Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

20.7.1974: Ο Λοχαγός Ανδρέας Φωτιάδης καταγγέλλει ότι του στάληκαν καπνογόνα βλήματα και όχι εκρηκτικά-αντιαρματικά για να αντιμετωπίσει τα τουρκικά άρματα στο σημείο της απόβασης

S-2313

20.7.1974: Ο ΛΟΧΑΓΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΕΙ ΟΤΙ ΤΟΥ ΣΤΑΛΗΚΑΝ ΚΑΠΝΟΓΟΝΑ ΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΚΡΗΚΤΙΚΑ-ΑΝΤΙΑΡΜAΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΑΡΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΑΠΟΒΑΣΗΣ ΚΑΘ' ΟΝ "ΧΡΟΝΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΝΤΟΥΣΑΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ ΤΑΓΜΑΤΩΝ ΑΦΗΝΑΝ ΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΝΩ ΔΙΝΟΝΤΑΝ ΨΕΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΥΠΟΔΗΛΟΥΣΕ ΟΤΙ "ΟΙ ΠΥΛΕΣ ΑΝΟΙΧΘΗΚΑΝ ΔΙΑΠΛΑΤΕΣ ΣΤΟΝ ΕΧΘΡΟ. (Δεύτερο Μέρος).

Στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης του στη Λιάνα Κοντού ο Λοχαγός Ανδρέας Φωιάδης αναφέρεται στην άφιξη του Τάγματος του (306) στην Κερύνεια και στις ανεφάρμοστες διαταγές που του δίνονταν ώστε να πέσει κατ' ευθείαν στο στομα του Λύκου χωρίς οπλισμό.

Αναφέρει ο λοχαγός Φωτιάδης στη συνέντευξη του που δυμοσιεύθηκε στην εφημερίδα Ο ΑΓΩΝ της Λευκωσίας τον Ιούλιο του 1975-ένα χρόνο ακριβώς μετά την τραγωδία:

Ξεκινήσαμε με συσκότιση (από το Νέο Χωρίο Κυθρέας, το βράδυ της 20ης Ιουλίου 1974) κάπου 490 άτομα, (του 306 Τάγματος) από τα οποία μόνο οι μισοί ήσαν του Τάγματος. Πήγαινα κατ'ευθείαν στο Τρίτο Τακτικό Συγκρότημα (στην Κερύνεια) το οποίο ήξερα που βρισκόταν. Φθάνοντας όμως εκεί, δεν βήκαμε τίποτα. Δεν ήξερα που μπορούσε να είχε πάει. Επειτα από αλλεπάλληλες κακουχίες και ταλαιπωρίες, κατά η ώρα 9.30 το βράδυ, ανακάλυψα το Συγκρότημα.

Μόλις έφθασα εκεί επληροφόρησαν πολλοί ελλαδίτες στρατιώτες και ρωτούσαν αν ήμουν εξ Ελλάδος ή Κύπριος. Αμέσως μετά μου είπαν: " Σώσε τη μονάδα σου. Μια διμοιρία ΠΑΟ εστάλη ήδη προς το 5 Μίλι. Εξη στρατώτες συνελήφθησαν, 11 άλλοι κατακρεουργήθηκαν και οι υπόλοιποι επέστρεψαν άπραγοι με τον λοχαγό τους στην Κερύνεια".

Συνάντησα τον λοχαγό της διμοιρίας ΠΑΟ, ο οποίος μου είπε ότι εστάλη να μεταβεί στην περιοχή της απόβασης και πιάστηκε στο στόμα του λυκού. Μου είπε επίσης ότι παρόλες τις πληροφορίες ότι ελάχιστος αριθμός αριθμός στρατιωτών βρισκόταν στη ξηρά, στην πραγματικότητα οι δρόμοι προς το Πέντε Μίλι ήταν γεμάτοι στρατό.

Το Διοικητή τον συνάντησα σε ένα γραφείο σταθμού βενζίνης. Ηταν βαθύ σκοτάδι. Χαιρέτησα στρατιωτικά και σε απάντηση με ρώτησε αν ήμουν μόνος. Στη συνέχεια μου είπε να πάρω η μονάδα μου και νάρκες και να ναρκοθετήσω την περιοχή και να ανατινάξω όλα τα εχθρικά άρματα που τυχόν συναντούσα. Τι μου έμελλε να ακούσω και να δω ακόμα. Εγώ ο ίδιος στα δεκαπάντε ολόκληρα χρόνια της τακτικής θητείας στον Κυπριακό στρατό πολύ λίγα γνώριζα από νάρκες, πόσο μάλλον οι έφεδροι στρατιώτες που οι πλείστοι από αυτούς είχαν 9-10 χρόνια να πάρουν όπλο στο χέρι τους. Και αν ήταν μόνο αυτό; Φώναξα. Ζήτησαν χάρτες, σχέδια, πληροφορίες. Πού ήταν εχθρός. Πόσος εχθρός ευρίσκετο στην περιοχή. Καμμιά απάντηση.

"Θα εκπαιδεύσεις στρατιώτες σου, και να ψάξεις να βρεις τον εχθρό και να τον εξοντώσεις" μου έλεγαν. Σίγουρα δεν πίστευα τα λόγια που άκουα. Σίγουρα δεν έπρεπε να είναι αλήθεια. Μας είπαν ότι μόνο 4 άρματα μάχης υπήρχαν στο πάτριο έδαφος και καμιά εικοσαριά στρατιώτες. Αλλες όμως ήταν οι δικές μου πληροφορίες. Στην πραγματικότητα εκατοντάδες άρματα χτένιζαν την περιοχή και χιλιάδες πεζικό καραδοκούσε με τον θάνατο και την καταστροφή.

Ηταν αστείο και συνάμα τόσο τραγικό που μου σπάραζε την ψυχή. Ποιος ήταν ο σκοπός τους; Γιατί ήθελαν να μας στείλουν στο στόμα του Λύκου; Ηταν ανεπανάληπτη η στιγμή όταν ακουσα τον εαυτό μου να αρνείται διαταγή. Ναι αρνήθηκα διαταγή. Ηταν όμως αδύνατο να δεχθώ να πάρω τους άντρες στο λαιμό μου. Αντρες που οι πλείστοι ήταν παντρεμένοι, με δύο και τρία παιδιά ο καθένας. Τέτοιου είδους επιχειρήσεις γινόντουσαν από άρτιες εκπαιδευμένες μονάδες οι οποίες θα έφεραν όλα τα απαραίτητα πολεμοφόδια τους π.χ. χειροβομβίδες, αυτόματα, σουγιάδες. Πώς μπορούσα λοιπόν εγώ να έπαιρνα τόσους άνδρες εντελώς άπειρους και ανίδεους σε μια τέτοια αποστολή χωρίς ούτε καν ένα κράνος, σε μια αποστολή που ήταν εκατό τοις εκατό αποτυχία.

Ηξερα ότι δεν θα προσέφερα τίποτα στην πατρίδα και συνάμα θα σκοτωνόντουσαν τόσοι αθώοι άνθρωποι. Είχα ήδη πληροφορηθεί ότι το βράδυ της Παρασκευής προ της εισβολής 3-4 μεγαλόψυχοι φαντάροι της διμοιρίας Μηχανικού στάληκαν με ένα εξ Ελλάδος ανθυπολοχαγό να ναρκοθετήσουν την περιοχή Πέντε Μιλίου. (Τρανή απόδειξη του γεγονότος ότι γνώριζαν για την εισβολή και ήσαν σίγουροι για την επικείμενη επιχείρηση). Μέχρι όμως το βράδυ του Σαββάτου καμμιά εργασία δεν έγινε και ο εξ Ελλάδος αξιωματικός έγινε άφαντος. Πως μπορούσα εγώ λοιπόν να εκτελέσω μια παρόμοια διαταγή με άοπλους πολίτες; (Ακολούθησε ο ακόλουθος δάλογος επί λέξει):

ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ: Είναι πράγματι πολύ δύσκολη αποστολή. ΕΙΝΑΙ όμως διαταγή".

ΦΩΤΙΑΔΗΣ: Δεν αρνούμαι να εκτελέσω οιανδήποτε διαταγήν. Δώστε όμως όπλα και κατάλληλον προσωπικόν, ειδικά εκπαιδευμένο διά παρομοίας αποστολάς. Δώστε μου χάρτας και σχέδια. Πού είναι όλα αυτά; Πως θέλετε να ξεκινήσω χωρίς να γνωρίζω τίποτα για την κατάσταση που επικρατεί. Πάρτε αμέσως το ΓΕΕΦ και πήτε ότι αρνούμαι να εκτελέσω αυτήν την διαταγήν.

ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ: Πάρε το εσύ".

Φαινόταν φοβισμενος, κατακαϋμένος και τρομοκρατημένος.

Τελικά ήλθαμε σε επαφή με την Τρίτη Ανωτέρα και ανέφερα στο Διοικητή Λιανά τα περί της διαταγής και αρνήσεως μου να την εκτελέσω.

Ο Λιανάς τότε είπε να ορισθεί ακόμα ένας έλληνας αξιωματικός και να πάω και εγώ μαζί του. Δεν υπήρχε όμως, έτσι τουλάχιστον είπαν, άλλος Ελληνας αξιωματικός και όταν κατόρθωσα να τους πείσω ότι πράγματι δεν υπήρχε ούτε μια πιθανότης επιτυχούς περατώσεως της αποστολής, άλλη διαταγή μου εδόθη:

"Να βρέξω κουβέρτες με βενζίνη και πετρέλαιο και να κάψω τα άρματα του εχθρού".

Φυσικά και πάλι αντιστάθηκα και αρνήθηκα. Δεν ήταν δυνατό. Ηταν παραφροσύνη. Πώς μπορούσα αλήθεια χωρίς σχέδια, χωρίς να ξέρω που περίπου έστω βρισκόταν ο εχθρός να εκτελέσω παρόμοια διαταγή; Και εφόσον ήθελαν πραγματικά να την εκτελέσω γιατί δεν μου παραχωρούσαν ικανό τμήμα και όσα ΕΠΡΕΠΕ να μου παραχωρηθούν; Αηδιασμένος από την όλη ουσία του πράγματος, αρνήθηκα ακόμα μια φορά την εκτέλεση παρόμοιας διαταγής και ξεκίνησα με το Τάγμα μου πίσω προς το Νέο Χωρίο (Κυθρέας απ' όπου είχε ξεκινήσει).

Στο δρόμο μας έφθασε ένα λαντ- ροβερ και ένας αξιωματικός μου ζήτησε να επιστρέψω πίσω. Σταθερά και πειστικά είπα ότι ποτέ δεν θα έδιδα διαταγή αυτοκτονίας στους άνδρες μου, η οποία έτσω αυτοκτονία δεν επρόκειτο να επιφέρει καμμιά ωφέλεια στην πατρίδα μου.

Ηταν θέμα τιμής πλέον και θέμα γοήτρου. Φυσικά σε τέτοιες στιγμές το γόητρο δεν μετρά, αλλά η τιμή... άλλωστε γι' αυτήν πολεμούσαμε εκείνη τη στιγμή. Και τι διαταγές ήσαν αυτές που συνεχώς μας έδιναν;

Μόλις φθάσαμε στο Νέο Χωρίον ήρθε διαταγή από το ΓΕΕΦ να αναλάβουμε την αποστολή. Θα μας έφερναν ακόμα έναν κύπριο Λοχαγό και αξιωματικούς για ενίσχυση. Οταν ήρθε ο λοχαγός αυτός του είπα τα περί της αποστολής, μου είπε να προχωρήσουμε εμείς μπροστά και αυτός θα ακολουθούσε. Μάζεψα τους άντρες μου μέσα σε δυο λεπτά. Οπλισα και απείλησα να σκοτώσω εν ψυχρώ όποιον αρνηθεί διαταγή.

Διέταξα ετοιμασία για αποστολή και ξεκινήσαμε μέσα από τα χωράφια. Περιττό να πω και να περιγράψω τα δεινά, την αγωνία και την αυτοθυσία των ανδρών μου. Φθάσαμε μέχρις ένα ορισμένο σημείο όταν σταματά η φάλαγγα πλέον και μένει μέσα τα χωράφια. Γυρίσαμε πίσω, φώναζα και ύβριζα συνεχώς. Δεν ήξερα πως να εξωτερικεύσεω την αγανάκτηση και την αηδία μου. Μέχρι τον διοικητή ύβρισα και ζήτησα επί τέλους να μου πουν τι έπρεπε να κάνω. ΠΟΥ να πάω και ΠΟΙΑ η αποστολή μας. Μου εδόθη αμέσως η εντολή επιθέσεως κατά του εχθρού στην περιοχή Αγίου Γεωργίου προς Πικρό Νερό (κοντά στο σημείο που έγινε η απόβαση).

Ηταν σκέττη αυτοκτονία. Μας είχαν στείλει σαν ζώα στη σφαγή. Το αντιλήφθηκα αμέσως, εξεμάνην, φώναξα, ύβρισα. Ποιος να ακούσει όμως. Ποιος θα καθόταν εκείνη τη στιγμή όπου ο κόσμος καιγόταν, κάθε λεπτό που περνούσε, οδηγούσε παράφρονα στην καταστροφή, να ακούσει τη φωνή ενός αξιωματικού όταν επιτελεία ολόκληρα εγκαταλειπόντουσαν και διοικητές ταγμάτων άφηναν τις θέσεις τους, όταν μας έδιναν συνεχώς ψευδείς πληροφορίες και οδηγίες;

Στις επίμονες παρακλήσεις μου να μας σταλούν όπλα αντιαρματικά για να αντιμετωπισθούν τα εχθρικά άρματα μάχης και όπλα για να μπορέσουμε να κρατήσουμε τις θέσεις και να αντιμετωπίσουμε τον εχθρό, παραδόξως μας εστάλησαν δυο ΠΑΟ τα οποία προωθήσαμε στην περιοχή Πικρό Νερό όπου είχαμε εντοπίσει περί τα τέσσερα άρματα μάχης. Η ανέλπιστη προσφορά των ΠΑΟ μας γέμισε ελπίδα, στη μαύρη παραφροσύνη της στιγμής. Αλλοίμονο όμως...

Βάλαμε πράγματι αλλά αμέσως με φρίκη είδαμε καπνό να καλύπτει τη γύρω περιοχή, ενώ συγχρόνως τα άρματα εξακολουθούσαν να κατευθύνονται προς εμάς. Αντιληφθήκαμε αμέσως το σκοτεινό, το αμείληκτο και βρωμερό παιγνίδι που παιζόταν σε βάρος μας, ενώ ο χάρος προσπαθούσε να πάρει τη σκυτάλη από τη ζωή των ανδρών μου και τη δική μου. Γεγονός ήταν ότι τα βλήματα που μας είχαν σταλεί δεν ήταν παρά μόνο καπνογόνα αντί εκρηκτικά αντιαρματικά. Ηταν μια εικόνα φρικτή και αναριχιαστική. Υπήρχαν τα δεκάδες άρματα μάχης, τα δεκάδες αεροπλάνα που υπερίπταντο υπεράνω μας. Φυσικά μπορούσε να αποφευχθεί κατά το μάξιμουμ η απώλεια εάν είχε αυτός ο φαντάρος έστω και ένα κράνος για να υπερασπισθεί και τις κατάλληλες θέσεις μάχης. Οι ρίψεις ευθυτενούς τροχιάς και οι πυροβολισμοί των αεροοσκαφών ήταν ακατάπαυστοι.

Ηταν η Δευτέρα 22 Ιουλίου όταν έφθασε στην περιοχή ένας νέος έλληνας αντισυνταγματάρχης, ονόματι Κουρούπης, οποίος ζήτησε να με γνωρίσει. Εγώ για πρώτη φορά τον έβλεπα. Φθάνοντας εκεί χαιρέτησα και αυτός στη συνέχεια μου είπε: "Θαυμάζω τον ηρωϊσμό και την αυτοθυσία των ελλήνων κυπρίων στρατιωτών, οι οποίοι ευρίσκονται εις το πεδίον αυτό".

Σε παρατήρηση μου με έκπληξη γιατί οι άνδρες μου να μη βρίσκονται εδώ και σε παράπονα μου κατά του διοικητή του Συγκροτήματος Αντισυνταγματάρχη Μιχόπουλου, ο οποίος με επεσκέφθη μόνο δυο φορές και έδιδε μονάχα διαταγές και έφευγε, προσέθεσα επίσης την περίπτωση ότι το τάγμα 251 πεζικού έπρεπε να μάχεται στα αριστερά μας και ότι στην πραγματικότητα το τάγμα αυτό δεν βρισκόταν εκεί, αυτός εξεμάνη και φώναξε λέγοντας: "Ποιό 251, τι λόγια είναι αυτά που λέτε;"

Και όταν του είπα να στείλει αγγελιαφόρο να φέρει το Διοικητή του 251 Τάγματος και τους τέσσερις ανθυπολαχαγούς του, αυτός απάντησε πολύ ταραγμένος και συγχυσμένος: "Αστους, άστους".

Αμέσως εγώ αντιλήφθηκα ότι αυτός ο ίδιος ήταν ο Διοικητής του 251 Τάγματος και κατά βάση το τάγμα είχε διαλυθεί. Είχαν αφήσει μόνο ένα λόχο εκεί στο γήπεδο της ΠΑΕ (μέσα στην Κερύνεια) και το υπόλοιπο τμήμα είχε δαλυθεί χωρίς καθόλου να εμπλακεί σε πόλεμο.

Φαντάζεσθε τότε την αντίδραση του συνταγματάρχη Κουρούπη. Πραγματικά πίστευε ή φαινόταν να πιστεύει σε όλα όσα του έλεγα αλλά κι' αυτός ως κατότερος του διοιητή έπαιρνε το ίδιο εντολές και δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. Η πραγματικότητα ήταν ότι το τάγμα δεν έρριξε ούτε ένα πυροβολισμό εναντίον του εχθρού όταν αυτός αποβιβαζόταν στην Κερύνεια, γιατί απλώς δεν είχε παρόμοια διαταγή.

Αυτά όλα δεν τα διηγούμαι για να δώσω οποιανδήποτε έμφαση στον όλο αγώνα, αλλά είναι γεγονότα τα οποία έζησαν στρατιώτες, οι οποίοι μου τα εξιστόρησαν στις φυλακές της Τουρκίας όπου ήσαν μαζί μου. Πραγματικά ετράπησαν σε πραγματική φυγή, τη στιγμή της απόβασης όταν ο υπεύθυνος αξιωματικός είχε υποχωρήσει μαζί με ολόκληρο τον λόχο. Ολες αυτές οι ιστορίες και τα γεγονότα αφήνουν νοερά και αναμφισβήτητα να νοηθεί ότι οι πύλες ανοίχθηκαν διάπλατες στον εχθρό και το πεδίο τον προσκαλούσε να εισέλθει ανενόχλητα και να καταλάβει το πάτριο έδαφος.

Στάληκαν προς προάσπιση εδάφους ανεκπαίδευτοι κατ' εμέ άντρες ενώ τα εν ενεργεία σώματα και τμήματα δεν αφέθησαν να αντιμετωπίσουν τον εχθρό.

Αφού συζήτησα αρκετή ώρα με τον Αντισυνταγματάρχη Κουρούπη, αυτός τότε με δάκρυα στα μάτια με αποχαιρέτησε και φεύγοντας είπε: "Κράτα γερά".

Εγώ τότε του είπα: " Από αυτή τη στιγμή θα κάνω ότι κόβει το ξερό μου το κεφάλι και δεν παίρνω από κανένα πλέον διαταγές διότι αυτές οι διαταγές είναι πλέον αποδειγμένον γεγονός ότι έναι ΠΡΟΔΟΤΙΚΕΣ".