1.10.1975: Ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Λευκωσία Ταίηλορ Μπέλτσερ κατηγορεί τον Χένρι Κίσσιγκερ ότι δεν έκαμε τίποτε για να εμποδίσει την ανατροπή του Μακαρίου τον οποίο αμερικανοί επίσημοι αποκαλούσαν ορισμένες φορές "Κάστρο της Μεσογείου".

S-2330

1.10.1975: Ο ΠΡΩΗΝ ΠΡΕΣΒΕΥΤΗΣ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΑΙΗΛΟΡ ΜΠΕΛΤΣΕΡ ΚΑΤΗΓΟΡΕΙ ΤΟΝ ΧΕΝΡΙ ΚΙΣΣΙΓΚΕΡ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΚΑΜΕ ΤΙΠΟΤΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΜΠΟΔΙΣΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΑΠΟΚΑΛΟΥΣΑΝ ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΦΟΡΕΣ "ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ"

Ο πρώην πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κύπρο Ταίηλορ Μπέλτσερ κατέθεσε στην Επιτροπή Σπάϊκς, της αμερικανικής Βουλής που διερευνούσε τη δράση της ΣΙΑ πριν και κατα το πραξικόπημα και την εισβολή στην Κύπρο, στις 30 Σεπτεμβρίου 1975.

Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων "Ηνωμένος Τύπος" ο Μπέλτσερ που έφυγε από την Κύπρο δυο μήνες πριν από το πραξικόπημα κατέθεσε στην Επιτροπή ότι δεν πιστεύει στις πληροφορίες ότι η ΣΙΑ συνωμότησε με έλληνες ηγέτες για την ανατροπή του κυπρίου Προέδρου.

Οι πληροφορίες, είπε, κυκλοφορούσαν σε όλη την Κύπρο τον Μάϊο και τον Ιούνιο του 1974 λίγο πριν από την εισβολή. Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έκαμαν τίποτε για να εμποδίσουν την ανατροπή του Μακαρίου, τον οποίο όπως είπε ορισμένες φορές οι αμερικανοί επίσημοι αποκαλούσαν Κάστρο της Μεσογείου.

Πρόσθεσε:

"Το κλειδί της τραγωδίας που ζει η ωραία αυτή νήσος βρίσκεται στην πεποίθηση των τούρκων, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τουλάχιστον συνήνεσαν στην ανατροπή της Κυβέρνησης Μακαρίου από την Αθήνα, πριν από την τουρκική εισβολή.

Το ελάχιστο που μπορεί να πει κανείς είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έπραξαν τίποτε για να την εμποδίσουν και θα ήταν τουλάχιστο ευχαριστημένες να δουν ανατρεπόμενο τον Μακάριο".

Ο Τέϊλορ Μπέλτσερ επέκρινε τον Υπουργό Εξωτερικών Χένρι Κίσσιγκερ, χωρίς να τον κατονομάζει, για την συμβολή του στην τουρκική εισβολή του 1974 στην προσπάθεια του να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη στρατιωτική χούντα της Ελλάδας.

"Τα σφάλματα κρίσεως στον 7ο Οροφο του Σταίητ Ντηπάρτμεντ (όπου βρίσκεται το γραφείο του Κίσσιγκερ) την Ανοιξη του 1974- και πρέπει να κυνηγούν- εκείνους που

αγνόησαν την τουρκική ευαισθησία ενώ προσπαθούσαν να διατηρήσουν τις σχέσεις με την Ελλάδα πανω στην κινούμενη άμμο μιας φασιστικής δικτατορίας".

Ο Τέηλορ Μπέλτσερ αναφέρθηκε στη συνέχεια στην παραμονή του στην Κύπρο και πρόσθεσε:

"Ανώτεροι επίσημοι της Κυπριακής Κυβέρνησης μου δήλωσαν τον Ιούνιο του 1974 (ένα μήνα πριν από την εισβολή)

ότι γνώριζαν ότι η ΣΙΑ πληρώνει τον Δημήτριο Ιωαννίδη για να επιχορηγήσει την ΕΟΚΑ Β με σκοπό να απαλλαγούν από τον Κάστρο της Μεσογείου".

Οι κατότεροι υπάλληλοι του Υπουργείου Εξωτερικών, είπε, από νωρίς είχαν αρχίσει να καλούν τον Κίσσιγκερ να αποτρέψει οποιαδήποε κίνηση της χούντας κατά του προέδρου Μακαρίου.

Οι προσπάθειες αυτές συνεχίστηκαν για εβδομαδες, είπε, προτού τελικά ο Κίσσιγκερ να πεισθεί να στείλει προειδοποίηση στην Αθήνα ότι τετελεσμένα γεγονότα θα έκαμναν την Τουρκία να επέμβει.

Από αυτό είπε, προκύπτε ότι οι γνώμες των κατοτέρων υπαλλήλων παραγνωρίζονταν από τους ανωτέρους τους στο υπουργείο Εξωτερικών.

Ακόμα κατέθεσε και ο Τομ Μπόγιατ, ο οποίος διηύθυνε στο μεσοδιάστημα μέχρι την άφιξη του Ρότζερ Νταίηβις (αργότερα κατέλαβε υψηλή θέση στο Στέητ Ντηπάρμεντ) αλλά αρνήθηκε να πει ο,τιδήποτε με τη δικαιολογία ότι οι οδηγίες του υπουργείου Εξωτερικών δεν του το επέτρεπαν και απέφυγε να πει ακόμα και σε κλειστή συνεδρία ποιες εισηγήσεις έκαμε ο ίδιος.

Την 1η Οκτωβρίου 1975 στη διάρκεια συνάντησης των μελών της Επιτροπής Σπαϊκ με τον διευθυντή της ΣΙΑ Ουίλλιαμ Κόλμπι δόθηκε σ'αυτούς έγγραφο της ΣΙΑ το οποίο αργότερα δόθηκε και στη δημοσιότητα στο οποίο αναφερόταν, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι η ΣΙΑ ανέφερε εσφαλμένα στους διαχειριζόμενους την εξωτερική πολιτ κή των Ηνωμένων Πολιτειών ότι δεν επέκειτο το πραξικόπημα στην Κύπρο παρ' όλον ότι είχε ενημερωθεί ότι υπήρχε σχέδιο ανατροπής του Προέδρου Μακαρίου τον Ιούλιο.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ "το έγγραφο δείχνει επίσης ότι οι αναλυτές των αμερικανικών πληροφοριών έκαμαν εσφαλμένη εκτίμηση των τουρκικών προθέσεων αμέσως μετά την εισβολή των τούρκων στην Κύπρο και της επέκτασης της προέλασης τους στη νήσο".

Ωστόσο όπως παρατηρούε το πρακτορείο "δεν φαίνεται να έγινε καμιά πρόοδος όμως στη διένεξη με τον κ. Κίσσιγκερ ο οποίος απαγόρευσε στους ανωτέρους υπαλλήλους του Σταίητ Ντηπαρμεντ να καταθέσουν λεπτομερώς για θέματα πολιτικής".

Στη συνέχεια ο σύμβουλος της επιτροπής Φίλντ διάβασε στην Επιτροπή εκθεση της ιδίας της ΣΙΑ μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, στην οποία αναφέρεται ότι η συγκέντρωση πληρρφοριών κατά την κυπριακη κρίση "πρέπει να θεωρηθεί ως ένα κράμα δυνάμεως και αδυναμίας".

Μεταξύ άλλων αναφέρονται τα ακόλουθα:

1. Η ΣΙΑ δεν απέτρεψε το πραξικόπημα του αρχηγού της ελληνικής χούντας Δημήτριου Ιωαννίδη που ανέτρεψε τον πρόεδρο Μακάριο στις 15 Ιουλίου.

2. Η ΣΙΑ πρόβλεψε από τις 15 Ιουλίου την τουρκική εισβολή στην Κύπρο που έγινε στις 20 Ιουλίου "αλλά το Σταίητ Ντηπάρμεντ ελάχιστα έπραξε αν όχι και τίποτε για να την αποτρέψει και ισχυρίστηκε ότι δεν είχε ενημερωθεί".

3. Οι προειδποιήσεις της αντικατασκοπείας ήσαν "συγκεχυμένες και όχι πειστικές" κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής και παραβίασε την κατάπαυση του πυρός και οδήγησε τις τουρκικές δυνάμεις σε νέες μεγάλες περιοχές. Τοιουτοτρόπως το Σταίητ Ντηπάρμεντ σαφώς κατέλήφθη εξ απίνης.

Ο Φίλντ είπε ότι ο πρώην πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα Χένρι Τάσκα κατά την εποχή εκείνη δεν ενημερώθηκε από την ΣΙΑ ότι γνώριζε από τον ίδιο τον Ιωαννίδη ότι σχεδίαζε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου.

Υστερα από τη μοναδική έκθεση της ΣΙΑ, είπε ο Φιλντ, ότι θα γίνει πραξικόπημα δεν υπήρξε καμιά άλλη έκθεση για επικείμενο πραξικόπημα ενώ αντίθετα δόθηκαν επανειλημμένως διαβεβαιώσεις από την ΣΙΑ ότι δεν θα γίνει πραξικόπμα