Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

19.7.1974 (Βράδυ): Μια "ακίνητη"πυρκαγιά στην κορυφή του Πενταδακτύλου, κάτω από τον Αγιο Ιλαρίωνα κατευθύνει τους τούρκους εισβολείς που προχωρούν με τα πολεμικά τους πλοία προς τις ακτές της Κερύνειας

S-2161

19.7.1974 (βράδυ): ΜΙΑ "ΑΚΙΝΗΤΗ" ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ ΠΕΝΤΑΔΑΚΤΥΛΟΥ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΛΑΡΙΩΝΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΕΙ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΕΙΣΒΟΛΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΤΟΥΣ ΠΛΟΙΑ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ. Ο ΚΥΠΡΙΟΣ ΠΙΛΟΤΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΡΝΕΡΟΣ ΕΝΩ ΚΑΤΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΜΕ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΤΙΣ 4 ΤΟ ΠΡΩΙ ΤΗΣ 20ΗΣ ΙΟΥΛΙΟΥ ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΕΙ ΟΤΙ Η ΚΥΠΡΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΥΠΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ ΕΝΩ ΟΙ ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΤΕΣ ΚΟΙΜΟΥΝΤΑΙ ΑΜΕΡΙΜΝΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ

Το βράδυ τις 19ης Ιουλίου 1974, η περιοχή του Πέντε Μιλιού της Κερύνειας (δέκα χιλιόμετρα στην παραλια, δυτικά από τη πόλη του Πράξανδρου) βρίσκονται χιλιάδες Κύπριοι παραθεριστές και ξένοι τουρίστες.

Στο "Κλέαρχος", τον " Πράσινο Βράχο", το "Μάρε Μόντε", το Μέρμεϊτ", το "Πέντε Μίλι", το "Νησί", τον "Ανεμόμυλο", τα "Πλατάνια", την "Αϊρκώτισσα" και άλλα μικρά κεντράκια και ξενοδοχεία που είναι κατάσπαρτα σε όλη την ακτή της Κερύνειας, οι παραθεριστές κάθονται αμέριμνοι στις βεράντες των σπιτιών τους.

Το δροσερό αεράκι τους κάνει να ξανανιώνουν. Οι περισσότεροι είναι ακόμα με τα μαγιώ τους. Τα ζευγαράκια κάνουν μακρινούς περιπάτους στην άμμο ή χορεύουν υπό τους ήχους κάποιου "τζιουκ μποξ" σε ένα από τα πολλά παραλιακά κέντρα της περοχής.

Ολα είναι τόσο ειδυλλιακά, τόσο όμορφα, τόσο ήρεμα...

Και όμως κάτι σιγοβράζει. Στον Πενταδάκτυλο, ακριβώς κάτω παό τον Αγιο Ιλαρίωνα, ευθεία από την περιοχή του "Πέντε Μιλιού", μαίνεται ακόμη η "ακίνητη" πυρκαγιά όπως την έχουν χαρακτηρίσει οι κάτοικοι της περιοχής. Ανάβει σε μια χέρσα περιοχή από τρεις ημέρες τουλάχιστον προηγουμένως, χωρίς να μετακινείται. Κάποιος την άναψε σκόπιμα και φροντίζει να την τροφοδοτεί για να την κρατά "ζωντανή".

Η περιοχή που ανάβει η φωτιά βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο των καννών των τουρκικών όπλων του Αγίου Ιλαρίωνα τον οποίο ελέγχουν οι Τούρκοι από το 1963. Εχει κυκλικό σχήμα και μερικοί που την πλησιάζουν σε ικανή απόσταση για να δουν τι συμβαίνει, διαπιστώνουν ότι πρόκειται για βαρέλια μέσα στα οποία φαίνεται να υπάρχει πετρέλαιο και προφανώς λίγη άμμος για να ανάβει συνεχώς.

Τη φωτιά αυτή την βλέπουν όλοι οι παραθεριστές στην περιοχή. Και ενώ όλοι διερωτώνται τι συμβαίνει κανένας δεν ενδιαφέρεται να τη σβήσει. Από κανενός τη σκέψη όμως δεν περνά τίποτα το ύποπτο ότι δυνατόν να αποτελεί μια μεγάλη φωτεινή σημαδούρα μέσα στις νύκτες για κάποιους που ενδεχομένως να κινούνται τα βράδυα στην περιοχή μέσα στη θάλασσα ή θα την χρειασθούν στο μέλλον.

Η φωτιά βρίσκεται σε κάθετη ευθεία γραμμή από τον Πενταδάκτυλο προς το παραλιακό κέντρο "Πέντε Μίλι", με το γραφικό λιμανάκι του όπου οι παραθεριστές αναπαύονται τώρα ξέγνοιαστα.

Η φωτιά είχε προκαλέσει την προηγουμένη κάποια ανησυχία στον Κλείτο Παλάοντα, έμπορο από τη Μόρφου. Ο ίδιος είχε μάλιστα τηλεφωνήσει στην αστυνομία.

- Τώρα έχουμε άλλα σοβαρώτερα θέματα. Με τις φωτιές θα ασχολούμαστε, του απάντησε ο αστυνομικός με τον οποίο μίλησε και ο οποίος δεν φάνηκε να ανησυχεί μια και η φωτιά δεν αποτελούσε κίνδυνο για κανένα.

Ετσι, όπως τις άλλες νύκτες, έτσι και αυτό το βράδυ η φωτιά συνεχίζει να ανάβει και να φαίνεται χιλιόμετρα μακρυά μέσα στη θάλασσα και ασφαλώς την βλέπουν τα τούρκικα πλοία που βρίσκονται στα ανοικτά της Κύπρου. Και θα πρέπει να αποτελεί μια φυσική σημαδούρα γι' αυτά.

Σιγά, σιγά, η νύκτα αρχίζει να απλώνεται χωρίς κανένα ξεχωριστό επεισοδιο. Στο νησί, κοντά στον Αγιο Γεώργιο Κερύνειας, βρίσκεται η παρέα του Ρογήρου Σιηπιλλή, από τον Αγρό. Μόνο θέμα της παρέας το ενδεχόμενο απόβασης και οι κινήσεις των τουρκικών πλοίων. Ομως κανένας δεν φεύγει. Κάνουν τη σκέψη ότι θα είναι καλύτερα γι' αυτούς να περάσουν τη νύκτα τους εκεί και το πρωί αν συμβεί ο,τιδήποτε, θα μετακινηθούν έγκαιρα. Διαθέτουν όλοι αυτοκίνητα. Σε λίγα λεπτά θα βρίσκονται, σκέφτονται, στη Κερύνεια και από εκεί σε 20 λεπτά στη Λευκωσία μέσω Κυθρέας.

Ενώ κουβεντιάζουν ο Ρογήρος Σιηπιλλής, πρώην αντάρτης της ΕΟΚΑ και σύντροφος του τελευταίου πεσόντα αγωνιστή Σάββα Ροτσίδη, βλέπει δυο ξένους να πλησιάζουν την παρέα τους και στη συνέχεια να περιπολούν ανάμεσα στα καραβάνια των άλλων παραθεριστών. Η συμπεριφορά τους είμαι παράξενη. Θάλεγες ύποπτη. Κανένας δεν τους γνωρίζει, αλλά και σε κανένα δεν μιλούν. Κρατούν ένα σκύλο από το λουρί του και κοιτάζουν το κάθε τι ύποπτα. Κάποτε σταματούν, ανταλλάσσουν μερικές κουβέντες σιγανά και συνεχίζουν τη βόλτα τους. Δίπλα τους βρίσκεται ένα τεράστιο παράκτιο πολυβολείο. Το πλησιάζουν. Ρίχνουν μια φευγαλέα ματιά και απομακρύνονται. Φεύγουν προς τον κύριο δρόμο- από εκεί που είχαν έλθει.

Απέναντι τους, σχεδόν κοντά τον κύριο δρόμο, μένει ο ο ηθοποιός Ανδρέας Μαυρομμάτης με το γιο του και λίγο πιο κάτω, δυτικότερα, ο κτηματομεσίτης Γεώργιος Κυπραίος με τη σύζυγό του. Κοντά τους είναι τα διαμερίσματα του Θεόδωρου Σάββα Σιωρή, ο οποίος μένει με την οικογένειά του και τον ένοικο του Κλείτο Παλάοντα.

Στον "Πράσινο Βράχο", ο ιδιοκτήτης του κέντρου Ιωάννης Αλεξάνδρου σερβίρει στους πελάτες του μεζέδες και φρέσκο ψάρι.

Αριστερότερα στο κέντρο του "Πέντε Μιλιού" βρίσκεται ο Πορφύρης Οικονομίδης με τη σύζυγο του Παγώνα και την κόρη τους και σε μικρή απόσταση από αυτούς ο φαρμακέμπορος Κ. Παπαέλληνας και κοντά του ο δικηγόρος Νίκος Πελίδης.

Δυτικότερα προς τη πλευρά του Καραβά, κοντά στον κύριο δρόμο μένει ο Κώστας Δαμασκηνός και απέναντι στο ξενοδοχείο "Μέρμεϊτ" είναι ο Βασίλης Ευθυμίου, με τη σύζυγο του και μερικούς άλλους συγγενείς τους. Στο "Εξι μίλι", δυο περίπου χιλιόμετρα πιο δυτικά, βρίσκεται ο έμπορος Κωστάκης Σώττος με την οικογένειά του, στο εξοχικό τους.

Ο Δικηγόρος Νίκος Πελίδης κάθεται στη βεράντα του σπιτιού του και έχει κολλημένο το αυτί του στο ραδιόφωνο και τα μάτια του στραμμένα προς τη θάλασσα, η οποία απέχει μερικές εκατοντάδες μέτρα από το σημείο που βρίσκεται. Το σπίτι του βρίσκεται σε ευθεία γραμμή με τον Αγιο Ιλαρίωνα, όπου ανάβει η "ακίνητη" πυρκαγιά.

Κρατά ένα ζευγάρι στρατιωτικά κυάλια, τα οποία του είχε χαρίσει κάποτε ένας φίλος του στρατιωτικός και με αυτά προσπαθεί να εξευρενήσει τη θάλασσα. Δεν εντοπίζει όμως καμιά ύποπτη κίνηση.

Οι ξένοι ραδιοσταθμοί όμως επιμένουν στις πληροφορίες τους ότι τα πλοία των Τούρκων που αναχώρησαν από το λιμάνι της Μερσίνας συνεχίζουν την πορεία τους προς το άγνωστο. Και ο Νίκος Πελίδης, δεν χάνει καμμιά εκπομπή. Το ΡΙΚ στο οποίο καταφεύγει δεν τον διαφωτίζει, αλλά αντίθετα συγχύζει τις πληροφορίες που παίρνει.

Οι ξένοι ραδιοσταθμοί μεταδίδουν παράλληλα πληροφορίες για τις ζυμώσεις που γίνονται στο εξωτερικό, την Τουρκία, την Ελλάδα, το ΝΑΤΟ, τη Βρετανία και τον ΟΗΕ για το Κυπριακό.

Ενας από τους ραδιοσταθμούς αυτού, το Μπι- Μπι- Σι στην ελληνική του εκπομπή στις 9 το βράδυ μεταδίδει το πιο κάτω ενημερωτικό δελτίο ειδήσεων που αυξάνει τις ανησυχίες του Νίκου Πελίδη: (Το δελτιο ηχογραφεί ταυτόχρονα στη Λευκωσία ο γιατρός Νικίας Λειβαδάς):

" Η κατάσταση όσον αφορά το Κυπριακό διαμορφούται ως εξής:

"Τριάντα περίπου σκάφη του τουρκικού στόλου, περιλαμβανομένων αποβατικών, έχουν αποπλεύσει και κατευθύνονται προς την Κύπρο. Τα σκάφη απέπλευσαν το μεσημέρι από τη Μερσίνα. Τα πλείστα από τα σκάφη είναι μέσου μεγέθους αποβατικά και μεταφέρουν άρματα μάχης, οχήματα και στρατεύματα.

"Ανταποκριτής του Γιουνάϊτεντ Πρες μέτρησε 30 άρματα μάχης καθώς εφορτώνοντο. Τα σκάφη απέπλεον ανά δεκάλεπτο. Είχεν απαγορευτεί η φωτογράφηση και η κινηματογράφηση. Οσοι παρέβησαν τις διαταγές συνελήφθησαν. Το τελευταίο σκάφος απέπλευσε την 2α μεταμεσημβρινή ώρα.

"Μεταξύ των σκαφών ήτο και ένα κρουαζιερόπλοιο, το οποίο προφανώς είχε επιταχθεί για τη μεταφορά στρατευμάτων.

"Το Γιουνάϊτεντ Πρες υπενθυμίζει ότι η Τουρκία έχει ενοπλες δυνάμεις που αποτελούνται από 450.000 άνδρες, με 800.000 εφεδρείες. Η κατανοή: 3654.000 στρατός ξηράς, 1,400 άρματα μάχης και δύο Μοίρες πυραύλων Τίμιος Τζων. Ναυτικό: 14 αντιτορπιλλικά, 15 υποβρύχια και 40.000 άνδρες. Αεροπορία: Πενήντα χιλιάδες άνδρες και 288 πολεμικά αεροσκάφη.

"ΕΛΛΑΣ: Ενοπλες δυνάμεις εν ενεργεία 160,000 άνδρες. Εφεδρείες 200.000. Η κατανομή: Στρατός Ξηράς 120.000, 650 άρματα, Πύραυλοι Τίμιος Τζων και αντιαεροπορικοί Ιέραξ. Ναυτικό: Εννέα αντιτορπιλλικά και 18.000 άνδρες. Αεροπορία: 22.000 άνδρες και 225 περίπου αεροσκάφη.

"Επίσης κατά το Ρόϊτερ Μοίρες Αλεξιπτωτιστών έχουν συγκεντρωθεί σε παράκτια αεροδρόμια της Τουρκίας και η διαδρομή μέχρι την Κύπρο είναι μόνο 30 λεπτά. Της δύναμης εσβολής βρίσκονται επικεφαλής 10.000 καταδρομείς.

"Στην Αγκυρα συνεχίζεται η στρατιωτική και πολιτική δραστηριότητα. Σήμερα το πρωί έγινε και άλλη συνεδρία του υπουργικού Συμβουλίου και ο Πρωθυπουργός κ. Ετζεβίτ συναντάται μετά του Προέδρου κ. Κορούτουρκ. Ερωτηθείς σχετικώς ο κ. Ετζεβίτ είπεν ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμμιά αλλαγή στην κατάσταση.

Ο κ. Ετζεβίτ προσέθεσεν ότι η τουρκική Κυβέρνηση εργάζεται εντατικά στην προσπάθεια της να εξευρεθή λύση διά της διπλωματικής οδού και ότι αν αυτό αποτύχει τότε θα εξετασθεί τι μέλλει γενέσθαι.

"Εξ άλλου ο αναπληρωτής πρωθυπουργός δήλωσε ότι αύριο η Κυβέρνηση θα ζητήσει από τη Βουλή να εγκρίνει αυξημένα καθήκοντα όσον αφορά την κατάσταση.

"Ο αντποκριτής του Μπι Μπι Σι στην Αγκυρα μεταδίδει ότι η Κυβέρνηση επιζητεί τη έγκριση της Βουλής για οποιαδήποτε μέτρα περιλαμβανομένης και ένοπλης επέμβασης στην Κύπρο.

"Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος βρίσκεται στη Νέα Υόρκη και σε λίγες ώρες θα προσφωνήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Στον Αρχιεπίισκοπο θα αποδοθούν όλες οι τιμές αρχηγού κράτους, διότι όσον αφορά τα Ηνωμένα Εθνη αυτός εξακολουθεί να είναι ο νόμιμος αρχηγός του κυπριακού κράτους.

"Στην Κύπρο, αφ' ότου εγνωστοποιήθησαν οι κινήσεις του τουρκικού στόλου, η Εθνοφρουρά ευρίσκεται εις πλήρη ετοιμότητα. Εφοδιοπομπές μεταφέρουν άνδρες και οπλισμό στην βόρεια παραλία, το τμήμα της Κύπρου που αντικρύζει την Τουρκία.

"Ανταποκριτής μεταδίδει ότι υπήρξε πανικός μεταξύ των Ελλήνων εις Λευκωσίαν και οι καταστηματάρχες διέκοψαν την λειτουργία των καταστημάτων τους, ενώ πολλά άτομα εκλείσθησαν εις τας οικίας των.

"Στον τουρκοκυπριακό τομέα έχουν σκαφθεί νέα χαρακώματα και έχουν ενισχυθεί τα πολυβολεία και οι θέσεις του πυροβολικού.

"Ο Υπατος Αρμοστής της Βρετανίας στη Λευκωσία σε μήνυμά του από τον Ραδιοσταθμό των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων στην Κύπρο ζήτησε από το λαό να παραμείνει ήρεμος προσθέτοντας ότι δεν υπάρχουν λόγοι να πιστεύει κανείς ότι επίκειται τουρκική επίθεση.

"Ο ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας κ. Ντενκτάς είπεν ότι η Τουρκία οφείλει να επέμβει στατιωτικώς στη νήσο, εάν αποτύχει η διπλωματία.

"Εάν ουδες επέμβει, είπε, τότε το πραξικόπημα θα οδηγήσει στην ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ο κ. Ντενκτάς χαρακτήρισε το πραξικόπημα σαν μια προσπάθεια της Ελλάδας να καταλάβει την εξουσία στην Κύπρο.

Είπεν ακόμη ότι δεν πιστεύει στη δήλωση του κ. Νίκου Σαμψών, ο οποίος υπεσχέθη συνέχιση και διεύρυνση του διαλόγου μεταξύ των δυο κοινοτήτων.

"Ερωτηθείς εάν σχεδιάζει να μεταβεί στην Αγκυρα ο κ. Ντενκτάς δήλωσε: "ΕΛΠΙΖΩ ΟΤΙ Η ΑΓΚΥΡΑ ΘΑ ΕΛΘΕΙ ΕΔΩ".

Ο Νίκος Πελίδης παραμένει καθηλωμένος στη θέση του από τις πληροφορίες που ακούει. Είναι τόσο ανησυχητικές. Γιατί όλοι τηρούν αυτή την ανεξήγητη απάθεια στα όσα συμβαίνουν, διερωτάται. Δεν μπορεί να βρει άκρη.

Βυθισμένο μέσα στις σκέψεις τον τον βρίσκει ο Στέφανος Χαραλάμπους που κάθεται στο ισόγειο του διόροφου κτιρίου που νοικιάζουν για την περίοδο των διακοπών. Αρχίζουν μια παρτίδα τάβλι για να περάσει η ώρα. Το τάβλι δεν τελειώνει παρά γύρω στα μεσάνυκτα. Μια τελευταία κατόπτευση της θάλασσας από τον Νίκο Πελίδη τον καθησυχάζει ότι δεν πρέπει να ανησυχεί.

Εξάλλου στην περιοχή τους δεν έχουν αντιληφθεί μέχρι τη στιγμή αυτή καμιά κίνηση Εθνοφρουρών που να τους βάλει σε υποψίες ότι η Εθνική Φρουρά λαμβάνει έστω και προληπτικά μέτρα.

Γύρω στις 12 πάντε για ύπνο. Ακούνε και πάλι τις ειδήσεις. Τα ίδια. Δίπλα τους διακρίνουν ακόμα αναμμένα τα φώτα του σπιτιού του Κώστα Παπαέλληνα.

Ο Κώστας Παπαέλληνας, φαρμακέμπορος από τη Λευκωσία, δίδει ένα μικρό πάρτι στο παραλιακό του σπίτι που βλέπει απέναντι από τη θάλασσα. Στο πάρτι μετέχουν η σύζυγος του Θέκλα, η κόρη του Λύντα Πηλαβάκη που βρίσκεται με τα δυο της παιδιά και ένα φιλικό ζευγάρι από άγγλους φιλοξενούμενους τους. Στο ίδιο σπίτι, στο κάτω μέρος μένει ο κηπουρός του Παπαέλληνα.

Είναι καλοκαίρι και οι συνδαιτημώνες χαίρονται το δροσερό αεράκι της θάλασσας μέχρι τις δύο το πρωί του Σαββάτου 20 Ιουλίου, πίνοντας και κουτσομπολεύοντας. Ολα φαίνονται τόσο ήρεμα. Ακόμα και οι τρεις λυκόσκυλοι που έχει γύρω από το σπίτι του ο Κώστας Παπαέλληνας κοιμούνται ήσυχοι.

ο Κώστας Παπαέλληνας είναι από τους τελευταίους κατοίκους της περιοχής που πάνε για ύπνο τόσο αργά αυτό το βράδυ. Ολη η περιοχή έχει βυθισθεί στο σκοτάδι από νωρίς. Ακόμα μια δύσκολη μέρα έχει περάσει.

Το Σάββατο, 20 Ιουλίου 1974 παίρνει τη θέση του. Ο γέρο Πενταδάκτυλος έχει επί τέλους ηρεμήσει. Τα αυτοκίνητα σταμάτησαν να κυκλοφορούν στους απότομους ελικοειδείς δρόμους του. Ακόμα και οι Τούρκοι που στην απέναντι πλευρά, προς την Αγύρτα μετέφεραν όλο το απόγευμα φορτηγά αυτοκίνητα, τα εγκατέλειπαν κοντά στο μικρό αεροδρόμιο του Χωριού Κρινί στα ανοικτά της Αγύρτας και γύριζαν πεζοί στον Αγιο Ιλαρίωνα και άλλες περιοχές σταμάτησαν και αυτοί να κυκλοφορούν.

Το μόνο που λάμπει στον Πενταδάκτυλο είναι η "ακίνητη" φωτιά. Ομως παρά τη φαινομενική ησυχία κάπου, κάπου, στους απόκρυμνους δρόμους του ανάβουν σε κλάσματα του δευτερολέπτου τα φώτα μερικών αυτοκινήτων. Είναι τα τελευταία αυτοκίνητα που επιστρέφουν από τα διάφορα χωριά, όπου οι οδηγοί τους ειδοποίησαν εφέδρους για επιστράτευση. Και οι οδηγοί χρησιμοποιούν τα "φλας" των αυτοκινήτων τους, μόλις βρεθούν σε δύσκολες και απότομες στροφές του δρόμου.

Μέσα σε ένα τέτοιο αυτοκίνητο βρίσκεται στις δύο το πρωί του Σαββάτου, 20 Ιουλίου ο Δημήτρης Κοζάκος από τον Καραβά. Μαζί του είναι και ο Κυριάκος Λάμπρου από τον Παλιόσοφο, ένα μικρό χωριό στην περιοχη. Κοντά στον Παλιόσφορο ο Κυριάκος Φωνάζει στο Δημήτρη.

- Σιγά, σιγά, ακούω παράξενους θορύβους.

Κοντοστάθηκε ο Δημήτρης Κοζάκος. Εσβησε τη μηχανή του αυτοκινήτου. Αλλά οι θόρυβοι που προέρχονταν από την περιοχή του άλλου μικρού χωριού Ελιά σταμάτησαν. Δεν έδωσαν σημασία. Συνέχισαν την πορεία τους.

Προχωρούν προς την πριοχή του ξενοδοχείου "Ζέφυρος" προς τον Αγιο Γεώργιο. Στο σπίτι του Κυριάκου Κοζάκου συναντούν μια έκπληξη:

- Μόλις τώρα μου τηλεφώνησε ένας συγγενής μου από την Αμερική και ζητούσε να μάθει νέα μας. Είπε ότι ανησύχησε γιατί είδε στην αμερικανική τηλέοραση ότι τα τουρκικά αποβατικά σκάφη είχαν αναχωρήσει από τα λιμάνια της Τουρκίας για την Κύπρο.

Οι δυο νέοι γέλασαν. Το ίδιο είχε κάμει και ο Κοζάκος όταν πριν από λίγο του τηλεφωνούσε ο συγγενής του από την Αμερική. Ομως αφού δεν υπάρχει κίνδυνος γιατί τότε τον καλούσαν σε επιστράτευση, σκέφτεται.

- Η επιστράτευση γίνεται γιατί ίσως το πρωί να έλθουν οι Τούρκοι, απαντά ο Δημήτρης Κοζάκος στην απορία του.

Ωστε δεν είχε άδικο ο συγγενής του που του τηλεφωνούσε από την Αμερική, σκέφτηκε. Κάποια αλήθεια είχαν αυτά που είδε στην τηλεόραση του, χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά.

Γύρω στις 3 το πρωί του Σαββάτου 20 Ιουλίου, ο Δημήτρης Κοζάκος τελειώνει με αυτούς που τον είχαν εξουσιοδοτήσει να καλέσει ονομαστικώς προς επιστράτευση και κατευθύνεται στο σπίτι του που βρίσκεται δίπλα στο κέντρο "Πλατάνια", που ανήκει στον πατέρα του. Στο σπίτι στην περιοχή του "Πέντε Μιλιού", μένουν οι γονείς του και οι πέντε αδελφές του που αυτή τη στιγμή κοιμούνται ήσυχες.

Σχεδόν την ίδια ώρα, σε απόσταση 500 χιλιομέτρων από την Κύπρο, πάντως σε ένα αεροπλάνο των Κυπριακών Αερογραμμών, ένας κύπριος πιλότος, ο Ανδρέας Μαρνέρος από τα Πολεμίδια της Λεμεσού, πετά στις 30.0000 πόδια σε ένα "Τράϊτεντ" πάνω από τον Αγιο Νικόλα, στις ανατολικές ακτές της Πολοποννήσου, και κατευθύνεται προς την Κύπρο.

Η πτήση του είναι κάπως καθυστερημένη. Σε μια ώρα το πολύ υπολογίζει ότι θα βρίσκεται στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας.

Ο Κύπριος κυβερνήτης της πτήσης CY317 έχει το ραντάρ του αεροπλάνου προς τα κάτω. Και στην οθόνη σχηματίζονται ξαφνικά καθαρά επτά πλοία, ένα μεγάλο αεροπλανοφόρο και έξη σκάφη συνοδείας. Πρόκειται για τον Εκτο Αμερικανικό Στόλο που κινείται με κατεύθυνση την ανατολική Μεσόγειο. Συνηθισμένο φαινόμενο. Συνάντησε κι' άλλες φορές τον Εκτο στόλο στην περιοχή αυτή κατά τα διάφορα ταξίδια του στην Αθήνα και το Λονδίνο.

Πιο αριστερά στο βάθος της οθόνης βλέπει ένα άλλο πλοίο. Εκεί είναι η περιοχή της Αττάλειας και το πλοίο αυτό που είναι τούρκικο κατευθύνεται προς την περιοχή της Κύπρου.

Είχε ακούσει και αυτός τις ειδήσεις των ξένων ραδιοσταθμών προηγουμένως και γνωρίζει ότι τα τουρκικά πλοία έχουν αποπλεύσει από τα λιμένια της Τουρκίας προς άγνωστη κατεύθυνση και πιθανόν προς την Κύπρο.

Ο Κυβερνήτης Μαρνέρος επικοινωνεί αμέσως με τον Πύργο Ελέγχου της Ελλάδας:

- Υπάρχει καμιά ένδειξη ότι επίκεται τουρκική εισβολη στην Κύπρο;

- Τίποτα δεν γνωρίζουμε.

- Ρωτείστε τους αρμοδίους και ειδοποιείστε με για να γνωρίζω τι να κάνω, παρακαλώ.

- Τίποτα, δεν υπάρχει σου λέω.

Ησυχος ο κύπριος κυβερνήτης συνεχίζει την πτήση του προς την Κύπρο, στο ίδιο ύψος των 30.000 ποδών. Στις 10.000 πόδια το ραντάρ του εντοπίζει ένα τετρακινητήριο αεροπλάνο DC-10 του Εκτου Αμερικανικού στόλου. Το αερποπλάνο τον συνοδεύει για λίγη ώρα. Μόλις μπαίνει στο ΦΙΡ Λευκωσίας ο Μαρνέρος ρωτά τον Πύργο Ελέγχου της Κύπρου:

- Τι γίνεται ρε παιδιά;

- Ησυχία.

- Εχουμε τίποτα νέα;

- Οχι. Ολα είναι ήρεμα.

Ο Αντρέας Μαρνέρος αμέριμνος πια κατευθύνεται προς την Κύπρο.

Βρίσκεται σε αρκετή απόσταση ακόμα από τις ακτές της Κύπρου όταν στην οθόνη του ραντάρ αρχίζει να σχηματίζεται ο χάρτης της Κύπρου. Βλέπει μερικά πλοία να κατευθύνονται προς τις κυπριακες ακτές. Οταν όμως τα ακρογιάλια της Κύπρου αρχίζουν να φαίνονται πιο καθαρά τρίβει τα μάτια του. Δεν θέλει να πιστέψει αυτό που βλέπει. Το ραντάρ όμως στέλλει ο,τι πέφτει μέσα στην ακτίνα δράσης του. Αναζητά ένα κομμάτι χαρτί για να σημειώσει αυτά που βλέπει- ένα μεγάλο αριθμό πλοίων γύρω από όλη την Κύπρο.

Δεξιά βρίσκεται ένα χαρτομάντηλο. Το είχε φέρει προηγουμένως η αεροσυνοδός που του σέρβιρε το δείπνο- πρόγευμα. Και αφού σχηματίζει τον χάρτη της Κύπρου, αρχίζει να σημειώνει σ' αυτόν τα διάφορα πλοία που βλέπει γύρω από το νησί. Κάποτε τελειώνει και αρχίζει το μέτρημα. Προς μεγάλη του έκπληξη διαπιστώνει ότι έχει σημειώσει πάνω στο χαρτομάντηλο 29 κουκίδες που η κάθε μια ανιπροσωπεύει και ένα πλοίο.

Εξη από τα σκάφη βρίσκονται στην ακτή της περιοχής Λεμεσου- Ακρωτηρίου και δυνατό να πρόκειται για το βρετανικό Ερμής και άλλα σκάφη συνοδείας.

Πέντε άλλα σκάφη βρίσκονται στην περιοχή της Αμμοχώστου. Τα σκάφη αυτά δυνατόν να είναι εμπορικά, αλλά είναι η πρώτη φορά που παρατηρεί τόση κίνηση σκαφών στο λιμάνι της πόλης τέτοια ώρα.

Στη βόρεια πλευρά από το Ακρωτήρι του Αποστόλου Ανδρέα μέχρι τον Κορμακίτη μετρά άλλα 17 σκάφη που όπως φαίνονται στην οθόνη του ραντάρ μοιάζουν να εφάπτονται των ακτών της Κύπρου.

Πιο βόρεια στο Ακρωτήρι του Κορμακίτη ένα άλλο μεγάλο πλοίο βρίσκεται ακριβώς κάθετα προς το Ακρωτήρι.

Ανήσυχος από τις διαπιστώσεις του αυτές ο Αντρέας Μαρνέρος συνεχίζει την πτήση του προς τη νήσο. Το αεροπλάνο πλησιάζει προς το αεροδρόμιο Λευκωσίας και αρχίζει να χάνει ύψος. Αλλά αντί να ετοιμασθεί για προσγείωση συνεχίζει να το κρατά στις 15.000 πόδια και όπως δεν υπάρχει κίνηση αυτή τη στιγμή στον εναέριο χώρο της Κύπρου ζητά από τον Πύργο Ελέγχου, στον οποίο αναφέρει τι βλέπει, να του επιτρέψει να δώσει ένα γύρο πάνω από τη Λευκωσία. Η άδεια παραχωρείται και ο Μαρνέρος συνεχίζει να κοιτάζει την οθόνη του ραντάρ του, το οποίο το βράδυ αποδίδει πιο καλά παρά από την ημέρα.

Παράλληλα αναφέρει τι βλέπει και ζητά από τον Πύργο Ελέγχου οδηγίες, οι οποίες καθυστερούν για λίγο να έλθουν. Οι υπάλληλοι ρωτούν φαίνεται κάποιο υπεύθυνο αξιωματικό που βρίσκεται εκεί και από το πραξικόπημα. Σε λίγο η απάντηση που ζητούσε του δίδεται:

- Οχι. Ολα είναι εντάξει. Ελεύθερος για προσγείωση.

Ετσι ο Ανδρεας Μαρνέρος ετοιμάζεται για την προσγείωση γύρω στις 4 το πρωί του οι Σαββάτου, 20 Ιουλίου, μεταφέροντας μαζί του και τον χάρτη που σχημάτισε ενώ πετούσε πάνω από την Κύπρο.

Στο νησί όλα ακόμα είναι τόσο ήρεμα, ιδιαίτερα στην περιοχή της Κερύνειας που άρχισε να γλυκοχαράζει...