Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

20.7.1974: Η τουρκική εισβολή αρχίζει και οι αμερικανοί στο σταθμό του Καραβά ΕΒΙδ μπορούν να βλέπουν με γυμνό μάτι και να μεταδίδουν κάθε πληροφορία στους ανωτέρους τους που γνωρίζουν κάθε λεπτό τι συμβαίνει

S-2334

20.7.1974: Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΑΡΧΙΖΕΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΣΤΟ ΣΤΑΘΜΟ ΤΟΥ ΚΑΡΑΒΑ FBIS ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΒΛΕΠΟΥΝ ΜΕ ΓΥΜΝΟ ΜΑΤΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΥΝ ΚΑΘΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΟΥΣ ΤΟΥΣ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΚΑΘΕ ΛΕΠΤΟ ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΝΕΙ. ΤΕΛΙΚΑ Ο ΣΤΑΘΜΟΣ ΕΚΚΕΝΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΒΡΕΤΑΝΟΥΣ Ο ΔΕ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΣΕ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΑΝ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΛΕΓΕΙ ΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΟΤΙ ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΟΤΙ Η ΕΙΡΗΝΗ ΘΑ ΕΛΘΕΙ ΣΥΝΤΟΜΑ ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΚΑΡΑΒΑ ΘΑ ΦΥΓΟΥΝ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ΤΑ ΛΙΓΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ ΠΟΥ ΕΙΔΕ ΝΑ ΤΡΩΝΕ ΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΕ ΕΝΑ ΚΡΑΤΗΡΑ ΟΛΜΟΥ

Οι αμερικανοί υπάλληλοι του ραδιοσταθμού του Καραβά γνωστού ως FBIS που βρισκόταν στο σταθμό την ημέρα της τουρκικής εισβολής μπόρεσαν και παρακολούθησαν τα πάντα για το τι συνέβη τη μοιραία εκείνη μέρα στην περιοχη κατά τη διάρκεια της εισβολής.

Λόγω της θέσης του σταθμού που γειτνίαζε με την περιοχή της εισβολής αλλά και των μηχανημάτων που διέθεταν, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν πολύ στενά τις ενέργειες των τούρκων.

Ο Ραδιοσταθμός βρισκόταν δέκα περίπου χιλιόμετρα δυτικά της Κερύνειας και μόλις δύο με τρία χιλιόμετρα από το σημείο που έγινε η τουρκική εισβολή στις 20 Ιουλίου 1974 (η εισβολή έγινε στο Πέντε Μίλι δηλαδή στα επτά χιλιόμετρα δυτικά της Κερύνειας). Ιδρύθηκε το 1949 και κατά τη διάρκεια της εισβολής εργάζονταν στο σταθμό 85 υπάλληλοι περιλαμβανομένων και 13 αμερικανών.

Οι εργαζόμενοι στο σταθμό κλήθηκαν από την υπηρεσία τους να ετοιμάσουν τις δικές τους θέσεις για το τι είδαν και άκουσαν. Τις εκθέσεις τις έδωσαν οι υπάλληλοι του σταθμού όταν μεταφέρθηκαν στη Βηρυτό κατά την εκκένωση την Τρίτη 23 Ιουλίου 1974.

Οι εκθέσεις αφού ελέγχθησαν, δόθηκαν αργότερα στη δημοσιότητα (Αγών 11 Αυγούστου 1977).

Ο ΤΟΜΑΣ ΓΟΥΕΙΣ, Διευθυντής του ραδιοσταθμού:

Ο Τομ Γουέϊς επέστρεψε στην Κύπρο την προηγουμένη της έναρξης της τουρκικής εισβολής, δηλαδη την Παρασκευή 19 Ιουλίου 1974. Μαζί του βρισκόταν η σύζυγος του Μαρτζ και μια μικρή φιλοξενούμενη τους κόρη του πρώην διευθυντή του ραδιοσταθμού. Ανέφερε ο Γουέϊς:

"Η Ελλάδα και η Τουρκία πολέμησαν τον πόλεμο τους στην Κύπρο. Η νήσος είναι αιχμάλωτη της τουρκικής αεροπορίας. Δηλητήριο και μίσος από τις δυο μητέρες πατρίδες εξηπλώθη σ' όλη την Κύπρο. Η κηλίδα θα είναι βαθειά και θα παραμείνει. Δεν υπάρχει αγάπη για να απομακρύνει αυτό το μίσος μεταξύ των δυο κοινοτήτων. Ο Ελληνισμός είναι ένα αίσθημα μεταξύ των Ελλήνων της Κύπρου. Ητο ισχυρός μεταξύ των καρδιών αλλά εστερείτο εξουσίας.

Η Κερύνεια την οποίαν όλοι γνωρίζουν, είναι νεκρή. Οι τουρίστες δεν θα πίνουν "μπράντι- σάουαρ" μεταξύ των αποθηκών πετρελαίου και του νέου λιμανιού. Οι έλληνες δεν θα πατήσουν το έδαφος στην περιοχή για μήνες ακόμη και για χρόνια. Ο σταθμός FBIS θα είναι ένας ηλεκτρονικός τάφος. Η νήσος αυτή καθ' εαυτή είναι μια απαγορευμένη γη. Είμαι έτοιμος αυτή τη στιγμή να οδηγήσω τους άνδρες μου πίσω. Οχι μόνο δεν θα με ακολουθήσουν, αλλά θα με θεωρήσουν τρελλό, να πιστεύω ότι μπορούμε να επιστρέψουμε. Ο,τι λένε είναι: Η Κύπρος τελείωσε.

Αλλά πριν προχωρήσω για το μέλλον, θα ήθελα να αναφέρω τα αισθήματα μου για το παρελθόν, ενώ έχω μερικά από αυτά φρέσκα ακόμα στο νού μου. Μου έδόθη πολύ σύντομος χρόνος για να καθήσω και να τα γράψω.

Ο καθένας γνωρίζει πότε άρχισαν όλα αλλά ίσως θα ήθελα να αναφέρω τα λόγια του Ντέννις Σιήμαν που ανέφερε ακριβώς λίγο πριν πατήσει το σήμα κινδύνου: "Φέρε το γαϊδούρι σου εδώ. Οι τούρκοι αποβιβάζονται" μου ανέφερε. Αμέσως είχα πάρει το μήνυμα. Σε 60 δευτερόλεπτα βρισκόμουν στο γραφείο μου.

Είχα επιστρέψει από το Λονδίνο δυο μέρες προηγουμένως. Είχα ένα βαρύ προμήνυμα ότι έφθασε η ώρα για διευθέτηση των λογαριασμών. Οι τούρκοι είχαν τηΝ πρόκληση που ανέμεναν. Πήγα στην πρεσβεία πριν μεταβώ στο γραφείο μου στον Καραβά και πήρα πέντε αμερικανικές σημαίες, περιλαμβανομένης μιας μεγάλης που θα τοποθετούσα στην οροφή και σταμάτησα στον δρόμΟ για να αγοράσω τρόφιμα αξίας 18 λιρών, τα οποία πΕριείχαν μεγάλες δόσεις πρωτεϊνης. Τα καταστήματα άρχισαν να κλείνουν τη στιγμή που πήρα τον λογιαριασμό μου.

Οι στρατιώτες της Εθνικής Φρουράς γύριζαν και φώναζαν: "Κλείστε έχουμε δυσκολίες με την Τουρκία". Τουλάχιστον έτσι μου μετεδόθη η πληροφορία. Το ίδιο συνέβη και με τον Λέο Φιγκ που ήλθε για να με μεταφέρει από την πρεσβεία.

Υπήρχε μια ατμόσφαιρα μη πίστεως στο γραφείο όταν έφθασα μετά το μήνυμα του Ντέννις Σιήμαν που με πληροφορούσε για την έναρξη της αποβάσεως. Κανένας δεν μπορούσε να πιστέψει τι έβλεπε: Ναυτικό, βομβαρδισμοί, εκρήξεις, επιθέσεις των αεροπλάνων, ρίψεις ροκεττών από αεροπλάνα, βομβαρδισμός από τα καταδρομικά και ελικόπτερα και αεροπλάνα να μεταφέρουν άνδρες στο νησί.

Ο Ντέννις νόμισε ότι οι βόμβες που έπεφταν στο διπλανό στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς ήταν εκρήξεις που προκαλούν τα υπερηχητικά. Εμοιαζαν όλα με ένα στρατιωτικό σενάριο. Μάλιστα υπήρξε μια προσπάθεια και ένα αληθινό σύστημα πραγματοποιήσεως αποβάσεως σε εχθρική παραλία. Η θεωρία διδάχθηκε στο Μπέννιγκ της Γεωργίας στους τούρκους και εφαρμόστηκε στην Κύπρο. Ο στρατιωτικός εξοπλισμός ήταν αμερικανικός. Τα κενά φυσίγγια των 20 χιλιοστομέτρων που έπεσαν γύρω στο γραφείο μας από τα αεροπλάνα που επετίθετο είχαν σημάδια, στα οποία φαινόταν καθαρά ότι έγιναν στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Μάρτιο του 1972.

Οταν έφθασα στον Σταθμό αισθάνθηκα σαν τον καπετάνιο που φθάνει στη γέφυρα του πλοίου του για να διοικήσει το σκάφος που δέχεται πυρά. Παράξενο όμως, δεν υπήρχαν διαταγές για να δώσω για τις πρώτες ώρες. Οι άνθρωποι του σταθμού είχαν εκπαιδευτεί για να καλύψουν τέτοια γεγονότα. Ο καθένας έκανε τη δουλειά του όπως πάντα, εκτός του ότι αυτή τη στιγμή υπήρχε μια διαφορά: Μπορούσαμε να ανεβούμε στην οροφή και να επιβεβαιώσουμε αν οι πληροφορίες που μετεδίδοντο ήσαν πραγματικά αληθινές.

Μετά από αρκετές ώρες, κατά τη διάρκεια των οποίων βρισκόμουν είμαστε στην οροφή, ζητώντας από τους πεζοναύτες να εντοπίσουν αυτά που ήθελα και μετά που απάντησα σε εκατοντάδες ερωτήσεις, που δεν φαίνονται πραγματικής σημασίας, επήρα την πρώτη από πολλές αποφάσεις που είχα πάρει τότε.

Δεν ήταν μεγάλες αποφάσεις. Ο λοχίας Κουτιέρεζ θα ετίθετο σαν υπεύθυνος της ασφάλειας του προσωπικού. Ο Ντέννις Σιήμαν θα ήτο υπεύθυνος της λειτουργίας του σταθμού. Οι δυο αυτοί άνθρωποι εργάστηκαν πολύ σκληρά και έχω πολλά να πω γι' αυτούς. Ο γείτονας μας, Αλβις Γκλέγκ αρχιμηχανικός, δεν πήρε καμμιά οδηγία από μένα, αλλά συνεβουλεύετο όταν χρειαζόταν. Είμαστε σαν δυο αδελφοί στο δικό μας το σπίτι. Αντιλαμβανόμαστε τι έπρεπε να γίνει και το κάναμε.

Ενώ περνούσε ο χρόνος ήτο φανερόν για μας ότι θα ήσαν τα προβλήματα και ο στόχος μας. Επρεπε να παρακολουθούμε τους ραδιοσταθμούς. Το κάναμε. Οταν τα παραπήγματα ήσαν επικίνδυνα για να μπουν μέσα οι άνθρωποι μας, τούτο εγένετο κατά τη διάρκεια της κατάπαυσης του πυρός. Αλλά αργότερα διαπιστώσαμε ότι τα διαστήματα αυτά δεν ήσαν καθόλου ασφαλή. Εντός λεπτών από τη στιγμή που η κ. Γκλεγκ έφυγε από το γραφείο του αρχιμηχανικού, το δωμάτιο δέχθηκε εκατοντάδες βλήματα.

Η σύζυγος μου βρισκόταν στην κουζίνα και ετοίμαζε μερικά σάντουϊτς όταν εξερράγη σε απόσταση 20 μέτρων, από αυτή ένα βλήμα όλμου. Εγώ έκαμα το λάθος, να βρω για λίγη ώρα καταφύγιο στο νοσοκομείο του σταθμού. Λίγες ώρες αργότερα, όλα ανατινάχθηκαν.

Ο πραγματικός ολμοβολισμός του σταθμού ήλθε τη Δευτέρα. Ηταν τόσο έντονες και τόσο κοντά μας, ώστε είμαι βέβαιος ότι η άκρη του συγκροτήματος βομβαρδιζόταν στα τυφλά με πυροβολικό. Ποτέ δεν είδα το πυροβολικό ή ο,τιδήποτε άλλο, αλλά πρέπει να υπήρχε εκεί. Δεν προερχόταν από τα πλοία. Ο Λοχίας Κουτιέρεζ νόμισε ότι κάποιος προσπαθούσε να μας φοβίσει. Εάν αυτός ήτο πράγματι ο στόχος του τα κατάφερε. Νόμισα ίσως ότι οι τούρκοι προσπαθούσαν να καταστρέψουν την ηλεκτρική γεννήτρια του σταθμού. Γνώριζαν ότι βρισκόαμστε εκεί διότι συνεχίζαμε να βλέπουμε ο ένας τον άλλο με τα κιάλια.

Η Αλβις Γκλεγκ νόμισε ότι οι τούρκοι δυνατόν να μπήκαν στο σύστημα μετάδοσης των πληροφοριών μας και δυνατό να μη τους άρεσαν οι πληροφορίες που έστελλαν οι πεζοναύτες στην πρεσβεία.

Διέταξα τους πεζοναύτες να σταματήσουν να στέλλουν όλες τις πληροφορίες για τις μάχες, διά του συστήματος έκτακτης ανάγκης, ιδιαίτερα εφόσον η συνήθης τηλεφωνική γραμμή ήταν διαθέσιμη για τέτοια δουλειά. Επιβεβαίωσα την απόφαση αυτή και με τον πρεσβευτή κ. Ρότζερ Ντέηβις, που ησθάνθη ότι δεν είχαμε τίποτε να χάσουμε με μια τέτοια απόφαση και μας άφησε να αποφασίσουμε μόνοι μας τι θα εκάμναμε προκειμένου να σώσουμε ανθρώπινες ζωές. Ο πρεσβευτής Ντέηβις ήταν ένας ουσιώδης ηγέτης. Οι άνθρωποι του σταθμού θα τον ακολουθήσουν παντού. (Ο πρέσβυς σκοτώθηκε αργότερα κατά την επίθεση διαδηλωτών εναντίον της αμερικανικής πρεσβείας).

Ποια ήσαν τα πραγματικα μου προβλήματα; Ενα ήταν. Να συνεχίσει ο σταθμός τη λειτουργία του. Διαπίστωσα ότι έπρεπε να κοιμηθώ αλλά με φώναζαν τόσο συχνά στο τηλέφωνο, στην οροφή και άλλού που δεν μπορούσα να κάνω κάτι τέτοιο. Κοιμήθηκα κάποτε μόνο για μερικά λεπτά. Το πλέον σημαντικό θέμα ήταν να βρίσκομαι σε επαφή συνέχεια με το προσωπικό. Παρακάλεσα τους έλληνες να προσευχηθούν για τους τούρκους και τους τούρκους για τους έλληνες. Τέτοια αγάπη δεν είδα ποτέ μου. Ο Θεός βρισκόταν μεταξύ μας.

Στην Κερύνεια υπεύθυνος ανέλαβε ο Πωλ Τζι, ο οποίος επικοινωνούσε μαζί μου και εγώ στη συνέχεια με τον πρεσβευτή στη Λευκωσία.

Στον σταθμό κατέστη φανερό ότι έπρεπε να φύγουμε, αλλά δεν ξέραμε ούτε και μεις πως. Η εισήγηση του Λοχία Κουτιέρεζ ήταν να τοποθετήσουμε σημαίες στα αυτοκίνητα και να προετοιμασθούμε να φύγουμε είτε διά ξηράς, είτε διά θαλάσσης. Κατέστη σε μας φανερό ότι οι συγκοινωνίες θα καθίσταντο δύσκολες και ότι βρισκόμαστε σε μια περιοχή που δεν ανήκε σε κανένα και έτσι θα εβαλλόμαστε.

Πιο σημαντικό, εν τούτοις, ήσαν οι ζωές του προσωπικού του σταθμού. Ο ραδιοσταθμός των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων ανεκοίνωνε συνεχώς ότι σε όλες τις εκκενώσεις οι Κύπριοι έπρεπε να αποκλεισθούν. Εν τούτοις αν αφήναμε μερικούς από τους τούρκους πίσω θα εκτελούντο.

Συζήτησα το θέμα με τον αμερικανό πρεσβευτή που έστειλεν επείγον μήνυμα στο Λονδίνο ζητώντας από το βρεττανικό Ναυτικό να δώσει οδηγίες για την εκκένωση όλου του προσωπικού του σταθμού. Αυτό ετονίσθη θα ήτο προς το συμφέρον και των δυο κυβερνήσεων. Δήλωσα στην πρεσβεία ότι αν δεν έφευγε όλο το προσωπικό δεν θα έφευγα ούτε κι' εγώ. Από αυτή τη στιγμή η σκέψη ότι έπρεπε να παραλάβω όλους τους τούρκους μαζί μου ήταν η κυρία μου ανησυχία.

Κατά τις συναντήσεις μας επίσης συζητήσαμε το πως θα παρελαμβάναμε το ζεύγος Φινκς που συνελήφθη από τους τούρκους κατά την απόβαση τους εκεί. Ηταν πράγματι μια δύσκολη θέση. Οι Φινκς ακούστηκαν πρώτα από την παραλία. Είχαν τηλεφωνήσει από μια θέση των τούρκων την οποία διοικούσε ένας τούρκους αξιωματικός ονόματι Ταρζάν. Ο Φινκ είπεν ότι οι τούρκοι ήθελαν να μεταφέρουν στον σταθμό τους υπαλλήλους του σταθμού πλέον τρεις αμερικανούς δημοσιογράφους και τρεις σοβαρά τραυματισμένους ελληνοκύπριους ως και 100 άλλους. Οι τούρκοι δήλωσαν ότι μπορούσαν να εγγυηθούν ασφαλή διέλευση τους μέχρι το ξενοδοχείον "Ζέφυρος" που βρίσκεται ένα μίλι από τον σταθμό. Δήλωσα στο Φινκ ότι θα τον σκεπτόμουν, αλλά ότι η πρόταση του δεν ήταν πολύ καλή, διότι ήτο ανασφαλές να ταξιδεύσεις στην περιοχή αυτή. Εκείνη την στιγμή οι τούρκοι βομβάρδιζαν με τα αεροπλάνα τους στην περιοχή.

Ο Λοχίας Κοτιέρεζ βρήκε το σχέδιο πολύ επικίνδυνο. Επεκοινώνησα με τον αμερικανό πρεσβευτή και του ανέφερα την πρότασή μου. Είπε ότι δεν του άρεσε αλλά θα το άφηνε σε μένα να αποφασίσω τι να κάνω. Ο Φινκ ξανατηλεφώνησε και τότε του ανέφερα την απόφαση μου.

Την επομένη μέρα ο Λοχίας Κουτιέρεζ δήλωσε ότι νόμιζε ότι έφθασε ο χρόνος για να συνενωθούμε με τον Λέο Φιγκ, διότι δεν γνωρίζαμε κατά πόσον οι Φιγκ είχαν τρόπο για να εγκαταλείψουν το έξη Μίλι ή να είχαν ακούσει τις ανακοινώσεις του ραδιοφώνου περί εκκενώσεως. Ο λοχίας Κ. πήρε το λεωφορείο μας με μια σημαία και ένα πεζοναύτη. Πέρασαν το σημείο ελέγχου με λίγη δυσκολία και βρήκαν την οικογένεια του Φ. και μερικούς απομονωμένους αμερικανούς και τους μετέφεραν κατ' ευθείαν στο σημείο της εκκενώσεως όπου θα προσγειωνόταν το ελικόπτερο.

Στο σημείο αυτό είχε φθάσει η χειρότερη στιγμή μου. Αγωνιούσα ότι θα κάμναμε με τους τούρκους υπαλλήλους του σταθμού που ασφαλώς θα τους σκότωναν αν τους συνελάμβανε ο τουρκικός στρατός. Θα θεωρούντο ασφαλώς στα μάτια των τούρκων σαν αυτομολήσαντες. Στην πραγματικότητα ήσαν εξαιρετικά πραγματικά πολύ τολμηροί άνδρες που θα έδιδαν ακόμη και τη ζωή τους για την υπηρεσία.

Δεν ήθελαν να σκοτώσουν σε ό,τι θεωρούσαν σαν ένα παράλογο πόλεμο. Μια και έγινε το πραξικόπημα, δεν θα ήταν ασφαλείς αν συνενώνονταν με τους άλλους. Διότι έπρεπε να περάσουν διά μέσου ελληνικών περιοχών.

Στο σημείο εκκενώσεως επικοινώνησα με την πρεσβεία από την παραλία μέσω τηλεφώνου. Το ότι λειτουργούσε ήταν πραγματικά πολύ παράξενο, πράγμα. Ζήτησα από τους αξιωματικούς της πρεσβείας να καταστήσουν σαφές ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ ήθελε όπως εκκενωθεί όλο το προσωπικό του σταθμού.

Ενας Ταγματάρχης του ΟΗΕ, που έφθασε για να ελέγξει τις ταυτότητες αυτών που θα επιβιβάζοντο του ελικοπτέρου δήλωσε ότι οι Κύπριοι δεν θα επιβιβάζοντο στο ελικόπτερο.

Ηταν ένα θέμα εγκυρότητας για τα Ηνωμένα Εθνη, δήλωσε. Είπα ότι αυτοί οι άνθρωποι θα σκοτώνονταν και ότι δεν θα μπορούσε να τους βοηθήσει, είτε από τους Ελληνες, είτε από τους τούρκους. Είπε ότι θα προσπαθούσε.

Στη συνέχεια έφθασαν τα ελικόπτερα. Αντί να πάει για να κάμει τη δουλειά για την οποία ήλθε, έμεινε μαζί μου. Γνώριζε ότι οι φίλοι μας μετέφεραν τον καθένα επί των ελικοπτέρων. Ο Α. Γκλεγκ έφθασε και μετέφερε και τον τελευταίο πάνω στο ελικόπτερο. Οταν ο αξιωματικός είδε ότι ανέβηκαν όλοι στο ελικόπτερο, είπε:

- Εν τάξει, σώσαμε τους ανθρώπους σου. Τι θα έλεγες, να μου δανείσεις τα λεωφορεία σας για να σώσω μερικούς άλλους.

Συμφώνησα μαζί του με τον όρο ότι θα επέστρεφε τα λεωφορεία στο σταθμό. Είχαμε ήδη μετακινήσει τις αμερικανικές σημαίες. Οταν βεβαιώθηκα ότι όλοι οι άνθρωποι του σταθμού βρίσκονταν στο ελικόπτερο, ανέβηκα και εγώ.

Μια από τις σημαίες την μετέφερα μαζί μου και θα ήθελα να παραδοθεί στον Μπιλ Κόλμπι, που μας έστειλε το ενθαρρυντικό μήνυμα ώστε αυτή να τοποθετηθεί κάποια μέρα ή μια ώρα έστω στο Λάγκλεϊ. Η σημαία αυτή είχε σχισθεί από μια σφαίρα, ενώ ήταν αναπεπταμένη πάνω από το κτίριο του σταθμού του Καραβά, αλλά νομίζω ότι μας έσωσε την ζωή.

Δεν έχω καιρό για να γράψω περισσότερα, αλλά ευχαριστώ τον θεό για ό,τι έκαμε για τους ανθρώπους του σταθμού. Τώρα όλα έχουν τελειώσει. θα ήθελα να επισύρω την προσοχή μας, προς το μέλλον.

Η τελευταία ματιά προς τον σταθμό ήταν πραγματικά τραγελαφική. Για πρώτη φορά από τον καιρό που βρισκόμουν στον Καραβά είδα μια ομάδα από περιστέρια γύρω από τον σταθμό. Ετρωγαν μέσα στον κρατήρα ενός όλμου στη δυτική περιοχή. Δεν θεωρώ την παρουσία τους σαν ένδειξη ειρήνης, διότι θα έλθει ο καιρός που και αυτά τα περιστέρια θα φύγουν από τον Καραβά.

Ομως και οι άλλοι υπάλληλοι του Ραδιοσταθμού του Καραβά είχαν πολλά να πουν στις καταθέσεις τους...