ' όλον ότι φοβόμαστε για την κυκλοφορία των αρμάτων στην Κερύνεια ήμουν βεβαία ότι θα φεύγαμε όσο το δυνατό πιο γρήγορα. Ο άνδρας μου έφθασε στο σπίτι μας στην Κερύνεια, την Παρασκευή 19 Ιουλίου, εξαντλημένος.

Στις 5.30 το πρωί του Σαββάτου, ξυπνήσαμε από βόμβες που έπληξαν το στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς που βρισκόταν μόλις 300 υάρδες από το σπίτι μας. Περάσαμε όλη σχεδον την ημέρα στο χολ, μαζί με τα δυο μας παιδιά, φοβούμενοι ότι με την εναρξη τώρα της εισβολής, οι πιθανότητες μας να φύγουμε από την πόλη ήταν πολυ περιορισμένες.

Τις επόμενες τρεις μέρες τις περάσαμε κάτω από τρομερές συγκλονιστικές συνθήκες. Πήγαμε στο στρατόπεδο των ΟΗέδων το Σάββατο το απόγευμα και βρήκαμε καταφύγιο κάτω από τα πεύκα. Κοιμούμαστε τα βράδυα πάνω σε τρεις νιψομαντηλιές που πήραμε μαζί μας. Ο κόσμος προσπαθούσε να μοιραθεί το φαγητό που μας έδιδε το απόσπασμα του ΟΗΕ. Θυμούμαι μια φορά ξεκίνησα για να μεταβώ στο στρατόπεδο να πάρω το φαγηγό, ήταν σούπα, αλλά και τις τρεις φορές που προσπαθούσα αναγκαζόμουν να επιστρέψω γιατί γινόταν κοντά μας σκληρές μάχες.

Οι αγωνιώδεις στιγμές γίνονταν όλο και περισσότερες γιατί γνωρίζαμε ότι ο Εκτος Αμερικαικός Στόλος δεν θα μπορούσε να μας ωθήσει και μέναμε συνεχώς παγιδευμένοι μεταξύ των ανταλλασσομένων πυρών.

Το φαγητό ήταν πολύ λίγο, λίγο και το ψωμί ως και λίγο το νερό που περνούσε από δίπλα μας. Από τη στιγμή που φθάσαμε στο στρατόπεδο, η θερμοκρασία ήταν 107 βαθμοί Φάρεναϊτ.

Την Κυριακή 21 Ιουλίου αναγκαστήκαμε να αλλάξουε καταφύγιο λόγω του κανονιοβολισμού της περιοχής που βρισκόμαστε.

Μετά από μια ώρα ο άνδρας μου είχε τραυματισθεί στο χέρι από σφαίρα. Προσπαθούσε να καθησχάσει τον γιο μας λέγοντας του τι είδους αεροπλάνα ήταν εκείνα που έβλεπε. Ηταν μια συγκλονιστική στιγμή να τραυματίζεσαι σε ένα πόλεμο όταν μαζί σου είναι η οικογένεια σου και ιδιαίτερα τα παιδιά σου.

Ολοι αντιληφθήκαμε ότι κινδυνεύαμε από στιγμή σε στιγμή να δεχθούμε καμμιά σφαίρα, αλλά αυτό δεν μπορούσε να το αντιληφθεί ένα παιδάκι ηλικίας πέντε χρόνων. Εκείνη η νύκτα ήταν τρομερή για τον γιό μας.

Επέμενε να τυλιχθεί σε δυο νιψομαντηλιές και να μένει έτσι για όλο το βράδυ, παρ' όλον ότι ο αέρας εκείνο το βράδυ ήταν ζεστός.

Την επομένη είχαν αρχίσει οι προσπάθειες για τη μεταφορά και εκκένωση μας από την περιοχή και έτσι μαζέψαμε όλα τα πράγματα μας και τα τοποθετήσαμε στα αυτοκίνητα μας. Αλλάξαμε όμως και πάλι θέση και κινηθήκαμε αλλού λόγω του πυρός. Εμεινα στη θέση αυτή παρ' όλον ότι εδώ η ζέστη ήτο περισσότερη. Ενοιωθα ότι εδώ είχα περισσότερη κάλυψη.

Γύρω στις 11 παγιδευτήκαμε από εναλλασσόμενα πυρά που συνεχίστηκαν για μερικές ώρες. Ηταν η χειρότερη εμπειρία μου. Τα τουρκικά στρατεύματα πέρασαν από δίπλα μας. Οι σφαίρες περνούσαν πάνω από το κεφάλι μας σφυρίζοντας.

Οι ΟΗέδες προσπάθησαν να πείσουν τους τούρκους να αλλάξουν κατεύθυνση, αλλά έρχονταν όλο και περισσότεροι.

Ενας στρατιώτης στάθηκε πάνω από μένα δείχνοντας με, με το όπλο του. Τον είδα να με κοιτάζει με σκληρό ύφος. Τα δάκρυα άρχισαν να τρέχουν ποτάμι από τα μάτια μου, ενώ προπαθούσα να καλύψω τα δυο μου παιδιά.

Ο άνδρας μου είχε κινηθεί λίγο προηγουμένως προς το ύψωμα, για να βρει φάρμακα για την κόρη μου. Τα παιδιά μου παρακαλούσαν τους στρατιώτες να σταματήσουν να πυροβολούν. Τελικά κινήθηκαν προς άλλη κατεύθυσνη.

Ενας υπάλληλος του σταθμού άρχισε να μας φωνάζει ότι η πυρκαγιά είχε αρχίσει να μας πλησιάζει. Κινηθήκαμε προς τα αυτοκίνητα μας και στο δρόμο. Λίγα λεπτά αργότερα η περιοχή είχε καταληφθεί από τις φλόγες. Μια κοπέλλα που είχε επιστρέψει για να πάρει το διαβατήριο της, μου είπε ότι στο σημείο που βρισκόμουν λίγο προηγουμένως είχε σχηματισθεί μια μεγάλη τρύπα-προφανώς από έκρηξη όλμου.

Οταν έφυγε η πυρκαγιά ένας άλλος υπάλληλος του αμερικανικού σταθμού του Καραβά αναγκάστηκε να αφήσει τη γυναίκα του και το παιδί του μόλις οκτώ μηνών για να οδηγήσει το αυτοκίνητό μας, γιατί ο άντρας μου δεν μπορούσε λόγω του τραύματος του.

Αργότερα την Τρίτη το όταν τελικά κατορθώσαμε να μεταβούμε στο Εξη Μίλι δεν θα έβαλλαν εναντίον μας, ο ίδιος άνθρωπος άφησε και πάλι την γυναίκα του για να οδηγήσει το αυτοκίνητο μας.

Στη ακτή ο άνδρας μου και τα παιδιά αναθεώρησαν αμέσως με ελικόπτερο για το πλοίο Ερμής. Ο άλλος υπάλληλος είχε μείνει στην ακτή προσευχόμενος για να τα καταφέρει η γυναίκα του να οδηγήσει το αυτοκίνητό τους μέχρι την ακτή. Τελικά τα κατάφερε.

Ενας μπορεί να γράψει βιβλία ολόκληρα για την περιπέτεια που ζήσαμε τις τρεις εκείνες μέρες. Αλλά είναι δύσκολο να εξηγήσω τα συναισθήματα μας και τον τρόμο που περάσαμε. Να πω ότι ήτο ένα θαύμα που γλυτώσαμε είναι λίγο. Επρεπε να ζεις εκεί για να πιστέψεις.

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ Φ.Κ.

Ο υπάλληλος του Αμερικανικού Ραδιοσταθμού κοντά στον Καραβά, με τα αρχικά Φ.Κ., ο οποίος ζούσε στην Κερύνεια μαζί με τη σύζυγό του που ήταν μάλιστα έγκυος οκτώ μηνών αφηγήθηκε:

Παρά τα πυρά που σημειώθηκαν γύρω από το σπίτι μας, κατορθώσαμε να περάσουμε όσο γινόταν πιο καλά κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που διάρκεσε το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή. Παρ' όλον ότι δεν εργαζόμουν στον αμερικανικό ραδιοσταθμό του Καραβά, λόγω του κατ' οίκον περιορισμού, συνέχιζα να εργάζομαι στο να παρέχω ό,τι βοήθεια χρειαζόταν στους άλλους συναδέλφους.

Ο κατ' οίκον περιορισμός είχε σαν συνέπεια να μας επιβληθούν μερικές δυσκολίες όπως οι προμήθειες τροφίμων.

Αξίζει να αναφέρω δυο επεισόδια που συνέβησαν καθ' ον χρόνο βγαίναμε έξω για ψώνια κατά το πραξικόπημα. Το πρώτο: Για μένα κατέστη αναγκαίο να παραβιάσω το κέρφιου (κατ' οίκον περιορισμός) στις 16 Ιουλίου 1974 για να ειδοποιήσω ένα άλλο συνάδελφο, που δεν είχε τηλέφωνο για κάτι σχετικά με την υπηρεσία. Ενώ κτυπούσα την πόρα του σπιτιού του η στρατιωτική περίπολος σταμάτησε δίπλα μου. Ενας από τους στρατιώτες που βρισκόταν στο αυτοκίνητο έστρεψε το όπλο του εναντίον μου, αλλά ο υπεύθυνος αξιωματικός κάλεσε τον οδηγό να συνεχίσει την πορεία του χωρίς να με ανακρίνει.

Το δεύτερο: Αργότερα επέστρεψα στο σπίτι μου μετά που ψώνισα. Στο δρόμο κάποιος άρχισε να πυροβολεί στην πλευρά του δρόμου που βρισκόμουν και κάποιος άλλος από την αντίθετη πλευρά απάντησε στους πυροβολισμούς. Πάτησα το πεντάλ της βενζίνης και έφθασα όσο γινόταν πιο γρήγορα σπτίτι.

Το πρωί της 20ης Ιουνίου 1974 ξύπνησα στις 5.20 από τον θόρυβο αεροπλάνων που πετούσαν σε χαμηλό ύψος πάνω από την πόλη. Φώναξα στη γυναίκα μου και δευτερόλεπτα αργότερα ακούαμε την πρώτη έκρηξη βόμβας που συνέβη ένα μίλι περίπου δυτικά από το σπίτι μας. Η γυναίκα μου και εγώ και δυο άλλοι φιλοξενούμενοι μας μείναμε στο εσωτερικό χολ του σπιτιούα μας όλη σχεδον την ημέρα.

Κατά διαστήματα πήγαινα στο τηλέφωνο και τηλεφωνούσα σε κάποιο ανώτερο μου για να μάθω νέα.

Μόνο δυο βόμβες έπεσαν κοντά στο σπίτι μας που σκόπευαν το τρανσφόμερ που βρισκόταν εκεί κοντά. Η πλέον τρομερή στιγμή που περάσαμε την πρώτη μέρα του πολέμου ήταν όταν μερικοί Ελληνες δίπλα, πήραν όπλα και σφαίρες. Ηταν φανερό ότι όλοι αυτοί έπαιρναν θέσεις αντίστασης και έτσι θα προκαλούσαν τα τουρκικά πυρά εναντίον τους.

Ευτυχώς δεν έκαμαν τίποτε όλη την ημέρα από του να πίνουν μπύρα ενώ οι τούρκοι βρίσκονταν στην άκρη της Κερύνειας. Ακολούθως οι ηρωικοί γείτονες μας έκρυψαν τα όπλα τους και εγκατέλειψαν την πόλη μαζί με όλους τους λογικούς πολίτες της πόλης.

Γύρω στις 5.20 το απόγευμα της 20ης Ιουλίου είχα πληροφορηθεί ότι η Εθνική Φρουρά αποφάσισε να διενεργήσει επίθεση προς τα νότια. Αυτό μας έθεσε σε πολύ επικίνδυνη θέση. Ετσι απεφασίσθη να μετακινηθούμε προς το στρατόπεδο των ΟΗέδων στην περιοχή της Αγύρτας. Δυστυχώς κανένας από μας δεν περίμενε ότι θα μέναμε εκεί για αρκετό χρόνο, ενώ άλλοι υπελόγιζαν ότι θα βρίσκαμε εκεί περισσότερες ευκολίες από ό,τι βρήκα. Νομίζω ότι εκπλαγήκαμε όλοι όταν διαπιστώσαμε ότι δεν πήραν σχεδόν καθόλου διευκολύνσεις.

Πάνω από τα κεφάλια μας περνούσαν συνεχώς σφαίρες που πολλές φορές κτυπούσαν μέσα στο στρατόπεδο, πράγμα που έπεισε τον καθένα από μας ότι έπρεπε να πάρουμε στα σοβαρά το όλο θέμα. Για μένα το πλέον δύσκολο δεν ήταν ο κίνδυνος των σφαιρών αλλά η ζέστη και η έλλειψη τροφής.

Ανησυχούσα πολύ για τη δύσκολη θέση στην οποία βρισκόταν η γυναίκα μου που ήταν έγκυος οκτώ μηνών.

Τη Δευτέρα οι τουρκικές δυνάμεις κινήθηκαν προς την Κερύνεια και οι μάχες συνεχίστηκαν ακριβώς δίπλα από το στρατόπεδο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ που βρισκόμαστε. Και έτσι οι όλμοι και τα πυρά των ελλήνων έπεφταν κοντά μας.

Αφού περάσαμε αυτές τις δύσκολες στιγμές για λιγη ώρα οι τουρκικές δυνάμεις προήλασαν και πέρασαν από το σημείο που βρισκόμαστε. Ανησυχούσαμε ότι δεν θα κατάφερναν να προχωρήσουν άλλο και έτσι θα προκαλούσαν τα ελληνικά πυρά. Ευτυχώς συνέχισαν πράγμα που μας έκαμε να ανακουφισθούμε. Ομως δεν μπορέσαμε να ξεκουραστούμε γιατί τα ελληνικά στρατεύματα άρχισαν να βάλλουν εναντίον τους πράγμα που προκάλεσε πυρκαγιές στην περιοχή.

Κατά την εκτίμησή μου η μεταφορά μας στο βρεττανικό πλοίο ήλθε στην κατάλληλη στιγμή. Τα αισθήματα φόβου, δίψας, έφθασαν σε πολύ ψηλό σημείο τη Δευτέρα.

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΗΣ L.S

Η L.S., σύζυγος ενός από τους υπαλλήλους του ραδιοσταθμού βρισκόταν στην Κερύνεια μαζί με τα δυο της παιδιά, όταν έγινε η εισβολή, ενώ ο άνδρες της βρισκόταν σε υπηρεσία στον αμερικανικό ραδιοσταθμό. Αναφέρει στην κατάθεση της:

Δεν προσπαθώ να περιγράψω τον πόλεμο, αλλά να δώσω μερικές προσωπικές εμπειρίες και συναισθήματα που έζησα.

Ημουν με τους δυο μου γιους, ηλικίας δύο και τεσσάρων ετών στην Κερύνεια.

Πήγαμε στο στρατόπεδο των ΟΗέδων και αγωνιούσα αν θα ξανάβλεπα τον άνδρα μου. Ξάπλωνα έχοντας καλυμένα τα παιδιά μου για να τα προστατεύσω από τις σφαίρες. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Στα αυτιά μου βουίζει ακόμα ο θόρυβος μιας έκρηξης που συνέβη 150 πόδια από το σημείο που βρισκόμαστε.

Κοίταξα στα πρόσωπα των φοβισμένων τούρκων στρατιωτών, μόλις πλησίασαν κοντά μας. Αναζητούσαν έλληνες στρατιώτες που βρίσκονταν στην άλλη πλευρά του χανδακιού που βρισκόμαστε. Μαζί με άλλους άρχισα να φωνάζω: Είμαστε αμερικανοί και άρχισα να προσεύχομαι να σταματήσουν τους πυροβολισμούς.

Κάθησα πίσω από ένα υπάλληλο του ραδιοσταθμού του Καραβά έχοντας καλυμμένα τα παιδιά μου. Μια σφαίρα τον κτύπησε στο χέρι. Αν δεν τον κτυπούσε ίσως να εύρισκε το ένα μου παιδί.

Δεν μπορώ να πω άλλα. Μπορώ να γεμίσω ένα βιβλίο με τις περιπέτειες και την αγωνία που περάσαμε με τις άλλες οικογένειες.

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ R.K

O υπάλληλος του αμερικανικού ραδιοσαθού R.K. βρισκόταν στην Κύπρο μαζί με τη σύζυγο του και τα δυο τους παιδιά. Είπε:

"Ξυπνήσαμε το Σάββατο το πρωί από τις εκρήξεις που συνέβησαν στην περιοχή της Κερύνειας και σε μικρή απόσταση από την περιοχή που βισκόμαστε. Είχαμε περάσει μια βδομάδα σε κατάσταση σχεδόν ημιτρόμου. Ο γιος μου και η γυναίκα μου άρχισαν να κλαίνε και να τρομοκρατούνται ενώ η σύζυγος μου έφθασε σε κατάσταση συγχύσεως. Ακολούθως μετακινηθήκαμε σε άλλο διαμέρισμα κάποιου συναδέλφου όπου περάσαμε την υπόλοιπη μέρα.

Ολη τη μέρα ακούαμε πυροβολισμούς, ενώ τα αεροπλάνα πετούσαν πάνω από τα κεφάλια μας. Αργά το απόγευα τα ελληνικά στρατεύματα άρχισαν να υποχωρούν προς την Κερύνεια. Ορισμένοι στρατιώτες κατευθύνθηκαν προς το σπίτι που βρισκόταν δίπλα από το δικό μας και εγκατέστησαν θέσεις στην οροφή. Είπαν στους εποίκους να φύγουν διότι θα δημιουργούσαν εκεί θέσεις.

Ευθύς αμέσως έφθασαν μερικά αυτοκίνητα της ΟΥΝΦΙΚΥΤΠ γεμάτα στρατιώτες και μας πληροφόρησαν ότι έπαιρναν τους ξένους στο στρατόπεδο κοντά στην Κερύνεια. Ετσι απεφασίσθη να ζηήσουμε καταφύγιο εκεί.

Στο στρατόπεδο δεν είχαμε κουβέρτες διότι κανένας δεν υπελόγιζε ότι θα μέναμε τρεις μέρες εκεί. Τα βράδια κοιμόμαστε στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου. Την πρώτη νύκτα αμφιβάλλω αν κανένας κοιμήθηκε. Κατά τη διάρκεια της νύκτας οι σφαίρες περνούσαν πάνω από τα κεφάλια μας. Ακούονταν συνεχώς και κατά τακτικά διαστήματα εκρήξεις.

Κατά τη διάρκεια της ημέρας ήταν επικρατούσε μεγάλη ζέστη, είχαμε όμως ευτυχώς νερό.

Αντιμετωπίζαμε μεγάλο κίνδυνο γιατί τα αεροπλάνα βομβάρδιζαν συνεχώς τα υψώματα γύρω από το μέρος που βρισκόμαστε. Τη Δευτέρα οι μάχες εντάθηκαν. Τελικά ύστερα από πολλές δισκολίες μας μετέφεραν στο Εξη Μίλι και από εκεί σε βρεττανικό πλοίο.

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ Α.Η

Ο υπάλληλος του αμερικανικού ραδιοσταθμού με τα αρχικά Α.Η ανέφερε:

Το σπίτι μας στην Κερύνεια ήταν κάπως απομονωμένο και βρισκόταν σε απόσταση εκατόν μέτρων από τη θάλασσα. Βρίσκεται σε απόσταση ενός μιλίου από την Κερύνεια και μισό μίλι από το στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς μεταξύ Αγίου Γεωργίου και Κερύνειας.

Την ημέρα της εισβολής είχαμε έξη φιλοξενούμενους στο σπίτι μας από τις ΗΠΑ.

Στις 5.30 ξυπνήσαμε όλοι από τις εκρήξεις των βομβών. Τα αεροπλάνα επιτίθεντο συνεχώς εναντίον του διπλανού στρατοπέδου. Από τις εκρήξεις τα γιαλιά των παραθύρων έγιναν θρύψαλα.

ΣΑΒΒΑΤΟ ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΑ 20, 21 και 22 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974: Περάσαμε το καλύτερο μέρος των τριών ημερών είτε στο καταφύγιο μας είτε από το εσωτερικό χολ του σπιτιού μας. Στην περιοχή μας δεν είδαμε συγκρούσεις αλλά παρακολουθούσαμε τον ναυτικό βαμβαρδισμό στα υψώματα εντελώς του σπιτιού μας.

ΚΑΤΑΠΑΥΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣ: Γύρω στις 4.30 της Δευτέρας άκουσα κάποιον στην εξωτερική πόρτα να φωνάζει και διαπίστωσα ότι ήταν στρατιώτης της Εθνικής Φρουράς που ήθελε να παραδοθεί και ήθελε από μένα να χρησιμοποιήσω τις καλές μου υπηρεσίες. Του δήλωσα ότι ήμουν ανεξάρτητος παρατηρητής και δεν μπορούσα να προσφέρω παρά ελάχιστα.

Ενώ η γυναίκα μου και εγώ το μιλούσαμε έφθασαν περισσότεροι άνδρες της Εθνικής Φρουράς στον κήπο του σπιτιού μας.

Σε λίγο ο αριθμός τους έφθανε τους 30. Ανέβηκαν όλοι στη βεράντα του σπιτιού μας. Ενας νεαρός που παρουσιάζετο σαν αξιωματικός της ομάδας, μου είπε, ότι ήθελαν όλοι να παραδοθούν, αλλά φοβόντουσαν ότι οι τούρκοι θα τους πυροβολούσαν. Ζήτησαν τη βοήθειά μας. Ηθελαν να μπουν στο σπίτι μας, αλλά αρνηθήκαμε λέγοντας τους ότι αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τη ζωή των φιλοξενουμένων μας και τη δική μας.

Τότε η σύζυγός μου τους είπε ότι αν πραγματικά ήθελαν να παραδοθούν έπρεπε πρώτα να πετάξουν τα όπλα τους μέσα στο δρόμο. Ησαν πρόθυμοι να το κάμουν. Η γυναίκα μου στη συνέχεια πήρε το όπλο από ένα στρατιώτη και το πέταξε μέσα τον κήπο. Το ίδιο έκαμαν και οι υπόλοιποι στρατιώτες.

Ο αξιωματικός μας είπε πως η μονάδα του βρισκόταν στο διπλανό στρατόπεδο. Το εγκατέλειψαν ευθύς μετά την έναρξη της επέμβασης και πέρασαν τις τελευταίες τρεις μέρες χωρίς φαγητό, νερό και χωρίς να εμπλακούν σε μάχες. Ο αξιωματικός είπεν ότι δεν υπήρχαν θύματα μεταξύ της μονάδας του.

Κρεμμάσαμε έξω από το σπίτι λευκά σεντόνια και μικρές μικρές βρεττανικές σημαίες και περιμέναμε. Ο πρώτος τούρκος στρατιώτης εμφανίστηκε στις 6 το απόγευμα το απόγευμα μια ώρα μετά που είχαν εμφανισθεί οι εθνοφρουροί. Ζήτησα από τον ελληνοκύπριο αξιωματικό να μου πει τι σκεφτόταν να κάμει και με παρεκάλεσε να βγω έξω και να διαπραγματευθώ την παράδοση τους.

Πήρα μια άσπρη πετσέτα και βγήκα στο δρόμο φωνάζοντας προς τους τούρκους στρατιώτες: " Αμερικανοί, αμερικανοί". Η γυναίκα μου είχε βγει από την άλλη πόρτα και κατευθυνόταν προς την κατεύθυνση των τουρκικών στρατευμάτων που προήλαυναν και οι τούρκοι στρέφαν τα όπλα τους εναντίον μας. Ευτυχώς η γυναίκα μου συνάντησε ένα αξιωματικό που μιλούσε αγγλικά.

Ενώ προσπαθούσε να εξηγήσει πως ήταν η κατάσταση, οι τούρκοι στρατιώτες που ήταν περίπου 40 κύκλωσαν το σπίτι και έστρεψαν τα όπλα τους εναντίον των ελλήνων. Μετά είπα στους έλληνες να βγουν έξω στο δρόμο, πράγμα που έκαναν, ενώ οι τούρκοι συνέχιζαν να έχουν προτεταμένα τα όπλα τους εναντίον τους. Στη συνέχεια απέφυγαν όλοι και αισθανόμαστε ευτυχείς που τους είδαμε να φεύγουν ασφαλείς και να οδηγούνται σε διπλανό αρχηγείο των τούρκων.

Ενώ ο τούρκος αξιωματικός εζήτησε τις ταυτότητες μας ως και εκείνες των φιλοξενουμένων μας οι τούρκοι ηρεύνησαν το σπίτι μας. Οταν επέστρεψα στο σπίτι είδα ένα τούρκο στρατιώτη να παίρνει μια κούτα τσιγάρα από μια τσάντα που βρισκόταν μπροστά στην είσοδο του σπιτιού μας.

Του έκαμα νόημα να την αφήσει πράγμα που έκαμε. Η γυναίκα μου διαπίστωσε ότι έλειπαν από τη τσάντα της 150 δολάρια. Το ανέφερα τον αξιωματικό που μας διαβεβαίωσε ότι κανένας από τους ανδρες του δεν έκαμε κάτι τέτοιο.

Ο αξιωματικός μας ζήτησε να τους οδηγήσουμε στο πλησιέστερο τοπικό αρχηγείο των τούρκων. Ενώ πλησιάζαμε κε είδαμε τα πρώτα σημάδια του πολέμου στην περιοχη. Το σπίτι που βρισκόταν στο τέλος του δρόμου μας, κοντά στον κύριο δρόμο, είχε αναφλεγεί. Αργότερα μάθαμε ότι πλήγηκε από τις πρώτες ώρες της εισβολης. Μας λέχθηκε επίσης τοιαύτη η έκρηξη προκάλεσε και τη διακοπή της τηλεφωνικής επικοινωνίας.

Είχε σχεδόν βραδιάσει όταν φθάσαμε στο τοπικό αρχηγείο των τούρκων. Ενώ ανακρινόμαστε από δυο αξιωματικούς αναγκαστήκαμε να πέσουμε στο έδαφος για να αποφύγουμε τις σφαίρες που έριχναν εναντίον των τούρκων οι έλληνες.

Μετα την ανάκριση οι τούρκοι άρχισαν να μας συνοδεύουν προς το σπίτι μας. Αναγκαστήκαμε να πέσουμε μέσα σε ένα χανδάκι για να μη σκοτωθούμε από τις σφαίρες. Ο τούρκοι μας ενεθάρρυναν να καταφύγουμε πίσω από ένα άρμα μάχης. Ενώ βρισκόμαστε εκεί και περιμέναμε να ηρεμήσει η κατάσταση μιλούσαμε με τους τούρκους. Μας προειδοποίησαν για τις βαρβαρότητες των ελλήνων και είπαν ότι υπήρχαν περίπου εκατόν ή περισσότεροι έλληνες στην περιοχή. Σε απάντηση ερωτήσεως μου σε ένα δεύτερο αξιωματικό, μου απάντησε ότι οι τούρκοι δεν ήλεγχαν απόλυτα την Κερύνεια. Προηγουμέωνς οι έλληνες στρατιώτες με είχαν ρωτήσει για να πληροφορηθούν ποιος ήλεγχε την Κερύνεια και τους ανέφερα το τι είχα ακούσει από το Μπι- Μπι- Σι. Ησαν πεπεισμένοι ότι οι τούρκοι ήλεγχαν την Κερύνεια.

Οταν κόπασαν οι ανταλλαγές του πυρός οι τούρκοι μας συνόδευσαν μέχρι το σπίτι μας. Οι τούρκοι στρατιώτες είχαν πάρει ένα σετ μαργαριταριών, μιας από τις φιλοξενούμενες μας. Μετά που κινήθηκαν οι φιλοξενούμενοι μας ανακάλυψα ότι ένας ελληνοκύπριος εθνοφρουρός, 18 χρόνων, βρισκόταν ακόμα μέσα στο σπίτι μας. Μας δήλωσε ότι κατάφερε να μη τον εντοπίσουν οι τούρκοι και στις δυο προσπάθειες τους όταν ερεύνησαν το σπίτι, κρυβόμενος, μέσα στο ερμάρι της γυναίκας μου. Μας είπε ότι φοβόταν να παραδοθεί στους τούρκους παρ' όλον ότι τον συνεβούλευσα ότι αυτό αποτελούσε την πλέον ασφαλή διέξοδο.

Εκαμε διάφορες εισηγήσεις σχετικά με το πως θα αποδράσει αλλά νομίζω ότι τον έπεισα ότι καμμιά από τις προτάσεις του δεν θα είχε επιτυχία. Του είπα ότι μπορούσε να μείνει το βράδυ μαζί μας και ότι δεν θα τον πρόδωνα αλλά του είπα ότι θα ήμουν υποχρωμένος να τον παραδώσω στους τούρκους σε μια τρίτη έρευνα.

Την επομένη το πρωί άκουσα από το ραδιόφωνο ότι οι βρεττανοί είχαν αρχίσει προσπάθειες διασώσεως μας από την βόρεια ακτή εκείνη τη μέρα. Ενώ οι ξένοι ετοιμάζονταν να φύγουν, έφθασαν δυο τούρκοι για μια νέα έρευνα και τους ανέφερα για τον ελληνοκύπριο στρατιώτη, τον οποίο παρέλαβαν και μετέφεραν στο τοπικό τους αρχηγείο.

Ολοι οι ξενοι μας έφυγαν προς την ακτή για να παραληφθούν από τα ελικόπτερα. Εμείς εξακολουθούσαμε να το θεωρούμε πολύ επικινδυνο να κινηθούμε προς την Κερύνεια αυτή τη στιγμή.

Ευθύς αμέσως έφθασε μια τουρκική περίπολος με κάποιο αξιωματικό που μιλούσε αγγλικά και ο οποίος φαινόταν να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την ασφάλεια μας. Σε μια ώρα έφθασε μια νέα περίπολος με δυο άγγλους που είχαν στο αυτοκίνητο τους την αγγλική σημαία. Μας συνεβούλευσε ότι ήταν πολύ επικίνδυνο να μείνουμε και μας κάλεσε να απομακρυνθούμε κι' εμείς. Μας είπε επίσης ότι ο δρόμος προς την Κερύνεια ήταν ανοικτός.

Μαζέψαμε ότι μπορούσαμε πρόχειρα εκείνη τη στιγμή και κατευθυνθήκαμε προς την περιοχή της Κερύνειας με το αυτοκίνητο. Οι φιλοξενούμενοι μας είχαν αναχωρήσει προηγουμένως.

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΩΝ Λ.Φ. ΚΑΙ Μ.Μ.

Ο Λ.Φ και Μ.Μ. βρίσκονταν με τις οικογένειες τους στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου όπου περνούσαν τις διακοπές τους):

Σε κοινή κατάθεση τους ανέφεραν:

Ξυπνήσαμε φυσικά το Σάββατο το πρωί γύρω στις 5.20 από τα τουρκιά αεροπλάνα που επετέθησαν της Κερύνειας. Την ίδια περίπου στιγμή τέσσερα καταδρομικά ενεφανίσθησαν στον ορίζοντα και άρχισαν να να βομβαρδίζουν την περιοχή της Κερύνειας. Τα πλοία συνέχιζαν να πλησιάζουΝ προς την ακτή και έφθασαν σε απόσταση μερικών μιλίων. Τα ακολουθούσαν μεταγωγικά και μεταξύ πέντε και επτά αποβατικά. Μέσα σε 30 λεπτά άρχισαν να επιβάζονται στα αποβατικά στρατιώτες που άρχισαν να κατευθύνονται προς την ακτή- το Πέντε Μίλι. Ταυτόχρονα τα τουρκικά αεροπλάνα συνέχισαν να βομβαρδίζουν την περιοχή που βρισκόμαστε (νήσος των Εχιδνών).

Καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύκτας της 20ης προς την 21η Ιουλίου δεχόμαστε αεροπορικά πυρά, όσον και από τη θάλασσα. Ο κύριος δρόμος του Αγίου Γεωργίου που απείχε από εκεί που βρισκόμαστε γύρω στις 500 υάρδες και άλλη περιοχή κοντά βρισκόταν υπό συνεχή πυρά.

Στην περιοχή μας έπεσαν επίσης αρκετοί όλμοι που περιόρισαν τις κινήσεις μας έξω από το μέρος που μέναμε. Ο πραγματικός κίνδυνος που αντιμετωπίζαμε ήταν από το ναυτικό βομβαρΔισμό που φαίνεται ότι δεν υπελογίσθη καλά ή απόσταση μεταξύ πλοίων και ξηράς. Τα πρώτα πυρά έπεσαν μέσα στη θάλασσα.

Τα αεροπλάνα και τα πυρά από το έδαφος μας έφεραν σε περισσότερη δύσκολη θέση. Το Σάββατο γύρω στις 7 το βράδυ, ένα αεροπλάνο πέταξε πολύ χαμηλά πάνω από τις θέσεις που μέναμε και έρριψε δυο ροκέττες στις δυο φορές που υπηρέπτησε της περιοχής. Οι ρουκέττες εξερράγησαν 75 υάρδες από μια θέση των ελλήνων.

Την Κυριακή το βράδυ συνέβη μια σύντομη μάχη μεταξύ ελληνικών και τουρκικων δυνάμεων που διήρκεσε πέραν των 15 λεπτών. Οι ελληνες υπεχώρησαν προς την πλευρά της Κερύνειας.

Τη Δευτέρα ακριβώς το μεσημέρι μια περίπολος από 12 έως 15 τούρκους έφθασαν στο σημείο που βρισκόμαστε. Οι τούρκοι μας διέταξαν να βγούμε έξω και χάρις σε μια γυναίκα που είμαστε αμερικανοί και βρεττανοί. Μια σημασία των ΗΠΑ που βρισκόταν έξω από το συγκρότημα που μέναμε δεν φάνηκε ικανή για να πείσει τους τούρκους φίλους.

Περάσαμε την επόμενη μιάμιση ώρα ιστάμενοι στη γραμμή μπροστά από το συγκρότημα που μέναμε υπό τη φρούρηση των τούρκων ενώ συνέχιζαν να ερευνούν την περιοχή. Κατά τη διάρκεια της παραμονής μας εδώ μια άλλη τουρκική περίπολος έφθασε κοντά μας με πέντε ελληνοκύπριους πολίτες και ένα ελληνοκύπριο στρατιώτη που ήταν τραυματίας.

Μετά μας μετακίνησαν στο καφενείο που βρισκόταν στον κύριο δρόμο στην ανατολική άκρη του Αγίου Γεωργίου. Οι τούρκοι εγκαστέτησαν διάφορες θέσεις στην περιοχή. Είδαμε πολλά αυτοκίνητα να κινούνται προς την περιοχή της Κερύνειας.

Στις 4.30 το απόγευμα. Πείσαμε τελικά τον υπεύθυνο αξιωματικό των τούρκων ότι ο Λ. Φ. ήταν αμερικανός επίσημος και έτσι μετεφέρθη με μια συνάδελφο με στρατιωτικό τζιπ στην ακτή του Πέντε Μιλιού.

Εκεί μίλησε με ένα τούρκο υπολοχαγό ονόματι Ταρζάν που ήταν υπεύθυνος για τους πολιτικούς κρατούμενους στην περιοχή. Αυτός φάνηκε όχι και τόσο ευχαριστημένος που είχε ένα αμερικανό επίσημο μεταξύ των αιχμαλώτων,

Αμέσως έστειλε το στρατιωτικό όχημα και μας έφερε και τους άλλους.

Απο τις κουβέντες που κάναμε με τον Ταρζάν που μιλούσε πολύ καλά τα αγγλικά μάθαμε ότι περίπου 140 ελληνοκύπριοι και πέραν των 40 βρεττανών εκρατούντο σε σπίτι εκεί πλησίον. Μεταξύ των πολιτών ήταν και τέσσερις σοβαρά τραυματισμένοι που χρειάζονταν άμεση ιατρική περίθαλψη. Οι τούρκοι ισχυρίσθησαν ότι δεν είχαν στη διάθεση τους ιατρικές προμήθειες.

Ο Λ.Φ. προσεφέρθη να προσπαθήσει να παράσχει ιατρική βοήθεια και μίλησε στο τηλέφωνο τόσο με τα Ηνωμένα Εθνη στη Λευκωσία όσο και με τον ραδιοσταθμό του Καραβά.

Παρ' όλον ότι ο υπολοχαγός μπορούσε να παράσχει ασφαλή διέξοδο διά μέσου της περιοχής που κατείχαν οι τούρκοι, άμεση προσπάθεια παροχής βοήθειας στους τραυματίες ήταν εκτός συζητήσεως διότι τα τουρκικά αεροπλάνα περνούσαν και βομβάρδιζαν την περιοχή του αεροδρομίου Λευκωσίας.

Τόσο τα Ηνωμένα Εθνη όσο και ο αμερικανικός ραδιοσταθμός του Καραβά υπεσχέθησαν να παράσχουν κάθε βοήθεια μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Ενα νέο πρόβλημα ήταν τόσο τα Ηνωμένα Εθνη όσο και οι ανδρες του σταθμού βρίσκονταν σε περιοχή που ήλεγχαν οι έλληνες. Ο Λ.Φ. συνεβούλευε τον υπολοχαγό ότι σύμφωνα με το ραδιοτηλέφωνο η Κερύνεια βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή και ότι στην Κερύνεια υπήρχε Νοσοκομείο.

Οι τραυματίες φορτώθηκαν σε στρατιωτικό όχημα και μετφέρθηκαν μακρυά για να επιστρέψουν όμως την επομένη μέρα.

Εφαίνετο ότι ο υπολοχαγός ενδιαφερόταν να απαλλαγεί από μας αλλά εφόσον πλησίαζε η νύκτα όλοι περάσαμε το βράδυ σαν φιλοξενούμενοι των τούρκων.

Πιο κάτω κρατούντο 20 περίπου ελληνες κύπριοι στρατιώτες. Από αυτους δυο πέθαναν το βράδυ και τα πτώματα τους τα πέταξαν στη θάλασσα.

Την επομένη οι ελληνοκύπριοι πολίτες μεταφέρθηκαν στο Χρυσό Βράχο στην ίδια περιοχή και οι υπόλοιποι από μας- γύρω στους 40 αρχίσαμε να προετοιμαζόμαστε να φύγουμε από τη θάλασσα.

Γύρω στις 11 το πρωί έφθασε ιατρική μονάδα του ΟΗΕ και οι τραυματίες πολίτες και στρατιώτες έτυχαν περιθάλψεως. Λίγο μετά δυο αμερικανοί πεζοναύτες, έφθασαν από τον αμερικανικό σταθμό του Καραβά και μας παρέλαβαν με λεωφορεία. Φύγαμε από το Μάρε Μόντε προς τα πλοία αργότερα.