Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

17.8.1974: Τα χωριά Λύση και Κοντέα ξεκληρίζονται ενώ ένας, ένας οι εγκλωβισμένοι εξαφανίζονται και μπαίνουν στον τραγικό κατάλογο των αγνοουμένων.

S-2228

17.8.1974: ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΛΥΣΗ ΚΑΙ ΚΟΝΤΕΑ ΞΕΚΛΗΡΙΖΟΝΤΑΙ ΕΝΩ ΕΝΑΣ, ΕΝΑΣ ΟΙ ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΟΙ ΕΞΑΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΜΠΑΙΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΤΡΑΓΙΚΟ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΤΩΝ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ

Στα μισά των δυο δρόμων Λευκωσίας- Αμμοχώστου (παλαιός και νέος) και σε ένα κύκλο με ακτίνα 15 χιλιομέτρων από τα χωριά Ασσια και Βατυλή, που είχαν ήδη καταληφθεί από τους Τούρκους εισβολείς, βρίσκονται τα ελληνοκυπριακά χωριά χωριά Λύση και Κοντέα και τα αμιγή τουρκικά χωριά Πέργαμος, Κούκλια και Σίντα.

Τα χωριά αυτά απέχουν μεταξύ τους πέντε και δέκα χιλιόμετρα και 30-40 χιλιόμετρα από τη Λευκωσία και την Αμμόχωστο.

Δυτικά του παλαιού δρόμου βρισκόταν το χωριό Λύση και νοτιανατολικά του σε απόσταση τριών έως τεσσάρων χιλιομέτρων η Κοντέα.

Νότια σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων, κοντά στις βρετανικές βάσεις βρισκόταν το τουρκικό χωριό Πέργαμος και σε ίση απόσταση ανατολικά μέσα στον παλαιό δρόμο Λευκωσίας- Αμμοχώστου τα Κούκλια της Μεσαορίας και σε παρόμοια απόσταση νοτιανατολικά, κοντά στο νέο δρόμο Λευκωσίας- Αμμοχώστου, βρισκόταν το χωριό Σίντα.

Το χωριό αυτό ήταν ένα από τα μεγαλύτερα αμιγή τουρκικά χωριά της περιοχής και οι Τούρκοι εισβολείς το είχαν μετατρέψει σε ανακριτήριο όπου μετέφεραν πολλούς Ελληνες που συνελάμβαναν κατά την προέλαση τους.

Με την προέλαση τους προς την Ασσια και τη Βατυλή οι εισβολείς είχαν ως στόχο να συνενωθούν με τα τρία τουρκοκυπριακά χωριά Πέργαμος, Κούκλια και Σίντα και από εκεί και πλέον θα προήλαυναν ελεύθερα προς τη νότια περιοχή της Αμμοχώστου και να αποκλείσουν κάθε έξοδο από την πόλη μια και τα πρώτα τουρκικά άρματα είχαν φθάσει στην ανατολική είσοδο της πόλης (τουρκική συνοικία ή παλιά Αμμόχωστος) από τη Μεσαορία και τον νέο δρόμο Λευκωσίας- Αμμοχώστου στις 15 Αυγούστου επομένη της κατάρρευσης του μετώπου της Μιας Μηλιάς κοντά στη Λευκωσία με την έναρξη της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής.

Αλλα χωριά στον παλαιό δρόμο Λευκωσίας- Αμμοχώστου από τα Κούκλια και μετά δεν υπήρχαν στο διάβα των αρμάτων παρά μόνο η Αχνα νοτιότερα αλλά και αυτό το χωριό πάλι δεν βρισκόταν μέσα στον κύριο δρόμο προς την Αμμόχωστο και μερικοί στο συνοικισμό Στροβιλιών, έξω από το Βαρώσι.

Στις 17 Αυγούστου οι τούρκοι βρόσκονταν λίγα μόλις χιλιόμετρα από τη Λύση όπου οι κάτοικοι της με το μήνυμα ότι έφθασαν τα άρματα στη Βατυλή (μερικά μπορούσαν να τα δούν μέσα στον κύριο δρόμο παρά την τοποθεσία "Ανεφανή") άρχισαν να ακολουθούν κι αυτοί τα καταβάνια της προσφυγιάς. Και η μόνη έξοδος που τους προσφερόταν ήταν ο δρόμος μέσω της Κοντέας προς το Δασάκι της Αχνας νοτιανατολικά.

Μέχρι τις 17 Αυγούστου ελάχιστοι κάτοικοι έχουν παραμείνει στο χωριό και οι τούρκο με την προέλαση τους προς τη Λύση δεν συναντούν ουσιαστικά κανένα. Οι δρόμοι είναι έρημοι. Μόνο ελάχιστοι κάτοικοι κυκλοφορούν στο χωριό και αυτοί δεν γνωρίζουν ότι ήδη τα τουρκικά άρματα εισήλθαν στο χωριό από τη δυτική περιοχή.

Αυτή τη μέρα ο Αντρέας Ττοφιάς, βγαίνοντας ανύποπτος από το σπίτι του μαζί με τη μητέρα του και έχοντας στην αγκαλιά του μερικές κουβέρτες πέφτει πάνω σε μια τουρκική περίπολο. Συλλαμβάνονται και μεταφέρονται σε κάποιο κέντρο, στην κεντρική περιοχή του χωριού. Εδώ συναντά και τον πατέρα του Αντώνη Ττοφιά που έχει συλληφθεί από τους Τούρκους σε άλλο μέρος του χωριού.

Σιγά, σιγά, ο αριθμός των συλληφθέντων αυξάνεται. Αλλά οι Τούρκοι δεν φαίνονται να ενδιαφέρονται γι' αυτούς. Και παίζουν έξυπνα το παιχνίδι τους. Τους επιτρέπουν να φύγουν λέγοντας τους να πουν και στους άλλους συγχωριανούς τους να επιστρέψουν στο χωριό και ότι δεν επρόκειτο να πάθουν ο,τιδήποτε.

Οι αιχμάλωτοι έφυγαν. Αυτοί γλύτωσαν όχι όμως και οι άλλοι που ίσως δίνοντας πίστη στις υποσχέσεις των εισβολέων, τους επιστρέφουν για να φροντίσουν τα ζώα τους.

Ενας από αυτούς είναι ο Ανδρέας Κωνσταντή, ιδιοκτήτης μεγάλης φάρμας που όταν επιστρέφει στο χωριό για να περιποιηθεί τα ζωά του μαζί με τους τέσσερις του γιους συλλαμβάνονται και μεταφέρονται ομαδικά στη Λευκωσία και στην αιχμαλωσία, στις φυλακές των Αδάνων.

Εξω από τη Λύση, προς την πλευρά του τουρκικού χωριού Σίντα οι βοσκοί Ττοουλής Ξέναρος και Ττοφής Σιάφκου προσέχουν τα πρόβατά τους μαζί με άλλους συγχωριανούς τους. Οι Τούρκοι τους συλλαμβάνουν και τους αναγκάζουν να μεταβούν στη Σίντα δέκα περίπου χιλιόμετρα βορειανατολικά του χωριού. Από τότε κανένας δεν τους ξαναβλέπει.

Εξη άλλοι νέοι μεταβαίνουν στη Λύση από τότε μπαίνουν κι' αυτοί στον κατάλογο των αγνοουμένων. Πρόκειται για τους Γιάγκο Σκούρου Γερόπαπα και τον αδελφό του Αντωνάκη, τον Κωστή Π. Αττά και τον μικρότερο αδελφό Χαράλαμπο, τον Παναγή Κυριάκου και τον Ξενή Πιερή Ρούσου.

Οι υπόλοιποι κάτοικοι της Λύσης που πληροφορούνται τις εξαφανίσεις των συγχωριανών τους αρχίζουν να ανησυχούν. Και εγκαταλείπουν κάθε σκέψη για να επισκεφθούν το χωριό τους μέχρι να περάσει το κακό.

Ομως ο Δημήτρης Κολάνης (Μήστος) στέλεχος του ΑΚΕΛ Λύσης, ανησυχεί. Εχει αφήσει τη μητέρα του στο χωριό άρρωστη και κανένας δεν ξέρει τι έχει απογίνει. Ο Κολάνης βάζει κατά μέρος τον κάθε κίνδυνο και ξεκινά για το χωριό, Ούτε και αυτός επιστρέφει.

Την ίδια περίοδο χάνονται επίσης και τα ίχνη του Αντρεκκή Λαρκή που έμεινε στο χωριό.

Στη συνέχεια η Λύση λεηλατείται για καλά από τους τουρκοκύπριους των γύρω χωριών που ανενόχλητοι πια και υπό την προστασία των τουρκικών στρατευμάτων, εισβάλλουν στο χωριό και παίρνουν ό,τι ους αρέσει.

Η ΚΟΝΤΕΑ

Την ίδια τύχη έχει και το διπλανό χωριό Κοντέα, που απέχει από τη Λύση νοτιανατολικά μόλις τρια μέ τέσσερα χιλιόμετρα.

Στην Κοντέα, όπου οι μερικοί εγκλωβισμένοι που έχουν απομείνει συλλαμβάνονται και συνενώνονται με τους συλληφθέντες ηλικιωμένους κατοίκους της Λύσης και μεταφέρονται στον Αγιο Σέργιο.

Από εκεί αφήνονται ελεύθεροι.

Ομως στην περιοχή το τουρκικό χωριό Σίντα έχει μετατραπεί σε ανακριτήριο και πολλοί Ελληνες που μεταφέρονται εκεί από τα γύρω χωριά εξαφανίζονται όπως συνέβη σε μερικούς κατοίκους του χωριού Στρογγυλός, που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα βορειότερα κοντά στο νέο δρόμο Λευκωσίας- Αμμοχώστου.