15.8.1974: Εγκλωβισμένοι στο Στρογγυλό βρίσκουν καταφύγιο και προστασία στα σπίτι των τουρκοκυπρίων συγχωριανών τους Χασάν Μεχμέτ και Μεχμέτ Ντίκρε, οι οποίοι τους προστατεύουν από τη μανία των ομοφύλων τους εισβολέων

S-2223

15.8.1974: ΕΓΚΛΩBΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΒΡΙΣΚΟΥΝ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΩΝ ΣΥΓΧΩΡΙΑΝΩΝ ΤΟΥΣ ΧΑΣΑΝ ΜΕΧΜΕΤ ΚΑΙ ΜΕΧΜΕΤ ΝΤΙΚΡΕ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΝΙΑ ΤΩΝ ΟΜΟΦΥΛΩΝ ΤΟΥΣ ΕΙΣΒΟΛΕΩΝ, ΓΙΑ ΛΙΓΟ, ΟΜΩΣ, ΓΙΑΤΙ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥΣ ΠΑΙΡΝΟΥN ΓΙΑ ΑΝΑΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΣΙΝΤΑ ΚΑΙ ΕΚΤΟΤΕ ΧΑΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΙΧΝΗ ΤΟΥΣ.

Νότια του νέου δρόμου Λευκωσίας- Αμμοχώστου στη Μεσαορία, σε απόσταση 15-20 χιλιομέτρων είναι το χωριό Στρογγυλός το οποίο εγκαταλείφθηκε από τους περισσότερους κατοφκους του από την κατάρρευση του Μετώπου της Μιας Μηλιάς στις 14 Αυγούστου 1974.

Οι περισσότεροι κάτοικοι κατέληξαν στην Ασσια νοτιότερα και άλλοι στο Βαρώσι και στη συνέχεια στο Δασάκι της Αχνας μέσα στη βρετανική βάση Δεκέλειας.

Τριάντα ένας όμως κάτοικοι με μερικούς ξένους από τα γύρω χωριά δεν απομακρύνονται είτε γιατί δεν θέλουν είτε γιατί δεν έχουν μέσα για να τους μεταφέρουν στις άλλες, πιο ασφαλείς, περιοχές και λίγο πριν έλθουν τα τουρκικά άρματα μετακινούνται όλοι ομαδικά στο σπίτι του κοινοτάρχη Σταυρή Ποϊράζη.

Μεταξύ αυτών ειναι η Μαρία Χριστοφόρου από την Κοντέα, αρραβωνιασμένη στο χωριό, η Χρυσταλλού Γιαννή, πεθερά της, η Ζωηρώ Σ. Ποϊράζη, η Μαρία και η Ελλού Λοϊζου, ο Ανδρέας Ποϊράζης, ο Γεώργιος Δημητρίου, ο Καραγιάννης Κουντουρής, ο Σάββας Ποϊράζς, ο Λοϊζος Χατζηγεωργίου Ποϊράζη, ο Γεώργιος Λοϊζου, και ο Αντωνάκης Ιωάννου και αρκετοί αλλοι.

Το βράδυ της 14ης Αυγούστου πολλοί αποφασίζουν να ακολουθήσουν τους άλλους συγχωριανούς τους που φεύγουν από το χωριό, αλλά οι τουρκοκύπριοι συγχωριανοί τους, τους προτρέπουν να παραμείνουν και τους διαβεβαιώνουν ότι θα φροντίσουν αυτοί να μη πάθουν τίποτα.

Και πραγματικά οι γυναίκες βρίσκουν καταφύγιο στο σπίτι ενός τουρκοκύπριου, του Χασάν Μεχμέτ, γνωστού σαν Χασανουϊ, ενώ οι άντρες μεταφέρονται στο καφενείο του Μεχμέτ Ντικρέ.

Στις 17 του μήνα οι τουρκοκύπριοι συμβουλεύουν τις γυναίκες να μεταβούν στα σπίτια τους. Οι άντρες δεν επιστρέφουν και όταν οι αυτές ζητούν εξηγήσεις από τους τουρκοκύπριους, αυτοί τους αναφέρουν ότι τους μετέφεραν για ανάκριση στη Σίντα, το τουρκοκυπριακό χωριό που βρίσκεται λίγα μίλια από το Στρογγυλό.

Οι άντρες που μεταφέρονται στη Σίντα είναι οι Αντωνάκης Ιωάννου Αντωνίου 20 χρόνων, Γεώργιος Δημητρίου 62, Αντρέας Ποϊράζης 68, Γιαννάκης Κουτνουρής 68, Γεώργιος Λοϊζου Ποϊράζης 18, Λοϊζος Χατζηγεωργίου Ποϊράζης 64, Σάββας Κωνσταντίνου Ποϊράζη 62, Σταύρος Ποϊράζης 68 κοινατάρχης Στρογγυλού, όλοι από το Στρογγυλό, Γιαννής Σάββα 60, από τον Μαραθόβουνο, Αδάμος Χρυσάνθου και Επιφάνης Νικόλα από την Βιτσάδα, Νίκος Ττόφα Τυφλού 20 και Ιάσων Ευαγγέλου 23.

Ενώ όλοι στο χωριό περιμένουν τους άνδρες να επιστρέψουν, κανένας τουρκοκύπριος δεν μπορεί να τους δώσει συγκεκριμένη πληροφορία για την τύχη τους. Εκείνο που γνωρίζουν οι τουρκοκύπριοι είναι εκείνο που τους έχει λεχθεί από την πρώτη ημέρα: Οτι, θα τους μετέφεραν στη Σίντα για ανάκριση.

Οσο περνά ο καιρός και κανένα νέο τους δεν έχουν αρχίζουν όλοι να ανησυχούν. Η ανησυχία συνεχίζεται για πολύ ακόμη γιατί από τότε κανένας δεν τους ξανάδε και έκτοτε μπήκαν στον τραγικό κατάλογο των αγνοουμένων.

Τις δύσκολες στιγμές που περνούν οι κάτοικοι του Στρογγυλού δεν τις γνωρίζει ο Ανδρέας Ζαχαρία Μεσαρίτης, από το Στρογγυλό που έχει καταφύγει στο Δασάκι της Αχνας και γι' αυτό θέλει να μεταβεί στο χωριό του να να δει και να πληροφορηθεί πως είναι η κατάσταση στο χωριό.

Μαζί του στο Δασάκι της Αχνας είναι και οι Χρίστος Γιαννή Γιάλλουρος, Παντελής Δημήτρης Σπανός και Παντελής Χατζηγεωργίου. Και αυτοί ανησυχούν για το τι γίνεται στο χωριό τους, απ' όπου οι πληροφορίες που ερχονται είναι συγκεχυμένες.

Ετσι στις 24 Αυγούστου, δέκα ημέρες μετά την προέλαση των τούρκων αποφασίζουν να μεταβούν στο χωριό τους.

Ανεβαίνουν όλοι στο αυτοκίνητο του Γιάλλουρου γύρω στις 9.30 το πρωί και ξεκινούν μέσω Λύσης- Βατυλής για να μεταβούν στο Στρογγυλό λες και δεν συμβαίνει τίποτα στην περιοχή.

Στο δρόμο κανένας δεν τους σταματά και δεν τους ρωτά που πάνε κι αυτοί συνεχίζουν την πορεία τους όταν ξαφνικά κοντά στη Βατυλή ένας τούρκος στρατιώτης τους κανει νόημα να σταματήσουν.

"Νέρεγε γκιτίορσον πε" (πού πατε) τους ρωτά ο στρατιώτης.

Οταν αντιλαμβάνονται που έχουν πέσει είναι πλέον αργά. Ο τούρκος στρατιώτης τους αναγκάζει με την απειλή του όπλου του να κατέβουν από το αυτοκίνητο τους και αφού τους ερευνά τους τοποθετεί σε άλλο αυτοκίνητο και τους μεταφέρει σε ένα σπίτι στην Ασσια. Στο αυτοκίνητό τους κατάσχεται.

Στο σπίτι όπου έχουν μεταφερθεί βρίσκονται άλλα 50-60 άτομα από την Ασσια και τα γύρω χωριά. Μεταξύ αυτών και ο Δημήτρης Δημητριάδης Παριζιάνος, Ζαχαροπλάστης, από τη Λευκωσία.

Μέχρι να προλάβουν να ενημερωθούν για την κατάσταση στην Ασσια οι τούρκοι τους τοποθετούν και πάλι σε ένα λεωφορείο μαζί με αρκετούς άλλους, μεταξύ των οποίων και ο Παριζιάνος και τους μεταφέρουν μέσω Τζιάους-Κυθρέας και Δικώμου στο Γκαράζ Παυλίδη, είνaι τώρα πια αιχμάλωτοι.

Ομως οι ταλαιπωρίες τους δεν τελειώνουν εδώ. Την επομένη οι τούρκοι τους τοποθετούν στη γραμμή και αφού ξεχωρίζουν τους ηλικιωμένους από τους πιο νέους, τους υποχρεώνουν να αναέβουν και πάλι στα λεωφορεία και τους μεταφέρουν προς την κατεύθυνση του χωριού τους. Στο δρόμο το λεωφορείο σταματά για να αποβιβάσει τους κατοίκους των άλλων χωριών απ' όπου περνούν και αυτούς τους μεταφέρουν στο Στρογγυλό. Ενώ το λεωφοφείο ξεκινά ο Μεσαρίτης αποχαιρετά τον Παριζιάνο λέγοντας τπου:

"Γιάσου και θα βρεθούμε στη Λευκωσία".

"Πέρασε από το Ζαχαροπλαστείο να τα πούμε".

Είναι και οι δυο σίγουροι ότι θα ξαναβρθούν. Ομως ενώ ο Μεσαρίτης και οι τρεις σύντροφοι του κατεβαίνουν στο Στρογγυλό, ο Παριζιάνος μεταφέρεται στην Ασσια όπου ξανασυλλαμβάνεται αργότερα και από τότε χάθηκαν τα ίχνη του.

Οι τέσσερις κάτοικοι του Στρογυλού κατευθύνθηκαν στο σπίτι του Λοϊζου Χατζηγεωργίου. Ο Χατζηγεωργίου απουσιάζει από το σπίτι του γιατί είχε συλληφθεί εδώ και μερικές ημέρες και μεταφέρθηκε στη Σίντα για ανάκριση. Τουλάχιστον έτσι είπαν στους συγχωριανούς τους οι τούρκοι κάτοικοι του χωριού.

Στο χωριό μένουν για τρεις μόνες ημέρες, γιατί ένα βράδυ μερικοί φίλοι τους τουρκοκύπριοι τους συμβουλεύουν, αν μπορουν να φύγουν να το κάμουν γιατί στο χωριό κινδύνευαν.

Ετσι μόλις νύκτωσε η 27η Αυγούστου, οι Μεσαρίτης, Γιάλλουρος, Σπανός κι Χατζηγεωργίου αποφασίζουν να δοκιμάσουν και πάλι την τύχη τους.

Πήραν μερικές προμήθειες και ξεκίνησαν με στόχο το Δασάκι της Αχνας και πάλι. Γνώριζαν καλά τα κατατόπια και μέχρι να ξημερώσει έφθασαν στο στόχο τους.

Την επομένη ξεκληρίστηκε και ο Στρογγυλός. Οι τούρκοι τοποθέτησαν τους λίγους εγκλωβισμένους στα λεωφορεία και τους μετέφεραν σε διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Μεσαρίας. Ακόμα ένα χωριό εκκενώθηκε...