23.7.1974: Η 181 Μ.Π.Π. εγκαταλείπεται και κατεκαρματίζεται κυριολεκτικά στην περιοχή του χωριού Συγχαρί

S-2204

23.7.1974: Η 181 Μ.Π.Π. ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΕΤΑΙ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΖΕΤΑΙ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΣΥΓΧΑΡΙ

Το Τρίκωμο και το Μπογάζι του Τρικώμου ήταν μια περιοχή που θεωρείτο ως πιθανή για τη διενέργεια τουρκικής εισβολής στην Κτυπρο. Ετσι το 1965 τα πρώτα τάγματα της Εθνικής Φρουράς στην περιοχη εργάστηκαν πολύ σκληρά για να δημιουργήσουν μεγάλα πολυβολεία από μπετόν αρμέ και μάλιστα σε τρεις τουλάχιστον ζώνες.

Στην περιοχή αυτή βρισκόταν τον Ιούλιο του 1974 η 181 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού με έδρα το Τρίκωμο.

Τα φυλάκια βρίσκονταν εκεί αλλά οι αρμόδιοι πίστευαν ότι τώρα η εισβολή θα γινόταν στην περιοχή της Κερύνειας. Εκεί είχαν εντοπισθεί τα τουρκικά πλοία να κινούνται.

Γι' αυτό και οι στρατιωτικοί έδωσαν διαταγή όπως η 191 Μοίρα κινηθεί προς το χωριό Συγχαρί, στον Πενταδάκτυλο.

Η Αίμιλυ Μιχαήλ, ρεπόρτερ στο ΡΙΚ, σε έρευνά της για την Μοίρα ανέφερε Αύγουστος 2009):

"Ο προορισμός της Μοίρας καθορίστηκε. Η διαταγή ανέφερε με σαφήνεια: Περιοχή Ασιεντρούσα πίσω από το χωριό Συγχαρί στον Πενταδάκτυλο. Μόλις χάραξε το αντιαεροπορικό ξεκίνησε πρώτο, πίσω του το λάντροβερ του διοικητή της Μοίρας αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού Στυλιανού Καλμπουρτζή και του Υποδιοικητή Λοχαγού Σπυρίδωνος Λαλιώτη. Κι' ακολουθούσαν δεκάδες άλλα φορτηγά με δυο από τις τρεις Πυροβολαρχίες της Μοίρας, φορτηγά με πυρομαχικά και άλλακ με κοτσαρισμένα τα πυροβόλα"

Ο Ιάκωβος Κάκουρας που υπηρετούσε στη Μοίρα είπε ότι τελικά η Μοίρα ξεκίνησε στις 7 το πρωί της ημέρας της εισβολής για τη μεγάλη πορεία.

Πρόσθεσε σε συνέντευξη του στη Μιράντα Λυσάνδρου (Πολίτης 19.7.2009):

"Μεσημέριασε ενώ ανεβαίναμε στο χώρο τάξεως αριστερά της σημαίας (της τουρκικής στον Πενταδάκτυλο) όπως τη βλέπουμε από τη Λευκωσία, πάνω σε ένα χαματόδρομο μας κτύπησε η αεροπορία. Οταν α Τάσος Αναστασίου, λοχίας και ο γιος του ήρωα της ΕΟΚΑ του Τρικώμου Γιαννής Στυλλή, σκοτώθηκαν. Το φορτηγό που κτυπήθηκε διαλύθηκε, η φάλαγγα ακινητοποιήθηκε και αφού δεν μπορούσαμε να το προσπεράσουμε το ρίξαμε στον γκρεμό..."

Εκτοτε η Μοίρα συνέχιζε να βάλλει μέχρι τη Δευτέρα το απόγευμα που επιτεύχθηκε η εκεχειρία, έχοντας υπό τη διοίκηση της και την 191 Πυροβολαρχία Ορεινού Πυροβολικού.

Την επομένη (23.7) παρά την εκεχειρία, άρχισαν κινήσεις τουρκικών αρμάτων.

Ζητήθηκε η μετακίνηση της Μοίρας αλλά οι διαταγές ήταν σαφείς: Επρεπε να παραμείνουν στις θέσεις τους.

Προσθέτει η Αίμιλυ Μιχαήλ:

"Συζητήσεις επί συζητήσεων έγιναν με την διοίκηση πυροβολικού μέχρι να έρθει η διαταγή απομάκρυνσης της Μοίρας από το χώρο τάξης. Η διοίκηση επέμενε στην αρχική οδηγία για να κρατηθεί η γραμμή,. Οδηγία που ο Διοικητής πυροβολικού είχε αυτοπροσώπως επιβάλει στο διοικητη της 181 Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού. Τελικά η διαταγή για μετακίνηση ήρθε νωρίς το απόγευμα (23.7) αφού στο μεταξύ πλήθαιναν οι πληροφορίες και οι μαρτυρίες για προώθηση των τούρκων.

Ετσι η Μοίρα διατάχθηκε, αφού οι εισβολείς προσήγισαν επικίνδυνα, να προχωρήσει προς τον Αγιο Αμβρόσιο και την Ακανθού όμως τουρκοκύπριοι είχαν αποκλείσει το στενό δρόμο τους με κυπαρίσσια. Ηταν όλοι 260 άντρες.

Κάποτε οι τούρκοι άρχισαν να βάλλουν εναντίον τους και μέσα στην αναμπουπούλα η πομπή βλήθηκε καίρια και τα εκρηκτικά δημιούργησαν κόλαση. Αλλοι έφυγαν και άλλοι έμειναν. Αλλοι γλύτωσαν εντελώς τυχαία και άλλοι σκοτώθηκαν ή μπήκαν στον κατάλογο των αγνοουμένων της Μοίρας.

Στο τέλος της μάχης λέγει ο γιατρός Κάκουρας, 36 διασώθηκαν ενώ 37 αγνοούνται.

Ανάμεσα στους νεκρούς και ο διοικητής της Μοίρας αντισυνταγματάρχης Στυλιανός Καλμπουρτζής.

Ο Καλμπουρτζής έπεσε αφού έρριξε και την τελευταία του σφαίρα.

Για τον ηρωικό του θάνατο έγραψε η εφημερίδα "Κίπρις" (3.1.2992) σε αφήγηση τουρκοκύπριου:

" Ξαφνικά χωρίς να το περιμένουμε, εμφανίστηκε μπροστά μας μια μεγάλη αυτοκινητοπομπή. Αν δεν απατώμαι είχε τα μεγαλύτερα κανόνια με 27-28 οχήματα. Μετά από διόμισυ ώρες αμοιβαίου αγώνα η αυτοκινητομπή διαλύθηκε. Τότε είδα έναν από που μας πυροβολούσε με το πιστόλι και και από τη γενική του εμφάνιση και τον τρόπο που κρατούσε το πιστόλι φαινόταν αξιωματικός. Από τα πυρά σκοτώθηκε ο λοχαγός Γκιουγκόρ. Εγώ ανταπέδωσα το πυρ και κτύπησα 7-8 ελληνοκύπριους. Ανάμεσα σε αυτούς που πυροβόλησα ήταν και ο ελληκύπριος που υποψιάζομαι ότι ήταν αξιωματικός.

Σκοτώθηκε και αυτός. Πήρα ενθύμιο το πιστόλι του και την αρραβώνα του και μεσα έγραφε "Ελπίς Γιανιτσόπουλου" .

Οσοι γλύτωσαν από τη μάχη κατάκοποι διέφυγαν προς τον Αγιο Χρυσόσομο και την Κυθρέα.