26.8.1974: Το Ριζοκάρπασο ακολουθεί την τύχη των άλλων χωριών της Καρπασίας και αργότερα έποικοι που μεταφέρονται στο χωριό αρχίζουν μαζικές δολοφονίες για να αναγκάσουν τους έλληνες να το εγκαταλείψουν.

S-2253

26.8.1974: ΤΟ ΡΙΖΟΚΑΡΠΑΣΟ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΗΝ ΤΥΧΗ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΑΡΠΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΕΠΟΙΚΟΙ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΡΧΙΖΟΥΝ ΜΑΖΙΚΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΓΚΑΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΝΑ ΤΟ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΟΥΝ

Τελευταίο χωριό πριν από τον Απόστολο Ανδρέα, είναι το Ριζοκάρπασο. Οι Ελληνες που έχουν εγκλωβιστεί στο χωριό είναι χιλιάδες καθώς δεν υπάρχει έξοδος διαφυγής μετά την προέλαση των Τούρκων στις 14 Αυγούστου 1974 μετά την κατάρρευση του μετώπου της Μιας Μηλιάς κατά την έναρξη της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής.

Στο χωριό έχουν παραμείνει μερικοί πολίτες, στους οποίους έχει ανατεθεί η φρούρηση από τη διαλυμένη Εθνική Φρουρά οι άνδρες της οποίας εγκατέλειψαν την περιοχή με την έναρξη της δεύτερης φάσης της εισβολής.

Ομως στους άνδρες αυτούς η Εθνική Φρουρά άφησε μόνο μερικα κυνηγετικά όπλα, τα οποία μόνο λαγούς μπορούν να εμποδίσουν, ενώ από την άλλη η εμφάνιση των Τούρκων με τα άρματα, αναγκάζει αυτούς που κρατούν κυνηγετικα, να τα κρύψουν καλύτερα μια και μόνο ζημιά θα προκαλέσει τυχόν προσπάθεια αντίστασης στο χωριό.

Από τη στιγμή αυτή αρχίζουν οι ταλαιπωρίες των Ελλήνων κατοίκων που συγκεντρώνονται, με υπόδειξη των εισβολέων, στην πλατεία του χωριού, στις 26 Αυγούστου για καταγραφή.

Από αυτούς οι 250 περίπου δεν επιστρέφουν πλέον στα σπίτια τους, γιατί οι Τούρκοι τους συλλαμβάνουν ως αιχμαλώτους και τους μεταφέρουν στο στρατόπεδο στην περιοχή " Ακράδες" κοντά στο χωριό Αγιος Ανδρόνικος, όπου ανακρίνονται για ένα βράδυ και στη συνέχεια μεταφέρονται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο γκαράζ Παυλίδη στη Λευκωσία και από εκεί στις φυλακές της Τουρκίας.

Μεταξύ αυτών που συλλαμβάνονται είναι οι Γεώργιος Βαλέριος, Τάκης Ιωάννης, καθηγητής, Δημήτρης Φραγκούδης, Γιαννάκης Α. Σιναϊνού, Ζαχαρίας Πανίκου και Αντρέας Χατζηγιάγκου, μαθητής.

Στο χωριό θα φθάσουν σε λίγους μήνες κουβαλητοί από την Τουρκία και οι Ελληνες αναγκάζονται κάτω από τις σκληρές δοκιμασίες, την έλλειψη ευκαιριών μόρφωσης μια και τα σχολεία έχουν κλείσει και τις πιέσεις των Τούρκων να εγκαταλείψουν το χωριό τους, να φύγουν στις ελεύθερες περιοχές.

Ενας κάτοικος του Ριζοκαρπάσου αφηγήθηκε:

" Εχω να ησυχάσω από την ημέρα που έχουν φθάσει στο χωριό μας οι κουβαλητοί. Οι περισσότεροι είναι ληστές. Τα βράδυα κοιμούμαστε έχοντας ακόμα και τις κατσίκες μας δεμένες παό το πόδι μας, ώστε να αντιληφθούμε αμέσως τους Τούρκους που τυχόν θα προσπαθήσουν να τις κλέψουν. Επίσης κοιμούμαστε με βάρδιες με τη γυναίκα μου, ένας μέχρι τα μεσάνυκτα και άλλος από τα μεσάνυκτα ως το πρωί. Το σπίτι μας δεν μπορούμε να το αφήσουμε και να πάμε στην εργασία μας, γιατί σαν επιστρέψουμε το βρίσκουμε λεηλατημένο".

Παράλληλα οι Τούρκοι καταφεύγουν και στις δολοφονίες στην προσπάθεια τους να επιτύχουν τον σκοπό τους.

Στις 9 Μαϊου 1977, μια ομάδα από έποικους από την Τουρκία λεηλατούν το σπίτι της Κατίνας Νικολάου Χοντρού. Η γριά απουσιάζει από το σπίτι. Οι Τούρκοι αφού παίρνουν αυτά που θέλουν βάζουν φωτιά στην εξώπορτα του σπιτιού για να το καταστρέψουν και να χαθούν τα ίχνη τους. Για καλή της τύχη τη φωτια βλέπουν άλλοι Ελληνες εγκλωβισμένοι που σπεύδουν να την σβήσουν.

Το κακό όμως δεν λέγει να τελειώσει και στις 12 Αυγούστου του ίδιου χρόνου άλλοι έποικοι επισκέπτονται το σπίτι της Κατίνας Αντρέα Γιαγκαλλή, 51 ετών. Οι Τούρκοι κλέβουν ό,τι βρουν και στη συνέχεια κτυπούν την άτυχη Κατίνα που πέφτει στο έδαφος. Και όπως βρίσκεται εκεί την περιλούουν με πετρέλαιο. Σε λίγο φλόγες ζώνουν όλο το σπίτι μαζί και την Κατίνα που βρίσκει οικτρό θάνατο κάτω από τα ερείπια του σπιτιού της.

Οι ημέρες κυλούν πολύ δύσκολα και στις 9 Οκτωβρίου 1977 ακόμα μια εγκλωβισμένη πληρώνει με τη ζωή της, την επιμονή της να μείνει στο σπίτι της. Πρόκειται για τη Μαρία Τάενα Γιοκαρού (Λαλακούνα) 72 χρόνων.

Η ηλικιωμένη γυναίκα μένει στο σπίτι της στην τοποθεσία "Ανάβρυση" του Ριζοκαρπάσου, που είναι κάπως απομονωμένη από τα υπόλοιπα σπίτια του χωριού. Κάθε μέρα την επισκέπτονται έποικοι και της κλέβουν τα τρόφιμα της ή τα χρήματα που της αποστέλλει, με τον Ερυθρό Σταυρό, η Κυβέρνηση ως σύνταξη.

Στις 9 Οκτωβρίου 1977 η γριά παίρνει το τελευταίο της επίδομα. Είναι μερικές λίρες. Οι Τούρκοι όμως το θέλουν κι' αυτό.

Το τι ακολουθεί στο σπίτι της Γιοκκαρούς κανένας δεν θα το μάθει ποτέ. Αλλά σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις φαίνεται ότι η γριά αρνείται να τους δώσει το κομπόδεμά της. Και αυτοί τη ρίχνουν στο κρεβάτι και την πυρπολούν.

Σε λίγο οι εγκλωβισμένοι βλέπουν καπνούς να βγαίνουν από το σπιτι της γριάς και τρέχουν για να δουν τι συμβαίνει. Είναι όμως αργά. Μια εγκλωβισμένη που τρέχει στο σπίτι της Γιοκκαρούς δίνει την ακόλουθη συγκλονιστική περιγραφή:

"Οι τοίχοι του μικρού δωματίου είναι κατάμαυροι, ενώ από μερικά σημεία κομμάτια από έπιπλα αχνίζουν ακόμη. Μια μυρωδιά καμένου ανθρώπινου κρέατος αναδύει που προκαλεί εμετό. Μπαίνω στο δωμάτιο και στρέφω το βλέμμα μου προς το κρεβάτι. Τα ρούχα έχουν καεί και φαίνονται οι "σούστες" του κρεβατιού. Σε μια άκρη βλέπω καταμαυρισμένο. Μοιάζει με ένα χοντρό κομμάτι ξύλο. Κοιτάζω πιο προσεκτικά και ανατριχιάζω. Το μαυρισμένο πράγμα που βλέπω δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα ανθρώπινο πόδι μοσοκαμένο".