Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

26.7.1974: Ενας αποφασιστικός άνδρας στέκεται μπροστά στα τουρκικά άρματα στον Πενταδάκτυλο και με μια μπαζούκα εξουδετερώνει το άρμα που προηγείται και αποτρέπει την προέλαση των τούρκων, έστω και προσωρινά, στη διάρκεια της κατάπαυσης του πυρός.

S-2190

26.7.1974: ΕΝΑΣ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΣ ΑΝΔΡΑΣ ΣΤΕΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΑΡΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΠΕΝΤΑΔΑΚΤΥΛΟ ΚΑΙ ΜΕ ΜΙΑ ΜΠΑΖΟΥΚΑ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΝΕΙ ΤΟ ΑΡΜΑ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟΤΡΕΠΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΕΛΑΣΗ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ, ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ, ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΠΑΥΣΗΣ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣ

Με την κατάληψη και των χωριών Τριμίθι και Κάρμι όλο πια το τετράγωνο που βρίσκεται ανατολικά του "Πέντε Μιλιού", όπου έγινε η απόβαση των τούρκων μέχρι την Κερύνεια και δυτικά μέχρι τα κράσπεδα του Καραβά και από τη θάλασσα μέχρι τον Πενταδάκτυλο και τον Αγιο Ιλαρίωνα, βρίσκεται υπό τον έλεγχο των τούρκων που έχουν ήδη συνδέσει το προγεφύρωμα τους με τον τουρκικό θύλακα Λευκωσίας- Αγίου Ιλαρίωνα και από την ορεινή περιοχή.

Παράλληλα με την εκκαθάριση της περιοχής από κάθε τι το ελληνικό, οι τούρκοι δεν μένουν με σταυρωμένα τα χέρια, αλλά ορέγονται την κατάληψη και άλλων εδαφών με απότερο σκοπό να επεκτείνουν τον θύλακά τους και να διασκορπίσουν τις δυνάμεις τους που είναι συγκεντρωμένες όλες σε μια έκταση μερικών τετραγωνικών μιλίων.

Ετσι εκμεταλλεύονται την εκεχειρία και προχωρούν ενώ στην περιοχή του "Πέντε Μιλιού", το μικρό λιμανάκι επεκτείνεται και επιτρέπει την αποβίβαση νέων πυρομαχικών και δυνάμεων.

Ο τρόπος που κινούνται είναι πολύ έξυπνος. Προελαύνουν κατά μικρές ομάδες, πλησιάζουν τα φυλάκια της Εθνικής Φρουράς σε απόσταση βολής και οι εθνοφρουροί, μπροστά στην πίεση τους, αναγκάζονται να ανασυντάσσονται όλο και πιο πίσω. Οι λίγες δυνάμεις που αποστέλλονται προς ενίσχυση των εθνοφρουρών δεν μπορούν να σώσουν την κατάσταση.

Ετσι στις 25 Ιουλίου 1974, ενώ οι τούρκοι ασχολούνται με την εκκαθάριση του μικρού προγεφυρώματος τους στην περιοχή των χωριών Τριμίθι και Κάρμι, αποστέλλεται στην περιοχή Καραβά- Λαπήθου ένα νέο Τάγμα, το 321, προς ενίσχυση των δυνάμεων που μάχονται στην περιοχή.

Οι άνδρες του οι τάγματος εγκαθίστανται σε μια γραμμή από τη θαλάσσια περιοχή μέχρι τον Πενταδάκτυλο. Είναι όμως τόσο λίγοι και η πίεση των εισβολέων ασφυκτική. Γνωρίζουν ότι τα λίγα αυτόματα και τυφέκια που διαθέτουν δεν θα αντέξουν σε μια ενδεχόμενη επίθεση. Ούτε φυλάκια δεν υπάρχουν. Ούτε σακκούλες με άμμο για δημιουργία θέσεων για να καλυφθούν οι Εθνοφρουροί.

Ενας από τους διοικητές λόχων του Τάγματος, είναι ο Ανθυπολοχαγός Ανδρέας Αλεξάνδρου που αναγκάζεται, όταν οι πολλές εκκλήσεις του για να δημιουργήσει υποφερτά φυλάκια, πέφτουν στο κενό, να διατάξει τους άνδρες του να βρουν κάλυψη πίσω από τους κορμούς των δένδρων.

Πυροβολικό δεν υπάρχει για να βάλει από μακρυά. Δυο μόνο ΠΑΟ όλα κι' όλα διαθέτει το τάγμα του και αυτά έχουν μόνο πέντε βλήματα το καθένα.

Το μόνο που έχουν να κάμουν οι άνδρες είναι να βλέπουν από μακρυά, με τα μάτια- γιατί ούτε κιάλια διαθέτουν- τα τουρκικά αποβατικά να προσεγγίζουν στο λιμανάκι του "Πέντε Μιλιού" και να αποβιβάζουν συνέχεια άνδρες και στρατιωτικό υλικό.

Η απόσταση δεν είναι μεγάλη και ο Ανθυπολοχαγός Αλεξάνδρου ανεβαίνει σε ένα ύψωμα, βάζει το χέρι μπροστά στο μέτωπο του και αγναντεύει την περιοχή. Η αποβίβαση αντρών και πολεμικού υλικού συνεχίζεται αδιάκοπα ενώ παράλληλα δεκάδες ελικόπτερα από την Τουρκία περνούν πάνω από τον Πενταδάκτυλο ξεφορτώνουν το υλικό τους και φεύγουν προς την κατεύθυνση της Τουρκίας, για να φέρουν νέο υλικό.

Τα μηνύματα προς το Γενικό Επιτελείο φεύγουν βροχή:

- Σήμερα έφθασαν στο λιμάνι τόσα πλοία... Νέα ελικόπτερα έκαμαν την εμφάνιση τους και κατευθύνονται προς τη Λευκωσία... Νέο οπλισμό και άρματα αποβιβάζουν σήμερα τα αποβατικά.

Από το Επιτελείο η απάντση είναι στερεότυπη:

- Μήνυμα ελήφθη...

Οι άντρες περνούν τη δεύτερη τους μέρα στην περιοχή (26.7.74) που είναι σε όλους σχεδόν άγνωστη. Μια διαταγή που φθάνει από τη Λευκωσία τους βγάζει από τις σκέψεις:

- Να προωθηθεί μια διμοιρία σε μια διάβαση του Πενταδάκτυλου και να τη θέσει υπό τον έλεγχο της.

Πρόκειται για μια δισταύρωση που περνά πίσω από τη Λάπηθο. Το σημείο αυτό είναι καίριο. Και πρέπει να καταληφθεί "πάση θυσία" όπως αναφέρει η διαταγή, γιατί με τον τρόπο αυτό θα κλείσει ο δρόμος και θα σταματήσει τυχόν προέλαση των τουρκικών αρμάτων.

Η διάβαση βρίσκεται σε μια κοιλάδα. Στη μια κορυφή όπως αναφέρει η διαταγή βρίσκονται έλληνες και στην άλλη τούρκοι. Η διαταγή προσθέτει ότι στους άνδρες που θα κινούνται προς τη διάβαση θα καλύπτει τμήμα Εθνοφρουράς που βρίσκεται στο ύψωμα.

Αποστέλλονται 20 στρατιώτες. Πλησιάζουν στην περιοχή με λίγες προφυλάξεις και αμέριμνοι γιατί γνωρίζουν ότι στην απέναντι κορυφή βρίσκονται φίλια τμήματα. Ενώ όμως προχωρούν δέχονται πυρά. Πέφτουν όλοι κάτω. Και προς μεγάλη τους έκπληξη, διαπιστώνουν ότι βάλλονται και από τα δυο υψώματα. Ο ασυρματιστής σπεύδει να ειδοποιήσει τον Ανθυπολοχαγό Αλεξάνδρου:

- Μας βάλλουν και από τις δυο πλευρές. Και έχουμε τέσσερις τραυματίες.

- Καλυφθείτε και προσπαθείστε να γλυτώσετε.

Οι διαταγές ήταν για άλλη μια φορά άσχετες με την πραγματικότητα και οι στρατιώτες στέλλονται στο στόμα του λύκου.

Η περιοχή είναι εντελώς ακάλυπτη. Οι πυρκαγιές που έχουν προκαλέσει οι τουρκικές εμπρηστικές βόμβες έχουν καταστρέψει όλη τη βλάστηση και οι 20 εθνοφρουροί είναι εκτεθειμένοι στα πυρά των τούρκων. Και σαν να μη έφθανε αυτό, ο ασύρματος σταματά ξαφνικά να λειτουργεί. Οι υπεύθυνοι από τη Λευκωσία διατάζουν:

- Η διάβαση πρέπει να καταληφθεί ή να ελέγχεται πάση θυσία από τις δυνάμεις μας.

Στέλλεται μια άλλη ομάδα. Αποστολή της είναι κτυπήσει τα δυο υψώματα για να μπορέσουν οι 20 καθηλωμένοι άνδρες να μετακινηθούν σε σημείο που να μπορούν να καλυφθούν και να ελέγχουν παράλληλα τη διάβαση.

Με μεγάλο κόπο φθάνει και η δεύτερη ομάδα και αρχίζει να βάλλει εναντίον των τούρκων, σε αντιπερισπασμό. Οι τούρκοι απαντούν με καταιγιστικά πυρά. Ακολουθεί κόλαση πυρός. Οι 20 άνδρες δεν μπορούν να μετακινηθούν.

Η μόνη ελπίδα τους είναι μια περίπολος Οηέδων που περνά από την περιοχή ή η νύκτα που αργεί όμως να έλθει. Μερικοί πλησιάζουν με πολύ κόπο την περίπολο και αναφέρουν για το επεισόδιο και ζητούν τη βοήθεια τους για μετακίνηση των τραυματιών.

Οι Οηέδες φεύγουν αμέσως για την Κερύνεια. Το αρχηγείο των τούρκων τους διαβεβαιώνει ότι κανένα επεισόδιο δεν αναφέρθηκε στην περιοχή.

Το τουρκικό αρχηγείο προσπαθεί να καλύψει κάθε κίνηση των εισβολέων κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας.

Τελικά οι εθνοφρουροί κατορθώνουν να μετακινηθούν μόλις βραδιάζει, ύστερα από πολλές ώρες.

Μεταξύ των τραυματιών είναι και ο Πάμπος Τσίγκης από τη Μόρφου. Ο Τσίγκης είναι σοβαρά τραυματισμένος. Μεταφέρεται στο Νοσοκομείο Μόρφου, όπου υποκύπτει στο μοιραίο αργότερα.

Στο μεταξύ όμως οι τούρκοι συνεχίζουν να κινούνται και να καταλαμβάνουν νέα εδάφη. Μερικές ομάδες τους φθάνουν στην περιοχή των χωριών Αγιος Ερμόλαος και Σύσκληπος φηλά πάνω στον Πενταδάκτυλο μια περιοχή που ελέγχει από πολυ ψηλά τον Καραβά.

Με την προέλαση αυτή των τούρκων υπάρχει κίνδυνος να κυκλωθούν οι δυνάμεις του 231 Τάγματος Πεζικού που βρίσκονται στον Πενταδάκτυλο και στα ακραία φυλάκια απέναντι από τον Αγιο Ιλαρίωνα όπως είναι η "Αετοφωλιά".

Ηδη από μακρυά οι εθνοφρουροί παρακολουθούν τα τουρκικά άρματα που προχωρούν και σχηματίζουν κυκλωτική κίνηση εναντίον του υψώματος τους για να τους αποκλείσουν. Και η διοίκηση του Τάγματος διατάσσει εκκένωση της "Αετοφωλιάς" και των άλλων υψωμάτων στον Πενταδάκτυλο. Οι άνδρες καταλήγουν στη Λάπηθο, το Αγριδάκι και τη Βασίλεια ανατολικότερα προς τη παράλια περιοχή.

Τον αποκλεισμό του υψώματος που βρίσκονται οι άνδρες του 231 Τ.Π. αποσοβεί ένα επεισόδιο με πρωταγωνιστές μερικούς τολμηρούς άνδρες.

Τα τανκς κινούνται συνεχώς στον ανηφορικό δρόμο, αλλά οι εθνοφρουροί δεν διαθέτουν αντιαρματικά για να βάλουν εναντίον τους. Και οι τούρκοι βλέποντας ότι δεν κινδυνεύουν συνεχίζουν την προέλαση τους μέχρι να βρουν αντίσταση.

Τελικά ανακαλύπτεται μια μπαζούκα με τρία βλήματα. Ενας άνδρας αναλαμβάνει να αντιμετωπίσει τα άρματα που κατευθύνονται συνεχώς προς αυτόν. Σημαδεύει. Πατά τη σκανδάλη. Αλλά άπειρος όπως είναι αποτυγχάνει. Ξαναδοκιμαζει. Τίποτα. Μένει το τελευταίο.

- Θα πρέπει να το πετύχω, σκέφεται, ή θα μας συλλάβουν όλους τα άρματα. Ετσι το τρίτο βρίσκει διάνα το άρμα που ακινητοποιείται.

Ο στενός δρόμος κλείνει. Τα άλλα άρματα δεν μπορούν να προχωρήσουν. Και η προέλαση σταματά, έστω για λίγο.