20.7.1974: Εφεδροι επιτίθενται και εκκαθαρίζουν τα χωριά Επηχώ, Ξερομονάστερο, Πέτρα του Διγενή, Μπέκογιου και Τζάος στην περιοχή της Μεσαορίας

S-2213

20.7.1974: ΕΦΕΔΡΟΙ ΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ ΚΑΙ ΕΚΚΑΘΑΡΙΖΟΥΝ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΕΠΗΧΩ, ΞΕΡΟΜΟΝΑΣΤΕΡΟ, ΠΕΤΡΑ ΤΟΥ ΔΙΓΕΝΗ, ΜΠΕΚΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΤΖΑΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΕΣΑΟΡΙΑΣ

Εφεδροι εθνοφρουροί μετά την κατάταξη τους στο ΒΜΗ μεταφέρονται στην Κυθρέα και το Παλαίκυθρο και από εκεί διατάσσονται να εκκαθαρίσουν τον τουρκοκυπριακό θύλακα που περιλάμβανε τα χωριά Επηχώ, Ξενομονάστερο, Πέτρα του Διγενή, Μπέκογιου και Τζάος στην κεντρική περιοχή της Μεσαορίας.

Ο συντάκτης του "Φιλελεύθερου" Σωτήρης Μιχαήλ που μίλησε με μερικούς από τους Εθνοφρουρούς που πήραν μέρος στην επιχείρηση έγραψε στις 20 Ιουλίου 1975, χωρίς ωστόσο να παραθέτει ονόματα:

"Ξανά πίσω. Πιο βαθειά. Πάνω από το δρόμο Αμμοχώστου απέναντι από το Ξερομονάστερο. Ολοι, 100 περίπου άτομα απλωμένοι σε ένα αυλάκι περιμένουμε τη διαταγή για επίθεση.

Βλέπουμε απέναντι στο χωριό. Ούτε μια κίνηση. Νευρική σιγή. Ολα είναι έτοιμα. Δυο όλμοι των 60 χιλιοστών τοποθετούνται και αρχίζουν να κτυπούν. Δυστυχώς τα βλήματα που ρίχνουν δεν σκάνε. Ο λοχαγός το αντιλαμβάνεται και δίνει οδηγίες από την αρχή.

Εν τω μεταξύ οι τούρκοι βάζουν φωτιά στα ξηρά χόρτα του κάμπου και δημιουγείται πραγματική πολεμική ατμόσφαιρα. Τώρα οι όλμοι σκάνε και διατάσσεται επίθεση. Δυο τούρκοι παρατηρητές εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και μπαίνουν στο χωριό.

Φαίνεται ότι τους ενημέρωσαν, γιατί παρατηρείται στο χωριό έντονη κίνηση. Τα γυναικόπαιδα φεύγουν. Σε λίγο όταν μπαίνουμε στη μια άκρη του χωριού βγαίνουν από την άλλη οι τελευταίοι τούρκοι οπλοφόροι.

Το Ξερομονάστερο κατελήφθη. Ηταν γεγονός. Και ευτυχώς χωρίς θύματα. Περάσαμε πολιτισμένα χωρίς καταστροφές μετά από ανασύνταξη έτοιμοι και πάλι για επίθεση οι σε μικρό συνοικισμό αποτελούμενο από καμμιά δεκαριά σπίτια, σ' ένα μικρό ύψωμα.

Ο Ταγματάρχης και ο κύπριος λοχαγός μας ήταν άνθρωποι λιοντάρια. Τίποτα δεν τους φοβέριζε. Ορθοι, πάντα έτρεχαν μπροστά. Από αυτούς αντλούσαμε πραγματικό θάρρος.

Πάντα στην πρώτη γραμμή μπορούσαμε κοιτάζοντας ο ένας για τον άλλο. Η δεύτερη δοκιμασία πέρασε και μπήκαμε τώρα στην τρίτη, πιο μεγάλη. Στόχος μας η Πέτρα του Διγενή. Παρ' όλο που βρισκόταν στη μέση των τουρκικών χωριών Επηχώ- Μπέκογιου- Τζάους και ότι είχε στρατόπεδο εκπαιδεύσεως εφέδρων αξιωματικών που φαινόταν καθαρά από τις θέσεις μας, κάναμε επίθεση όπως και προηγουμένως. Ευτυχώς οι φυσικές συνθήκες αυτή τη φορά μας επέτρεπαν περισσότερη κάλυψη.

Η τρίτη επιτυχία ήταν γεγονός. Οι τούρκοι μάχιμοι εγκατέλειπαν την Πέτρα του Διγενή. Είχαν φύγει και γυναικόπαιδα, όμως υπήρχαν αρκετοί. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι λίγα λεπτα μόνο μετά τη μάχη το καφενείο του χωριού λειτουργούσε κανονικά. Αλλοι φρόντιζαν για τα ζώα τους, ενώ τουρκάλλες γέμιζαν από τη βρύση χωρίς να τους παρεμποδίσει κανείς.

Το σκότος μας βρήκε νηστικούς και κατάκοπους. Τίποτε δεν είχαμε βάλει στο στόμα μας οι περισσότεροι. Πού να σκεφθούμε φαγητό μέσα στη μάχη.

- Παιδιά έλεγε η διαταγή, δικαιούσθε να ξεκουρασθείτε. Σε λίγο θα έρθει φαγητό και θα σας ειδοποιήσουμε.

Ξαπλώσαμε πράγματι στα χωράφια με τις μεγάλες αγκαθιές και περιμέναμε. Να μια χαρακτηριστική σκηνή:

- Οπως είμαστε απλωμένοι βλέπουμε ένα άνθρωπο να πέφτει στη μέση της ομάδας μας. Ετρεχε πολύ και αγκομαχούσε. Κρατούσε και το όπλο του στον ώμο. Επεσε ανάμεσα μας για λίγο. Ούτε εμείς μιλήσαμε ούτε εκείνος. Κάποτε πλησίασε ένας ανθυπολοχαγός και μας ειδοποίησε ότι οι δικοί μας κατέλαβαν την Επηχώ και το Μπέκογιου και να προσέχουμε. Μπορεί να έρθουν τούρκοι κατά πάνω μας.

Δεν πρόλαβε να τελειώσει κι' όλοι που βρισκόμαστε εκεί πέσαμε στον άγνωστο μας επισκέπτη. Ηταν τούρκος εκ Τουρκίας και φορούσε πολιτικά. Εκεί προσπεράσαμε ένα πραγματικό κίνδυνο γιατί μόλις άκουσε εκείνος ελληνικά άρπαξε το όπλο του.

Ομως η νύχτα πέρασε και ούτε φαγητό φάνηκε ούτε νερό. Ηρθε μόνο διαταγή να επιτεθούμε ξανά από τη βορειοδυτική πλευρά στο Τζάος. Εδώ μπήκαμε στη μεγάλη δοκιμασία. Το χωριό ήταν αθέατο. Εμείς κάναμε επίθεση από ένα ολοκάθαρο ξερό κάμπο και οι τούρκοι βρισκόντουσαν τα φυλάκια πάνω σε υψώματα. Ηταν καλά ταμπουρωμένοι και μας έβλεπαν ολοκάθαρα.

Τόσο ο Ταγματάχης όσο και ο Λοχαγός έτρεχαν μπροστά. Ο λόχος μας διέθετε μερικά αυτόματα και μπρεν. Τα υπόλοιπα ήταν τυφέκια. Ο ένας από τους δυο όλμους είχε χαλάσει.

Μας άφησαν οι τούρκοι και κοντέψαμε. Εκείνο που έγινε ήταν χαλασμός κόσμου. Μας έβαλλαν με κάθε είδους όπλο. Από τις τρεις πλευρές. Χιλιάδες σφαίρες έπεφταν στο ηλιοψημένο γυμνό χώμα του Μεσαρίτικου κάμπου.

Κι' όμως προχωρούσαμε. Είχαμε αρχίσει κάτι κι' έπρεπε να το τελειώσουμε. Ο ταγματάχης και ο λοχαγός όρθιοι διεβίβαζαν τις οδηγίες προς τις ομάδες. Ηταν Κυριακή 21 Ιουλίου ώρα 5 μ.μ. όταν τα τουρκικά πυρά γινόντουσαν όλο και πιο πυκνά. Ο ταγματάρχης κτυπήθηκε από τους πρώτους. Αλλο ένα παιδί δέκα μέτρα στα δεξιά μας χειριστής μπρεν ήταν σοβαρά πληγωμένος στην κοιλιιά.

Ακούσαμε κάποιον που έλεγε ότι ονομαζόταν Φίλιππος. Ηταν παντρεμένος και είχε δυο παιδιά.

Μια άλλη ριπή αυτομάτου πλήγωσε δυο άλλα παιδιά. Σε λίγο βρέθηκαν πολλοί πληγωμένοι ενώ άλλος βρέθηκε νεκρός. Δυστυχώς εκείνη τη στιγμή δεν είχαμε ούτε Λαντ Ρόβερ να τους μεταφέρουμε εγκαίρως το νοσοκομείο.

Προ αυτής της καταστάσεως δόθηκαν διαταγές να μείνουμε στον τόπο που βρισκόμαστε μέχρι να γίνει ανασύνταξη δυνάμεων και μετά να ακολουθήσει γενική επίθεση. Ξαπλωμένοι εκεί στο χώμα περιμέναμε ενώ οι τούρκοι συνέχιζαν να βάλλουν.

Εκείνη τη στιγμή ήταν η σειρά μας. Είμαστε πιο προχωρημένοι από τους άλλους και μας επεσήμαναν. Τα αφτιά μας δεν άκουαν από τα σφυρίγματα των σφαιρών δίπλα μας. Ενας ανθυπολοχαγός πιο πέρα λες και είχε καμμιά ευχή, χτυπήθηκε από τρεις σφαίρες χωρίς να πάθει τίποτα. Μια σφαίρα τον κτύπησε το κράνος, άλλη μια στον γιακά του υποκαμίσου και η τρίτη ξιστά στον ώμο. Ενός στρατιώτη του "έφαγε" σφαίρα τα χέρια και εμένα, μου λέει ο ένας της ομάδας, μου τρύπησαν δυο σφαίρες το παπούτσι.

Η διαταγή ήρθε μετά από πολλή ώρα. Μια γενική επίθεση έγινε με την συμμετοχή ενισχύσεων από την νοτιοδυτική πλευρά. Τελικά το μισό Τζάος κατελήφθη γιατί μας έκοψε η εκεχειρία και τελείωσαν.

Εμείς από την πλευρά μας μετά την εκεχειρία κτίσαμε φυλάκια στην περιοχή των υψωμάτων και περιμέναμε εκεί μέχρι που μας αντικατέστησαν.

Τέλος το πολεμικό ανακοινωθέν υπ' αριθμόν 16 που εκδόθηκε το Σάββατο 20 Ιουλίου 1974 ανέφερε τα ακόλουθα σχετικά με τις συγκρούσεις στη Μεσαορία:

"Ανακοινούται ότι κατελήφθησαν τα τουρκικά χωριά Επηχώ, Ξερομονάστερο, Πέτρα του Διγενή και Μπέκογιου ενώ επίκειται η κατάληψις του Τζάους".