1.5.1979: Ο Γεώργιος Τομπάζος διευκρινίζει με δυο νέες δηλώσεις του τα όσα ανέφερε στη συνέντευξη του στην εφημερίδα Ο ΑΓΩΝ σχετικά με την περίοδο πριν από το πραξικόπημα.

S-2146

1.5.1979: Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΜΠΑΖΟΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΖΕΙ ΜΕ ΔΥΟ ΝΕΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΑ ΟΣΑ ΑΝΕΦΕΡΕ ΣΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Ο ΑΓΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ

Πολλές αντιδράσεις προκλήθηκαν με τη δημοσίευση της συνέντευξης του Προϊστάμενου της ΚΥΠ Γεώργιου Τομπάζου στον ΑΓΩΝΑ, την Κυριακή 29 Απριλίου 1979, στην οποία αποκάλυπτε ότι ο Μακάριος ήταν βέβαιος ότι θα γινόταν πραξικόπημα και ότι η Κύπρος είχε υποταγεί στη μοίρα της καθώς δεν υπήρχε τρόπος να αποφευχθεί το κίνημα.

Στις αντιδράσεις αυτές υποστηριζόταν ευθύνη του Μακαρίου ότι δεν ενήργησε με οποιονδήποτε τρόπο να αποκλιμακωθεί η κρίση στις σχέσεις του με την χούντα και να αποτραπεί το πραξικόπημα.

Ετσι ο ίδιος με διευκρινιστική του δήλωση που δηmοσιεύθηκε την 1η Μαϊου, καθώς δημοσιευόταν το δεύτερο μέρος της συνέντευξης του, ανέφερε ότι μίλησε για "διάφορα μέτρα αιφνιδιασμού πριν εκδηλωθεί το πραξικόπημα" και ότι ο Μακάριος του είχε πει "κάμε ό,τι νομίζεις ορθό και λογικό" και ότι "σου έχω πλήρη εμποσύνη" σχετικά με τα μέτρα που πογραμμάτιζε να λάβει ο ίδιος.

Πρόσθεσε:

Απευθυνόμενος κατόπιν προς εμέ (ο Μακάριος) με αυτοπεποίθηση μου είπε:

- Πριν λίγες μέρες είχες απόλυτο δικαίωμα να ανησυχείς. Με τα διαβήματα όμως που έχουμε κάμει έχω κάθε λόγο να πιστεύω πως και πάλι θα κατορθώσουμε να αποτρέψουμε το κακό. Πόσο όμως θα τα καταφέρουμε;

ΕΡ: Δηλαδή κύριε Υπουργέ, μπορούμε να πούμε ότι είχαμε υποταγεί στη μοίρα μας;

ΑΠ: Δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια. Είχαμε υποταγεί στη μοίρα μας. Κάθε μέτρο και κάθε ενέργεια ήταν μάταια...

Το μόνο που με παρηγορούσε είναι η αυτοπεποίθηση του Αρχιεπισκόπου ότι και πάλι η απόφαση της χούντας δε θα πραγματοποιηθεί. Προσωπικά όμως στην ψυχή μου έμεινε ένα υπόλοιπο ανησυχίας: Αραγε πάλι έλεγα, έχει τίποτε νέα δεδομένα ο Αρχιεπίσκοπος; Πάντως με έτρωγε μεγάλη ανησυχία εκείνες τις μέρες".

Εξ άλλου με μια νέα δήλωση του στις 3 Μαϊου ο Γεώργιος Τομπάζος απάντησε σύμφωνα με τον ΑΓΩΝΑ "στις προκλήσεις, ύβρεις και επικρίσεις εκείνων που προσπάθησαν να εκμεταλλευθούν τις δηλώσεις στις οποίες προέβη προς την εφημερίδα μας σχετικά με το πραξικόπημα του 1974 για να επιρρίψουν ευθύνες στον Εθνάρχη Μακάριο και στον ίδιο για τη μη πρόληψη του πραξικοπήματος".

Ανέφερε στη δήλωση του ο Γεώργιος Τομπάζος:

Αγαπητή Σύνταξις,

Αναφορικώς με τας εις την εφημερίδα ΑΓΩΝ δημοσιευθείσας δηλώσεις μου θα ήθελα να αναφέρω ότι η όλη συνέντευξη εδόθη διά συνομιλίας και αυτό έδωσεν αφορμή εις μερικάς παρερμηνείας.

Το πνεύμα των δηλώσεων μου αναφορικώς με την αμέσως προπραξικοπηματικήν περίοδον ήτο εν μέρει διάφορον του αποδοθέντος.

Η επικρατούσα άποψις τόσον του αειμνήστου Μακαρίου όσον και εμού ήτο ότι η χούντα θα εστρέφετο προς μίαν βιαίαν ανατροπήν του Μακαρίου διά δολοφονίας του και προς περαιτέρω συνεπακολούθους ανωμαλίας διά χρησιμοποιήσεως της ΕΟΚΑ Β και ουχί προς την μορφήν του πραξικοπήματος ως τούτο τελικώς εξεδηλώθη και μάλιστα της ανοικτής χρησιμοποιήσεως των επισήμων ελληνικών εμβλημάτων.

Ητο όμως φυσικόν να συζητώμεν όλα τα ενδεχόμενα όσον και αν η λογική ετοποθέτει ως μάλλον απίθανα. Συζητούντες την περίπτωσιν ανοικτού πραξικοπήματος κατελήγομεν εις το συμπέρασμα ότι τούτο θα απέβαινε μοραίον διά την Κύπρον (και ουχί ότι είχομεν αποδεχθή την μοίρα μας) διότι μοιραίως θα ηκολουθείτο υπό τουρκικής επεμβάσεως ως πράγματι άλλωστε συνέβη.

Η προς την οικογένειαν μου συμβουλή επανόδου εις Λευκωσίαν αφεώρα οιανδήποτε ανωμαλίαν της οποίας ως ήτο φυσικόν θα ήμην εις εκ των κυρίων στόχων. Το ότι επέζησα οφείλεται εις αλληλουχίαν μερικών ευτυχών συγκυριών.

Αναφορικώς με το ποίος έδωσε εντολήν διά την διενέργειαν του πραξικοπήματος η υπ' εμού εκφρασθείσα άποψις ήτο ότι αύτη εδόθη υπό της χούντας διά του στόματος του Ιωαννίδη, αλλά ότι ο Γκιζίκης ήτο ενήμερος αυτής της αποφάσεως.

Η αποστολή μου εις το εξωτερικόν απεσκόπει εις την ανατολήν και αντιμετώπισιν αναμενομένων βιαίων πράξεων και ουχί πραξικοπήματος, εφ' ην μορφήν εξεδηλώθη το οποίον δεν ήτο δυνατόν να αναχαιτισθή διά του ταξιδίου μου.

Αυτά προς αποκατάστασιν της αληθείας. Θα ήτο δι' εμέ εξευτελιστικόν να απαντήσω εις μερικούς συνενόχους ή υποστηρικτάς του πραξικοπήματος οι οποίοι τολμούν να εμφανίζωνται ως επικριταί. Και μάλιστα επικριταί διότι δεν έγινε δυνατόν να προληφθούν αι ιδικαί των εγκληματικαί ενέργειαι. Αργότερον ίσως ζητήσουν να αχθούν προ της δικαιοσύνης εκείνοι οι οποίοι επί τέσσερα χρόνια δεν έδωσαν "τοις οφθαλμοίς νυσταγμόν ουδέ τοις κροτάφοις των ύπνον" διά να να προληφθή η συμφορά. Ισως ακόμη να ζητήσουν να αχθούν προ της δικαιοσύνης εκείνοι που αντεστάθησαν εις το πραξικόπημα και συνέτειναν ούτω εις την αιματοχυσίαν. Αυτά συνήθως υπαγορεύουν αι πωρωμέναι συνειδήσεις των ολετήρων της πατρίδος μας και των αμέσως ή εμμέσως υποστηρικτών των.

Οσον αφορά την μνήμην του Εθνάρχου Μακαρίου θα έπρεπε να αισχύνωνται οι υβρισταί του, ως δήθεν αμύντορες της μνήμης του. Ο λαός γνωρίζει ποίοι πραγματικώς υπήρχαν οι συμπαραστάται του και ποίοι μετ' ευλαβείας τιμούν την μνήμην του και σέβονται το τιτάνιον έργον του.

Εν σχέσει με το άνοιγμα του φακέλου της Κύπρου είναι πράγματι καιρός να πραγματοποιηθή και είναι καιρός οι πρωταγωνισταί της προδοσίας να κληθούν να λογοδοτήσουν ενώπιον λαού και δικαιοσύνης διά τας πράξεις των".