14.8.1974: Πέντε ελληνοκύπριοι παραδίδονται στον τουρκικό στρατό στο χωριό Τζάος στη Μεσοαρία μπροστά στον φωτογραφικό φακό τούρκου φωτογράφου, αλλά αργότερα εκτελούνται και ρίχνονται μέσα σε πηγάδι μαζί με άλλους

S-2214

14.8.1974: ΠΕΝΤΕ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΟΙ ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΖΑΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΟΑΡΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΦΑΚΟ ΤΟΥΡΚΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΥ, ΑΛΛΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΡΙΧΝΟΝΤΑΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΠΗΓΑΔΙ ΜΑΖΙ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ 14

Στις 14 Αυγούστου 1974 πέντε ελληνοκύπριοι του Τάγματος 398 που υπηρετούσαν στην περιοχή Κορνόκηπου- Τζάους- Ψυλλάτου για να διασφαλίσουν τον έλεγχο του τουρκικού αυτού θυλάκου, που βρίσκεται στην καρδιά της Μεσαορίας με τα ελληνικά χωριά Μαραθόβουνος και Λευκόνοικο γύρω τους, συνελήφθησαν από τα τουρκικά άρματα που προήλαυναν προς την Αμμόχωστο. Ενας φωτογράφος, ο τούρκος Ερκίν Κονούκσεβερ που συνόδευε τα τουρκικά στρατεύματα φωτογράφισε τους πέντε εθνοφρουρούς καθώς ύψωσαν τα χέρια και παραδίδονταν.

Εκτοτε όμως χάθηκαν τα ίχνη των πέντε νέων για 35 ολόκληρα χρόνια μέχρι που οι υπηρεσίες ταυτοποίησης λειψάνων κατόρθωσαν να ταυτοποιήσουν τα οστά τους μαζί με τα οστά άλλων 14 νέων που βρέθηκαν σε πηγάδι κοντά στο Τζάος.

Τα οστά ανήκαν στους Αντωνάκη Μιχήλ Κορέλλη, από την Κυθραία, 30 ετών, Πανίκο Νικολάου Χρυσοστόμου, 26 χρόνων από το Εξω Μετόχι, Χριστόφορο Σκορδή Γεωργίου, 25 ετών από το Δάλι, Ιωάννη Παπαγιάννη Χαραλάμπους, 24 ετών, από την Αγλαντζιά, και Φίλιππο Χατζηκυριάκου.

Οι φωτογραφίες από την παράδοση των πέντε νέων στις οποίες παρουσιάζονται γονατιστοί και να έχουν τα χέρια πίσω από το κεφάλι με ένα τούρκο στρατιώτη να δίνει σε ένα από αυτούς τσιγάρο, βρίσκονταν σε μια σειρά από φιλμ τα οποία κατέσχαν οι αρχές από τον τούρκο φωτογράφο Ερκίν κονούκσεβερ που κατευθυνόταν στην τουρκική συνοικία της Λευκωσίας από τον τότε νέο δρόμο Λευκωσίας- Αμμχώστου, και ο οποίος δυο μέρες αργότερα έπεσε κατά λάθος στα χέρια εθνοφρουρών που επάνδρωναν φυλάκιο στην περιοχή Καϊμακλίου έχνας μαζί του διάφορους επιβάτες, μεταξύ των οποίων και μια έγκυο τουρκάλλα.

Γύρω στα τέλη Αυγούστου 1978 ένας άνδρας παρουσιάστηκε στο φωτογράφο της Λευκωσίας Χρίστο Γιάγκου και του ζήτησε να του τυπώσει μερικές φωτογραφίες από σλάϊντς.

Αφηγήθηκε (εφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ 13.8.2009):

"Παρουσιάστηκε κάποιος κύριος με τα φιλμ, αλλά ήταν σε σλάϊντς. Από την ώρα που τα έφερε μέχρι την ώρα που τα πήρε ήταν συνέχεια παρών. Μέσα ή προς το τέλος Αυγούστου, ήταν, δεν θυμάμαι ακριβώς. Εφερε και τη ΝΙΚΟΝ (φωτοπγραφική) μαζί του και βγάλαμε και φιλμ που είχε μέσα και τα εμφανίσαμε. Ηταν επαγγελματική φωτογραφική".

Πρόσθεσε σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα ότι "αυτός που ζήτησε να εμφανίσει τα φιλμ ήταν ελληνοκύπριος έφεδρος αξιωματικός τον οποίο γνωρίζει. Εμφάνισα συνολικά τέσσερα φιλμ. Είδα σε αυτές τις φωτογραφίες στρατιώτες που συλλαμβάνονται από τον τουρκικό στρατό. Είχε και άλλες φωτογραφίες, μερικές ήταν αυτές οι γνωστές που δείχνετε τώρα με τους αγνοουμένους με ψηλά τα χέρια και την άλλη που ο τούρκος του ανάβει το τσιγάρο. Δεν είδα στιγμιότυπα με εκτελέσεις. Εγώ δεν εφάνισα φωτογραφίες, σλάϊντς μόνο. Μετά από λίγες μέρες, δύο-τρεις μέρες που εμφάνισα τα σλάιντς, είδα τις φωτογραφίες στη ΜΑΧΗ. Αυτός που τα πήρε τα φίλμ τα παρέδωσε στη ΜΑΧΗ. Μιλάμε για πέραν των 100 φοτογραφιών 36χ4 φιλμ".

Ο Γιάγκου είπε στο ΡΙΚ, σύμφωνα με τη εφημερίδα Η ΜΑΧΗ (13.8.1974) ότι ο ελληνοκύπριος άνδρας ήταν έφεδρος αξιωματικός, ο οποίος τον επέβλεπε καθ'όλη τη διαδικασία εφμάνισης των φιλμ και δεν του επέτρεψε να κρατήσει ούτε μια από τις φωτογραφίες.

Οπως είπε ο Γιάγκου ύστερα παό λίγες μέρες είδε τις φωτογραφίες αυτές δημοσιευμένες στην εφημερίδα Η ΜΑΧΗ.

Πραγματικά στα μέσα Σεπτεμβρίου ένας άνδρας, που δεν κατέστη δυνατό να ξεκαθαρίσει ήταν ο ίδιος ο αξιωματικός που είχε επισκεφθεί τα γραφεία της εφεμερίδας Η ΜΑΧΗ στη Λευκωσία στη λεωφόρο Γρίβα- Διγενή όπου βρίσκονταν αργότερα τα γραφεία της Επιτροπής Ταυτοποίησης οστών από την εισβολή, και ζήτησε να πωλήσει τις φωτογραφίες στη εφημερίδα.

Στην εφημερίδα βρισκόταν τότε ο Κώστας Τζωρτζής, δόκιμος τότε δημοσιογράφος από την Ασσια ο οποίος ανέφερε ότι ο Νίκος Σαμψών έδωσε τη συγκατάθεση του στον τότε δημοσιογράφο της εφημερίδας Ντίνο Μενελάου και αυτός κατέβαλε στον άγνωστο άνδρα το ποσό των 24 λιρών για να εξασφαλίσουν τις φωτογραφίες.

Οι φωτογραφίες άρχισαν να δημοσιεύονταν στη ΜΑΧΗ καθημερινά από τις 17 Σεπτεμβρίου 1974.

Ο αξιωματικός που αποτάθηκε στο Γιάγκου είπε ότι το 1974 υπηρετούσε τη θητεία του ως δόκιμος αξιωματικός και επιβεβαίωσε ότι αυτός εμφάνισε τις φωτογραφίες, αλλά όπως είπε, μετά τις παρέδωσε σε συγκεκριμένο αξιωματικό του ΓΕΕΦ, ο οποίος, ωστόσο, σε επικοινωνία του στο ΡΙΚ διέψευσε ότι παρελαβε ποτέ οποιοδήποτε φωτογραφικό υλικό που έχει σχέση με την υπόθεση αιχμαλώτων.

Ο Κώστας Τζιωρτζής ανέφερε για τον τρόπο εξασφάλισης των φωτογραφιών από την εφημερίδα:

"Θυμούμαι ότι μια Κυριακή βράδυ που εργαζόμουν ως βοηθός στην εφημερίδα ΘΑΡΡΟΣ γύρω στα μέσα Σεπτεμβρίου 1974 επισκέφθηκε τα γραφεία κάποιος πολίτης και με ρώτησε ποιος είναι ο υπεύθυνος. Τον ρώτησα "τι τον θέλεις" και μου είπε "έχω κάτι φιλμς που πήραν από τους τούρκους και νομίζω ότι σας ενδιαφέρουν". Του λέω "ήρθες πρώτα σε μας ή πήγες σε άλλη εφημερίδα". Μου λέει "ναι πήγα στον Φιλελεύθερο και μίλησα με κάποιον Σωτήρη, αλλά μου είπε να εμφανίσω πρώτα τα φιλμ, να τους πάρω τις φωτογραφίες και αν τους ενδιαφέρει να αγοράσουν μερικές".

Πήγα αμέσως στη σελίδωση, όπου βρισκόταν ο υπεύθυνος βάρδιας, ο Ντίνος Μενελάου, ένας τετραπέρατος ρεπόρτερ, μαζί με τον σελιδωτή Κύπρο Τααρμουντά, ο οποίος δυστυχώς απεβίωσε πριν μερικά χρόνια. Του είπα "Ντίνο έχει κάποιον που έχει κάτι φιλμ και θέλει να μας τα πουλήσει".

Μετά εγώ συνέχισα τη δουλειά που είχα και ο Ντίνος ανέλαβε να μιλήσει μαζί του. Σε κάποια σιγμή άκουσα τον Ντίνο που του είπε να μου δώσεις ένα φιλμ να το εμφανίσω, έχω σκοτεινό θάλαμο δίπλα, για να δω τι έχει μέσα. Πράγματι έτσι και έγινε και του έδωσε κάποιο φιλμ. Μετά από λίγο βγήκε από τον σκοτεινό θάλαμο, ήρθε στη σύνταξη και βρήκε τον πολίτη που καθόταν κοντά μου και κάτι είπαν. Στο τέλος ο Ντίνος Μενελάου του είπε "πόσα θέλεις να τα δώσεις όλα", χωρίς να πει τι βρήκε στο φιλμ. Η απάντηση αν δεν με απατά η μνήμη μου ήταν τριάντα λίρες.

Είπαν κάτι μεταξύ τους ξανά, και φαίνεται ότι ο Ντίνος τον παζάρεψε, διότι μετά κατέβηκε τις 24 λίρες. Πήρε ο Ντίνος τηλέφωνο τον μάστρο, τον κ. Νίκο Σαμψών στο τηλέφωωνο, νομίζω δεν το βρήκε, και μας πήρε ο ίδιος σε πέντε λεπτά πίσω. Του είπαμε για τον άνθρωπο που ήρθε να μας πουλήσει κάποια φιλμ και ότι τον παζαρέψαμε στις 24 λίρες χωρίς να κατεβαίνει πιο κάτω. Ο κ. Νίκος μας είπε αμέσως "αγοράστε τα".

Εμείς του είπαμε "μα 24 λίρες που να τες βρούμε;".Μας είπε τότε "βάλτε όλοι από λίγα και αύριο να σας τα δώσουμε από το λιγιστήριο".

Ετσι και έγινε. Λέω του Ντίνου: "Ντίνο, εγώ κρατώ εφτάμισυ λίρες, θα δώσω τις πέντε, φέρε μου τζι' εσύ καμιά δεκαριά λίρες, αν κρατείς, τζιαι να πάμε στους τυπογράφους".

Πήγαμε στους τυπογράφους, μας έδωσε 7-8 ο Κύπρος Ταραμουντάς και νομίζω 2-3 ο Γιώργος από το Δίκωμο με το παρατσούκλι "Μοντπαρνές".

Δώσαμε τα λεφτά στον "μυστηριώδη πολίτη και έφυγε.

Την επομένη μέρα καθαρίστηκαν όλα τα φιλμ και είχαμε βάλει την Τρίτη προαγγελία στην εφημερίδα με μεγάλα γράμματα " Διαβάστε αύριο στη ΜΑΧΗ αποκλειστικές φωτογραφίες για τη σύλληψη εθνοφουρών και πολιτών που σήμερα αγνοούνται. Από την Τετάρτη σχεδόν και για είκοσι μέρες δημοσιεύσαμε το σύνολο των φωτογραφίων που είχαμε στην κατοχή μας, εξ ου σημειώθηκε και κατακόρυφη αύξηση στις πωλήσεις της εφημερίδας.

Στο πέρασμα του χρόνου, έμαθα ότι τά φιλμ υπήρχαν για αρκετό καιρό στα γραφεία και γι' αυτά γνώριζε και ο Θεραπής Αντωνίου, ο οποίος εκτός του ότι εργαζόταν και στο τυπογραφείο ήταν και φωτογράφος στη ΜΑΧΗ. Δυστυχώς και αυτός έχει πεθάνει πριν από λίγα χρόνια".

Η εφημερίδα Η ΜΑΧΗ έγραψε στις 19 Αυγούστου 2009 όταν έγινε η ταυτοποίηση των οστών των πέντε ηρώων ότι "σύμφωνα με μαρτυρίες υπαλλήλων που εργάζονταν εκείνη την περίοδο στο ΜΑΧΗ το επίμαχο φωοτογραφικό υλικό παραδόθηκε εκείνη την περίοδο στις αρμόδιες αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας για περαιτέρω διερεύνηση των τραγικών γεγονότων. Δυστυχώς η εφημερίδα αδυνατεί σήμερα να αναδημοσιεύει το σύνολο των φωτογραφιών που είδαν το φως της δημοσιότητας, τον Σεπτέμβριο του 1974 καθώς οι συγκεκριμένοι τόμοι με τις εφημερίδας της περιόδου, κάηκαν πριν από μερικά χρόνια σε πυρκαγιά που ξέσπασε στο χώρο όπου φυλάγονταν.

Ωστόσο ο τότε συντάκτης της εφημερίδας Χαράλαμπος Χαραλαμπίδης στο βιβλίο του " Ραούφ Ντενκτάς" έγραψε ότι αποκόμματα του φιλμ κατέληξαν στους υπευθύνους για τους αγνοουμένους:

"Ο Ανδρέας Ματσουκάρης, που είχε διοριστεί από τον Πρόεδρο Κληρίδη ως υπεύθυνος για τους αγνοουμένους, τους αιχμαλώτους και τους εγκλωβισμένους με παρακάλεσε να τους δώσω αντίγραφο του φιλμ για να χρησιμοποιηθεί από την Κυβέρνηση για τον εντοπισμό και τη σωτηρία αιχμαλώτων και αγνοουμένων. Με τη συγακτάθεση του αείμνηστου Νίκου Σαμψών δόθηκαν στον Ανδρέα Ματσουκάρη, όλα τα αποκόμματα του φιλμ, που εμφάνιζαν στρατιώτες και αιχμαλώτους".

Ο ΤΟΥΡΚΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: Ο τούρκος φωτογράφος Ερκίν Κονούκσεβερ, εργαζόταν το 1974 στην εφημερίδα "Γκιουναϊντίν" και όπως δήλωσε το 2009 στην εφημερίδα "Χουριέτ" της Τουρκίας αυτός πραγματικά τράβηξε τις φωτογραφίες με τους πέντε ελληνοκύπριους στρατιώτες.

"Ναι", είπε, "είχαμε πέσει αιχμάλωτοι μαζί με τον ανταποκριτή του πρακτορείου ΑΝΚΑ Αντέμ Γιαβούζ".

Πρόσθεσε ότι στην κατοχή του είχε έντεκα φιλμ από σκηνές του πολέμου και ότι είχε βγάλει και τη συνέχεια της σύλληψης των εθνοφρουρών που περιλάμβανε την ταφή τους και ότι στα χέρια των ελλήνων υπήρχαν και οι φωτογραφίες ενώ τους έθαβαν, υπονοώντας ότι οι κυπριακές αρχές γνώριζαν για την εκτέλεση των πέντε ηρώων από το 1974.

Είπε ακόμα ότι στις 12 Μαϊου 1977 είχαν δημοσιευθεί τα γεγονότα της δολοφονίας των πέντε εθνοφρουρών στην τουρκική εφημερίδα ΜΙΛΙΕΤ.

Το σχετικό απόσπασμα του πράγματι αποκαλυπτικού δημοσιεύματος στη "Μιλιέτ", το οποίο δημοσιεύεται και στο βιβλίο του Κώστα Τζωρτζή "Οι ήρωες μας" έχει ως εξής:

"Η δεύτερη ειρηνική επιχείρηση άρχισε το πρωί της 14ης Αυγούστου 1974. Η ειδική ομάδα ΒΟRA που αποτελείτο από μονάδες αρμάτων πυροβολικού και πεζικού βρισκόταν κοντά στο χωριό Τζάος. Οι ελληνοκύρπιοι εθνοφρουροί άρχισαν να οσπισθοχωρούν προς τον νότο και τα άρματα και τα τεθωρακισμένα τους κυνηγούσαν. Κάποια στιγμή το άρμα MERIG 1 πλησίασε πέντε ελληνοκύπριους εθνοφρουρούς που ήταν μαζεμένοι πίσω από ένα λόφο, οι οποίοι όμως παραδόθηκαν αφού δεν μπορούσαν να αντιδράσουν. Ηταν όλοι τρομαγμένοι και έκλαιαν. Ενας από τους εθνοφρουρούς γονάτισε στο έδαφος και έκλαιε πάρα πολύ. Ο Μουσταφά Τσαβούς, σκοπευτής του άρματος ήταν ο πρώτος που πήδηξε κάτω από το άρμα. Ο υπολοχαγός Ντίντσερ κατά άλλη μαρτυρία, "Σημερινή", 14 Αυγούστου 2009 διοικητής ήταν ο Ταγματάρχης Ερσέλ Καγιάν) κάλυπτε το λοχία με το αυτόματο του. Ο Μουσταφά πήγε κοντά στον εθνοφρουρό που έκλαιγε και του πρόσφερε τσιγάρο. Μετά του έδωσε νερό. Η ενέργεια αυτή του Μουσταφά έδωσε θάρρος σε όλους τους συλληφθέντες.

Ενώ τους φωτογράφιζα ήλθε κοντά μας και ο διοικητής της επιχείρησης Ταξίαρχος (Χακί) Μπόρατας. Εγινε συζήτηση μεταξύ του Ταξίαρχου Μπόρστας και του υπολοχαγού Ντίντσερ καθώς και μερικών τουρκοκυπρίων αγωνιοστών που έφθασαν στην περιοχή. Επειδή ο στρατός θα συνέχιζε την επιχείρηση και δεν μπορούσε να μεταφέρει αιχμαλώτους μαζί του, συμφωνήθηκε να τους πάρουν οι τουρκοκύπριοι αγωνιστές και να τους μεταφέρουν σε ασφαλές μέρος και να τους φυλαξουν.

Ξεκίνησε το άρμα και μαζί και εμείς (με τον συνάδελφο του φωτογράφο Αντέμ Γιαβούς) για να φύγουμε από την επριοχή. Δεν φτάσαμε να πάμε μακρυά και ακούσαμε πίσω μας πυροβολισμούς. Γυρίσαμε πίσω εκεί που αφήσαμε τους πέντε ελληνοκύπριους εθνοφουρούς. Ο Ταξίαρχος Μπόραπας προχώρησε πολύ θυμωμένος προς το μέρος των τουρκοκυπρίων αγωνιστών και τους είπε: "Τι εκάμετε, εγώ σας τους παράδωσα για να τους προστατεύσετε..."

Οι τουρκοκύπριοι αγωνιστές του απαντούν: " Αυτοί μαζί με άλλους μας περικύκλωσαν στο Τζάος. Αρκετοί φίλοι μας στρατιώτες σκοτώθηκαν, δεν μπορούσαμε να βρούμε δίκαιο στα αισθήματά μας".

Ενας από τους τουρκοκύπριους αγωνιστές πρόσφερε μερικές εκατοντάδες λίρες που βρήκε σε ένα από τους ελληνοκύπριους εθνοφουρούς στον Ταξίαρχο Μπόρατας. Ο Διοικητής πολύ θυμωμένος έσχισε τα χαρτονομίσματα και τα πεταξε. Στη συνέχεια έφυγε για να συνεχίσει την επιχείρηση. Δεν μπόρεσε να κάμει καμιά ενέργεια για την πράξη στην οποία προέβησαν οι τουρκοκύπριοι".

Ο τούρκος δημοσιογράφος είπε επίσης ότι πριν από πέντε χρόνια δηλαδή το 2004 του φώναξε ο Ραούφ Ντενκτάς και κατέθεσε στην επιτροπή αγνοουμένων όπου ενήργησε πως σκοτώθηκαν οι πέντε ελληνοκύπριοι στρατιώτες.

Εξ άλλου σε δηλώσεις του στην εφημερίδα ΒΑΤΑΝ της Τουρκίας τον Αύγουστο του 2009 ο Κονούκσεβερ ανέφερε ότι τους αιχμαλώτους τους σκότωσαν τουρκοκύπριοι.

Ο τούρκος στρατηγός, είπε, ζήτησε εξηγήσεις από τους τουρκοκύπριους, οι οποίοι απάντησαν ότι περίμεναν για χρόνια τη στιγμή εκείνη γιατί όπως είπε ένας από αυτούς, οι ελληνοκύπριοι σκότωσαν τον αδελφό του και άλλος την αδελφή του.

Τότε, είπε, ο στρατηγός διέταξε να θάψουν τους εθνοφουρούς.

Εξάλλου ο Ερσέλ Καγιάν, ο οποίος ηγείτο της ίλης των αρμάτων που συνέλαβε τους πέντε στρατιώτες δήλωσε σύμφωνα με τον Μακάριο Δροσιώτη, στην εφημερίδα ΒΑΤΑΝ της Τουρκίας (εφημερίδα "Πολίτης" 15.8.2009) οι πέντε στρατιώτες μόλις είδαν τα άρματα παραδόθηκαν:

Πρόσθεσε:

"Είχαν τρομάξει. Τους είπα ότι δεν θα τους αγγίξουμε Τους πρόσφερα τσιγάρα. Ενας από τους στρατιώτες μας μου έδειξε τη βέρα του. Μάλλον ήθελε να μου πει ότι ήταν παντρεμένος. Δεν μπορούσαμε να τους πάρουμε μαζί μας με το τανκς και παραδώσαμε τους αιχμαλώτους στους τουρκοκυπρίους μαχητές. Οι μαχητές πρέπει να έχουν σκοτώσει τους αιχμαλώτους".

Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα η Σεβγκιούλ Ουλουντάγ, η οποία μίλησε σε ανύποπτο χρόνο με τουρκοκύπριους του Τζάους, έγραψε στον "Π" στις 3 Μαϊου 2009 ότι όντως οι πέντε δολοφονηθηκαν επί τόπου από τουρκοκύπριους και ότι οι τούρκοι αξιωματικοί έκαναν τα στραβά μάτια και άφησαν τον τουρκοκύπριο εκτελεστή να πάρει τη εκδίκηση του επειδή ο δικός του πατέρας είχε σκοτωθεί από ελληνοκύπριους".

Επίσης αναφέρεται στο δημοσίευμα οι δολοφονηθέντες τάφηκαν σε πρόχειρο τάφο και τους ξέθαψαν τα σκυλιά και έτσι τους μετακίνησαν και τους έρριξαν στο πηγάδι στο οποίο βρέθηκαν.

Τη σύλληψη των πέντε νέων παρακολούθησε από μακρυά ο Γιαννάκης Χριστοδούλου, στρατιώτης του 398 γαμβρός του εκτελεσθέντος Παναγιώτη Νικολάου.

Ο Χριστοδούλου ανέφερε στον Βάσο Βασιλείου, εφημερίδα "Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ (12.8.2009) ότι το πρωί της 14ης Αυγούστου 1974 ο υπεύθυνος αξιωματικός αναζητήθηκε, αλλά δεν ανευρέθη, οπόταν οι περίπου 100 στρατιώτες του τάγματος, χωρίστηκαν σε μικρές ομάδες των πέντε ατόμων και ο ίδιος με την ομάδα του έλαβαν θέσεις σε ένα ύψωμα, ενώ ο κουνιάδος του Παναγιώτης Νικολάου μαζί με άλλους έλαβαν θέσεις λίγο μεσα από το δρόμο, σε σημείο που οδηγούσε στην Αμμόχωστο. Ο Χριστοδούλου ανέφερε ότι είδε από μακρυά τουρκικά στρατεύματα να προσεγγίζουν προερχόμενα από τη Μια Μηλιά και να κατευθύνονται προς το Βαρώσι. Οταν πλησίασαν, είπε, την ομάδα του κουνιάδου του, αυτός με άλλους τέσσερις στρατιώτες της γνωστής φωτογραφίας, εξήλθαν του ορύγματος με ψηλά τα χέρια και παραδόθηκαν.

Ο Χριστοδούλου, ανέφερε επίσης, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ότι έμεινε στην περιοχή και παρακολουθούσε τη σκηνή για περίπου δεκαπέντε λεπτά και στη συνέχεια εγκατέλειψε το σημείο με άλλους τέσσερις που βρίκονταν μαζί του.

Προτού αποχωρήσει, είδε, όπως ανέφερε σε κατάθεση του, ένα τούρκο στρατιώτη να δίνει κάτι στους ελληνοκύπριους αιχμαλώτους αλλά δεν διαπίστωσε τι ακριβώς ήταν αυτό.

Οση ώρα βρισκόταν στο σημείο εκείνο, είπε, δεν είδε να πυροβολείται οποιοσδήποτε. Οταν εγκατέλειψαν την περιοχή κινήθηκαν προς τη Καντάρα, και ακολούθως πέρασαν από το Λευκόνοικο και κατέληξαν στις βάσεις Δεκέλειας".

Εξάλλου ο Ν.Κ. από το Εξω Μετόχι, φίλος του Πανίκου Νικολάου, (ενός από τους πέντε εκτελεσθέντες ήρωες) αφηγήθηκε στην εκπομπή του ΡΙΚ "Από Μέρα Σε Μέρα" (απομαγνητοφώνηση από την εφημερίδα Χαραυγή 13 Αυγούστου 2009):

"Μαζί με τον φίλο τον Πανίκο ήμασταν στο κέντρο του Τζάους. Πριν ξεκινήσει η δεύτερη εισβολή ήλθαν και μας έβαλαν σε ένα καμιόνι γύρω στα 20-22 άτομα. Ημουν λοχίας, είχα τουλάχιστον έξη άτομα μαζί μου. Αρχισα να υποψιάζομαι ότι τα πράγματα ήταν προδομένα και είπα στον φίλο μου τον Πανίκο:" Φίλε μου έλα να φύγουμε". Επιάσαν μας και πήραν μας στον Κορνόκηπο. Εξω από το Τζάος να επανδρώσουμε φουλάκια. Μας έστειλαν εκεί στην παγίδα. Να κάμουμε τι, αφού ο όγκος του στρατού ήταν στο Τζάος. Κατάλαβα ότι τα πράματα ήταν προδομένα και δεν ήθελα να μείνω εκτεθειμένος στον Κρορνόκηπο. Ο διοικητής της Διμοιρίας κ. Συμεωνίδης, γιατρός, που είναι τώρα εγκατεστημένος στη Ρόδο μου είπε ότι είμαι λοχίας και πρέπει να μείνω πάνω στο φυλάκιο. Εγώ του είπα ότι και να συμβεί εγώ θα φύγω. Τη νύκτα θα είμαι πίσω στο Τζάος... Εχω γλυτώσει τρεις χωριανούς μου και ένα από τη Βώνη. Κάλεσα και το φίλο μου τον Πανίκο να φύγουμε γιατί θα ήταν είχαμε άσχημα.

Και το καυτό ερώτημα στον κ. Συμεωνίδη: Οταν έσπασε η γραμμμή της Μιας Μηλιάς που ήταν η ώρα 10 να ειδοποιήσει πάνω στο φυλάκιο; Η λώρα 2 που ήταν; Πού ήταν όλοι οι αξιωματικοί, ότι ταγματάρχες; Οταν μπήκαμε στο Τζιάος εστάθηκα και είπα: "Θεέ μου επιάσαν μας". Φώτιση, Θεού ξεκίνησαν και έβαλλαν πάνω στην εκκλησία του Μαραθόβουνου, στον Προφήτη Ηλία και είπα "τέρμα φίλε μου, ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Ημασταν γύρω στα 150 άτομα μέσα στο Τζάος και είπα "παιθκιά τι περιμένετε;" Νάρτουν να σας πιάσουν; Εν τούρκικα, βάλλουν πάνω στο σταυρό"... Φεύγοντας από το Τζιάος βρεθήκαμε ξανά μέσα σ'ένα τέλλι, δυο μέτρα ύψος. Εγώ ήμουν γυμνασμένος, πετάκτηκα και γλύτωσα. Ξεκινήσαμε και φεύγαμε..."

Γιατί λοιπόν δεν ειδοποιήθηκε η ομάδα που έμεινε σον Κορνόκηπο; Πού ήταν οι αξιωματικοί; Δυστυχώς μας πήραν σαν αρνιά στη σφαγή".

Επίσης ο διοικητής της Διμοιρίας Γ. Συμεωνίδης δήλωσε στην αθηναϊκή εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ των Αθηνών στις 25 Ιουλίου 2009 στις αρχές Αυγούστου ότι με τη διμοιρία του που αποτελείτο από 22 άτομα βρέθηκε να κρατά θέσεις σε υψώματα κοντά στο τουρκοκυπριακό χωριό Τζιάος και παρά το γεγονός ότι είχε συμφωνηθεί ανακωχή,τα ξημεράμωτα της 14ης Αυγούστου πετούσαν πάνω από την περιοχή τουρκικά αεροπλάνα.

Εγραψε σχετικά σε αναδημοσίευση η εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ 11.8.2009) για τα όσα είπε ο Συμεωνίδης:

" Οι Τούρκοι παραβίασαν την ανακωχή με σκοπό να καταλάβουν την Αμμόχωστο, αλλά κανένας δεν φρόντισε να ενημερώσει εκείνες τις ώρες τις ελληνοκυπριακές μονάδες, με αποτέλεσμα πολλοί στρατιώτες παγιδευτούν και να αιχμαλωτιστούν. Η διμοιρία του ανθυπολοχαγού Συμεωνίδη είχε χωριστεί σε τρεις ομάδες: Στην πρώτη ήταν οι πέντε δολοφονηθέντες ελληνοκύπριοι, στη δεύτερη μετείχε ο Συμεωνίδης ενώ η τρίτη ομάδα βρισκόταν σε ύψωμα. Ο τότε διοικητής περιγράφει χαρακτηριστικά: "Πήραμε εντολή να βάλλουμε εναντίον των τουρκικών θέσεων. Δυστυχώς το πυροβόλο της ομάδας όπου επικεφαλής ήταν ο συγχωριανός μου Κορέλλης, δεν μπορούσε να βάλει κατά των τουρκοκυπρίων γιατί δεν ταίριαζαν οι σφαίρες που τους είχαν δοθεί...

Κάποια στιγμή γύρω στο μεσημέρι, εμφανίστηκαν πίσω από ένα ύψωμα 3-4 άρματα και σε απόσταση 300 μέτρων από την ομάδα Κορέλλη. Τηλεφώνησα στο τάγμα για να μάθω τι ήταν τα άρμα. Η τηλεφωνική γραμμή ήταν νεκρή. Καταλάβαμε ότι ήταν τουρκικά γιατί σε λίγο άρχισαν να μας χτυπούν. Ειδοποίησα την ομάδα Κορέλλη να απομακρυνθεί αμέσως. Δύο από τους επτά στρατιώτες της μπόρεσαν έρποντας να φτάσουν κοντά μας, ενώ οι αλλοι πέντε προσπάθησαν βαδίζοντας να πάνε προς το χωριό Μαραθόβουνος. Τους αντελήφθησαν οι τούρκοι και άρχισαν να τους πυροβολούν. Επεσαν κάτω για να γλυτώσουν από τα πυρά και αυτή ήταν η τελευταία φορά που τους είδαμε".

ΟΙ ΗΡΩΕΣ: Ενας από τους πέντε νέους, ο Ιωάννης Παπαγιάννης, 23 ετών τότε, είχε μόλις συμπληρώσει τις σπουδές του στην Αγγλία και επέστρεψε και έφυγε ξανά για διακοπές στην Ελλάδα.

Το πραξικόπημα τον βρήκε μαζί με φίλους στο πλοίο στο παλιό λιμάνι της Λεμεσού λίγο πριν από την αποβίβαση. Παρόλο που κανείς δεν ήξερε ότι ήταν πλέον στην Κύπρο, όταν κηρύχθηκε η επιστράτευση έτρεξε για να υπηρετήσει την πατρίδα του.

Υπηρέτησε στο 398 Τάγμα Πεζικού.

Ενας άλλος της ομάδας, ο Αντώνακης Κορέλλης έβγαλε, σύμφωνα με την εφημερίδα "Σημερινή" της 18 Αυγούστου 2009, τη βέρα του και την έδειξε από μακρυά θέλοντας με αυτό τον τρόπο στους τούρκους ότι ήταν νυμφευμένος και θα άφηνε πίσω του απροστάτευτη οικογένεια, αν τον εκτελούσαν.

Ωστόσο δεν μπορέσε να τους ευαισθητοποιήσει.

Την πληροφορία ανέγραφε η εφημερίδα στηριζόμενη, όπως ανέφερε, σε τούρκους αξιωματικούς.

Τριάντα πέντε χρόνια μετά η σύζυγος του Κορέλλη όταν πληροφορήθηκε για την ταυτοποίηση των οστών του πήγε, όπως είπε στην εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ (18.8.2009) στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο και είδε τα λείψανα του συζύγου της και ότι είχαν διαμπερές τραύμα στο αριστερό μάτι προς το πίσω μέρος της κεφαλής.

Αυτό, σύμφωνα με τηνίδια, φαίνεται γιατί μπροστά η τρύπα είναι μικρή και στην έξοδο το τραύμα φαίνετι διαμπερές και πιο μεγλο. Στα οστά που βρέθηκαν σε καλή κατάσταση το τραύμα στο κεφάλι ήταν το μόνο σημάδι θανάτου.

Αυτό σημαίνει ότι ο ήρωας Κορέλλης πυροβολήθηκε στο μάτι.

Ο τρίτος της παρέας Πανίκος Νικολάου από το Εξω Μετόχι ήταν αρραβωνιασμένος με τη ζωγράφο Ηβη Αχνιώτου από την Αχνα.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Μάριου Δημητρίου (Σημερινή 23.8.2009) ο Πανίκος, 24 χρόνων, έτρεξε από τους πρώτους στη διάρκεια της πρώτης φάσης της εισβολής και υπηρέτησε στην περιοχή Λάρνακας. Μετά την εκεχειρία και πριν το ξέσπασμα της δεύτερης φάσης, πήγε στο σπίτι του με άδεια. Είπε η Ηβη Αχνιώτου:

" Του φώναζα, τον παρακαλούσα και εγώ και η θεία μου, να μη πάει πίσω στο στρατό, γατί είναι όλα προδομένα. Αλλά ήταν ανένδοτος. Θ'αφήσω τους τούρκους να έλθουν να σας πιάσουν;" ήταν η απάντηση του.

Ηθελε να πάει στη μονάδα του στην περιοχή Παλαικύθρου. Πήγε στο χωριό του το Εξω Μετόχι για να πάρει το φύλλο πορείας του και βρήκαμε στο δρόμο έναν έλληνα αξιωματικό που του είπε ότι δεν είναι ανάγκη να πάει στη μοναδα του και ότι το ίδιο είναι όπου και αν καταταγεί.

Ομως ο Πανίκος επέμενε να πάει εκεί που γράφει το χαρτί του. Εφυγε στις αρχές Αυγούστου και μετά από λίγες μέρες πήρε άδεια και άκουσα ότι η μονάδα του ήταν σε έναν ελαιώνα στη Χαλεύκα. Αργότερα άκουσα ότι τους πήραν στο Τζάος".

ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ ΟΣΤΩΝ ΤΩΝ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΕΝΤΩΝ

Οταν ύστερα από τρεις δεκαετίες άρχισε η ταυτοποίηση οστών που βρέθηκαν σε πηγάδι κοντά στο Τζιάος διαπιστώθηκε με τη μέθοδο του DNA ότι οι πέντε νέοι Αντώνης Κορέλλης, Πανίκος Νικολάου, Χριστόφορος Σκορδής, Ιωάννης Παπαγιάννης και Φίλιππος Χαζηκυριάκου ρίφθηκαν λίγο μετά τη σύλληψη και δολοφονία τους τους στο μοιραίο πηγάδι.

Ομως δεν ήταν οι μοναδικοί που ρίφθηκαν στο πηγάδι από τους εισβολείς. Σ' αυτό βρέθηκαν συνολικά τα οστά 19 ελληνοκύπριων στρατιωτών και πολιτών που εκτελέστηκαν την ίδια περίοδο στο Τζιάος

Ετσι στο ίδιο πηγάδι βρέθηκαν τα οστά των Αντρέα Βύρα, Γιώργου Παπαγεωργίου, Νίκου Αγαπίου, Αντρέα Σταυράκη, Θεοφύλακτου Κυριακίδη, Χαρίτου Χαρίτου, Αντρέα Αποστόλου, Γιώργου Μιχαήλ, Δημήτρη Παναγή Γεωργίου (Κοκή), Γεώργιου Αρτεμίου Χαραλάμπους Ανδρέα Κωνσταντίνου Ράσπα, Αντώνη Ασπρή, Χριστάκη Νικοδήμου και Ανδρέα Κυμίση Αριστείδη