15.7.1974: Το Στέητ Ντηπάρτμεντ αποφεύγει να πάρει θέση έναντι του πραξικοπήματος και αν δεν χάρηκε τουλάχιστον δεν αισθανόταν άνετα. Ο Μακάριος πίστευε ότι ο Κίσσιγκερ ήταν αμοραλιστής.

S-2150

15.7.1974: ΤΟ ΣΤΕΗΤ ΝΤΗΠΑΤΜΕΝΤ ΑΠΟΦΕΥΓΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΘΕΣΗ ΕΝAΝΤΙ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜAΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝ ΔΕΝ ΧΑΡΗΚΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΔΕΝ ΑΙΣΘΑΝΟΤΑΝ ΑΝΕΤΑ. Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΠΙΣΤΕΥΕ ΟΤΙ Ο ΚΙΣΣΙΓΚΕΡ ΗΤΑΝ ΑΜΟΡΑΛΙΣΤΗΣ

Τους τελευταίους μήνες του 1974 ο Πρόεδρος Μακάριος συναντήθηκε με ένα αμερικανό επίσημο τον οποίο ενημέρωσε για τη πρόθεση του να επιστρέψει στην Κύπρο. Ηταν η περίοδος που πολλοί εξέφραζαν φόβους ότι οι τούρκοι θα αντιδρούσαν σε επιστροφή του Προέδρου Μακαρίου μετά την αναγκαστική φυγή του στο εξωτερικό, με ενδεχόμενο νέο γύρο και κατάληψη περισσοτέρων εδαφών κατά την τουρκική εισβολή που είχε οδηγήσει στην κατάληψη του 40% του κυπριακού εδάφους. Η απάντηση που πήρε ο Πρόεδρος Μακάριος όπως αφηγήθηκε ο ίδιος αργότερα σε συεργάτη του δεν τον ξάφνιασε και τόσο:

- Να πάτε Μακαριώτατε, εξ άλλου τώρα δεν αποτελείτε εμπόδιο.

Ο Πρόεδρος Μακάριος γνώριζε πόσο τον ήθελαν ή τον αγαπούσαν οι αμερικανοί και γενικά οι δυτικοί. Γνώριζε ότι τον θεωρούσαν σαν τον "Κάστρο της Μεσογείου" γνώριζε ότι τον ήθελαν να ακολουθεί πιο αυστηρή φιλοδυτική πολιτική, ενώ δεν έβλεπαν με καλό μάτι τις σχέσεις του με τη Σοβιετική Ενωση. Ο ίδιος όμως δεν ήθελε να προσδέσει την Κύπρο σε κανένα άρμα και έλεγε αστειευόμενος:

- Η αδυναμία μας (το ότι η Κύπρος είναι μικρή χώρα) είναι η δύναμη μας.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που ένας δυτικός του έλεγε ωμά τις απόψεις του σχετικά με την πολιτική του. Ο Μακάριος είχε προειδοποιηθεί επανειλημμένα από τους αμερικανούς, ότι έπρεπε να αλλάξει τακτική έναντι της Δύσεως γιατί είχαν πολλά συμφέροντα στην περιοχή και δεν θα ανέχονταν να βλέπουν τις ερωτοτροπίες του, όπως του τόνιζαν, με την Μόσχα. Ο ίδιος όμως προτιμούσε να ακολουθεί την πολιτική των αδεσμεύτων που κατά τους δυτικούς προσήγγιζε περισσότερο προς την πολιτική της Μόσχας παρά της Ουάσιγκτων.

Η προειδοποίηση της Δύσης προς τον Μακάριο ότι έπρεπε να αλλάξει πολιτική και να προσπαθήσει να προσταστεύσει τα δυτικά συμφέροντα είχαν γίνει πολλές φορές με έμμεσο τρόπο με υπαινιγμούς ή με δημοσιεύματα του τύπου. Ιδιαίτερα όμως έντονες ήταν το 1970 και το 1973 και μάλιστα επίσημα.

Η πρώτη έγινε υπό μορφήν διαβήματος το 1970 λίγο μετά τις βουλευτικές εκλογές. Σύμφωνα με μελέτη που είχαν κάμει τότε οι δυτικοί, είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι αν το ΑΚΕΛ ήθελε, μπορούσε να έβγαζε τους 34 από τους 35 βουλευτές στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Η μελέτη τους στηριζόταν στο γεγονός ότι μόνο ο Γλαύκος Κληρίδης στη Λευκωσία, είχε πάρει περισσότερους ψήφους από τους βουλευτές του ΑΚΕΛ και επομένως με το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα που υπήρχε τότε, αν το ΑΚΕΛ αποφάσιζε να καταλάβει τη Βουλή μπορούσε οποιαδήποτε στιγμή το ήθελε να βγάλει και τους 34.

Ετσι την επομένη των εκλογών του 1970 δυο δυτικοί διπλωμάτες πήγαν στον Πρόεδρο Μακάριο στον οποίο εξέφρασαν τους φόβους τους και τον κάλεσαν μεταξύ εκκλήσεως και προειδοποιήσεως να καταβάλει προσπάθεια συνένωσης της δεξιάς, γιατί όπως του τόνισαν, η Δύση είχε ζωτικά συμφέροντα στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και δεν ήταν διατεθειμένη να τα θυσιάσει.

Ο Πρόεδρος Μακάριος άκουσε τις συστάσεις των δυο δυτικών διπλωματών. Η μελέτη τους στηριζόταν σε απλά μαθηματικά και συμφώνησε μαζί τους, ότι αν το ΑΚΕΛ ήθελε, μπορούσε εύκολα να παρει στην ουσία την εξουσία και να τον θέσει και αυτόν ακόμη υπό τον έλεγχο της, μια και θα έκαμνε ό,τι θα ήθελε στη Βουλή.

Ο Πρόεδρος Μακάριος διαβεβαίωσε τους δυτικούς πρέσβεις ότι θα έκαμνε ό,τι περνούσε από το χέρι του και ζήτησε πίστωση έξη μηνών και να προσπαθήσει να συνενώσει τη δεξιά.

Οι δυο δυτικοί διπλωμάτες έφυγαν από το Προεδρικό Μέγαρο και κατευθύνθηκαν προς το γραφείο του Προέδρου της Βουλής Γλαύκου Κληρίδη. Του είπαν και αυτού τους φόβους τους και τον πληροφόρησαν για τη δέσμευση που είχε αναλάβει έναντι τους ο Πρόεδρος Μακάριος.

Οι μέρες κύλησαν και ακριβώς μόλις έκλεισαν οι έξη μήνες οι ίδιοι διπλωμάτες κτυπούσαν την πόρτα του Προεδρικού Μεγάρου. Ανέφεραν στο Μακάριο ότι δεν έκαμε αυτό που τους υποσχέθηκε και έφυγαν με την σαφή προειδοποίηση τους ότι οι χώρες τους και γενικά η Δύση θα έπαιρναν τα μέτρα τους και ότι, κανένα ενδιαφέρο δεν θα έδειχναν για το ό,τι απασχολούσε την κυπριακή Δημοκρατία και ότι θα άλλασσαν τακτική έναντι αυτής.

Τα πράγματα κρατήθηκαν σε χαμηλό τόνο μέχρι το 1973 τουλάχιστον. Αλλά η Δύση φαίνεται ότι είχε πάρει πια τις δικές της αποφάσεις. Σε σεμινάριο που οργανώθηκε στη Ρώμη και στο οποίο προσκλήθηκαν οι συνομιλητές Γλ. Κληρίδης και Ραούφ Ντενκτάς παρέστη και μίλησε ο Σάϋρους Βανς, απεσταλμένος του αμερικανού προέδρου στην κρίση της Κοφίνου το 1967 και μετέπειτα Υπουργός Εξωτερικών (1976).

Ο Σάϋρους Βανς προειδοποίησε- και η προειδοποίηση του μαγνητοφωνήθηκε- ότι οι Αμερικανοί δεν θα επανέβαιναν σε μια ενδεχόμενη κρίση στο Κυπριακό και δεν θα απέτρεπαν και ενδεχόμενη εισβολή, όπως έκαμαν το 1964 επί Τζόνσον, (του αμερικανού Προέδρου Λύντον Τζόνσον) αν τα πράγματα στην Κύπρο οδηγούσαν σε κάτι τέτοιο.

Η νέα προειδοποίηση ήταν σαφής. Ο Γλαύκος Κληρίδης πήρε αντίγαφο της ομιλίας του Σάϋρους Βανς και το έφερε στον Πρέοδρο Μακάριο.

Ηταν φανερό ότι οι αμερικανοί μετά την αποτυχία συνένωσης της Δεξιάς πάνω στην οποία θα στηρίζονταν και της συνεχούς αυξήσεως της δυνάμεως της Αριστεράς, είχαν πάρει τις αποφάσεις τους και είχαν κάμει τις δικές τους διευθετήσεις. Ποιες ήταν αυτές δεν τις διαβίβασαν ποτέ στην κυπριακή Κυβέρνηση, αλλά δεν θα λυπούνταν αν έφευγε ο Πρόεδρος Μακάριος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αν δεν υποδαύλιζαν μια τέτοια φυγή του.

Ετσι σαν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα στην Κύπρο, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρυ (Χένρι) Κίσσιγκερ που χειριζόταν την εξωτερική πολιτική της χώρας του δεν αντέδρασε τόσο έντονα όπως η Σοβιετική Ενωση και ούτε προσπάθησε να κρατήσει τα προσχήματα της διπλωματίας εκφράζοντας έστω και κάποια συμπάθεια τουλάχιστον για την όλη ενέργεια της χούντας να ανατρέψει τον Πρόεδρο Μακάριο. Αντίθετα η σιωπή του και η αποφυγή του εκπροσώπου του Στέητ Ντηπάρτμεντ να πάρει θέση έναντι του πραξικοπήματος άφηνε να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ αν δεν χάρηκαν από την ανατροπή του Μακαρίου, τουλάχιστον δεν ησθάνοντο δυστυχείς για ό,τι συνέβαινε στην Κύπρο.

Ο Εκπρόσωπος του Κίσσιγκερ, Ρόμπερτ Αντερσον, λίγο μετά την έκρηξη του πραξικοπήμτος προέβη σε μια νερόβαστη δήλωση που δεν έλεγε τίποτε:

" Η πολιτική μας παραμένει η ίδια. Υποστηρίζουμε την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και τις συνταγματικές διατάξεις και καλούμε όλα τα άλλα κράτη να ακολουθήσουν μια παρόμοια πολιτική".

Ο εκπρόσωπος του Κίσσιγκερ εξακολουθούσε να τηρεί την ίδια στάση απέναντι στο πραξικόπημα και τις άλλες μέρες αποφεύγοντας να δηλώσει σαφώς ποια ήταν η θέση της Αμερικής έναντι του πραξικοπήματος και του καθεστώτος Σαμψών περιοριζόμενος να λέγει ότι η κατάσταση στην Κύπρο δεν ήταν σαφής και ότι δεν εγείρετο τις μέρες εκείνες θέμα αναγνωρίσεως του Σαμψών (17.7.1974):

"Πάνω σ' αυτό το θέμα (δηλαδή ποια κυβέρνηση αναγνώριζαν οι ΗΠΑ) επί του παρόντος προσπαθούμε να προβούμε σε έκτίμηση και δεν υπάρχει θέμα... προσπαθούμε να αποφασίσουμε για να το θέσω μ' αυτό τον τρόπο.

Στα παρασκήνια όμως ο Κίσσιγκερ ενεργούσε με άλλο τρόπο και προσπαθούσε να κρατά και τα δυο σχοινιά. Λίγο μετά την έκρηξη του πραξικοπήματος δεχόταν τον πρεσβευτή της Κύπρου στην Ουάσιγκτων Νίκο Δημητρίου και σαν ο Κύπριος πρέσβης ζήτησε να διευκρινίσει τη στάση του έναντι του πραξικοπήματος του απάντησε:

"Το γεγονός ότι σας δέχομαι σήμερα σημαίνει ότι εξακολουθούμε ακόμα να αναγνωρίζουμε τον Μακάριο".

Είπε ο Νίκος Δημητρίου γι' αυτή τη δραματική συνάντηση:

"Ο Κίσσιγκερ μου έδωσε τη εντύπωση ότι η όλη υπόθεση τον κατέλαβε εξ απροόποτου και ότι παρακολουθούσε την κατάσταση. Σαν τον ρώτησα ποια ήταν η στάση του απέναντι του Μακαρίου, μου είπεν ότι το γεγονός ότι δέχθηκε να με δει σήμαινε ότι συνέχιζε να αναγνωρίζει τον Μακάριο σαν αρχηγό του Κυπριακού κράτους. Αλλά πρέπει να παρακολουθήσουμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα και θα δούμε όσον αφορά τη μελλοντική μας στάση.

Ο Κίσσιγκερ μου εξέφρασε φόβους όσον αφορά τις αντιδράσεις των τούρκων και μου ανέφερε ότι σχετίζεται με τον Ετζεβίτ (πρωθυπουργός της εισβολης στην Τουρκία) και θα φρόντιζε να ασκήσει επίδραση στην κατεύθυνση της τουρκικής κυβέρνησης να αποφευχθούν απευκταίες εξελίξεις".

Με αφορμή την διπλοπρόσωπη στάση του Κίσσιγκερ έναντι του πραξικοπήματος και της Κυβέρνησης Μακαρίου η αμερικανική εφημερίδα "Τάϊμς της Νέας Υόρκης" ερεύνησε το θέμα σε βάθος και άνθρωποι της ήλθαν σε επαφή με ανωτέρους αξιωματικούς του Στέητ Ντηπάρμεντ. Το ίδιο έκαμε και ο ανταποκριτής του πρακτορείου Ρόϊτερ στη Νέα Υόρκη. Η έρευνα έφερε στην επιφάνεια μια πολιτική που έκλινε υπέρ του καθεστώτος Σαμψών. Στην έρευνα επίσης ανεφέρετο ότι ο Κίσσιγκερ απέρριψε επίμονες προσπάθειες για να επέμβει στην Κύπρο υπέρ του Προέδρου Μακαρίου κα να τον βοηθήσει να επιστρέψει στη θέση του

Μετέδωσε το Ρόϊτερ που απέδωσε τις πληροφορίες του σε καλώς πληροφορημένες πηγές της αμερικανικής πρωτεύουσας:

"Καλώς πληροφορημένες πηγές της Ουάσιγκτων ετόνιζον ότι η Κυβέρνηση Νίξον τελεί εν πλήρει επιγνώσει της πραγματικής καταστάσεως ότι ο τέως Πρόεδρος της Κύπρου απόλεσε την εξουσία και προφανώς δεν δύναται να αποκασταθεί σε αυτήν από τα Ηνωμένα Εθνη.

Επίσης η αμερικανική Κυβέρνηση φρονεί ότι τόσον αυτή όσο και το ΝΑΤΟ του οποίου η Ελλάδα είναι μέλος οφείλουν να λάβουν υπ' όψη τον παράγοντα της σταθερότητος στην ευαίσθητη νοτιανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας στη Μεσόγειο και κατά συνέπεια η Ουάσισγκτων είναι αποφασισμένη να διατηρήσει τις ναυτικές βάσεις της για τον Εκτο στόλο της Μεσογείου.

Ο αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών δρ Κίσσιγκερ μεταβαίνει στο Σαν Κλεμέντε της Καλιφόρνιας για συνομιλίες με τον Πρόεδρο Νίξον".

Με το ίδιο πνεύμα ήταν περίπου και το δημοσίευμα της εφημερίδας "Τάϊμς" στις 18 Ιουλίου 1974:

"Η Κυβέρνηση του κ. Νίξον θεωρούσε τον ανατραπέντα Πρόεδρο της Κύπρου ως τον Κάστρο της Μεσογείου, ο οποίος στράφηκε πολύ πρόθυμα προς τα κομμουνιστικά κράτη για να πάρει βοήθεια.

Ανώτατοι αμερικανοί επίσημοι δήλωσαν ότι η αμερικανική βοήθεια κλίνει μάλλον προς τον κ. Σαμψών παρά προς τον ανατραπέντα Πρόεδρο.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών δρ Κίσσιγκερ απέρριψε επίμονα τις εισηγήσεις ορισμένων παραγόντων όπως υποστηρίξει το ανατραπέν καθεστώς της Κύπρου. Ο δρ Κίσσιγκερ ήταν αμετάπειστος στις εισηγήσεις αυτές και τόνισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρόκειται να επέμβουν".

Ο εκπρόσωπος του Κίσσιγκερ σαν ρωτήθηκε την ίδια μέρα για το δημοσίευμα των Τάϊμς απέφυγε να απαντήσει επιμένοντας να συσκοτίζει την αμερικανική στάση και να κερδίσει χρόνο:

"Σχετικά με την τρέχουσα πολιτική μας νομίζω ότι θα αναφερθώ σε όσα έχω ήδη πει εδώ τις τελευταίες δύο ή τρεις μέρες για την Κύπρο. Δεν προτίθεμαι να πω τίποτε περισσότερο".

Το δημοσίευμα των "Τάϊμς" δεν απείχε πολύ από την πραγματικότητα. Πραγματικά ο Κίσσιγκερ δεν ήθελε με κανένα τρόπο να ταχθεί υπέρ του Μακαρίου, ενώ από την άλλη η πολιτική του, όπως εξήγησε, στον πρεσβευτή της Δημοκρατίας Νίκο Δημητρίου που δέχθηκε στο γραφείο του γύρω στο μεσημερι της 15ης Ιουλίου (Λώρενς Στερν, "Λάθος Αλογο") ήταν όπως σε περίπτωση πραξικοπήματος αναγνωρίζει την ντε φάκτο κυβέρνηση.

Στο Νίκο Δημητριου είπε όμως ότι αυτό δεν θα το έκαμνε προς το παρόν και ότι θα περίμενε μέχρι να έπαιρνε πλήρη έκθεση από την πρσβεία του στη Λευκωσία.

Τόση ήτο η επιμονή του Κίσσιγκερ να μη πάρει δημόσια θέση έναντι του πραξικοπήματος, ώστε και όταν ανακοινώθηκε επίσημα ότι θα δεχόταν τον πρόεδρο Μακάριο στις 22 Ιουλίου 1974 στο Στέητ Ντηπάρμεντ, ο εκπρόσωπος του σαν ρωτήθηκε αν ο Κίσσιγκερ θα έβλεπε τον Μακάριο ως ιδιώτη ή ως Αρχιεπίσκοπο ή ως Πρόεδρο της Κύπρου απάντησε ότι θα συναντούσε απλώς "τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο".

Την τακτική αυτή του Κίσσιγκερ επεσήμανε ο Πρόεδρος Μακάριος αργότερα σε συνέντευξη του. Θεωρούσε τον Κίσσιγκερ ως έξυπνο άνθρωπο, αλλά και ως άνθρωπο φιλόδοξο που ήθελε να παρουσιάζεται ως ο από μηχανής Θεός που λύει διαφορές πράγμα που ενίσχυε το το γόητρό του:

"Ο Κίσσιγκερ είναι πράγματι ένας άνδρας με μεγάλη ικανότητα αλλά είναι επιπρόσθετα και ένας αμοραλιστής. Δεν μπορεί να αντιληφθεί και να ανεχθεί τις ηθικές αρχές στην πολιτική και τέτοιος άνθρωπος φέρνει τον εαυτό του στο επίπεδο του Μακιαβέλλι. Ο,τι επεδίωκε ο Κίσσιγκερ ήταν να αφήσει τα πράγματα να φθάσουν σε τέτοιο προκεχωρημένο στάδιο αβεβαιότητας ώστε να κληθεί σαν μεσολαβητής και να κερδίσει για τον εαυτό του τη φήμη ότι ήτο ο άνθρωπος που θα έλυε το κυπριακό πρόβλημα. Οι Ηνωμενες Πολιτείες ήθελαν να δείξουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι τα σχέδια που θα εφαρμόζονταν ήταν από δική τους πρωτοβουλία και αυτό ήταν ακόμη μια προσπάθεια του Κίσσιγκερ να κερδίσει δόξα για τον εαυτό του".

Ομως ο Κίσσιγκερ παρουσιάστηκε αργότερα ότι το έφερε βαρέως γιατί δεν κινήθηκε υπέρ του Προέδρου Μακαρίου κατά το πραξικόπημα, πράγμα που έστρεψε στο τέλος την Κυπριακή στάση ακόμα πιο πολύ εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών. Γι' αυτό με την πρώτη ευκαιρία προσπάθησε να δικαιολογηθεί γιατί δεν έδρασε.

Σαν δέχθηκε τον Γλαύκο Κληρίδη στις 17 Ιουνίου 1975-τότε συνομιλητή- στο Στέητ Ντηπάρτμεντ του είπε χωρίς να τον ρωτήσει ο Κληρίδης για τη στάση που τήρησε στο πραξικόπημα:

"Εγινε τότε εισήγηση όπως οι Ηνωμένες πολιτείες χρησιμοποιήσουν τη δύναμη τους για να φέρουν πίσω τον Μακάριο, αλλά ακόμη και οι Αγγλοι που ήσαν εκεί δεν μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν τις δυνάμεις τους. Γνωρίζαμε ότι η Τουρκία θα επενέβαινε στην Κύπρο όταν οι Τούρκοι δήλωσαν ότι ήθελαν τον Μακάριο να επιστρέψει στη νήσο. Η στρατηγική μας δεν ήταν να υποστηρίξουμε την τουρκική θέση αξιώνοντας να φύγει ο Σαμψών διότι αυτό θα ενθάρρυνε τους τούρκους για να επέμβουν στην Κύπρο"

Εκείνο που πραγματικά θα έκλεινε υπέρ της αποφάσεως του Κίσσιγκερ να μη υποστηρίξει τον πρόεδρο Μακάριο ήταν η ελπίδα του ότι με την ανατροπή του θα επικρατούσε ένα πιο φιλοδυτικό καθεστώς.

Ο Κίσσιγκερ το παραδέχθηκε χωρίς περιστροφές σε ομιλία του τον Αύγουστο του 1974:

" Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεν μπορούσε να εμπνεύσει καμμιά εμπιστοσύνη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βρισκόταν σε επαφή με την Σοβιετική Ενωση και κανείς μας δεν ήταν σε θέση να προβλέψει πού θα τον οδηγούσαν οι σχέσεις του αυτές με τη Μόσχα. Είχαμε πληροφορίες ότι η στρατιωτική χούντα των Αθηνών προτοίμαζε πραξικόπημα στην Κύπρο αλλά δεν γνωρίζαμε πότε και πως θα εκδηλωνόταν".

Ο Κίσσιγκερ προσπάθησε να παρουσιασθεί ως αθώα περιστερά. Αλλά ποιος ήταν ο ρόλος του και γενικά των αμερικανών καθώς ο Δημήτριος Ιωαννίδης προετοιμαζόταν για το πραξικόπημα στην Κύπρο;

Θα πρέπει, σύμφωνα με τις ενδείξεις να γίνει διαχωρισμός μεταξύ της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών ή τουλάχιστον της πλειονότητος των μελών της και της ΣΙΑ, στην οποία θα πρέπει να περιληφθεί και ο Κίσσιγκερ ως ένας από εκείνους που είτε καθόριζαν είτε εφάρμοζαν την πολιτική της στο διεθνές πεδίο.

Ο Κίσσιγκερ λόγω της θέσης του, με βεβαιότητα γνώριζε για το επικείμενο πραξικόπημα. Ο ίδιος εξ άλλου το παραδέχθηκε ένα μόλις μήνα μετά την εκδήλωση του έστω και αν προσποιήθηκε ότι δεν γνώριζε την ακριβή ημερομηνία της πραγματοποίησης του.

Το ότι ο Κίσσιγκερ και η ΣΙΑ γνώριζαν ότι ο Δημήτριος Ιωαννίδης προετοίμαζε πραξικόπημα στην Κύπρο αποδεικνύεται και από τα επίσημα έγραφα τόσο της ΣΙΑ όσο και της αμερικανικής Βουλής που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τους ίδιους τους αμερικανούς.

Η ίδια η ΣΙΑ έκαμε αυτοκριτική για τη στάση της ενώ επιτροπή της αμερικανικής Βουλής, με υπεύθυνο τον βουλευτή Οττο Σπαϊκ έπειτα από απόφαση της Βουλής διενήργησε έρευνα. Η έρευνα που υποβλήθηκε στη Βουλη πήρε την ονομασία "έκθεση Σπαϊκς" και μέσα από τις σελίδες της αποκαλύπτονται οι δεσμοί της ΣΙΑ με τον Δημήτριο Ιωαννίδη.

Από τα έγγραφα, όσα επέτρεψε ο Κίσσιγκερ τότε να δοθούν στην Επιτροπή και χαρακτηρίζονταν ως τα πιο αθώα, φαίνεται καθαρά ότι οι ΗΠΑ ή τουλάχιστον η ΣΙΑ και το Στέητ Ντηπάρτμεντ έβλεπαν την κρίση να έρχεται και είχαν σαφείς πληροφορίες για ενδεχόμενο πραξικόπημα του Ιωαννίδη εναντίον του Μακαρίου και είτε δεν έδιναν προσοχή στις πληροφορίες είτε απλώς άφησαν το πραξικόπημα να εκδηλωθεί χωρίς να υποδείξουν έντονα στον Ιωαννίδη να σταματήσει κάτι τέτοιο.

Σε κάποιο στάδιο όπως αποκαλύπτετα στα έγγραφα, ο Κίσσιγκερ προέβη σε κάποιο διάβημα, αλλά πολύ χλιαρό για να προκαλέσει ανησυχίες στον Ιωαννίδη για να αποφύγει πραξικόπημα στην Κύπρο.

Το διάβημα έγινε στον Ιωαννίδη μέσω του πρεσβευτή Τάσκα, αλλά όχι απευθείας στον ίδιο, μια και δεν είχε καμιά σχέση με τον Ιωαννίδη και οι επαφές με αυτόν γίνονταν μέσω άλλων συνδέσμων, σε σημείο που όπως αναφέρεται στα έγγραφα ο Ιωαννίδης να σχηματίσει την εντύπωση ότι αν οι ΗΠΑ ήθελαν πραγματικά να ασκήσουν πίεση σ' αυτόν θα του έστελλαν πιο κατηγορηματική και σαφή προειδοποίηση.

Ιδιαίτερα επικρατική είναι η έκθεση Σπάϊκς για τις υπηρεσίες πληροφοριών. Αναφέρεται ότι τη στιγμή που ένα δελτίο της Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΣΙΑ) μιλούσε ότι ο Ιωννίδης ακολουθούσε μετριοπαθή στάση, τα ελληνικά άρματα κυλούσαν στους δρόμους της Λευκωσίας.