Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

2301 5.12.1974: Τέσσερα άρματα των τούρκων καταλαμβάνονται στον Πενταδάκτυλο και δυο από αυτά εντελώς άθικτα, μεταφέρονται στην περιοχή Σκυλλούρας όπου αποδεκνύονται αργότερα πολύ χρήσιμα

S-2301

5.12.1974: ΤΕΣΣΕΡΑ ΑΡΜΑΤΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΠΕΝΤΑΔΑΚΤΥΛΟ ΚΑΙ ΔΥΟ ΑΠΟ ΑΥΤΑ, ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΘΙΚΤΑ, ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΚΥΛΛΟΥΡΑΣ ΟΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΝΤΑΙ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΠΟΛΥ ΧΡΗΣΙΜΑ-ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΕΘΝΟΦΡΟΥΡΩΝ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ ΤΟΥΣ (ΤΟ 8o ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΤΟΥ ΕΦΕΔΡΟΥ ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΣΑΒΒΑ ΠΑΥΛΙΔΗ, ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΡΝΑΚΑ ΤΗΣ ΛΑΠΗΘΟΥ)

Στην περιοχή του κέντρου ΠΙΑ ΠΕΛΛΑ ψηλά στον Πενταδάκτυλο το Μηχανανικό εγκαθιστά ναρκοπέδιο και τέσσερα τουρκικά άρματα εξουδετερώνονται και καταλαμβάνονται από τους Εθνοφρουρούς.

Συνεχίζει στο όγδοο μέρος του ημερολογίου του ο έφεδρος ανθυπολοχαγός δάσκαλος Σάββας Παυλίδης:

"Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών που εμείς απουσιάζαμε με άδεια η Διοίκηση είχε ζητήσει από το Μηχανικό να ναρκοθετήσει τον δασικό δρόμο που οδηγούσε από το κέντρο ΠΙΑ ΠΕΛΛΑ (μεταξύ Λάρνακα Λαπήθου και Βασίλειας) στον Αγιο Ιλαρίωνα, μέσω "Κόρνου", Κυπαρισόβουνου, Γομαρίστρας) ώστε να εμποδισθούν τα τουρκικά άρματα να προελάσουν προς τις θέσεις μας. Η ναρκοθέτηση έγινε σε δυο σημεία του δρόμου. Η πρώτη δυτικότερα από τις πιο προωθημένες προς το μέρος των τούρκων θέσεις των Τμημάτων μας και η δεύτερη στο σημείο που ο δρόμος αφήνει τη βόρεια πλευρά του Πενταδακτύλου και στρέφεται προς τη νότια (νοτιότερα από το αρχαίο Μοναστήρι της Παναγίας της Κρινιώτισσας) αρχίζοντας να παρακάμπτει τον "Κόρνο" (τοποθεσία "Σταυρί").

Κατά τις πρώτες αυγινές ώρες εκείνης της νύκτας ακούστηκαν θόρυβοι από ερπύστριες των αρμάτων. Το σκοτάδι όμως ήταν πυκτό και δεν μπορούσε κανένας να διακρίνει τίποτε. Ολοι περιμέναμε με ανυπομονησία. Οι θόρυβοι δυνάμωναν και πλησίαζαν προς τις προωθημένες θέσεις μας. Ολοι είχαν την κρυφή ελπίδα πως το ναρκοπέδιο θα στεκόταν εμπόδιο στα σχέδια των τούρκων. Με έκπληξη όμως όλων διαπιστώθηκε αργότερα πως τα άρματα κατάφεραν να περάσουν ανενόχλητα το πρώτο ναρκοπέδιο.

Ισως να επεσήμαναν τις νάρκες με ναρκοσυλλέκτες. Ισως τα άρματα να μη πάτησαν καμιά νάρκη. Ισως οι νάρκες να ήταν άχρηστες. Η διαπίστωση ήταν πως τα άρματα προχωρούσαν πια προς τα δυτικά, παρακάμπτοντας τη νότια πλευρά του δρόμου τους άντρες μας. Ο κίνδυνος να βρεθούν σε λίγα λεπτά περικυκλωμένα και τα δυο Τάγματα ήταν άμεσος. Αν τα τουρκικά άρματα κατάφερναν να ξεπεράσουν και το δεύτερο ναρκοπέδιο, η μοίρα όλων θα ήταν άγνωστη σε λίγο. Γιατί σε λίγα λεπτά θα μπορούσαν τα άρματα να κατέβουν στο κέντρο ΠΙΑ ΠΕΛΛΑ απ' όπου, άλλα θα τραβούσαν προς τη Βασίλεια και θα απόκοπταν όλους τους στρατιώτες μας που κρατούσαν θέσεις προς τη Βασίλεια μέχρι και τον Καραβά και άλλα θα κατευθύνοταν προς τον Λάρνακα Λαπήθου- Κοντεμένο που θα απόκοπταν όλες τις φίλιες δυνάμεις που εμάχοντο νότια της οροσειράς του Πενταδακτύλου, από τις δικές μας θέσεις μέχρι και τον Σύσκληπο, Αγιο Ερμόλαο και βόρεια των χωριών Σκυλλούρας, Αγίου Βασιλείου και Γερολάκκου.

Το ενδεχόμενο μάλιστα να προχωρούσαν τα άρματα από τον Κοντεμένο προς τον Γερόλακκο για να ενωθούν με το προγεφύρωμα που είχαν κιόλας δημιουργήσει εκεί οι τούρκοι, έκανε την όλη κατάσταση ακόμη πιο τραγική.

Η τύχη λοιπόν όλων αυτών των ανθρώπων, αλλά και η τελική έκβαση των πολεμικών επιχειρήσεων θα μπορούσαμε να πούμε εξαρτάτο από τη δυνατότητα να κατάφερναν τα τουρκικά άρματα να περνούσαν το δεύτερο ναρκοπέδιο μας.

Γι' αυτό με κρατημένη την ανάσα και μη μπορώντας να κάνουμε ο,τιδήποτε άλλο οι στρατιώτες μας (αφού δεν είχαν τον απαιτούμενο αντιαρματικό εξοπλισμό και αφού το σκοτάδι εμπόδιζε να χρησιοποιήσουν κι' αυτά τα λίγα βλήματα που διάθεταν) άκουσαν τα άρματα να τους προσπερνούν και να κατευθύνονται προς την τοποθεσία " Σταυρί". Ολες οι ελπίδες στρέφονταν στο δεύτερο ναρκοπέδιο και όλοι προσεύχονταν να εκραγούν στην κατάλληλη στιγμή οι νάρκες.

Ευτυχώς ο θεός έβαλε το χέρι του. Σαν έφτασε το πρώτο άρμα στην στροφή του δρόμου που είχε τοποθετηθεί το ναρκοπέδιο, ακούστηκαν την ίδια σχεδόν στιγμή τρεις εκκωφαντικές εκρήξεις. Το πρώτο άρμα ακινητοποιήθηκε. Οι τούρκοι πανικοβλήθηκαν και αφού εγκατέλειψαν τα τέσσερα πρώτα άρματα της πομπής, το έβαλαν στα πόδια. Οι δικοί μας στρατιώτες αναθάρρεψαν και άρχισαν να βάλλουν εναντίον των τούρκων. Σωστή κόλαση επικρατούσε για αρκετή ώρα.

Σαν ξημέρωσε πλησιάσαμε τα άρματα με χίλιες δυο προφυλάξεις. Τα δυο πρώτα ήταν πελώρια άρματα αμερικανικής προελεύσεως και κατασκευής με ερπύστριες (αν δεν κάμω λάθος είναι τα λεγόμενα Μ48). Ηταν ολόκληρα μεγαθήρια με πολυβόλα εσωτερικά και με ένα μικρό κανόνι (πυροβόλο) στον πυργίσκο, που ήταν περιστρεφόμενος. Το πλάτος του ήταν τέτοιο που μόλις και το χωρούσε ο δρόμος. Το πρώτο άρμα ακινητοποιήθηκε γιατί πάτησε σε τρεις νάρκες.

Το δεύτερο άρμα ήταν άθικτο. Το τρίτο και το τέταρτο ήταν τεθωρακισμένα άρματα μεταφοράς προσωπικού, τύπου Μπι τι Ατ Αρ. Από αυτά το τρίτο ήταν επίσης άθικτο, ενώ το τελευταίο ήταν εντελώς κατεστραμμένο, γιατί είχε πιάσει φωτιά πιθανότατα από εκρήξεις βλημάτων που βρίσκονταν μέσα στο άρμα.

Καθώς περιεργαζόμουν τα πρώτα άρματα έμεινα έκπληκτος από την τελειότητα τους. Μέσα στο άρμα μπορούσαν να κινούνται έξη τουλάχιστον άντρες. Υπήρχαν ειδικοί χώροι για τα τρόφιμα τον ιματισμό, τα πυρομαχικά κλπ. Εκείνο όμως που πραγματικά με άφησε άναυδο ήταν το εσωτερικό σύστημα τηλεπικοινωνιών, που υπήρχε εγκατεστημένο στο άρμα. Ενας μεγάλος ασύρματος, κάτι που έμοιαζε με οθόνη, δεξιά δε και αριστερά, κεραίες κλπ ήταν κάτι που ποτέ δεν φανταζόμουν πως ήταν δυνατό να υπάρχουν στο εσωτερικό του άρματος.

Αλλά και οι κατάλληλες θήκες όπου φυλάγονται τα τεράστια βλήματα των πυροβόλων του άρματος μου προξένησαν μεγάλη εντύπωση.

Δεν ξέρω γιατί αλλά μαίνοντας μέσα στο άρμα μου δημιουργήθηκε η εντύπωση πως έμπαινα μέσα σε άρτια εξοπλισμένο στρατιωτικό υποβρύχιο. Εδώ μέσα βρήκαμε πέρα από τον εξοπλισμό και ένα σωρό ειδη τροφίμων από μπισκότα μέχρι και του πουλιού το γάλα.

Ολος ο ιματισμός έφερε τα σήματα των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων και του ΝΑΤΟ.

Υστερα από αρκετές ανταλλαγές σκέψεων η Διοίκηση αποφάσισε να μετακινηθεί με μπουλτόζα το πρώτο άρμα του οποίου αχρηστεύθηκε η ερπύστρια, ώστε να καταστεί δυνατή η κίνηση του δεύτερου και τρίτου άρματος.

Προϋπόθεση βέβαια γι' αυτή την ενέργεια ήταν η συλλογή των ναρκών του ναρκοπεδίου. Ετσι κλήθηκε και πάλι το Μηχανικό. Ενώ η ομάδα του μηχανικού ησχολείτο με τη συλλογή των ναρκών, κάποια αδέξια ενέργεια ενός στρατιώτη που άθελα του πάτησε τη σκανδάλη του πυροβόλου του άρματος, στοίχισε τη ζωή του στρατιώτη Παναγιώτη Μιλτιάδου Αβραάμ από τον Λάρνακα της Λαπήθου.

Το ατύχημα έγινε κάτω από ανεξακρίβωτες μάλλον συνθήκες. Πιτεύεται όμως ότι με το πάτημα της σκανδάλης του πυροβόλου έφυγε από την κάννη ένα βλήμα που πέρασε πολύ κοντά από τον στρατιώτη Αβραάμ που κρατούσε εκείνη την ώρα άλλο βλήμα στα χέρια του. Το δεύτερο βλήμα εκλράγηκε κι έτσι ο Πανίκος έχασε την ζωή του.

Εκείνο που με κάνει να στενοχωρούμαι πολύ για τον θάνατο του Πανίκου είναι ότι ήταν άδικος.

Παρ' όλο που δεν ήμουν παρών την ώρα του ατυχήματος εν τούτοις αργότερα είδα σκεπασμένη τη σορό του σ' ένα αυτοκίνητο και όταν ρώτησα τι συμβαίνει μου είπαν ότι σκοτώθηκε πριν από λίγο ένας στρατιώτης καθώς μάζευαν τις νάρκες. Δεν ξέρω πως μου ήλθε εκείνη τη στιγμή, αλλά δεν μπόρεσα να σηκώσω το συντόνι για να δω το νεκρό, παρ' όλον ότι κάτι μέσα μου μου έλεγε να το κάμω.

Οταν αργότερα μεταφέρθηκε ο νεκρός στο Νοσοκομείο και πληροφορήθηκα ότι επρόκειτο για τον Πανίκο, λυπήθηκα κατάκαρδα, γιατί ο Πανίκος ήταν για χρόνια μαθητής μου στο Νυκτερινό Επιμορφωτικό Κέντρο του Λάρνακα Λαπήθου και τον συμπαθούσα ιδιαίτερα, γιατί ήταν υπόδειγμα χαρακτήρα και καλού μαθητή. Πέραν αυτού είναι και δεύτερος εξάδελφος μου.

Θυμούμαι πως πάντοτε τον αποκαλούσα "γελαστό παιδί" για τον ανοκτόκαρδο τύπο του και πάντοτε ήταν πρόθυμος να κάμει ο,τιδήπτοτε.

Τελευταία παρακολουθούσε μαθήματα στο Σύστημα Μαθητείας του Κέντρου Παραγωγικότητος.

Ετσι χάσαμε ένα ακόμα εκλεκτό φίλο...

Παρ' όλ' αυτά μετακινήθηκε τελικά το πρώτο άρμα με μπουλτόζα και μπορέσαμε έτσι να οδηγήσουμε το δεύτερο και τρίτο άρμα στο κέντρο ΠΙΑ ΠΕΛΛΑ.

Για τη μεταφορά των δυο αρμάτων στο ΠΙΑ ΠΕΛΛΑ κατέφθασε στην περιοχή μια ομάδα ειδικευμένων ανδρών των τεθωρακισμένων.

Στο κέντρο ΠΙΑ ΠΕΛΛΑ καθαρίσαμε τα δυο άρματα. Εκείνο που μας εκανε εντύπωση ήταν το πάχος και το ύψος των βλημάτων του πυροβόλου του άρματος που έφθαναν μέχρι ενάμισυ σχεδόν μέτρο. Σαν τα είδα και τα άγγιξα θυμήθηκα τις μάχες του Αγριδακίου- Σύσκλήπου και πείστηκα πως αυτά ήταν που κόψανε το βήμα της ζωής των συναδέλφων μας Πίττα Σκουφάρη και Ελευθερίου. Αυτά ήταν ακόμη που σκοτώσανε πριν από λίγο και τον Παναγιώτη Αβραάμ. Αλήθεια, πόσες άλλες ακόμη ζωές δεν πήρανε στο διάβα τους τα τρομερά αυτά μέσα του θανάτου που έφεραν το σχήμα μικρών πυραύλων;

Σαν τακτοποιήθηκαν και συγυρίστηκαν τα άρματα η ομάδα του ειδικευμένου προσωπικού των θωρακισμένων τα οδήγησε στην περιοχή Σκυλλούρας, μέσω Λάρνακα Λαπήθου. Εκεί φάνηκαν αργότερα πολύ χρήσιμα, γιατί στις μάχες που ακολούθησαν κατάφεραν στα χέρια των άξιων χειριστών τους να αχρηστεύσουν τέσσερα παρόμοια τούρκικα άρματα. Κρίμα αλήθεια που δεν διαθέταμε κι' εμείς μερικά έστω από τα άρματα αυτά.

Μετά την κατάληψη των τουρκικών αρμάτων μάχης η ομάδα μας, που αποτελείτο πια από οκτώ μόνον έφεδρους καταδρομείς πήρε διαταγή να βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους διοικητές των δυο ταγμάτων που είχαν την έδρα τους στο Κέντρο ΠΙΑ ΠΕΛΛΑ.

Κατά την περίοδο μεταξύ 5 και 15 Αυγούστου αναλάβαμε ποικίλες αποστολές που μπορούν να συνοψισθούν στο εξής:

1. Συλλογή πληροφοριών για τις κινήσεις του εχθρού στον "Κυπαρισσόβουνο".

2. Νυκτερινές αναγνωρίσεις και προώθηση ακροαστικών φυλακίων.

3. Νυκτερινές προωθήσεις της ομάδας μας προς τις εχθρικές θέσεις με σκοπό την αναζήτηση στρατιωτών που είχαν χαθεί και για τους οποίους υπήρχαν πληροφορίες ότι πιθανόν να παγιδεύθηκαν στο βουνό μετά την προώθηση των τούρκων χωρίς να γνωρίζουν προς τα που θα έπρεπε να κινηθούν για να σωθουν.

Ειδικότερα για το τρίτο σκέλος των αποστολών που μας είχαν ανατεθεί θυμούμαι ότι κάθε βράδυ γύρω στα μεσάνυκτα προχωρούσαμε σαν σκιές μέσα στα σκοτεινα προς το μέρος των εχθρικών θέσεων και αφού παρακάμπταμε τα προωθημένα φυλάκια τους καταλήγαμε από πλάγια τους στα μετώπισθεν του εχθρού, ψάχνοντας για ανεύρεση συναδέλφων μας, που είχαν χαθεί. Υστερα μάλιστα από την επιστροφή κάποιου στρατιώτη (ξεχνώ το όνομά του) που είχε χαθεί πριν αρκετές μέρες, οι ελπίλες μας για ανεύρεση και άλλων συνδέλφων μας που έλειπαν, είχαν αναπτερωθεί.

Γι' αυτό και η διοίκηση μας ανέθετε συχνά αυτού του είδους τις αποστολές. Για μερικα τουλάχιστον πρόσωπα υπήρχαν και συγκεκριμένες πληροφορίες όπως για ένα συνάδελφο, ο οποίος βρισκόταν μαζί με τον στρατιώτη που γύρισε στις θέσεις μας, αφού παριπλανήθηκε μέρες και μέρες ανάμεσα στις εχθρικές θέσεις.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις παράτολμες εκείνες νυκτερινές μας εξορμήσεις, όπου κατεβαίναμε στα σκοτεινά στους πρόποδες των απάτητων κορυφών του Κυπαρισσόβουνου ψιθυρίζοντας ονόματα συναδέλφων που έλειπαν, με την κρυφή ελπίδα πως θα μας άκουαν και θα γλύτωναν. Ούτε μου είναι δυνατό να λησμονήσω την απερίγραπτη αγωνία που περνούσαμε ολονυκτίς, καθώς ακούαμε τους τούρκους φρουρούς να περιφέρονται στις κορφές, ενώ εμείς βρισκόμαστε κάτω από τη μύτη τους ψάχνοντς για χαμένους συναδέλφους.

Σε μια από αυτές τις εξορμήσεις μας βρήκαμε ένα στρατιωτικό κράνος και απομεινάρια στρατιωτικών σακκιδίων. Ο στρατιώτης που γύρισε κοντά μας μετά τη δοκιμασία που πέρασε, αναγνώρισε το κράνος και ισχυρίζετο ότι ανήκε στον σύντροφό του. Τελικά όμως ο σύντροφος του δεν βρέθηκε.

Θυμούμαι ακόμα ότι σε διάφορες σπηλιές βρίσκαμε αποτσίγαρα και ίχνη απο στρατιωτικά άρβυλα.

Τελικά οι εξορμήσεις μας αυτές δεν απέδωσαν καρπούς, παρά τις ταλαιπωρίες μας και τον κίνδυνο που διατρέχαμε άμεσα. Ισως κι'αν υπήρχαν ακόμη συνάδελφοι που μας άκουαν, να φοβόντουσαν να παρουσιαστούν μπροστά μας. Λόγω αμφιβολιών κατά πόσον επρόκειτο πράγματι για φίλες ή εχθρικές δυνάμεις. Ετσι στο τέλος, οι κόποι μας πήγαν χαμένοι.

Στο μεταξύ στην περίοδο από 5-15 Αυγούστου οι τούρκοι είχαν οχυρωθεί στον Κυπαρισσόβουνο για καλά. Κάθε τόσο είτε κατά τη διάρκεια της ημέρας, είτε κατά τη διάρκεια της νύκτας, έρριχναν ανεξέλεγκτα βλήματα όλμων πότε προς τα νοτιοδυτικά προς την περιοχή των χωριών Σύσκληπος, Αγριδάκι, Λάρνακας Λαπήθου και πότε προς τα βόρεια προς την περιοχή των χωριών Βασίλειας, Λαπήθου και Καραβά.

Αυτή η ξαφνική βροχή από βλήματα όλμων μέσα σε κατοικημένες περιοχές στοίχισε τη ζωή δεκάδων στρατιωτών που υπηρετούσαν εδώ καθώς επίσης και τη ζωή σημαντικού αριθμού άμαχου πληθυσμού.

Στον Λάρνακα Λαπήθου βλήθηκε θανάσιμα από βλήμα όλμου η σύζυγος του πρώην κοινοτάρχου, Σαββού Πολυκάρπου Παλληκαρίδη.

Στην περιοχή των υψωμάτων βορείως του Αγριδακίου όπου εγκατεστάθηκαν φίλιες δυνάμεις σε αντικατάσταση της διμοιρίας μας μετά τις μάχες της 31.7.74 και 1.8.74 δεκάδες στρατιώτες βρήκαν τον θάνατο από τα αδέσποτα βλήματα των όλμων που έρριχναν αναπάντεχα μέρα και νύκτα οι τούρκοι από τις κορυφές του Πενταδακτύλου. Το ίδιο ακριβώς τίμημα σε ανθρώπινες ζωές είχαμε και στα βόρεια του Πενταδακτύλου στις περιοχές Βασίλειας, Λαπήθου- Καραβά.

Γενικά μπορούμε να πούμε ότι οι απώλειες που είχαμε σε ανθρώπινες ζωές και σε σοβαρούς ή ελαφρότερους τραυματισμούς ήταν πολύ περισσότερες, κατά την περίοδο αυτή της εκεχειρίας μεταξύ 5 και 15 Αυγούστου 1974, παρά όσες ήταν κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων.

Πέραν τούτου οι υλικές ζημιές ήταν κάτι που δεν μπορούσαμε να υπολογίζουμε. Θυμούμαι πως ότι από τις θέσεις μας ψηλά στα υψώματα "Κόρνος" και "Κυπαρισσόβουνος", μπορούσαμε να παρακολουθούμε όλες αυτές τις καταστροφές, αδύναμοι να αντιδράσουμε.

Νε σπαραγμό ψυχής βλέπαμε τα βλήματα των όλμων να κτυπούν ανελέητα τις κατοικημένες πεειοχές στα χωριά Αγριδάκι και Λάρνακας Λαπήθου και κάθε φορά που ανέβαιναν στον ουρανό τα σύννεφα της σκόνης από τον χαλασμό των σπιτιών που προξενούσαν οι εκρήξεις, νοιώθαμε μέσα μας το αίμα μας να παγώνει...

Υστερα ήταν και η δική μας θέση απελπιστική. Με φόβο πραγματοποιούσαμε οποιαδήποτε κίνηση, γιατί βρισκόμαστε σε κάθε στιγμή εκτεθειμένοι στον κίνδυνο να βληθούμε από κάποιο αδέσποτο βλήμα.

Ακόμα και τα βράδυα που ξεπλώναμε ή εκτελούσαμε χρέη φρουρών, νοιώθαμε συνέχεια ανασφάλεια και βλέπαμε μπροστά μας σε κάθε στιγμή ολοζώντανη την πιθανότητα το επόμενο βλήμα να πετύχει τις θέσεις μας και να μας στείλει "στας αιωνίους μονάς".

Ο αποκρουστικός θόρυβος των βλημάτων των όλμων, σφυρίζει ακόμα στα αυτιά μας και ο πανικός που μας κατελάμβανε στο άκουσμά του θα μας μείνει αξέχαστος. Ηταν ένας πραγματικός εφιάλτης, που κρατούσε σε υπερένταση ολόκληρο το Είναι μας για μέρες συνέχεια.

Ο κίνδυνος του αφανισμού ήταν πολύ πιο μεγάλος κατά τις νυκτερινές μας εξορμήσεις προς την κατεύθυνση των τουρκιών θέσεων.

Αυτή η τρομερή κατάσταση συνεχίστηκε μέχρι και την 15η Αυγούστου του 1974 οπότε έφθασε η ώρα της τελικής μας δοκιμασίας.