23.8.1974: Ομαδική απόδραση 12 Εθνοφρουρών από την περιοχή του τουριστικού χωριού Δαυλός κοντά στην Καντάρα.

S-2242

23.8.1974: ΟΜΑΔΙΚΗ ΑΠΟΔΡΑΣΗ 12 ΕΘΝOΦΡΟΥΡΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΔΑΥΛΟΣ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΝΤΑΡΑ

Κυριολεκτικά πάνω στην άμμο της βόρειας ακτής της Κύπρου 50-60 χιλιόμετρα βόρεια της Αμμοχώστου, στους πρόποδες της Καντάρας, βρίσκεται το χωριό Δαυλός με τα θειούχα του νερά.

Το χωριό είναι ένα από τα αγαπημένα χωριά των τουριστών που συνδυάζουν ξέγνοιαστες μέρες και θεραπεία. Ωστόσο, οι περισσότεροι ξένοι που διαμένουν στο χωριό προτιμούν να φύγουν με την έναρξη της τουρκικής εισβολής. Αλλά η πλειοψηφία των κατοίκων του χωριού, γύρω στους 320 προτιμούν να παραμείνουν στο απομεκακρυσμένο καταφύγιο τους με την ελπίδα ότι η δίνη του πολέμου δεν θα φθάσει ποτέ εδώ. Οι συγκρούσεις είναι τόσο μακρυά από αυτούς...

Ενώ κυλά όμως η δεύτερη ημέρα της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής τα νέα που φθάνουν στο χωριό κάμνουν τους κατοίκους να μετανοιώσουν γιατί προτίμησαν να παραμείνουν στο χωριό τους και δεν ακολούθησαν τους άλλους φίλους και γνωστούς τους από τα άλλα χωριά της περιοχής, η οποία απέχει πάνω από 50 χιλιόμετρα από την Αμμόχωστο και τη γραμμή Αττίλα, που σχηματίζεται με την προέλαση των Τούρκων εισβολέων, μετά την κατάρρευση του μετώπου της Μιας Μηλιάς στη Λευκωσία.

Οι Ελληνες στρατιώτες περνούν από το χωριό τους κατά ομάδες, πάνω σε οποιονδήποτε μέσο και κατευθύνονται έντρομοι, πολλές φορές, προς την περιοχή της Καρπασίας, ενώ τα τελευταία νέα που φέρουν μαζί τους δεν είναι πολύ ευχάριστα καθώς πληροφορούν τους κατοίκους του Δαυλού ότι μετά την κατάρρευση του μετώπου στη Μια Μηλιά και την περιοχή του Παχυάμμου οι Τούρκοι κατευθύνονται προς την Καρπασία.

Μεταξύ των στρατιωτών αυτών είναι οι Χριστόδουλος Χριστοδούλου Ανδρέου από τον Ψεματισμένο, Σάββας Ανδρέα Ορφανού από τα Πάναγρα, Κυριάκος Ανδρέου και Αιμίλιος Ιωάννου από τον Μαραθόβουνο, Γεώργιος Γεωργίου από την Ξυλοφάγου, Ανδρέας Κουρουφεξιής από το Παλαιχώρι, Πανίκος Χαζηπαναγή από τη Μεσόγη της Πάφου και δυο ανθυπολοχαγοί και άλλοι τριακόσιοι και πλέον άνδρες του 361 Τάγματος Πεζικού και της 14ης Μοίρας Καταδρομών.

Οι κάτοικοι του Δαυλού αρχίζουν να ανησυχούν πραγματικά και περιορίζουν τις κινήσεις τους ενώ οι Εθνοφρουροί προσπαθούν ακόμα να βρουν ασφαλές μέρος για να αποκρυβούν ή ασφαλή διέξοδο για να διαφύγουν προς τις περιοχές που δεν έχουν ακόμα καταληφθεί, σύμφωνα με τις πληροφορίες που φθάνουν κοντά τους.

Μια ομάδα από 12 Εθνοφρουρούς και πολίτες, μεταξύ των οποίων οι Ανδρέας Ορφανού, Κυριάκος Ανδρέου, Αιμίλιος Ιωάννου, Γεώργιος Γεωργιου και Χριστόδουλοος Χριστοδούλου συναντούν τον Ανδρέα Τίμινη.

- Γνωρίζεις κανένα μέρος να κρυφθούμε μέχρι να περάσει το κακό;

- Ελάτε μαζί μου.

Ο Τίμινης τοποθετεί τους άνδρες πάνω στο τράκτορ του και τους μεταφέρει σε απόσταση ενός μιλίου έξω από τον Δαυλό. Μετακινεί μερικά χόρτα και τους δείχνει μια σπηλιά.

- Μπορείτε να κρυφθείτε σ' αυτή τη σπηλιά. Την εποχή της ΕΟΚΑ την χρησιμοποιούσε ο Γρηγόρης Αυξεντίου και αποδείκτηκε πολύ ασφαλής.

Τις επόμενες ημέρες ο Τίμινης πηγαίνει καθημερινά στην περιοχή φορτωμένος τρόφιμα. Τα αφήνει έξω από τη σπηλιά και φεύγει.

Ωστόσο, σιγά σιγά, οι κινήσεις του αρχίζουν να περιορίζονται μια και οι Τούρκοι έχουν φθάσει στο χωριό.

Οι Τούρκοι συγκεντρώνουν με την εισβολή τους στο χωριό, τους κατοίκους στην πλατεία της εκκλησίας και ένας που μιλά ελληνικά τους συμβουλεύει:

"Μη προσπαθήσετε να κρύψετε στρατιώτες ή να τους δώσετε φαγητό.

Επίσης οι νέοι πρέπει να μείνουν στα σπίτια τους και να μη κυκλοφορούν γιατί κινδυνεύουν να φονευθούν".

Ομως ο τουρκικός στρατός δεν μένει στο χωριό. Αφήνεται μόνο μια μικρή ομάδα στο Δαυλό και οι υπόλοιποι συνεχίζουν την προέλαση τους στα ενδότερα της Καρπασίας.

Ενα άλλο γεγονός ακόμη έχει προκαλέσει πανικό στους κατοίκους του χωριού. Ενα πρωϊνό ενώ ο Μιχαήλ Φώτη Καλλή, 55 χρόνων, επιστρέφει στο χωριό του από την περιοχή του χωριού Φλαμούδι, βρίσκεται αντιμέτωπος με τούρκους στρατιώτες, οι οποίοι τον δολοφονούν χωρίς κανένα λόγο.

Στις 22 Αυγούστου οι Τούρκοι κάμνουν και πάλι την εμφάνιση τους πιο μαζικά και πιο απειλητικά αυτή τη φορά. Συγκεντρώνουν και πάλι τους κατοίκους και συλλαμβάνουν μια ομάδα από επτά νέους μεταξύ των οποίων και ο Αντωνάκης Γεωργίου.

Από το κρησφύγετο τους οι δώδεκα Εθνοφρουροί που κρύβονται στη σπηλιά στην ορεινή περιοχή παρακολουθούν τους Τούρκους στρατιώτες να φορτώνουν τους αιχμαλώτους στο αυτοκίνητο και να φεύγουν. Αυτό τους ανησυχεί ότι κάποτε θα ρθει και η δική τους σειρά.

Από την άλλη σε μερικές εξόδους τους μέχρι την Καντάρα όπου πάνε για τρόφιμα, μερικοί άλλοι Εθνοφρουροί που συναντούν εκεί και συνεχίζουν να κρύβονται, τους αναφέρουν ότι τα πράγματα δεν πάνε και τόσο καλά και ότι θα προσπαθήσουν να αποδράσουν.

Παίρνουν κι' αυτοί την ίδια απόφαση και την επομένη 23 Αυγούστου βάζουν το σταυρό τους και ξεκινούν προς την Καντάρα με στόχο το Δασάκι της Αχνας, όπου όπως ακούν από το Ραδιόφωνο, έχουν καταφύγει χιλιάδες Ελληνες πρόσφυγες μια και βρίσκεται μέσα στις αγγλικές βάσεις.

Οι 12 Εθνοφρουροί χωρίζονται σε ομάδες και ξεκινούν. Η πορεία μέσα στην κατεχόμενη περιοχή είναι πολύ δύσκολη, αλλά τελικά κατορθώνουν και φθάνουν στο στόχο τους, ύστερα από τετραήμερη δύσκολη πορεία.