18.8.1974: Η Μηλιά εγκαταλελειμμένη από τους κατοίκους της τίθεται υπό τον έλεγχο των τουρκικών στρατευμάτων.

S-2230

18.8.1974: Η ΜΗΛΙΑ, ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΤΙΘΕΤΑΙ ΥΠΟ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΩΝ

Το χωριό Μηλιά βρίσκεται δυτικά της Αμμοχώστου, σε απόσταση 20 χλιομέτρων και είναι το πρώτο χωριό που συναντά κάποιος καθώς μεταβαίνει στην Αμμόχωστο (Ανατολικά) από το κεφαλοχώρι τς Μεσαορίας Λευκόνοικο.

Βόρεια της Μηλιάς βρίσκεται σε απόσταση χιλιομέτρων η Γύψου και νότια της η Περιστερωνοπηγή (ή Πηγή και Περιστερώνα).

Οπως συνέβη και με τα άλλα χωριά της επαρχίας Αμμοχώστου οι κάτοικοι της Μηλιάς έφυγαν από το χωριό με την έναρξη της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής στις 14 Αυγούστου, σαν κατέρρευσε το μέτωπο της Μιάς Μηλιάς, παρά τη Λευκωσία.

Ο κίνδυνος να αποκλειστούν στο χωριό με μια προέλαση των Τούρκων εισβολέων στην Αμμόχωστο όπως φημολογείται, είναι πολύ μεγάλος. Ετσι οι κάτοικοι εγκαταλείπουν το χωριό όπου μένουν μόνο μερικοί γέροντες όπως ο Αλέξης Αρτέμη με τη σύζυγό του, ο Μιχαήλ Παναγή Χοτλούλας, η Δέσποινα Χρυσοστόμου, η Δέσποινα Δημήτρη, η Μαρτού Παυλή, ο Κάκος Αντωνή, ο Πέτρος Βαρνάβα και η Κυριακού Βαρνάβα.

Οι Τούρκοι φθάνουν στο χωριό στις 18 Αυγούστου, τέσσερις ολόκληρες ημέρες μετά την κατάρρευση του μετώπου της Μιάς Μηλιάς.

Οι εισβολείς μπαίνουν στο χωριό πανηγυρίζοντας και πυροβολώντας στον αέρα όπως συνέβη και στα άλλα χωριά και τρομοκρατώντας τους γέροντες που έχουν απομείνει και τους διατάσσουν να συγκεντρωθούν στα καφενεία για να τους καταγράψουν.

Οι ίδιοι όμως αρχίζουν το γνώριμο τους έργο: Λεηλασίες στα σπίτια απ' όπου αρπάζουν ότι πολύτιμο βρίσκουν.

Ακολουθεί ένας δεύτερος γύρος κυρίως από τουρκοκύπριους από τα γύρω χωριά της περιοχής, που μεταφέρουν μαζί τους και αυτοκίνητα και καρρότσες και φορτώνουν κάθε τι που τους αρέσει και κυρίως τα πιο βαρειά όπως τηλεοράσεις, έπιπλα και ψυγεία.

Η Μάραθα, το Σανταλάρι και η Αλόα δεν απέχουν πολύ από το χωριό που αποτελεί εύκολη λεία καθώς δεν υπάρχει κανένας για να το προστατέψει.

Οι εγκλωβισμένοι παρακολουθούν τις λεηλασίες χωρίς να μπορούν να περέμβουν.

Και ενώ περνούν δύσκολες στιγμές ο συγχωριανός τους Παράσχος Επιφανίου, ο οποίος έχει καταφύγει στο Αυγόρου ανησυχεί για την τύχη των ζώων του που άφησε στη μικρή του φάρμα. Ανεβαίνει σε ένα ποδήλατο και ξεκινά για το χωριό του. Η απόσταση δεν είναι τόσο μεγάλη.

Στο δρόμο κανένας δεν τον σταματά. Ομως στο χωριό οι συγχωριανοί του είναι όλοι τρομοκρατημένοι από τις συνθήκες που περνούν. Και όταν κάποτε φθάνουν άνδρες των Ηνωμένων Εθνών, ο Κάκος Αντωνή που γνωρίζει αγγλικά, τους πλησιάζει έχοντας γύρω του και τους άλλους συγχωριανούς.

Ο Αντωνή καταγγέλλει τους τούρκους ότι λεηλατούν το χωριό τους και ζητά από αυτούς τη βοήθεια τους.

Δυστυχώς, του απαντούν, εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε.

Οι άνδρες του ΟΗΕ φεύγουν από το χωριό για να γράψουν απλώς στο σημειωματάριο τους και να αναφέρουν στους ανωτέρους τους ότι οι Τούρκοι λεηλατούν τώρα και τη Μηλιά.

Οταν ο Παράσχος Επιφανίου βλέπει τις τραγικές συνθήκες που περνούν οι συγωριανοί του, αποφασίζει να φύγει και πάλι από το χωριό του. Ανεβαίνει και πάλι στο ποδήλατο του και και φεύγει ανενόχλητος για το Αυγόρου όπου φθάνει σε λίγη ώρα.

Οι άλλοι εγκλωβισμένοι, οι περισσότεροι παράλυτοι ή πολύ προχωρημένης ηλικίας, δεν μπορούν να φύγουν. Οι Τούρκοι τους συλλαμβάνουν στις αρχές Σεπτεμβρίου και τους μεταφέρουν στη Γύψου.